Περί της συχνότητος της θείας Μεταλήψεως

Η ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ ΑΙΡΕΣΕΙΣ-ΠΛΑΝΕΣ

ΤΟ  «ΜΙΑ Ἤ ΤΡΕΙΣ ΦΟΡΕΣ ΤΟ ΧΡΟΝΟ» ΑΦΟΡΑ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΟΗΜΕΝΟΥΣ ΤΡΙΓΑΜΟΥΣ!

Περί της συχνότητος της θείας Μεταλήψεως

του Παναγιώτη Μελικίδη, Θεολόγου

Κατά τη διάρκεια της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά κυρίως την Μ. Πέμπτη και το βράδυ της Ανάστασης, οι περισσότεροι πιστοί μεταλαμβάνουν των Αχράντων Μυστηρίων.

Μελετώντας κανείς το βιβλίο του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου «Περί της συνεχούς θείας Μεταλήψεως» αντιλαμβάνεται ότι την εποχή που ο άγιος Νικόδημος το έγραφε (18ος αι.) υπήρχε η αντίληψη τόσο στους περισσοτέρους Κληρικούς όσο και στους λαϊκούς, ότι όχι μόνον δεν επιτρέπεται η συχνή θεία Μετάληψη, αλλά και ότι η συνήθεια αυτή αποτελεί μεγάλο αμάρτημα και αίρεση. Την εσφαλμένη αυτή θεώρηση ανασκευάζει στο εν λόγω πόνημα ο αγιορείτης άγιος.

Αυτοί που αντιτάσσονταν στην συχνή θεία Μετάληψη έλεγαν ότι οι Χριστιανοί πρέπει να μεταλαμβάνουν ανά σαράντα μέρες, επικαλούμενοι το χωρίο του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου:

«Τίνος ουν ένεκεν νηστεύομεν τας τεσσαράκοντα ταύτας ημέρας; Πολλοί το παλαιόν τοις Μυστηρίοις προσίεσαν απλώς και ως έτυχε και μάλιστα κατά τον καιρόν τούτον καθ’ ον ο Χριστός αυτό παρέδωκε. Συνειδότες ουν οι Πατέρες την βλάβην την γινομένην εκ της ημελημένης προσόδου, συνελθόντες ετύπωσαν ημέρας τεσσαράκοντα νηστείας, ευχών, ακροάσεων, συνόδων, ίνα εν ταις ημέραις ταύταις καθαρθέντες, μετ’ ακριβείας άπαντες και δι’ ευχών, και δια ελεημοσύνης, δια νηστείας και δια παννυχίδων, και δια δακρύων, και δι’ εξομολογήσεως και δια των άλλων απάντων, ούτω κατά δύναμιν την ημετέραν μετά καθαρού συνειδότος προσίωμεν» (λογ. 28, τομ. 6, Προς τους τα πρώτα πάσχα νηστ.).

Ο άγιος Νικόδημος απορρίπτει την επιχειρηματολογία, τονίζοντας ότι οι κατήγοροι της συχνής θείας Μεταλήψεως απομονώνουν το χωρίο του αγίου Ιωάννου από την συνάφεια του κειμένου χωρίς επιπλέον να λαμβάνουν υπόψη τους τα κίνητρα της ομιλίας και σε ποιούς ανθρώπους απευθύνεται, δημιουργώντας εσφαλμένες εντυπώσεις. Γιατί ο άγιος Ιωάννης τόσο στην ομιλία αυτή, όσο και σε άλλες ομιλίες και κείμενα, προτρέπει το πλήρωμα των πιστών να μεταλαμβάνουν συχνά το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου. Ακολουθούν, δηλαδή, κατά τον άγιο Νικόδημο, την τακτική των αιρετικών που παρερμηνεύουν χωρία της Αγίας Γραφής, αφού τα απομονώσουν από την όλη συνάφεια, προκειμένου να τεκμηριώσουν τις πλάνες τους.

Επιπλέον, φαίνεται ότι την εποχή που η γραφίδα του αγίου Νικοδήμου προέτρεπε σε συχνή Μετάληψη, υπήρχε στις εκδόσεις του Ωρολογίου κολοβωμένη η Πράξη της Συνόδου του 992 μ.Χ., που είναι γνωστή ως «Τόμος Ενώσεως», η οποία έλεγε ότι οι τρίγαμοι των 40 ετών θα πρέπη να απέχουν πέντε χρόνια της θείας Μεταλήψεως, από την ημέρα της τέλεσης του τρίτου γάμου, και μετά την πάροδο της διορίας αυτής να κοινωνούν μόνον το Πάσχα, ενώ στους τρίγαμους των 30 ετών ο αποκλεισμός μειώνεται στα τέσσερα χρόνια μετά την τέλεση του τρίτου γάμου, ενώ μπορούν να μεταλαμβάνουν εκτός του Πάσχα, τα Χριστούγεννα και στην εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Αυτός, λοιπόν, που μετέφερε τον Κανόνα στο βιβλίο του Ωρολογίου, πιθανότατα εσκεμμένα και για να στηρίξη την άποψη περί μη συχνής θείας Μεταλήψεως, κολόβωσε τον Κανόνα αυτόν, αποσιωπώντας ότι αφορά συγκεκριμένες κατηγορίες πιστών και γενικεύοντάς τον σε όλους τους πιστούς.

Η ουσία βρίσκεται στο γεγονός, σύμφωνα με τον άγιο Νικόδημο, ότι βάσει των Γραφών, των αποφάσεων των Τοπικών και Οικουμενικών Συνόδων και των συγγραμμάτων των Πατέρων της Εκκλησίας, η προσέλευση στο Ποτήριο με την κατάλληλη προετοιμασία αποτελεί ρητή εντολή του Κυρίου. Επισημαίνει μάλιστα έναν λόγο του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ότι Πάσχα για τους Χριστιανούς δεν είναι το ημερολογιακό Πάσχα, αλλά η ημέρα εκείνη που θα μεταλάβουν, προετοιμασμένοι κατάλληλα, το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου, ενώ η συχνή Μετάληψη, με την κατάλληλη προετοιμασία, είναι απαραίτητη για την ευόδωση του πνευματικού αγώνα στην πορεία προς το καθ’ ομοίωσιν, δηλαδή την θέωση.–
 http://www.parembasis.gr/2008/08_03_18.htm

Πηγή εἰκόνας: Ἱ. Ἡσ. Ἀνάστασις Χριστοῦ-Ἐμμαούς, Ἅγ. Βασίλειος Λαγκαδᾶ.