Εἶναι χίλιες φορές καλύτερο νά βλέπουμε τόν ἑαυτό μας κακό παρά καλό

«Αὐτογνωσία»
Ἀπό τό βιβλίο «Πνευματικές Νουθεσίες»
Ὁσίου Μακαρίου τῆς Ὄπτινα
(ἀπό τίς ἐπιστολές του)


Ὑψηλοτάτη πριγκίπισσα*, μήν περιορίζεις τόν ἀγώνα σου στήν ἀκριβή τήρηση μόνο τῶν ἐξωτερικῶν ἐπιταγῶν, τῆς νηστείας δηλαδή καί τῆς προσευχῆς. Πρέπει νά ἐπιδιώξεις ὁπωσδήποτε καί τήν πολύ σπουδαιότερη ἐσωτερική, ψυχική καλλιέργεια, πού κατορθώνεται μόνο μέ τήν αὔξηση τῆς ἀγάπης καί τή βάθυνση τῆς ταπεινώσεως.
      Λές ὅτι σοῦ κατατρώει τήν καρδιά ὁ πόθος τῆς ὑπακοῆς. Καί ρωτᾶς: Πῶς μπορῶ νά κατακτήσω αὐτή τήν ἀρετή; Σοῦ ἀπαντῶ: Ἐγώ θά σοῦ πῶ;

      Μέσα στόν κόσμο πού ζεῖς, πριγκίπισσά μου, πρέπει νά ἔχεις διαπιστώσει πόσο χρόνο χρειάζεται ἕνας καλλιτέχνης γιά ν’ ἀσκηθεῖ στήν τέχνη του, καί πόσο κόπο πρέπει νά καταβάλλει γι’ αὐτό. Δέν εἶναι λοιπόν φυσικό, πού ὁ,τιδήποτε ἔχει σχέση μέ τήν τέχνη τῶν τεχνῶν, τήν πνευματική ζωή, ἀπαιτεῖ ἀκόμα περισσότερο χρόνο καί ἀκόμα μεγαλύτερο κόπο;
     Προσευχήσου στό Θεό νά σοῦ στείλει τή χάρη Του, γιά νά μελετᾶς καί νά κατανοεῖς σωστά τούς Πατέρες, γιά νά μιμεῖσαι τά πρότυπα πού ἐκεῖνοι προβάλλουν, γιά νά δεῖς καθαρά τή δική σου ἀδυναμία. Δέν θά σ’ ἀφήσει ὁ Θεός νά ζητᾶς καί νά περιμένεις γιά πολύ. Θά σοῦ δώσει βοήθεια.
     Στό μεταξύ, ἐξέτασε προσεκτικά τίς κινήσεις τῆς καρδιᾶς σου, παρατήρησε τίς περιπλοκές τῶν λογισμῶν σου, ἐξιχνίασε τίς προθέσεις καί τά βαθύτερα κίνητρα ὅλων τῶν λόγων, τῶν ἔργων καί τῆς συμπεριφορᾶς σου. Καλό θά ἦταν νά κάνεις ἕναν ἔλεγχο καί στά κείμενα πού γράφεις. Ἴσως αὐτό σέ βοηθήσει νά δεῖς καθαρότερα τό βαθμό τῆς πνευματικῆς σου φτώχειας. Ἴσως αὐτό νά ταπεινώσει τήν ἔπαρση τοῦ νοῦ σου.

   * Ἡ ἐπιστολή προφανῶς ἀπευθύνεται σέ μέλος τῆς βασιλικῆς οἰκογένειας ἤ τῆς ρωσικῆς ἀριστοκρατίας.

***
Νόμιζες, μοῦ φαίνεται, ὅτι θά μποροῦσες ν’ ἀνεβεῖς τήν πνευματική κλίμακα μέ τεράστιες δρασκελιές! Βέβαια, ἔχεις πίστη, τ’ ὁμολογῶ, ἔχεις στ’ ἀλήθεια πίστη. Ἄν δέν εἶχες, δέν θά μποροῦσες νά διακρίνεις τίς δολοπλοκίες τοῦ ἐχθροῦ. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά ὅμως ἐπιζητεῖς νά γευθεῖς ἀνώτερες χαρισματικές καταστάσεις, καί αὐτό δείχνει ὅτι δέν ἔχεις ταπείνωση. Νά ἀρκεστεῖς σ’ αὐτά πού σοῦ ἔχει δώσει ὁ Θεός. Ὁλόκληρο τό μυστήριο τῆς πίστεως εἶναι μία χάρη. Ὁ Θεός θά σοῦ δώσει περισσότερα ὅταν – καί ἄν – διαπιστώσει ὅτι ἔχεις τίς κατάλληλες προϋποθέσεις.
Μετά ἀπό κάποιο σφάλμα – δέν ἔχει σημασία ποιό – μήν παγιδεύεσαι ἀπό τήν ταραχή, τή σύγχυση καί τήν ἀπελπισία. Ταπείνωσε τό νοῦ καί τήν καρδιά σου, μετανόησε γιά τήν πτώση σου, σήκω καί συνέχισε πάλι τόν ἀγώνα γιά τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου μας.

***
Κάθε πτώση μᾶς εἶναι καί μιά ὑπόμνηση κάποιου κανόνα τῆς πνευματικῆς ζωῆς, τόν ὁποῖο κινδυνεύαμε νά λησμονήσουμε.
Πρέπει ἑπομένως νά καθήσεις καί νά ἐξετάσεις – ἤρεμα καί ψύχραιμα – κάτω ἀπ’ αὐτό τό πρίσμα τήν πτώση, πού τόσο πολύ σέ τάραξε.

***
Ἀνησυχεῖς καί θλίβεσαι κάθε φορά πού ἐξετάζεις τή συνείδησή σου, γιατί τώρα βρίσκεις τόν ἑαυτό σου πολύ κακό. Ἐνῶ πρίν, ὅταν ἤσουν νέος, μία τέτοια ἐξέτασή σου ἔδειχνε πώς ἤσουν λίγο-πολύ, καλός μᾶλλον παρά κακός. Τί ἀσυνήθιστος λόγος ἀνησυχίας!
Εἶναι χίλιες φορές καλύτερο νά βλέπουμε τόν ἑαυτό μας κακό παρά καλό. Στήν πρώτη περίπτωση γινόμαστε πιό ταπεινοί, καί μᾶς ἀνοίγεται ἔτσι ἡ θύρα τῆς ἀφέσεως, ἡ θύρα τοῦ θείου ἐλέους, ἡ θύρα τῆς Χάριτος. Στή δεύτερη περίπτωση γινόμαστε ὑπερήφανοι. Καί ἡ ὑπερηφάνεια κλείνει τό δρόμο τῆς Χάριτος.
Ὅσο γιά τήν πραγματική ἀξία τῶν ἔργων καί τῶν κατορθωμάτων μας, γι’ αὐτά μόνο ὁ Θεός εἶναι ὁ Κριτής. Ἐκεῖνος, πού γνωρίζει τίς πιό κρυφές σκέψεις, προθέσεις καί ροπές τῆς ἀνθρώπινης καρδιᾶς.


Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα!

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ
Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Ἡγούμενο τῆς Ἱ.Μ. Παρακλήτου γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδει ἡ Ἱερά  Μονή.
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
http://HristosPanagia3.blogspot.com