ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ[:Ρωμ. 13, 11 έως 14,4]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
[Μέρος δεύτερο: Υπομνηματισμός των χωρίων Ρωμ.14,1-4]
«Τὸν δὲ ἀσθενοῦντα τῇ πίστει προσλαμβάνεσθε, μὴ εἰς διακρίσεις διαλογισμῶν. ὃς μὲν πιστεύει φαγεῖν πάντα, ὁ δὲ ἀσθενῶν λάχανα ἐσθίει(: εκείνον τον αδελφό, που είναι αδύνατος στην πίστη (και προσέχει περισσότερο τους εξωτερικούς τύπους, όπως είναι π.χ. η διάκριση των φαγητών σύμφωνα με τον μωσαϊκό Νόμο) πρέπει να τον δέχεστε και να τον αγκαλιάζετε με στοργή, χωρίς να συζητείτε και να επικρίνετε τις αντιλήψεις του. Άλλος μεν πιστεύει ότι έχει το δικαίωμα να τρώει όλα τα φαγητά· ο ασθενής όμως κατά την πίστη τρώει λάχανα, διότι φοβάται μήπως μολυνθεί από τα άλλα φαγητά και χάσει την ψυχή του)»[Ρωμ.14,1-2].
Γνωρίζω ότι αυτό που ειπώθηκε δεν είναι εύκολα κατανοητό στους πολλούς. Γι' αυτό πρέπει πρώτα να πω την υπόθεση όλου του χωρίου αυτού και τι θέλοντας να διορθώσει τα γράφει αυτά. Τι λοιπόν θέλει να διορθώσει; Υπήρχαν πολλοί από τους πιστούς που προέρχονταν από τους Ιουδαίους, οι οποίοι προσκολλημένοι στη συνείδηση του μωσαϊκού νόμου και ύστερα από την πίστη στο Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού φύλαγαν ακόμη τη διάκριση των φαγητών, χωρίς να τολμούν ακόμη να απομακρυνθούν οριστικά από τον νόμο. Έπειτα, για να μη γίνουν αντιληπτοί, αποφεύγοντας μόνο το χοιρινό κρέας, απέφευγαν στο εξής όλα τα κρέατα και έτρωγαν μόνο λάχανα, ώστε να φανεί αυτό που γίνονταν ότι είναι μάλλον νηστεία, αλλά όχι τήρηση του νόμου. Άλλοι πάλι ήταν τελειότεροι· χωρίς να κάνουν κάποια παρόμοια διάκριση, αυτοί γίνονταν ενοχλητικοί και δυσάρεστοι σε εκείνους που τηρούσαν αυτά, επιτιμώντας, κατηγορώντας, προκαλώντας στενοχώρια.
Φοβούμενος λοιπόν ο μακάριος Παύλος μήπως, θέλοντας να κατορθώσουν κάτι μικρό, ανατρέψουν το παν, και προσπαθώντας να οδηγήσουν τους άλλους αδερφούς τους στην αδιαφορία για τα φαγητά, τους κάνουν να χάσουν και την πίστη τους, και σπεύδοντας να διορθώσουν το παν πριν από τον κατάλληλο καιρό, προκαλέσουν ζημία στα καίρια, κλονίζοντας αυτούς από την ομολογία στον Χριστό με το να τους επιτιμούν συνέχεια, και μείνουν έτσι αδιόρθωτοι και στα δύο, βλέπε πόση σύνεση χρησιμοποιεί και πώς φροντίζει και για τα δύο μέρη με τη συνηθισμένη σε αυτόν σοφία. Γιατί ούτε τολμάει να πει , σε εκείνους που επιτιμούσαν τους αδελφούς τους, ότι ενεργείτε κακώς, για να μη φανεί ότι υποστηρίζει εκείνους στην τήρηση του νόμου, ούτε πάλι ότι κάνετε καλά, για να μην κάνει πιο σφοδρούς τους κατηγόρους, αλλά επιτιμάει με σύνεση. Και φαίνεται βέβαια ότι επιτιμάει τους πιο δυνατούς πνευματικά, αλλά όμως το παν του λόγου του προς αυτούς το στρέφει προς εκείνους. Γιατί αυτή η διόρθωση προπάντων ενοχλεί λιγότερο, όταν κάποιος στρέφοντας σε άλλον τον λόγο, χτυπάει άλλον. Γιατί ούτε εκείνον που επιτιμάται τον αφήνει να φθάσει σε θυμό, και παράλληλα, χωρίς να γίνεται αντιληπτό, ρίχνει το φάρμακο της διορθώσεως.
Πρόσεχε λοιπόν πώς το κάνει αυτό με σύνεση και στην κατάλληλη στιγμή. Γιατί, αφού είπε: «Τῆς σαρκὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς ἐπιθυμίας(:μη φροντίζετε τις ικανοποιήσεις των ατάκτων και παρανόμων επιθυμιών της σάρκας)»[Ρωμ.13,14], και τότε φέρει τον λόγο σε αυτούς, για να μη φανεί ότι μιλάει υπερασπίζοντας εκείνους που επιτιμούν και προτρέπουν να τρώγουν όλα τα φαγητά. Καθόσον το αδύνατο μέρος πάντοτε χρειάζεται περισσότερη φροντίδα. Γι' αυτό και προς το ισχυρό μέρος αμέσως απευθύνεται, λέγοντας αυτό: «Τὸν δὲ ἀσθενοῦντα τῇ πίστει(:εκείνον όμως που είναι αδύνατος στην πίστη)». Είδες το πρώτο χτύπημα που δόθηκε αμέσως σε εκείνον; Γιατί λέγοντας «εκείνον που είναι αδύνατος», έδειξε πως αυτός είναι άρρωστος. Έπειτα προσθέτει δεύτερο χτύπημα λέγοντας, «να τον δέχεστε». Δείχνει λοιπόν πάλι πως χρειάζεται πολλή φροντίδα, πράγμα που είναι δείγματα της πιο χειρότερης αρρώστιας. «Μὴ εἰς διακρίσεις διαλογισμῶν(:χωρίς να συζητείτε και να επικρίνετε τις αντιλήψεις του)»[Ρωμ.14,1]. Να, και τρίτο χτύπημα πρόσθεσε. Γιατί από εδώ φανερώνει ότι τέτοιο είναι το αμάρτημά του, ώστε να διακρίνονται και εκείνοι που δεν κάνουν τα ίδια αμαρτήματα με αυτόν, αλλά που είναι όμως φίλοι με αυτόν και δέχονται τη θεραπεία του. Είδες πώς δίνει την εντύπωση ότι μιλάει σε αυτούς, στην πραγματικότητα όμως πώς επιτιμάει εκείνους, χωρίς να γίνεται αντιληπτό και χωρίς να ενοχλεί; Έπειτα, αφού ανέφερε και τους δύο παράλληλα, αναφέρει τον ένα με επαίνους, ενώ τον άλλο με κατηγορίες. Γιατί προσθέτει και λέγει: «ὃς μὲν πιστεύει φαγεῖν πάντα(:ο ένας πιστεύει ότι επιτρέπεται να τρώει όλα τα φαγητά)», ανακηρύσσοντας αυτόν από την πίστη, «ὁ δὲ ἀσθενῶν λάχανα ἐσθίει(:ενώ ο αδύνατος στην πίστη τρώει λάχανα)», κακίζοντας και αυτόν πάλι από την αδυναμία του.
Στη συνέχεια, επειδή έδωσε καίριο το χτύπημα, παρηγορεί πάλι αυτόν, λέγοντας αυτά: «ὁ ἐσθίων τὸν μὴ ἐσθίοντα μὴ ἐξουθενείτω(:εκείνος που έχει φωτισμένη πίστη και τρώγει από όλα, ας μην κατακρίνει τον άλλο)». Δεν είπε «ας αφήνει», δεν είπε «ας μην κατηγορεί», δεν είπε «ας μη διορθώνει», αλλά «ας μην τον κατακρίνει», «ας μην τον περιφρονεί», για να δείξει ότι έκαναν πράγμα άξιο πολλού γέλωτος. Σε αυτόν όμως δεν λέγει έτσι, αλλά πώς; «Καὶ ὁ μὴ ἐσθίων τὸν ἐσθίοντα μὴ κρινέτω(: εκείνος που δεν τρώει ας μην κατακρίνει εκείνος που τρώει)». Γιατί, όπως ακριβώς οι πιο τέλειοι στην πίστη τους υποτιμούσαν σαν ολιγόπιστους και ύπουλους και νόθους και ιουδαΐζοντες ακόμη, έτσι εκείνοι έκριναν αυτούς σαν παράνομους ή σαν λαίμαργους· από αυτούς πολλοί ήταν φυσικό να είναι και από τους εθνικούς. Γι’ αυτό και πρόσθεσε: «ὁ Θεὸς γὰρ αὐτὸν προσελάβετο(:διότι και αυτόν ο Θεός τον έχει δεχτεί και προσλάβει στην Εκκλησία Του)»[Ρωμ.14,3]. Σε εκείνον όμως δεν το είπε αυτό. Αν και βέβαια η περιφρόνηση ανήκε σε εκείνον που έτρωγε, επειδή ήταν λαίμαργος, ενώ η κατάκριση σε εκείνον που δεν έτρωγε, επειδή ήταν ολιγόπιστος. Αλλά αντάλλαξε αυτά, για να δείξει ότι όχι μόνο δεν είναι άξιος περιφρονήσεως, αλλά και μπορεί να κατηγορεί. Αλλά, λέγει, και εγώ τον κατακρίνω; Καθόλου. Γιατί γι' αυτό πρόσθεσε ότι «ο Θεός τον δέχτηκε».
Γιατί λοιπόν κατακρίνεις αυτόν για τον νόμο ότι τάχα τον παραβαίνει; « Γιατί ο Θεός τον δέχτηκε». Δηλαδή, έδειξε γι’ αυτόν την απερίγραπτη χάρη Του και τον απάλλαξε από όλες τις κατηγορίες. Έπειτα πάλι προς τον ισχυρό λέγει: «Σύ τίς εἶ ὁ κρίνων ἀλλότριον οἰκέτην;(: Ποιος είσαι εσύ που κατακρίνεις ξένο υπηρέτη;)». Επομένως, είναι φανερό, ότι και εκείνοι τους κατέκριναν, και όχι μόνο τους περιφρονούσαν. «Τῷ ἰδίῳ Κυρίῳ στήκει ἢ πίπτει(:εάν στέκεται ή αν πέφτει, είναι υπεύθυνος απέναντι του Κυρίου του)»[Ρωμ.14,4].Να πάλι άλλο πλήγμα. Και φαίνεται βέβαια ότι η αγανάκτηση είναι εναντίον του ισχυρού, αλλά απευθύνεται προς εκείνον. Γιατί όταν λέγει «θα σταθεί όμως», δείχνει ότι κλονίζεται ακόμη και ότι χρειάζεται πολλή προσοχή και τόσο μεγάλη φροντίδα ώστε να καλεί και τον Θεό ιατρό σε αυτά· « γιατί ο Θεός έχει τη δύναμη» λέγει «να τον κάνει να σταθεί», πράγμα που το λέμε για εκείνους που είναι υπερβολικά απελπισμένοι. Στη συνέχεια, για να μην απελπιστεί, τον αποκαλεί και υπηρέτη παρόλο που είναι αδύνατος, λέγοντας: «Ποιος είσαι εσύ που κατακρίνεις ξένο υπηρέτη;». Και εδώ πάλι αυτόν επιτιμά κρυφά. Όχι γιατί κάνει πράγματα άξια μη κατακρίσεως, και γι' αυτό προτρέπω να μην κατακρίνεται, αλλά γιατί είναι ξένος υπηρέτης, δηλαδή, δεν είναι δικός σου, αλλά του Θεού.
Στη συνέχεια παρηγορώντας αυτόν πάλι, δεν είπε «ότι πέφτει», αλλά τι; «Στέκεται ή πέφτει». Είτε συμβαίνει το ένα είτε το άλλο, τον Κύριο ενδιαφέρουν και τα δύο· καθόσον και η ζημία εκεί πηγαίνει, όταν πέσει, όπως ακριβώς βέβαια και ο πλούτος, όταν στέκεται. Αυτά βέβαια, αν δεν κατανοήσουμε το σκοπό πάλι του Παύλου, που θέλει να μην επιτιμούνται αυτοί πριν από τον κατάλληλο καιρό, είναι πάρα πολύ ανάξια για τη φροντίδα που ταιριάζει στους Χριστιανούς. Αλλά, πράγμα που πάντοτε λέγω, πρέπει να εξετάζουμε την πρόθεση με την οποία λέγονται, και την αφορμή για την οποία λέγονται, και τι προσπαθώντας να επιτύχει τα λέγει. Και δεν επέπληξε λίγο λέγοντας αυτό. Γιατί αν ο Θεός, λέγει, που υφίσταται τη ζημία, δεν κάνει τίποτε πρώτα, πώς δεν θα ήσουν άκαιρος εσύ και περισσότερο από το μέτρο περίεργος, στενοχωρώντας και ενοχλώντας αυτόν; […]
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
· https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-ad-romanos.pdf
· Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στην προς Ρωμαίους επιστολή, επιλεγμένο απόσπασμα από την ομιλία ΚΣΤ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1985, τόμος 17, σελίδες 548-555 .
· Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή Νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
· Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
· Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου