Οἱ Χάρε Κρίσνα - Μία μεγάλη γκουρουιστική κίνησις

ΟΙ ΧΑΡΕ ΚΡΙΣΝΑ
Μία μεγάλη γκουρουιστική κίνησις 1

Του πρωτ. Βασιλείου Α. Γεωργοπούλου, Λέκτωρος Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Οι Χάρε Κρίσνα είναι μία μεγάλη γκουρουιστική κίνηση, της οποίας η πλήρης ονομασία είναι Διεθνής Εταιρεία για τη Συνείδηση του Κρίσνα (International Society for Krishna-Consciousness) [ISKCON]. Δημιουργήθηκε το 1966 στη Νέα Υόρκη των Η.Π.Α. από τον Ινδό «Η Αυτού Θεία Χάρις. Πανιερώτατος Μπακτιβεντάτα Σουάμι Πραμπουπάντα» (A.C. Bhaktivedanta Swami Pradhupada).

Το κανονικό του όνομα ήταν Abhay Charan De και είχε γεννηθεί στην Καλκούτα της Ινδίας (1896-1977) 2. Οι οπαδοί της κίνησης θεωρούν τον ιδρυτή της ως «ένα τέλειο λάτρη του Κυρίου και τελευταίο κρίκο μιας αδιάσπαστης αλυσίδας πνευματικών διδασκάλων, που αρχίζει με αυτόν τον ίδιο τον Κύριο, τον Κρίσνα» 3. Η κίνηση στην Ευρώπη παρουσιάστηκε το 1969.

Τα μέλη της εν λόγω γκουρουιστικής κίνησης (ISKCON) λατρεύουν το θεό Κρίσνα του Ινδουιστικού Πανθέου ως την υψηλότερη προσωπική θεότητα. Κατά τους ισχυρισμούς τους όλη τους η ζωή έχει επίκεντρο την συνείδηση του Κρίσνα. Αυτό σημαίνει ότι συνεχώς για τον Κρίσνα σκέφτονται, προσεύχονται, ψάλλουν, τρώνε, εργάζονται, ομιλούν κ.ά.

Είναι μια αυστηρού χαρακτήρα οργάνωση θεμελιωμένη πάνω στη Μπακτί γιόγκα έχοντας ως επίκεντρο το πρόσωπο του γκουρού. Οι οπαδοί της οργάνωσης αφού μυηθούν, εγκαταλείπουν κάθε τι που τους συνδέει με το παρελθόν σε προσωπικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο, ενώ κατά τη μύηση αλλάζουν και το όνομά τους 4. Καθημερινώς πρέπει να ψάλλουν συνεχώς, το λιγότερο 1728 φορές το μάντρα «Χάρε Κρίσνα, Χάρε Κρίσνα, Κρίσνα Κρίσνα, Χάρε Χάρε, Χάρε Ράμα, Χάρε Ράμα, Ράμα Ράμα, Χάρε Χάρε» με σκοπό να φτάσουν στην κατάσταση του φωτισμού, στη συνείδηση του Κρίσνα 5.

Για την ψαλμωδία χρησιμοποιούν ένα κομπολόι με 108 χάντρες. Επιπλέον, είναι απολύτως χορτοφάγοι. Απαγορεύεται ακόμη και για τα παιδιά η κατανάλωση κρέατος και αυγού 6. Συνήθως ξυρίζουν τα κεφάλια τους, ντύνονται κατά τρόπο Ινδικό, ζωγραφίζουν το πρόσωπό τους ή και το σώμα τους, και δίνουν ιδιαίτερη σημασία στη μελέτη των Βεδών.

Πολλοί οπαδοί της κίνησης, ως έκφραση αφοσίωσης στους σκοπούς της κίνησης προσφέρουν άμισθη εργασία με την πώληση βιβλίων σε δρόμους, πλατείες, αεροδρόμια κ.ά. Σχετικά με αυτή την πρακτική ο Πραμπουπάντα, ο ιδρυτής της κίνησης, ισχυρίζονταν: «Προσφέρει υπηρεσία στο Θεό χωρίς πληρωμή. (…) Όσο περισσότερο αφιλοκερδή υπηρεσία προσφέρουν στο Θεό, τόσο μεγαλύτερη πνευματική πρόοδο πραγματοποιούν». 7

Όλα τα παραπάνω είναι πράξεις πλήρους αφιέρωσης στον Κρίσνα. Πρέπει να σημειώσουμε την ιδιαίτερη θέση, που έχει ο γκουρού και στην οργάνωση αυτή, ως πνευματικός δάσκαλος  8. Ο γκουρού ταυτίζεται με τον Κύριο 9. Κάθε αγνόησή του ή θεώρησή του ως δήθεν κοινού ανθρώπου ή ανυπακοή, συνιστά για τον Πραμπουπάντα, τον ιδρυτή της κίνησης, προσβολή κατά του Θεού 10.

Οι Χάρε Κρίσνα (ISKCON) διαθέτουν 280 μεγάλους ναούς σε 32 χώρες 11. Για τα μέλη, που ζουν μαζί στα κοινόβια και στα κέντρα της κίνησης, έχουν δημιουργήσει και δικά τους σχολεία με κυρίαρχο στοιχείο τις αντιλήψεις της οργάνωσης γνωστά ως “Gurukulas” 12. Υπάρχουν, βεβαίως, και οι οπαδοί, που ζουν εκτός κοινοβίων.

Μετά τον θάνατο του Πραμπουπάντα στην Ινδία το 1977 την καθοδήγηση της οργάνωσης ανέλαβε μία εντεκαμελής επιτροπή. Τα μέλη της τα είχε ορίσει αυτός ένα χρόνο πριν το θάνατό του και ήταν υπεύθυνοι ο καθένας για μια ορισμένη περιοχή της γης, ενώ τη δεκαετία του 1990 έφθασαν τα μέλη της τα τριάντα πέντε 13. Την ίδια δεκαετία παρατηρήθηκαν στην ηγεσία της οργάνωσης διαιρέσεις, διαφωνίες, αντιπαλότητες, αποσχιστικές τάσεις, μέχρι και δικαστικές διαμάχες 14.

Η κίνηση Χάρε Κρίσνα δραστηριοποιείται, επίσης, και με τις εξής ονομασίες:

1) Bhaktivendanta Book Trust. Το εν λόγω εκδοτικό συγκρότημα έχει έδρα το Λος Άντζελες των Η.Π.Α., και ως σκοπό έχει τη μετάφραση σε διάφορες γλώσσες, έργων του γκουρού ιδρυτή της οργάνωσης και εκδόσεις, που αφορούν και προπαγανδίζουν την οργάνωση 15. 2) Akademie für Vaishnava-Kultur. 3) Food for Life Program. 4) ISKCON Foundation. 5) Institut für vedishe Studien. 6) Bakti Yoga Center. 7) Festival of India. 8) Dey Memorial Verlag. 9) Society for Indian Art and Culture. 10) Ramayan Arts. 11)Nandagram Boys School. 12) Golden Avatar Productions. 13) Prasadam Distributing International. 14) Hindu Alliance. 15) Radio Krishna Centrale. 16) Panorama Farms, Inc.

Η κίνηση εκδίδει, επίσης, τα εξής έντυπα: α) Back to Godhead. β) ISKCON Communucations Jurnal. γ) Newsletter. δ) Wie es ist. ε) Einfach lebenhoch denken στ) Retour a Krishna. Το εν λόγω περιοδικό είναι το αρχαιότερο, καθώς εκδόθηκε αρχικά το 1944 στην Ινδία από τον ίδιο τον Πραμπουπάντα. Κυκλοφορεί με την ίδια ύλη σε διάφορες γλώσσες 16.

Η παρουσία της κινήσεως εις την Ελλάδα

Η Κίνηση των Χάρε Κρίσνα στην Ελλάδα παρουσιάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ιδρύθηκε, μάλιστα, σωματείο με την ονομασία «Εκπολιτιστική Οργάνωση Μπακτιβεντάτα» σύμφωνα με την 1295/1980 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών. Η απήχηση της κίνησης υπήρξε πάρα πολύ μικρή. Περιφέρονταν στους δρόμους με πορτοκαλί χρώματος ένδυση, με ξυρισμένα τα κεφάλια, κτυπώντας τύμπανα, ψάλλοντας το μάντρα της κίνησης και μοιράζοντας προπαγανδιστικά έντυπα.

Συνάντησε ισχυρή κοινωνική αντίδραση από γονείς παιδιών, που προσηλύτισε. Το 1986, ύστερα από αίτηση του Νομάρχη Αθηνών, το Εφετείο Αθηνών με την 7820/1986 απόφασή του διέταξε τη διάλυση του σωματείου 17. Το 1987 το Εφετείο Αθηνών με την 1190/1987 απόφασή του απέρριψε νέα αίτηση για την ίδρυση σωματείου με την επωνυμία «Διεθνής Ένωσις διά την Συνειδητοποίησιν του Κρίσνα» 18. Ύστερα από ένα σχετικά μεγάλο διάστημα απουσίας της παραμένει και σήμερα υπαρκτή με ένα πολύ μικρό αριθμό μελών.

Υποσημειώσεις:
1.    Βλ. F.W.Haack, Die neuen jugendreligionen, 18η έκδ., 1979, σ. 11.
2.    Βλ. Περ. Επιστροφή στον Κρίσνα, 1978, σ. 2.
3.    Βλ. Περ. Επιστροφή στον Κρίσνα, 1978, όπ.π., σ. 2.
4.    Βλ. F.W.Haack, Die neuen jugendreligionen, όπ.π., σ. 13.
5.    Βλ. A. C. Bhaktivedanta Swami Pradhupada, Sri Isopanishad, 19716, σ. 91. Περ. Επιστροφή στον Κρίσνα, όπ.π., 17.
6.    Βλ. F.W.Haack, Die neuen jugendreligionen, όπ.π., σ. 16.
7.    Βλ. Περ. Επιστροφή στον Κρίσνα, όπ.π., σ. 14.
8.    Βλ. A. C. Bhaktivedanta Swami Pradhupada, Jenseits von Zeit und Raum, 1970, σ. 31.
9.    Βλ. A. C. Bhaktivedanta Swami Pradhupada, Sri Isopanishad, σ. 99.
10.  Βλ. A. C. Bhaktivedanta Swami Pradhupada, Sri Isopanishad, σ. 44.
11.  Βλ. R. Hummel, International Society for Krishna-Consciousness, στο LSSW, στ. 508.
12. Βλ. R. Hummel, International Society for Krishna-Consciousness, όπ.π., στ. 508. Περ. Επιστροφή στον Κρίσνα, όπ.π., σ. 3.
13.  Βλ. HRGW, σ. 767.
14.  Βλ. Ursula Zöpel, Aufstieg und Fall des ISKCON-Gurus Kirtanandana, στο Materialdienst EZW, 4/1992, σσ. 99-111.
15.  Βλ. Περ. Επιστροφή στον Κρίσνα, όπ.π., σ. 3.
16.  Βλ. Περ. Επιστροφή στον Κρίσνα, όπ.π., σ. 20.
17. Βλ. Περ. Αρμενόπουλος (1987), σσ. 489-492. Κυριάκου Κυριακόπουλου, Νέα Θρησκευτικά κινήματα στην Ελλάδα, σ. 279.
18.  Βλ. Περ. Νομικό Βήμα, Τομ. 36 (1987), σσ. 920-923.

http://www.impantokratoros.gr/71DAAF1C.el.aspx