Εὐλογίες καί δοκιμασίες (μέρος α΄)

«ἡμεῖς δέ κηρύσσομεν Χριστόν ἐσταυρωμένον,

Ἰουδαίοις μέν σκάνδαλον,

Ἕλλησι δέ μωρίαν,»

Α΄ Κορ. α΄: 23

Θά ἔνιωθαν τήν πιό μεγάλη ἔκπληξη οἱ μαθηταί τῆς Σχολῆς τοῦ Λίπετσκ, ἄν ἀντίκρυζαν τόν πρώην διδάσκαλο τους νά δουλεύη στό μαγειρεῖο τῆς Σκήτης. «Ἀπίστευτο!» θά ἔλεγαν. «Αὐτός ἀλήθεια εἶναι ὁ διδάσκαλός μας ὁ Γρένκωφ»! Καί ὁπωσδήποτε ἡ ἔκπληξις θά μεγάλωνε, ἄν μάθαιναν καί τήν λεπτομέρεια ὅτι δέν ἦταν ἁπλῶς μάγειρος, ἀλλά βοηθός μάγειρου. Ἕνας εὔθυμος, χαρούμενος, κομψό στήν ἐμφάνισι, ἀξιοπρεπής σέ ὅλα του ἐκπαιδευτικός, νά καταντήση βοηθός σέ μαγειρεῖο! Εἶναι ἀδιανόητο στήν σκέψι τοῦ κόσμου, καί ἀποτελεῖ, κατά τήν Ἀποστολική ἔκφρασι, «Ἰουδαίους μέν σκάνδαλον, Ἕλλησι δέ μωρίαν» (Α΄ Κορ. α΄: 23).

Ντυμένος τώρα ὁ δόκιμος μοναχός τήν ταπείνωσι τοῦ Χριστοῦ παρεδόθη στήν διάθεσι τῶν Γερόντων τῆς Σκήτης. Εἴτε στήν πιό ἄσημη εἴτε στήν πιό ἐπίσημη θέσι καί ὑπηρεσία τόν τοποθετοῦσαν, αὐτός ἦταν πρόθυμος νά ὑπακούση.

Τήν ὑπευθυνότητα τοῦ μαγειρείου τῆς Σκήτης, τίς ἡμέρες ἐκεῖνες, τήν εἶχε ὁ δόκιμος Γεράσιμος Ἰβάνοβιτς Τουμάνωφ, πού κατήγετο ἀπό τήν περιφέρεια τοῦ Τβέρ. Στήν ἡλικία ἦταν κατά ἕνα ἔτος μικρότερος ἀπό τόν Ἀλέξανδρο, εἶχε ὅμως τό προβάδισμα, γιατί ἦρθε στήν Σκήτη ἕνα χρόνο νωρίτερα. Ὥς πρός τόν χαρακτῆρα ἔδειχνε ἄνθρωπο καλοκάγαθο. Ἡ συνεργασία μέ τόν βοηθό του προχωροῦσε ὁμαλά καί ἁρμονικά.

Ἡ περιοχή τῆς δράσεώς τους ἦταν ἡ φωτιά, οἱ κατσαρόλες, τά πιάτα, τό φαγητό. Ποτέ δέν ἤθελαν νά παρουσιάσουν στήν τράπεζα ἕνα φαγητό κακομαγειρεμένο καί ἄνοστο. Κατέβαλλαν κάθε προσπάθεια νά εἶναι ἐπιμελεῖς καί ἀποδοτικοί στό ἔργο τους, ὥστε κανείς νά μή δυσαρεστῆται μαζί τους.

Τόν πρῶτο καιρό ὁ Ἀλέξανδρος ἐκινεῖτο στό διακόνημά του μέσα στήν ἀτμόσφαιρα τῆς σιωπῆς καί τῆς αὐτοσυγκεντρώσεως. Λόγοι πού δέν ἦταν ἀπαραίτητοι δέν ἔφυγαν ἀπό τό στόμα του. Καί γενικώτερα ἡ πρώτη περίοδος τῆς σκητιώτικης ζωῆς του χρωματιζόταν ἀπό ἔντονη προσπάθεια περισυλλογῆς. Ἐκεῖνο πού διεπίστωσε ὅμως ἦταν πώς ὁ Γεράσιμος δέν θά εἶχε ἀντίρρησι νά ἔλεγαν μεταξύ τους καί καμμιά κουβέντα ἐπί πλέον. Ἀντιθέτως αὐτό θά τοῦ προσέφερε ἀρκετή εὐχαρίστησι. Γι᾿ αὐτό καί σιγά-σιγά τροποποίησε τήν στάσι του.

Τό φαγητό εἶχε μαγειρευθῆ καί εἶχε παρατεθῆ στούς Πατέρες. Ἡ ἑστίασις εἶχε πιά τελειώσει καί οἱ μόνοι πού ἀπέμειναν στήν τράπεζα καί στήν κουζίνα ἦταν οἱ δυό τους. Τό νερό ἄρχιζε νά ζεσταίνεται, γιατί τά πιάτα ἔπρεπε νά πλυθοῦν. Ἡ ὥρα αὐτή προσφερόταν ἰδιαίτερα γιά νά ἀνταλλαγοῦν ἀδελφικά λόγια. Καί πράγματι. Σύν τῷ χρόνῳ καθιερώθηκε ἀνεπισήμως σάν ὥρα εὐχαρίστου καί τερπνῆς συζητήσεως. Πλησίαζε ὁ Γεράσιμος τόν βοηθό του χτυπῶντας τον ἐλαφρά στήν πλάτη.

• Ἔλα, λοιπόν, τοῦ ἔλεγε, μέχρι νά ζεσταθῆ τό νερό, ἄς καθήσουμε νά τά ποῦμε λίγο.

Καθισμένοι σ᾿ ἕνα πάγκο εἶχαν πολλά νά φέρουν στήν ἐπιφάνεια. Καί οἱ δύο στό βιβλίο τῆς περασμένης ζωῆς τους εὕρισκαν σπουδαῖες καί ἐνδιαφέρουσες σελίδες. Δέν ἦταν ὅμως σπάνιο τό φαινόμενο, νά τούς παρασύρουν τά λεγόμενα καί νά τούς φύγη πολύς χρόνος.

• Καιρός νά πλύνουμε τά πιάτα, ἔλεγε ὁ Γεράσιμος.

Ἡ φωτιά ὅμως εἶχε σβήσει καί τό νερό εἶχε κρυώσει. Τί νά κάνουν; Πάλι ἄναμμα τῆς φωτιᾶς καί πάλι ζέσταμα τοῦ νεροῦ· καί κατ᾿ ἀνάγκη πάλι λίγη συζήτησις... μέχρι νά θερμανθῆ τό νερό.

Ὁ χαριτωμένος διάλογός τους κατέληγε πάντα στόν ἴδιο ἐπίλογο:

• Ἄς δοξάσουμε λοιπόν καί ἄς εὐχαριστήσουμε τόν φιλάνθρωπο Κύριο, πού μέ τήν θαυμαστή πρόνοιά Του μᾶς γλύτωσε ἀπό τήν ματαιότητα τοῦ κόσμου καί μᾶς ἔφερε στόν εἰρηνικό αὐτό τόπο τῆς ἀσκήσεως, ἀνάμεσα σέ ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ.

Οἱ ὡραῖες αὐτές συζητήσεις ἀποτελοῦσαν τήν ψυχαγωγία τους. Ἦταν καί μία ψυχολογική ἐκτόνωσις ἀπό τήν κόπωσι πού δημιουργοῦσε στούς ἀρχαρίους ἡ περιωρισμένη ζωή τῆς Σκήτης. Ἔτσι λοιπόν οἱ ἡμέρες τῆς συνεργασίας τους κυλοῦσαν χαρούμενα καί εὐλογημένα.

Πέρασαν λίγοι μῆνες, ὁπότε ὁ Γεράσιμος χρειάσθηκε νά ταξειδεύση μέχρι τήν πατρίδα του, γιατί τόν ἀνάγκαζε κάποια νομική ἐκκρεμότης. Τοῦ ἦταν ἀπαραίτητο ἕνα ἔγγραφο πού θά τό ἔπαιρνε ἀπό τίς πολιτικές ἀρχές τοῦ τόπου του. Παρ᾿ ἐλπίδα ἀργοπόρησε πολύ ἡ ἐπιστροφή του.

Τελικά, ὅταν γύρισε βρέθηκε ἀντιμέτωπος μέ μία δοκιμασία – πρᾶγμα ὄχι σπάνιο στήν μοναχική ζωή. Δηλαδή: ὁ Προϊστάμενος τῆς Σκήτης ἀπεφάσισε νά ἀναλάβη ὁ Ἀλέξανδρος τήν ὑπευθυνότητα τοῦ μαγειρείου – ὅπως συνέβαινε καί κατά τό διάστημα πού ἀπουσίαζε ὁ Γεράσιμος – καί ἐκεῖνος νά εἶναι βοηθός του. Οἱ ὅροι ἀντεστράφησαν.

Ἐδῶ μπορεῖ κανείς νά γνωρίση τήν πραγματική ψυχική του κατάστασι. Οἱ λαγοί μέ τίς ντουφεκιές βγαίνουν ἀπό τούς κρυψῶνες τους καί ὄχι μέ τήν φλογέρα. Μόλις κτυπηθῆ λίγο ὁ ἐγωϊσμός, ἀμέσως ἔρχονται στήν ἐπιφάνεια τά κρυμμένα θηρία. Καί τότε μπορεῖς νά διακρίνης ἄν εἶναι μικρά ἤ μεγάλα. Μοναδικές εὐκαιρίες γιά τήν ἀπόκτησι τῆς αὐτογνωσίας.

Μέ τόν Γεράσιμο τί συνέβη; Ὁ μέχρι τότε ὁμιλητικός καί πρόσχαρος ἄνθρωπος παρουσιάσθηκε σκυθρωπός καί ἀμίλητος. Κάθισμένος στόν πάγκο τῆς κουζίνας κούναγε μέ ἀμηχανία τά πόδια του χωρίς τήν παραμικρή διάθεσι γιά ἐργασία. Ὁ οὐρανός τῆς ψυχῆς του σκεπάσθηκε μέ σύννεφα.

• Γιατί κάθεσαι ἔτσι καί δέν κάνεις καμμία δουλειά; ρωτοῦσε ὁ Ἀλέξανδρος.
• Δέν αἰσθάνομαι εἰρήνη μέσα μου, ἀπαντοῦσε ἐκεῖνος.

Σ᾿ αὐτές τίς περιπτώσεις, ἄν πλησιάση κανείς τόν Πνευματικό καί τοῦ ἐξομολογηθῆ τίς ψυχικές του δυσκολίες, ὅλα τακτοποιοῦνται. Αὐτό συνέβη καί μέ τόν Γεράσιμο. Τά συζήτησε ὅλα μέ τόν π. Μακάριο, τόν Πνευματικό τῆς Σκήτης, καί ἡ εἰρήνη ἦρθε πάλι στήν ψυχή του. Τά σύννεφα τῆς ἀθυμίας καί τῆς συγχύσεως διαλύθηκαν.

Τῷ Θεῷ δόξα!

Ἀμήν!

Συνεχίζεται...

Ἀπό τό βιβλίο: “Ο ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ”

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ.