«Ὅταν ἔχουμε μέ τόν Χριστό σχέση ἐμπιστοσύνης, εἴμαστε εὐτυχισμένοι, ἔχουμε χαρά», λέγει ὁ Ἅγιος Πορφύριος. «Ἔχουμε τήν χαρά τοῦ Παραδείσου. Ὅπου ὑπάρχει ὁ Χριστός, ὅπου πιστεύεται ὁ Χριστός, ὅπου δρᾶ ὁ Χριστός, ἐκεῖ ὑπάρχει καί ἡ χαρά, ἐκεῖ ὑπάρχει καί εἰρήνη, ἐκεῖ ὑπάρχει κάθε καλό. Ἔχουμε τήν χαρά τοῦ Παραδείσου, αὐτό εἶναι τό μυστικό, καί τότε φωνάζουμε μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο», λέγει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «ἐμοι γάρ τό ζῆν Χριστος καί τό ἀποθανειν κερδος»[1] καί «Ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός»[2]. Ὤ, τί εἶναι αὐτά, τρέλα! Ὅλα νά γίνονται ἁπλά ἁπαλά. Πρέπει νά πᾶμε μόνοι στόν Θεό, ἐν ἁπλότητι καί ἀφελότητι», λέγει ὁ Ἅγιος Πορφύριος. «Τί λέγει ὁ Σοφός Σολομών; Χρειάζεται ἁπλότητα. «Φρονήσατε περί τοῦ Κυρίου», λέει στή Σοφία Σολομῶντος, «φρονήσατε περί τοῦ Κυρίου ἐν ἀγαθότητι καί ἐν ἁπλότητι καρδίας ζητήσατε αὐτόν, ὅτι εὑρίσκεται τοῖς μή πειράζουσιν αὐτόν, ἐμφανίζεται δέ τοῖς μή ἀπιστοῦσιν αὐτῷ»[3]» [4].
Βλέπουμε πόσο συχνά - πυκνά χρησιμοποιεῖ ὁ Ἅγιος Πορφύριος τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. «Ἐμοί γάρ τό ζῆν Χριστός»[5]. Γιά ἐμένα τό νά ζῶ εἶναι ὁ Χριστός, καί τό νά ἀποθάνω εἶναι κέρδος, γιατί πλέον δέν ζῶ ἐγώ, ἀλλά μέσα μου ζεῖ ὁ Χριστός. Καί πῶς προσεγγίζεται ὁ Χριστός; Μέ ἁπλότητα καί ἀφελότητα. Φρονῆστε περί τοῦ Κυρίου μέ ἀγαθότητα καί ἁπλότητα, καί μέ ἀγαθότητα καί ἁπλότητα καρδιᾶς ἀναζητεῖστε Τον. Γιατί ἀνευρίσκεται σ’ αὐτούς πού δέν Τόν ἐκπειράζουν, καί ἐμφανίζεται σέ αὐτόν πού δέν ἀπιστοῦν σέ Αὐτόν. Ἡ ἁπλότητα εἶναι ἁγία ταπείνωση, δηλαδή ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στόν Χριστό.
Ὁ ἁπλός εἶναι ἐκεῖνος πού ἔχει λογισμούς ἁπλοῦς καί ὄχι σύνθετους, ὄχι ἐμπαθεῖς, ἀλλά ἁπλοῦς, χωρίς νά εἶναι συνδεδεμένοι μέ καμία κακία, μέ κανένα πάθος. Νά δίνουμε στόν Χριστό ὅλη μας τή ζωή. Ἁπλός γίνεται αὐτός ὁ ὁποῖος ἐμπιστεύεται τά πάντα εἰς τόν Κύριο κατά τό «ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα»[6].
Αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί οἱ λογισμοί εἶναι ἁπλοί καί ἡ καρδιά εἶναι ἁπλή, καί ἡ συμπεριφορά του ὅλη εἶναι ἁπλή. «Λέμε στήν Θεία Λειτουργία «πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα». Αὐτό βέβαια προϋποθέτει πίστη, ἐμπιστοσύνη στόν Θεό. «Καί σέ ἄλλο σημεῖο», παρατηρεῖ ὁ Ἅγιος Πορφύριος, λέμε τό ἑξῆς: «Σοί παρακατατιθέμεθα τήν ζωήν ἡμῶν ἅπασαν καί τήν ἐλπίδα, Δέσποτα φιλάνθρωπε, καί παρακαλοῦμεν σε καί δεόμεθα καί ἱκετεύομεν»[7]»[8]. Σέ σένα Κύριε ἀφήνουμε ὅλη μας τήν ζωή καί τήν ἐλπίδα, Ἐσύ, πού εἶσαι ὁ φιλάνθρωπος Δεσπότης μας, καί Σέ παρακαλοῦμε καί δεόμεθα καί Σέ ἱκετεύουμε.
«Εἶχε ἔρθει ἕνας Δεσπότης», διηγεῖται ὁ Ἅγιος Πορφύριος, πρίν ἀπό καιρό νά μιλήσουμε. Λέγαμε γιά τήν προσευχή. Τοῦ λέγω: - Τί θά πεῖ νά προσευχόμαστε "ἐν ἁπλότητι καρδίας καί ἀφελότητι"; - Μέ ἁπλότητα. - Τό καταλαβαίνεις αὐτό, Σεβασμιότατε; - Τό καταλαβαίνω. - Ἔ, ἐγώ δέν τό καταλαβαίνω», λέγει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «εἶναι μυστήριο. Αὐτό γίνεται μόνο μέ τήν θεία Χάρη». Γιατί πράγματι ἡ ἁπλότητα εἶναι θεια ἐνέργεια, εἶναι ἄκτιστη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, γιατί ὁ Θεός εἶναι ἁπλός. «- Ἄ», λέγει τότε ὁ Σεβασμιότατος, «οὔτε ἐγώ τό καταλαβαίνω, μοῦ λέει. Σ' εὐχαριστῶ πού μοῦ λέεις ὅτι μόνο μέ τήν θεία Χάρη κατανοεῖται καί κατορθοῦται ἡ ἁπλότητα καί ἀφελότητα».
Ἔτσι νά ἀγωνίζεστε, συμβουλεύει ὁ Ὅσιος, «στήν πνευματική ζωή, ἁπλά, ἁπαλά, χωρίς βία. Τό ἁπλό καί ἁπαλό εἶναι ἕνας ἁγιότατος τρόπος τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ἀλλά δέν εἶναι δυνατό νά τό μάθεις ἔτσι ἀπ’ έξω. Πρέπει μυστικά νά μπεῖ μέσα σου, ὥστε ἡ ψυχή σου νά ἐνστερνίζεται τόν τρόπο αὐτό, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ». Θά πρέπει ὁ ἄνθρωπος βέβαια νά ταπεινωθεῖ γιά νά δεχτεῖ τήν θεία Χάρη, ἡ ὁποία θά τοῦ δώσει αὐτή τήν ἁπλότητα τῆς καρδίας, ὥστε νά προσεγγίσει ἀκόμα περισσότερο τόν Θεό. «Πολλές φορές», λέει ὁ Ὅσιος, «ἐνῶ θέλουμε νά τόν ἐπιτύχουμε», δηλαδή τό νά μπεῖ ὁ Θεός μέσα μας, «τό παίρνει εἴδηση ὁ ἀντίθετος καί μᾶς ἐμποδίζει. Νά ἐφαρμόζετε τό νά «μήν γνωτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου»[9], δηλαδή καί ἐσύ ὁ ἴδιος νά μήν καταλαβαίνεις, νά μήν ἔτσι προσέχεις, καί μάλιστα ὁ κακός ἑαυτός σου νά μήν παίρνει εἴδηση γιά ὅ,τι πνευματικό προσπαθεῖς νά κατορθώσεις. Προφανῶς, ἐννοεῖ ὁ Ὅσιος, νά μήν κάνεις τίποτε ἀπό κενοδοξία, ἀπό ἀνθρωπαρέσκεια, ἀπό αὐταρέσκεια, ἤ ἀπό ὁποιοδήποτε ἄλλο ἐμπαθές κίνητρο. Νά μήν γνωρίζει ἡ ἀριστερά σου, δηλαδή ὁ κακός ἑαυτός σου, τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου, ὁ καλός ἑαυτός.
«Ὅταν τό θέλεις, ὅταν ἐκβιάζεις τό Θεῖο, δέν ἔρχεται». Γιατί ὁ Θεός, δέν ἐκβιάζεται, οὔτε ἀναγκάζεται οὔτε μπορεῖ νά δεσμευτεῖ. «Θά ἔρθει «ἐν ἡμέρα, ἦ οὐ προσδοκᾶς, καί ἐν ὥρᾳ, ἦ οὐ γινώσκεις»[10]. Ἐδῶ ὑπάρχει μυστήριο. Δέν μπορῶ νά σᾶς τό ἐξηγήσω. Ὅπως μοῦ συνέβηκε στήν Πάτμο»[11]. Καί σέ ἄλλη περίπτωση ὁ Ἅγιος διηγήθηκε πῶς εἶδε τήν Ἀποκάλυψη, ἐκεῖ στό σπήλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως, ἀφοῦ ἔτσι μέ πολλή ἁπλότητα προσέγγισε τό μυστήριο αὐτό.
«Ὅταν χάνετε τήν Θεία Χάρη, νά μήν κάνετε τίποτα. Νά συνεχίζετε τήν ζωή σας καί τόν ἀγῶνα σας ἁπλά, ἁπαλά, ὥσπου χωρίς ἀγωνία νά ἔρθει πάλι ἡ ἀγάπη καί ὁ ἔρωτας καί ἡ λαχτάρα στόν Χριστό∙ καί τότε ὅλα πᾶνε καλά. Καί τότε ἡ Χάρις σᾶς γεμίζει καί χαιρόσαστε. Ἕνα μυστικό εἶναι οἱ ἀκολουθίες. Νά ἐπιδίδεστε σέ αὐτές καί ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ μυστικά θά ἔλθει»[12].
Ὁ ἄνθρωπος πρέπει, ὅπως δηλαδή καταλαβαίνουμε ἀπό τά λόγια τοῦ Ἁγίου Πορφυρίου, νά προσκαρτερεῖ εἰς τήν προσευχή, ταπεινά, εἰς τίς θεῖες ἀκολουθίες, καί κάποια στιγμή, πού ἐκεῖνος δέν περιμένει, θά τόν ἐπισκιάσει ἡ Θεία Χάρις. Δέν πρέπει νά ἔχει κανένα ἄλλο λογισμό, ἰδιοτελή ἤ ἐμπαθή.
«Ψυχή εὐλογουμένη πᾶσα ἁπλῆ»[13], λέγει καί στίς Παροιμίες. Δηλαδή ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει ἁπλότητα στήν ψυχή του, αὐτός ἔχει τήν ψυχή του εὐλογουμένη ἀπό τόν Κύριο. «Τί ἄλλο», λέει πάλι ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, «εἶναι ἡ ἁπλότητα, παρά ἡ σύνεση. Ὅταν τίποτα δέν σκέπτεσαι πονηρό, οὔτε καί νά μηχανευθεῖς πονηρά μπορεῖς. Ὅταν δέν ἐπιτελεῖς κακά, οὔτε νά μνησικακεῖς μπορεῖς. Σέ ἔβρισε κάποιος; Δέν πόνεσες. Σέ κατηγόρησε; Τίποτα δέν ἔπαθες. Σέ φθόνησε; Οὔτε ἔτσι ἔπαθες κάτι. Αὐτός εἶναι ὁ ἁπλός. Ἡ ἁπλότητα εἶναι ἕνας δρόμος πού ὁδηγεῖ στήν εὐσέβεια καί φιλοσοφημένη ζωή. Κανένας δέν εἶναι τόσο καλός καί ὡραῖος στήν ψυχή ὅσο ὁ ἁπλός ἄνθρωπος. Δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει ἀγαλλίαση, ἄν δέν ὑπάρχει ἁπλότητα»[14].
«Ἁπλότητα», ἔλεγε καί ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, «σημαίνει καθαρότητα καρδιᾶς, ἀκεραιότητα, εἰλικρίνεια, ἀπονήρευτη γνώμη, καθαρότητα διάνοιας καί ἔλλειψις πονηρίας. Ἡ ἁπλότητα δέν ἔχει τίποτα τό καλυμμένο καί ὕπουλο∙ δέν ἔχει ὑποκρισία. Ὅσοι ἔχουν χριστιανική ἁπλότητα, ἐμφανίζονται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ μέ εὐθύτητα καρδίας, καί δέν ἔχουν καθόλου δόλο. Τό μάτι τους εἶναι ἁπλό, καθαρό καί διαυγές. Τό πρόσωπό τους εἶναι ἀνθισμένο, ἡ καρδιά τους γεμάτη εὐφροσύνη, ὁ νοῦς τους καθαρός σάν αἴθριο οὐρανό. Οἱ σκέψεις τους ἁγνές σάν τό καθαρό χρυσάφι∙ τά λόγια τους ἀληθινά καί ἡ ψυχή τους καθαρή ἀπό κάθε ρύπο. Τόν ἁπλό ἄνθρωπο χαρακτηρίζουν καί ἡ τιμιότητα καί ἡ εἰλικρίνεια. Ἀντίθετη στήν ἀρετή τῆς ἁπλότητας εἶναι ἡ κακία, τό πολύπλοκο καί τό γελοῖο»[15].
Καί ὅπως μᾶς διδάσκει καί ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «ἡ ἁπλότητα εἶναι ἁγία ταπείνωση, δηλαδή ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στόν Χριστό. Νά δίνουμε στόν Χριστό ὅλη μας τήν ζωή. Ὅταν λείπει ἡ ἁπλότης καί λέτε θά κάνω αὐτό καί ὁ Θεός θά μοῦ δώσει αὐτό πού ζητῶ, δέν γίνεται.
Ἁπλά καί ἁπαλά θά κάνετε τό καθετί. Δέν θά κάνετε τίποτε μέ σκοπιμότητα. Νά μή λέτε, θά κάνω ἔτσι γιά νά ἔρθει αὐτό τό ἀποτέλεσμα». Δηλαδή, μᾶς λέει ὁ Ὅσιος, νά μήν ἔχουμε ποτέ ἰδιοτέλεια στή σχέση μας μέ τόν Θεό. «Θά τό κάνετε ἔτσι ἁπαλά, χωρίς νά τό ξέρετε. Δηλαδή προσεύχεστε ἁπλά, καί δέν σκέπτεστε τί θά χαρίσει ὁ Θεός μές στήν ψυχή σας. Δέν κάνετε ὑπολογισμούς. Νά μήν τό συζητᾶτε αὐτό μέ τόν ἑαυτό σας. Ὅταν λέτε τήν εὐχή, νά τήν λέτε ἁπλά, ἁπαλά καί νά μήν σκέπτεστε τίποτε ἄλλο, παρά μόνο τήν εὐχή. Ἡ καρδιά σας νά εἶναι ἁπλή, ὄχι διπλή καί ἀνειλικρινής. Ἀγαθή καί ὄχι πονηρή καί ἀνιδιοτελής. Τήν ἁπλή καί ἀγαθή ψυχή ὅλοι τήν ἐπιζητοῦν. Ἀναπαύονται σέ ἐκείνη. Τήν πλησιάζουν χωρίς φόβο, χωρίς ὑποψία. Καί ἡ ἴδια ζεῖ μέ ἐσωτερική εἰρήνη. Ἔχει ἀγαθή σχέση μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους καί μέ ὅλη τήν κτίση.
Ὁ ἀγαθός ἄνθρωπος δέν ἔχει πονηρούς λογισμούς. Ἑλκύει τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ. Κυρίως ἡ ἀγαθότητα καί ἡ ἁπλότητα ἑλκύουν τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ»[16].
Γι' αὐτό ἔλεγε καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, «ὁ Θεός δέν ἐμφανίζεται στούς κόπους ἀλλά στήν ἁπλότητα καί τήν ταπείνωση. Ἡ ἁπλότητα», ἔλεγε πάλι «εἶναι μιά συνήθεια καί συμπεριφορά τῆς ψυχῆς ἀποίκιλη, πού δέν κινεῖται σέ κανένα κακό λογισμό». Δέν ὑπάρχει ἐπιτήδευση δέν ὑπάρχει ψευτιά, δέν ὑπάρχει ποικιλότητα γιά νά τραβήξει τήν προσοχή. «Καλή βέβαια καί ἀξιομακάριστη εἶναι ἡ ἁπλότητα πού ἔχουν μερικοί ἐκ φύσεως», λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, «ὄχι ὅμως τόσο ὅσο ἡ ἁπλότητα πού ἀποκτήθηκε μέ κόπους καί ἱδρῶτες καί μέ μετεγκεντρισμό τῆς πονηρᾶς φύσεως. Γιατί ἡ μέν πρώτη εἶναι σκεπασμένη καί προφυλαγμένη ἀπό πολυποίκιλες μεταβολές καί πάθη, ἐνῶ ἡ δεύτερη γίνεται πρόξενος τῆς τέλειας ταπεινοφροσύνης καί πραότητος. Καί ἡ μία δέν ἔχει πολύ μισθό, ἐνῶ ἡ ἄλλη, ἡ σεσοφισμένη, αὐτή πού ἀποκτήθηκε μετά ἀπό ἀγῶνες, ἔχει ἄπειρο καί ἀπροσμέτρητο μισθό»[17].
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Φιλιπ. 2, 1.
[2] Γαλ. 2, 20.
[3] Σοφ.Σολ. 1, 1-2.
[4] Βίος καί Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Β΄ ἔκδοση, Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου).
[5] Φιλιπ. 2, 1.
[6] Θεία Λειτουργία Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου.
[7] Ὅ.π.
[8] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[9] Ματθ. 6, 3.
[10] Λουκ. 12, 46.
[11] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[12] Ὅ.π.
[13] Παρ. 11, 25.
[15] Ὅ.π.
[16] Ὅ.π.
[17] Ὅ.π.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου