Τό «Πάσχα τοῦ Καλοκαιριοῦ» καί ὁ συνεορτασμός τοῦ Πάσχα

Τὸ ἐρχόμενον Πάσχα θὰ ἐπιδιωχθῆ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον δὲν ἐπετεύχθη τὸ 1923!

ΤΟ «ΠΑΣΧΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ» ΚΑΙ Ο ΣΥΝΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

Πῶς θὰ συνεορτάσουν Πατριάρχης – Πάπας τὸ ἕνα «Πάσχα» ἄνευ τοῦ ἑτέρου;…

Θὰ πανηγυρίσουν διὰ τὴν σχετικοποίησιν τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, τὴν ὁποίαν κατώρθωσαν οἱ παπικοὶ μὲ τὸ δόγμα τῆς «Assumptio» τῆς Θεοτόκου;

Γράφει ὁ κ. Παῦλος Τρακάδας, θεολόγος

Δικαίως αἱ ἐξαγγελίαι τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου περὶ ἀπὸ κοινοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα μετὰ τοῦ Πάπα ἔχουν προκαλέσει ἀνησυχίαν καὶ ἀντιδράσεις εἰς τοὺς πιστούς. Ἤδη ἔχουν γραφῆ πολλὰ καὶ θὰ γραφοῦν ἀκόμη περισσότερα περὶ ἐν γένει τοῦ ἀδυνάτου συνεορτασμοῦ μετὰ αἱρετικῶν, ὅπως καὶ κατὰ τῆς ἀλλαγῆς τοῦ Πασχαλίου, ἡ ὁποία ὄχι ἁπλῶς φημολογεῖ­ται, ἀλλὰ ὑποστηρίζεται ἀπὸ τὸ κλῖμα τοῦ Πατριαρχείου Κων/λεως ὡς πρακτικὴ διευκόλυνσις διὰ τοὺς ἐν παποπροτεσταντικὰς χώρας διαμένοντας Ὀρθοδόξους καὶ ἔνδειξις ἑνότητος ὅλων τῶν χριστιανῶν ἔναντι τῶν ἀλλοθρήσκων ἁπανταχοῦ τῆς γῆς. Μία ἰδιαζόντως σημαντικὴ πτυχὴ τοῦ ζητήματος, ἡ ὁποία δὲν ἔχει ἀναδειχθῆ ἀρκούντως, εἶναι ὁ συνδυασμὸς τῶν δύο, δηλ. αἱρέσεως καὶ πασχαλίου, καὶ κατάλληλος ἀφορμὴ ἡ «ἑορτὴ τῶν ἑορτῶν» τοῦ Θέρους, ἡ Κοίμησις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Ὁ ἑορτολογικὸς κύκλος καὶ τὸ ἡμερολόγιον

Πολλοὶ ἔχουν ἀκούσει ἢ ἔχουν διαβάσει ὅτι τὸ ἡμερολογιακὸν ζήτημα ἐκκίνησεν, ὅταν τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον τὸ 1902 ἤλλαξε τὴν ἀπ’ αἰώνων στάσιν αὐτοῦ καὶ ἐζήτει ἀπὸ τὰς Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας νὰ πληροφορηθῆ τί φρονοῦν περὶ ἀλλαγῆς τοῦ ἡμερολογίου, καταλῆ­γον μετὰ ἀπὸ τὰς ἀρνητικὰς ἀπαντήσεις εἰς τὴν ἐγκύκλιον τοῦ 1904, ὅπου ἀπερρίφθη κάθε μεταβολή. Εἰς ὀλίγους ὅμως εἶναι γνωστὸν ὅτι ἀπὸ τὸ 1894 ὁ παπικὸς κληρικὸς Tondini de Quarenghi ἐπίεζεν εἰς τὴν Κων/πόλιν διὰ τὸ συγκεκριμένον ζήτημα, μεταξὺ ἄλλων δημοσιεύων μελέτην τὸ 1905 μὲ τίτλον «Ὀνομασίαι ἐκφράζουσαι ἀμέσως τὴν θεία μητρότητα τῆς Μαρίας ἐν τῷ Θεοτοκαρίῳ τοῦ Πατριαρχείου Κων/λεως», εἰς τὴν ὁποίαν προβάλλει τὴν σπουδαιότητα τοῦ ἡμερολογιακοῦ ζητήματος διὰ τὴν «ἕνωσιν» Ὀρθοδοξίας καὶ παπισμοῦ. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος τιμᾶται δεόντως εἰς Ἀνατολὴν καὶ Δύσιν καὶ μία τοιαύτη μελέτη ἀμέσως θὰ προσήλκυε τὸ ἐνδιαφέρον ὅλων.

Μερικὰ ἔτη μετέπειτα θὰ καταστῆ γεγονὸς ἡ διὰ τῆς βίας εἰσαγωγὴ τοῦ νέου ἡμερολογίου, συμβαδίζουσα ἡ Ἐκκλησία μὲ τὴν ἐπιλογὴν τῆς Πολιτείας, ὡστόσον ὁ κύκλος τῶν κινητῶν ἑορτῶν θὰ παραμείνη ἀνέπαφος. Τὰ ἀποτελέσματα ἦταν δημιουργία ἀρρυθμίας μεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων διὰ τὰς ἀκινήτους ἑορτάς, ὄχι ὅμως διὰ τὰς κινητάς. Ἐκεῖνον τὸ ὁποῖον οὔτε τότε οὔτε σήμερα ἔχει καταστῆ πλήρως ἀντιληπτὸν εἶναι ὅτι ἡ Ἐκκλησία ὑπεχώρησεν εἰς τὰς πιέσεις, διαφυλάττουσα ὅμως τὸ ἑορτολόγιόν της: ἀφ’ ἑνὸς δὲν ἤγγιξε τὸ Πασχάλιον, μένουσα πιστὴ εἰς τὴν Α΄ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον, καὶ δὲν μετέβαλε τὰς ἡμερομηνίας τῶν ἀκινήτων ἑορτῶν, π.χ. ἡ ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου ἔπρεπε νὰ τελῆται σταθερὰ τὴν ἡμερομηνίαν τῆς 25ης Μαρτίου. Ἂν ἡ ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ μετετίθετο διὰ τὴν 7ην Ἀπριλίου ἢ τὸ Πασχάλιον ὑπελογίζετο διαφορετικῶς ἢ ὡρίζετο (ὅπως ἔχει προταθῆ σήμερα ἀπὸ τοὺς οἰκουμενιστὰς) σταθερὴ Κυριακὴ τοῦ Ἀπριλίου, τότε θὰ εἶχε κυριολεκτικὰ τινάξει εἰς τὸν ἀέρα ὁλόκληρον τὴν ὑπερδισχιλιετῆ παράδοσιν, ἐκθεμελιώνουσα τὸ ἅπαν.

Ἐκεῖ στοχεύει καὶ ἡ συνεχῶς προτεινομένη συζήτησις περὶ τοῦ Πασχαλίου μὲ ἀποκορύφωσιν τὴν μονομερῆ καὶ ἄνευ ἐγκρίσεως τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν πρωτοβουλίαν τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου διὰ τὸν συνεορτασμὸν τοῦ Πάσχα. Οἱαδήποτε μετατροπὴ τοῦ Πασχαλίου θὰ σημάνη τὴν ἐπίτευξιν τῶν ἀπ’ αἰῶνος σχεδίων τοῦ παπισμοῦ διὰ τὴν ἐκ τῶν ἔσω ἅλωσιν τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως. Διὰ νὰ ὁλοκληρώση τὴν ἡμερολογιακὴν μετατροπὴν εἴτε θὰ ἔπρεπε νὰ ἀλλοιώση τὰς κινητὰς εἴτε τὰς ἀκινήτους ἑορτάς. Τῶν πρώτων καλῶς ριζομένων καὶ ἀμεταβλήτων μετὰ καὶ τὸ 1923 δὲν δύναται νὰ ποιήση περαιτέρω τί, ἀπομενουσῶν τῶν δευτέρων δι’ ἀπόπειραν οἱασδήποτε ἀλλαγῆς, εἰς τὴν ὁποίαν ἐπ’ οὐδενὶ δὲν πρέπει νὰ ἐνδώσουν οἱ Ὀρθόδοξοι.

Ἀποκόπτονται αἱ ἑορταὶ ἀπ’ ἀλλήλων;

Διατί τὸ Πασχάλιον ὀφείλει νὰ παραμείνη ὡς ἔχει; Ἡ μέχρι σήμερα ἀπάντησις, δηλ. ὅτι αὐτὸ ὥρισεν ἡ Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος, εἶναι ἀπολύτως ὀρθή, ἀλλὰ ἐλλειπής. Ὅσον παραμένει ἐλλειπής, γίνεται ἀκατανόητος καὶ τοιουτοτρόπως μὴ ἀντιλαμβανομένων τῶν λόγων, διὰ τοὺς ὁποίους καθώρισε τοιουτοτρόπως ἡ Σύνοδος τὸ Πασχάλιον, προσβάλλεται ἀπὸ τοὺς οἰκουμενιστὰς ὡς φονταμενταλιστικὴ ἐμμονὴ εἰς λάθος ἀστρονομικοὺς ὑπολογισμοὺς ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Εἰς ἄρθρα τοῦ «Ο.Τ.» ἔχει ἐξηγηθῆ ὅτι δὲν ὑπῆρξαν ἐσφαλμένοι ὑπολογισμοί, διότι ἡ Σύνοδος κατεσκεύασεν ἰδικόν της σύστημα ὑπολογισμοῦ, ὥστε νὰ μὴ ἔχη ἀνάγκη τοὺς ἀστρονόμους. Αὐτὸ ὅμως καὶ πάλιν ἐξηγεῖ τὸ πῶς, ὄχι τὸ διατί. Ἡ οὐσιαστικὴ ἀπάντησις εὑρίσκεται εἰς τὰ ὅσα ἀνεφέρθησαν περὶ ἐκθεμελιώσεως ὁλοκλήρου τῆς παραδόσεως. Εἶναι δυνατὸν ἡμερομηνίαι νὰ ἔχουν τοσαύτην σημασίαν;

Ἡ ἡμερομηνία τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ὑπολογίζεται τὴν 25ην Μαρτίου 30 μ.Χ., ἡ ὁποία συμπίπτει μὲ τὸν Εὐαγγελισμὸν τῆς Θεοτόκου. Ὁ Εὐαγγελισμὸς συνέβη τὸ ἔτος 5507 ἀπὸ κτίσεως κόσμου, καὶ ἡ 25η Μαρτίου ἦτο διὰ τὸ ἰουδαϊκὸν ἡμερολόγιον ἡ 10η τοῦ μηνὸς Νισάν. Τὴν 10ην εἶχεν εἰσέλθει ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ εἰς τὴν Γῆν τὴν Ἐπαγγελίας. Τὴν 10ην εἶχεν ὁρίσει ὁ Θεὸς εἰς τὴν Π.Δ. ὡς ἡμέραν κατὰ τὴν ὁποίαν ἐλάμβανεν ἑκάστη οἰκογένεια τὸν πασχάλιον Ἀμνόν, τὸν ὁποῖον θὰ ἐθυσίαζε τὴν 14ην τοῦ Νισάν. Αὐτὰ ὑπῆρξαν προφητεῖαι διὰ τὴν σάρκωσιν τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὴν Θεοτόκον ἀλλὰ καὶ τὴν ἑτοιμασίαν διὰ τὴν ἐπὶ Σταυροῦ θυσίαν Αὐτοῦ. Ἡ 25η Μαρτίου, ἀριθμουμένη ὡς ἡ 6η ἡμέρα τῆς ἐαρινῆς Ἰσημερίας (τῆς 20ῆς συνυπολογιζομένης λόγῳ δισέκτων ἐτῶν) συμπίπτει ὡσαύτως μὲ τὴν 6ην ἡμέραν τῆς Δημιουργίας, ὅπου ἐδημιουργήθη καὶ ἐξέπεσεν ὁ ἄνθρωπος. Τὴν αὐτὴν ἡμέραν ὁ ὄφις ἠπάτησε τὴν Εὔαν, ἡ Παν­αγία ἤκουσε τὸ Χαῖρε τοῦ Ἀγγέλου καὶ τὸ Χαίρετε αἱ Μυροφόροι. Ἕξ μῆνας πρὸ τῆς 25ης ἐτοποθετήθη ἡ Σύλληψις τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου καὶ ἐννέα μῆνας μετέπειτα ἡ Γέννησις τοῦ Χριστοῦ καὶ οὕτως ἀνεπτύχθη σὺν τῷ χρόνω καὶ ἀπῃρτίσθη ὁλόκληρον τὸ λειτουργικὸν ἔτος.

Οἱ σύγχρονοι οἰκουμενισταὶ προβαίνουν εἰς ἓν τέχνασμα: ἀπομονώνουν τὴν ἑορτὴν τοῦ Πάσχα καὶ προβάλλουν ὅτι θὰ συνεορτάσουν μόνον αὐτὴν μὲ τὸν Πάπαν. Προφανῶς, καμίαν δὲν πρέπει νὰ συνεορτάσουν, ἀλλὰ ἡ παρελκυστική τους αὐτὴ τακτικὴ καταδεικνύει ὅτι φέρονται εἴτε ἀμαθῶς εἴτε πονηρά, διότι τὸ Πάσχα δὲν εἶναι μία ἑορτὴ ἀποκομμένη ἀπὸ τὸν ὑπόλοιπον ἑορτολογικὸν κύκλον, ἀλλὰ ἄρρηκτα συνυφασμένη μὲ ὅλας τὰς ἑορτάς, ἀναπόσπαστος ἀπὸ αὐτὰς καὶ ἀκρογωνιαῖος λίθος τοῦ ἑορτολογίου. Ἑπομένως, εἶναι ἀνήκουστον καὶ μὴ δυνάμενον νὰ χωρέση εἰς τὴν ἀνθρωπίνην λογικὴν νὰ συνεορτασθῆ ἡ Ἀνάστασις, χωρὶς ὅμως νὰ ἑορτάζεται οἱαδήποτε ἑτέρα ἑορτή. Ἡλίου φαεινότερον, ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ σκοπός: ἐὰν συνεορτασθῆ ἡ «ἑορτὴ τῶν ἑορτῶν», τότε διατί ὄχι καὶ ὅλαι αἱ ὑπόλοιποι;

Ἡ τιμὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ ὁ συνεορτασμὸς

Ἐπανερχόμενοι λοιπὸν εἰς τὴν στοχευμένην ἀπόπειραν τοῦ Tondini de Quarenghi ἀντιλαμβάνεται κανεὶς ὅτι τὸ Πασχάλιον καὶ ἡ τιμὴ τῆς Θεοτόκου ἀφοροῦν εἰς τὸ «κεφάλαιον τῆς σωτηρίας». Ὀρθῶς ὁ Ἀ. Δελήμπασης (Πάσχα Κυρίου, σ. 508) σημειώνει:

«Τὸ ἐκκλησιαστικὸν ἔτος ἄρχεται τὴν 1ην Σεπτεμβρίου μηνὸς καὶ λήγει τὴν 31ην Αὐγούστου… Πλαισιώνεται δὲ τὸ ἐκκλησιαστικὸν ἔτος δι’ ἑορτῶν τῆς Θεοτόκου, ἥτις πρώτη ἤκουσε τὸ «χαῖρε» τοῦ ἀγγέλου κατὰ τὸν Εὐαγγελισμὸν καὶ τὸ «χαίρετε» τοῦ Κυρίου μετὰ τὴν ἀνάστασιν αὐτοῦ. Τὴν 1ην Σεπτεμβρίου τελεῖται καὶ «ἡ σύναξις τῆς ὑπερ­αγίας Θεοτόκου τῶν Μιασηνῶν» καὶ τὴν 31ην Αὐγούστου ποιεῖται ἀνάμνησις τῆς «καταθέσεως τῆς τιμίας Ζώνης» αὐτῆς».

Ἢ μὲ εὐρυτέραν ὀπτικὴν δυνάμεθα νὰ εἴπωμεν ὅτι τὸ ἐκκλησιαστικὸν ἔτος, ἐντός τοῦ ὁποίου συμπυκνοῦνται ὅλα τὰ γεγονότα τῆς Σωτηρίας, ἄρχεται μὲ τὸ Γενέσιον τῆς Θεοτόκου καὶ καταλήγει μὲ τὴν Κοίμησιν τῆς Θεοτόκου. Εἰς δὲ τὴν Κοίμησιν, ἕνεκα τῆς Μεταστάσεως, ἀνακεφαλαιοῦνται πρακτικῶς μὲν τὸ πλήρωμα τῶν ἑορτῶν, θεολογικῶς ἡ ἐπὶ τῶν κτιστῶν συνέπειαι τῆς εἰσδοχῆς τῆς ἀκτίστου χάριτος εἰς βαθμὸν τελειώσεως, διὰ τοῦτο ἀναφωνεῖ εἰς τὸν ἐγκωμιαστικὸν λόγον του ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς:

«Διὰ τοῦτο τὸ γεννῆσαν εἰκότως σῶμα συνδοξάζεται τῷ γεννήματι δόξῃ θεοπρεπεῖ καὶ συνανίσταται, κατὰ τὸ προφητικὸν ᾆσμα, τῷ πρότερον ἀναστάντι τριημέρῳ Χριστῷ, ἡ κιβωτὸς τοῦ ἁγιάσματος αὐτοῦ. Καὶ παράστασις γίνεται τοῖς μαθηταῖς τῆς ἐκ νεκρῶν καὶ αὐτῆς ἀναστάσεως αἱ σινδόνες καὶ τὰ ἐντάφια, μόνα περιλειφθέντα τῷ τάφω καὶ μόνα κατ’ αὐτὸν εὑρεθέντα κατὰ ζήτησιν προσελθοῦσι, καθάπερ ἐπὶ τοῦ υἱοῦ καὶ δεσπότου πρότερον. Οὐκ ἦν δὲ χρεία καὶ ταύτην ἔτι πρὸς ὀλίγον, καθάπερ ὁ ταύτης υἱὸς καὶ Θεός, ἐνδιατρίψαι τῇ γῇ. Διὰ τοῦτο πρὸς τὸν ὑπερουράνιον εὐθὺς ἀνελήφθη χῶρον ἀπὸ τοῦ τάφου… Ὅπου γὰρ ὁ Χριστὸς ἐν οὐρανοῖς ἐκάθισεν, ἐν δεξιᾷ δηλονότι τῆς μεγαλωσύνης, ἐκεῖ καὶ αὕτη νῦν ἀπὸ γῆς εἰς οὐρανοὺς ἀναβᾶσα ἔστηκεν. Οὐ μόνον ὅτι ποθεῖ καὶ ἀντιποθεῖται πάντων μάλιστα, καὶ αὐτοῖς τοῖς φυσικοῖς θεσμοῖς, ἀλλ’ ὅτι καὶ θρόνος ἐστὶν ὡς ἀληθῶς αὐτοῦ, ὅπου δὲ κάθηται ὁ βασιλεύς, ἐκεῖ ὁ θρόνος ἵσταται… Οὐκοῦν αὕτη μόνη μεθόριόν ἐστι κτιστῆς καὶ ἀκτίστου φύσεως, καὶ οὐδεὶς ἂν ἔλθοι πρὸς Θεόν, εἰ μὴ δι’ αὐτῆς ὡς ἀληθῶς καταγασθείη τῆς θεαυγοῦς ὡς ἀληθῶς λυχνίας «ὁ Θεὸς γὰρ ἐν μέσῳ αὐτῆς καὶ οὐ σαλευθήσεται», φησίν».

Πῶς νὰ κατανοήσουν αὐτὰ οἱ παπικοί, ὅταν δὲν πιστεύουν εἰς τὴν ἄκτιστον Χάριν; Ἀπέκοψαν τὸ γεγονὸς τῆς Μεταστάσεως ὡς θαῦμα καὶ τὸ ἀνήγαγον εἰς Δόγμα, διαστρέφοντες πλήρως τὸ νόημα τῆς ἑορτῆς, πολὺ περισσότερον ζημιοῦντες τὸ πρόσωπον τῆς Παναγίας, ἀλλὰ κυρίως καταστρέφοντες τὸ Δόγμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου. Ἐνῶ φαίνεται τιμὴ πρὸς τὴν Θεοτόκον νὰ ἀνακηρύξη κανεὶς ἕνα Δόγμα δι’ αὐτὴν (διότι ἡ σύγχρονος αὐτοσυνειδησία κατανοεῖ τὰ Δόγματα ὡς βραβεῖα!), ἡ ἐξίσωσις τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου καὶ τῆς «Ἀναστάσεως» τῆς Θεοτόκου ἐπὶ τῇ βάσει μάλιστα ἐπενεργείας μίας κτιστῆς χάριτος (καὶ εἰς Αὐτὸν τὸν Υἱὸν καὶ Λόγον;!) ἐξουδετερώνει τὸ γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἄρα «ματαία ἡ πίστις ἡμῶν»! Μὲ ἁπλᾶ λόγια: ἂν μᾶς σώζη (= δόγμα) ἡ «Ἀνάστασις» τῆς Θεοτόκου, τότε ἡ Ἀνάστασις τοῦ Κυρίου πλεονάζει…

Ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου δὲν ἀπεκλήθη τυχαίως «Πάσχα τοῦ Καλοκαιριοῦ». Ἴσως διὰ τὸν πολὺ κόσμον νὰ δηλώνη ἁπλῶς τὴν ἀθρόαν συμμετοχὴν τοῦ κόσμου εἰς τὴν ἑορτὴν τῆς Παναγίας, τὴν ὁποίαν τόσον πολὺ ἀγαπᾶ, ὅπως καὶ κατὰ τὴν Μεγάλην Ἑβδομάδα. Ἐκεῖνον ὅμως τὸ ὁποῖον ὑποδηλώνει εἶναι ὅτι τὸ μυστήριον τῆς Θ. Οἰκονομίας εἶναι ἑνιαῖον καὶ εἶναι ἄφρων, ὅπως ἐπίσης διαπράττει ὕβριν, ὅστις ἐπιχειρεῖ νὰ συνεορτάζη τὸ ἕνα «Πάσχα» χωρὶς τὸ ἕτερον, παραθεωρῶν ὄχι ἁπλῶς τὴν δογματικήν, ἀλλὰ καὶ τὸ ἑορτολόγιον, τὸ ὁποῖον διεμόρφωσεν ἡ Ἱ. Παράδοσις τῶν Ἁγίων Πατέρων. Στόχος βεβαίως νὰ ἐπιτευχθῆ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον δὲν κατώρθωσαν τὸ 1923 μὲ τὴν ἀλλαγὴν ἡμερολογίου, δηλαδὴ ἡ ἀνατροπὴ τοῦ ἑορτολογίου, ἡ ὁποία θὰ ἐκθεμελιώση ὁλόκληρον τὴν δισχιλιετῆ πορείαν τῆς Ἐκκλησίας. Ποῖ­ος ἐπιθυμεῖ νὰ πάθη ἡ Ὀρθοδοξία ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα συνέβησαν εἰς τὸν παπισμὸν μετὰ τὴν λειτουργικὴν μεταρρύθμισιν τῆς Β΄ Βατικανῆς; Αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι ἐπίστευσαν ὅτι εἰς τὸ Κολυμβάριον συνεκάλεσαν Σύνοδον τῆς Ἐκκλησίας ἔπειτα ἀπὸ 1.000 ἔτη! Ἔχουν γνῶσιν οἱ φύλακες…

Εφημερίδα Ορθόδοξος Τύπος

https://aktines.blogspot.com/2024/08/blog-post_11.html#more