Κυριακή Γ΄ Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως)- Ποιος είναι ο σταυρός μας. (+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

 

Ποιός εἶναι ὁ σταυρός μας

(Ομιλία του †Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

«…Καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι»

(Μᾶρκ. 8,34)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἡμέρα ἁγία καὶ ἔνδοξος, ἡ τρίτη (Γ΄) Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν ἢ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως. Βρισκόμαστε στὸ μέσον τῆς ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς,ἡ ὁποία εἶναι ἱερὸς ἀγώνας, πόλεμος ἐναντίον τοῦ μεγάλου ἐχθροῦ μας, τῆς ἁμαρτίας. Καὶ ὅπως ὁ στρατηγὸς σὲ κρίσιμο σημεῖο τῆς μάχης, γιὰ νὰ ἐνθαρρύνῃ τοὺς μαχητάς, ξεδιπλώνει τὴ σημαία, ἔτσι ἡ Ἐκκλησία μας ξεδιπλώνει σήμερα τὴ σημαία της, τὸν τίμιο σταυρό. Κάτω ἀπ᾽ τὴ σημαία αὐτὴ ἀγωνίστηκαν ὅσιοι, μάρτυρες καὶ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας· κάτω ἀπ᾽ αὐτὴν πρέπει ν᾽ ἀγωνισθοῦμε κ᾽ ἐμεῖς.
Ἀλλὰ ὁ πόλεμος θέλει ὅπλα . Καὶ τὰ ὅπλα,ποὺ προσφέρει ἡ Ἐκκλησία μας μὲ τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο, εἶνε οἱ συμβουλὲς τοῦ Χριστοῦ.Ὁ Κύριος μᾶς θέλει γενναίους μαχητάς. Δὲν κάνει ἀναγκαστικὴ στρατολογία· ζητεῖ ἐθελοντάς. Γιὰ νὰ μᾶς ὁπλίσῃ λοιπὸν ὁ Χριστὸς λέει· «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν» -  τὸ ἕνα ὅπλο, «καὶ ἀράτω  τὸν σταυρὸν αὐτοῦ» - τὸ δεύτερο ὅπλο, «καὶ ἀκολουθείτω μοι» - τὸ τρίτο ὅπλο (Μᾶρκ. 8,34). Ἐπειδὴ ὁ χρόνος δὲν ἐπιτρέπει, θὰ ποῦμε μόνο γιὰ τὸ δεύτερο ὅπλο, τὸ «ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ».

* * *

Τί νὰ ἐννοῇ ἆραγε ὁ Χριστὸς ὅταν λέῃ «ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ»; Ὁ καθένας μας,λέει, νὰ σηκώσῃ τὸ σταυρό του.

Καὶ ποιός εἶναι ὁ σταυρὸς αὐτός, ποὺ καλούμεθα νὰ σηκώσουμε; Μήπως πρέπει νὰ πᾶμε στὸ δάσος, νὰ κόψουμε κυπαρίσσι, πεῦκο καὶ κέδρο (ἀπ᾽ τὰ ὁποῖα κατὰ τὴν παράδοσι ἦταν ὁ τίμιος Σταυρός) καὶ ἀπὸ αὐτὰ νὰ κάνουμε ἕνα σταυρὸ βαρὺ σὰν τοῦ Χριστοῦ, νὰ τὸν πάρουμε στὸν ὦμο καὶ νὰ γυρίζουμε σὲ πόλεις καὶ χωριά; Ἢ μήπως πρέπει νὰ πᾶμε σὲ χρυσοχόο, νὰ φτειάξουμε ἕνα χρυσὸ - μαλαματένιο ἢ ἀσημένιο σταυρὸ καὶ νὰ τὸν κρεμάσουμε στὸ στῆθος μας;

Καλὴ ἡ συνήθεια νὰ κρεμοῦν οἱ μητέρες στὰ παιδιά τους σταυρό, ποὺ εἶναι «ὁ φύλαξ πάσης  τῆς οἰκουμένης» (ἐξαποστ. Ὑψώσ.). Καλὴ ἡ συνήθεια νὰ ἔχῃς στὸ στῆθος σου ἐσὺ ὁ νέος καὶ ἡ νέα σταυρό. Καλὴ ἡ συνήθεια νὰ ὑπάρχῃ στὸ σπίτι σταυρός. Ἀλλ᾽ αὐτὸ ἀρκεῖ; Μπορεῖ νὰ κρεμάσῃς χίλιους σταυροὺς στὸ σπίτι σου ἢ πάνω σου, ἀλλὰ Χριστιανὸς νὰ μὴν εἶσαι. Γιὰ νὰ εἶσαι Χριστιανός, πρέπει νὰ κάνῃς κάτι ἄλλο· πρέπει νὰ συμμορφωθῇς μὲ τὴν ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ μας, πρέπει ―μὴν ταραχθῆτε― ὁ καθένας ἀπὸ μᾶς νὰ σταυρωθῇ! Νὰ σταυρωθῇ; Παράξενος λόγος. Νὰ πάρουμε λοιπὸν καρφιὰ καὶ νὰ καρφώσουμε τὰ πόδια μας, τὰ χέρια μας, νὰ κεντήσουμε τὴν πλευρά μας καὶ νὰ θανατωθοῦμε πάνω σ᾽ ἕνα σταυρό; Αὐτὸ ἐννοεῖ ὁ Χριστός;

Ὄχι δὲν ἐννοεῖ αὐτό· ὁ Χριστὸς ἐννοεῖ κάτι ἄλλο.

«Ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ» . Στὸν καθένα μας, ἀγαπητοί μου, στὰ βάθη τῆς ὑπάρξεώς του ὑπάρχει κάτι κακό, ὑπάρχει ἡ ἁμαρτία· ὑπάρχουν ἐλαττώματα, τὰ πάθη, τὰ ἀβυσσαλέα καὶ ἑωσφορικά. Αὐτὰ τὰ πάθη καλούμεθα νὰ τὰ πολεμήσουμε, ἂν θέλουμε νὰ εἴμαστε Χρι-στιανοί. Δὲν πρέπει νὰ μᾶς κυβερνήσουν τὰ πά-θη, νὰ κυριαρχήσουν πάνω μας οἱ κακὲς ἐπιθυμίες· πρέπει νὰ πολεμήσουμε καὶ νὰ νικήσουμε τὰ πάθη. Δηλαδή,«ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ». 

–Εἶναι κάποιος μεταξύ μας ποὺ θυμώνει;

Ἐὰν αὐτός, ποὺ ἀκούει σήμερα τὸ «ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ», ζητήσῃ τὴ βοήθεια τοῦ Χριστοῦ καὶ πολεμήσῃ τὸ πάθος του, ποὺ ἀναστατώνει τὴν οἰκογένειά του καὶ δὲν τρῶνε γλυκὸ ψωμί, καὶ νικήσῃ τὸ θυμὸ καὶ τὴν ὀργή , αὐτὸς αἴρει τὸν σταυρό του, σταυρώνει τὸν ἑαυτό του.

Ἡ νέκρωσις τοῦ θυμοῦ εἶνε σταύρωσις, σταυρός.

 –Ὑπάρχει μεταξύ μας κάποιος ποὺ ἀγαπάει τὰ χρήματα, τὰ τριάκοντα ἀργύρια; Ἐὰναὐτὸς μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Χριστοῦ πολεμήσῃ τὴ φιλαργυρία καὶ γίνῃ ἐλεήμων, τότε νίκησε, θριάμβευσε· αὐτὸς σταύρωσε τὸν παλαιὸ ἄνθρωπο,

νέκρωσε τὸ φοβερὸ πάθος. Ἡ νέκρωσι τῆς φιλαργυρίας εἶναι σταυρός.

 –Ὑπάρχει μεταξύ μας κανεὶς ποὺ νὰ εἶνε φιλόδοξος, ὑπερήφανος, ἐγωιστής, θέλει τὸ ὄνομά του ν᾽ ἀκούγεται καὶ νὰ θριαμβεύῃ πάντοτε; Ἐὰν μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ γίνῃ ταπεινός, τότε αὐτὸς σταύρωσε τὴν ὑπερηφάνεια, τὸ πάθος αὐτὸ τὸ ἑωσφορικό.Μὲ ἄλλα λόγια, «ὁ παλαιὸς ἄνθρωπος» (῾Ρωμ.6,6. Ἐφ. 4,22. Κολ. 3,9), ποὺ ὑπάρχει μέσα μας, πρέπει νὰ νεκρωθῇ. Τὸ λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος·«οἱ δὲ  τοῦ Χριστοῦ», οἱ ἀκόλουθοι δηλαδὴ τοῦ Χριστοῦ, «τὴν σάρκα ἐσταύρωσαν σὺν τοῖς πα θήμασι καὶ  ταῖς ἐπιθυμίαις» (Γαλ. 5,24).

Νεκροὶ πρέπει νὰ γίνουμε, νεκροὶ ὡς πρὸς τὴν ἁμαρτία. Δηλαδή;

Πηγαίνετε στὸ νεκροταφεῖο, στὸν τάφο ἑνὸς ποὺ ἦταν φιλάργυρος, καὶ ῥῖξτε του ἕνα τσουβάλι λίρες… Δὲ θὰ αἰσθανθῇ τίποτα. Πηγαίνετε στὸν τάφο ἑνὸς ποὺ ἦταν ὀργίλος καὶ προσπαθῆστε νὰ τὸν ἐρεθίσετε… Καμμία ἀπάντησι ἀπ᾽ τὸν τά-φο. Ἢ πηγαίνετε σ᾽ ἕναν ποὺ ἦταν κενόδοξος καὶ προσπαθῆστε νὰ τὸν κολακεύσετε… Δὲν καταλαβαίνει τίποτα. Πηγαίνετε καὶ σ᾽ ἕναν ποὺ δὲδεχόταν προσβολὴ κι ἀρχίστε νὰ τὸν βρίζετε…

Καμμία ἀπάντησις. Ὁ νεκρὸς δὲν αἰσθάνεται.

Ἔτσι πρέπει νὰ γίνουμε, λέει τὸ Πνεῦμα τοῦΘεοῦ, νεκροὶ ὡς πρὸς τὴν ἁμαρτία. Εἶναι εὔκο- λο αὐτό; Ὄχι, εἶναι δύσκολο. Γιατὶ ἡ μεγαλύτερη νίκη, ὅπως ἔλεγαν καὶ οἱ πρόγονοί μας, εἶνε« τὸ «νικᾶν ἑαυτόν» , τὸ νὰ νικήσουμε τὸν ἑαυτό μας. Χρειάζεται ἀγώνας μεγάλος, μέχρι θανάτου, γιὰ νὰ φτάσουμε κ᾽ ἐμεῖς ἐκεῖ ποὺ ἔφτασε ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὅταν ἔλεγε «Ζῶ οὐκ -  έτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. 2,20) · δὲ ζῇ πλέον μέσα μου ὁ παλαιός μου ἑαυτός,ζῇ ὁ Χριστός.

Σταυρὸς λοιπὸν εἶναι τὰ πάθη ποὺ πρέπει νὰ νεκρώσουμε. Ἀλλὰ καὶ κάτι ἄλλο σημαίνει τὸ «ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ». Σταυρός, ἀγαπητοί μου, εἶναι καὶ οἱ θλίψεις, τὰ βάσανα τῆς παρούσης ζωῆς. Δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος, ὅσο εὐτυχὴς καὶ ἂν θεωρῆται, ποὺ νὰ μὴ θλίβεται. Ὁ καθένας ἔχει τὴ θλῖψι του καὶ κάθε θλῖψις εἶναι σταυρός. Σταυρὸς ἡ ἀσθένεια, σταυρὸς ἡ φτώχεια –ἡ ἔντιμος πενία ποὺ ἔζησε καὶ ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, σταυρὸς ἀκόμα ἡ διαβολὴ καὶ συκοφαντία, σταυρὸς τὰ διάφορα ἐμπόδια ποὺ συναντᾷ κανεὶς στὴ ζωή, σταυρὸς ἡ συνεργασία μὲ δύστροπους ἀνθρώπους στὸ γραφεῖο, στὸ ἐργοστάσιο, στὴν ἐπιχείρησι.

Σταυρὸς μεγάλος, στὸν αἰῶνα μας ἰδίως, εἶναι ἡ οἰκογένεια· οἱ ἰδιοτροπίες τῆς γυναίκας, ἡ σκληρότης τοῦ ἀνδρός, οἱ ἀταξίες καὶ παρεκτροπὲς τῶν παιδιῶν, ἡ ἀχαριστία στοὺς γονεῖς· σταυρὸς τὸ νὰ ἔχῃς παιδιά, σταυρὸς καὶ τὸ νὰ μὴν ἔχῃς· σταυρὸς ἡ πολυτεκνία, σταυρὸς καὶ ἡ ἀτεκνία. Σταυρὸς εἶναι τὰ διάφορα οἰκογενειακὰ συμβάντα. Σταυρὸς εἶναι ὁ θάνατος τῶν προσφιλῶν μας προσώπων.Καὶ ὄχι μόνο ἄτομα καὶ οἰκογένειες· ὑπάρ-χουν καὶ ἔθνη ποὺ ἐκλήθησαν ἀπὸ τὴν θεία πρόνοια νὰ σηκώσουν σταυροὺς βαρεῖς. Ἕνα τέτοιο ἔθνος σταυροφόρο εἶναι καὶ τὸ δικό μας, τὸ Ἑλληνικὸ ἔθνος. Ἕνας ἀπὸ τοὺς σταυροὺς ποὺ σήκωσε τὸ ἔθνος αὐτὸ εἶναι π.χ. ἡ προσφυγιὰ ἀπὸ τὴ Μικρασιατικὴ καταστροφή.

* * *

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί· σήμερα, ποὺ προσκυνοῦμε τὸν τίμιο Σταυρό, ἂς ρωτήσουμε τὸν ἑαυτό μας· ὑπομένουμε τὶς θλίψεις τοῦ βίου καὶ πολεμοῦμε τὰ πάθη μας;

Τότε σηκώνουμε τὸ σταυρό μας.Τώρα οἱ Χριστιανοὶ θέλουν νὰ ζήσουν μιὰ ζωὴ εὐχάριστη, χωρὶς περιορισμούς, ἐμπόδια, κόπο καὶ μόχθο· μιὰ ζωὴ εὔκολη, ζωὴ ἀναπαύσεως καὶ ἡδονισμοῦ. Θέλουν μὲ λίγα λόγια μιὰ ζωὴ χωρὶς σταυρό. Ἀλλὰ ζωὴ χωρὶς σταυρὸ δὲν εἶναι χριστιανική.Ὅταν συμβῇ κάτι δυσάρεστο, γογγύζουν καὶ λένε·

Γιατί σ᾽ ἐμένα, Θεέ μου , ὅλες οἱ πίκρες καὶ τὰ βάσανα; Αὐτὰ ποὺ ὑποφέρω ἐγὼ δὲν τὰ ὑποφέρει κανείς ἄλλος… Αὐτὸ εἶναι πλάνη. Κάποιος γόγγυζε, λέει ἕνα ἀνέκδοτο, γιατὶ ὑπέφερε πολύ. Εἶδε λοιπὸν σὲ ὄνειρο,ὅτι ἕνας ἄγγελος τὸν ὡδήγησε σὲ μιὰ πεδιάδα γεμάτη ἀπὸ σταυροὺς διαφόρων εἰδῶν καὶ μεγεθῶν. Διάλεξε, τοῦ λέει, καὶ πάρε ὅποιον σοῦ φαίνεται ἐλαφρότερος. Αὐτός, ἀφοῦ ἔψαξε βρίσκει τὸν ἐλαφρότερο σταυρό. Τοῦ λέει ὁ ἄγγελος· Αὐτὸν διάλεξες; Μὰ αὐτὸς ἀκριβῶς εἶναι ὁ δικός σου! κι ὅπως βλέπεις, εἶναι ὁ ἐλαφρότερος ἀπ᾽ ὅλους τοὺς ἄλλους…

Σταυρὸ σηκώνουμε ὅλοι στὸν κόσμο αὐτόν.

Ἀλλὰ ὁ δικός μας σταυρὸς δὲν εἶναι ὁ μεγαλύτερος. Ἂς σκεφθοῦμε τί σταυρὸ σήκωσαν οἱ πρόγονοί μας, τί σταυροὺς σήκωσαν οἱ ὅσιοι καὶ οἱ μάρτυρες. Ἂς σκεφθοῦμε πρὸ παντὸς τὸ σταυρὸ ποὺ σήκωσε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ἐν συγκρίσει μὲ τοὺς σταυροὺς αὐτούς, οἱ δικοί μας σταυροὶ εἶναι μικροί .

Ἂς δοξάσουμε λοιπόν τὸ Θεὸ καὶ ἂς δεχθοῦμετὸ σταυρό μας. Ὁ Χριστὸς μᾶς λέει·

«Ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε· ἀλλὰ θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον»(Ἰω. 16,33)· στὸν κόσμο θὰ θλιβῆτε· ἀλλὰ ἔχετε θάρρος, ἐγὼ νίκησα τὸν κόσμο.Ἂς πολεμήσουμε τὰ πάθη, ἂς ὑπομείνουμε τὶς θλίψεις, ἂς γίνουμε μέτοχοι τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου, γιὰ ν᾽ ἀξιωθοῦμε κ᾽ ἐμεῖς συσταυρούμενοι μὲ τὸν Χριστὸ νὰ φθάσουμε καὶ νὰ ἑορτάσουμε τὴν ἔνδοξό του ἀνάστασι· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Τριάδος Βύρωνος - Ἀθηνῶντὴν 1-4-1962.