«Ἡ Ὑπακοή» μέρος α΄

                        

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:

“Ὁ Γέροντάς μου Ἰωσήφ ὁ ἡσυχαστής καί σπηλαιώτης”

Γέροντος Ἐφραίμ Φιλοθεΐτου

Αὐτός ὁ μεγάλος ἀσκητής περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη ἄσκησι μᾶς τόνιζε τήν ὑπακοή. Καί ἐνῶ ὁ ἴδιος ἦταν ἄκρως ἡσυχαστής καί ἀκριβής ἐργάτης τῆς Νοερᾶς προσευχῆς, ὡς πρῶτο βάθρο δέν μᾶς παρέδωσε τήν ἡσυχία καί τήν Νοερά προσευχή, ἀλλά τό κοινόβιο καί τήν ὑπακοή. Συνεχῶς μᾶς ἔλεγε:

«Ἡ προσευχή πηγάζει ἀπό τήν ὑπακοή, ὄχι ἡ ὑπακοή ἀπό τήν προσευχή. Κάνε ὑπακοή τώρα καί στήν συνέχεια θά᾿ ρθῃ ἡ Χάρις».

Καί πάλι: «ὅση περισσότερη εὐλάβεια καί πίστι ἔχεις στόν Γέροντά σου, τόση Χάρι δικαιοῦσαι!»

Μᾶς ἐξηγοῦσε ὁ Γέροντας τήν πραγματική ἔννοια τῆς ὑποταγῆς, λέγοντας:

«Οἱ ἅγιοι Πατέρες, ὅπου μᾶς διδάσκουν νά εἴμεθα εἰς τήν ὑψηλοτάτην τῶν ἀρετῶν ὑπακοήν, γενόμενοι μιμηταί τοῦ Ἰησοῦ, αὐτός εἶναι ὁ σκοπός των. Ἤγουν δι᾿ αὐτῆς νά μᾶς καθαρίσουν ἀπό τά διάφορα πάθη φρονήσεως καί αὐταρεσκείας ἰδίου θελήματος, διά νά λάβωμεν τήν θείαν Χάριν. Ὁ κύριος σκοπός, ὅπου πάει ὁ μαθητής πλησίον Γέροντος ἀπό ἀγάπην Χριστοῦ νά μεταδώσῃ τό τάλαντον τοῦ πλούτου τῆς αὐτοῦ ἀρετῆς, ὁ δέ μαθητής νά κληρονομήσῃ τήν χάρι τοῦ Γέροντος».¹

Μοῦ τόνισε κάποτε τά ἑξῆς σημαντικά, πού τά κράτησα σάν “δόγμα” κι᾿ αὐτά παραδίδω καί ἐγώ στίς συνοδεῖες μου:

«Νά γνωρίζῃς ὅτι οὔτε ἡ Νοερά προσευχή οὔτε ἡ θεία Μετάληψις οὔτε ἡ ἀγρυπνία οὔτε ἄλλο τι ἀσκητικό σώζουν τόν μοναχό, ὅσο τόν σώζει ἡ Ὑπακοή. Ἄν κάνῃς ὑπακοή, εἶσαι γιά τόν παράδεισο. Ἄν δέν κάνῃς ὑπακοή καί νά μεταλαμβάνῃς καί νά λειτουργῇς καί Νοερά προσευχή νά κάνῃς προορίζεσαι γιά τήν κόλασι. Δέν ὑπάρχει ἄλλος τρόπος. Ἔκανες ὑπακοή; Καί τίποτε ἄλλο νά μή κάνῃς εἶσαι γιά τόν παράδεισο, διότι μιμεῖσαι τόν Χριστό, ὁ Ὁποῖος ἔκανε ὑπακοή εἰς τόν Πατέρα Του. Ὅ,τι γίνεται μέ ἴδιον θέλημα χωρίς ὑπακοή, τά παίρνει ὁ διάβολος».

Μᾶς ἔλεγε ἀκόμη καί τά ἀκόλουθα φοβερά:

«Ἐάν ὁ μοναχός δέν πιάσῃ γερά τήν ὑπακοή καί τήν εὐχή ἀπό τήν ἀρχή, κλάψ᾿ τον. Τυφλός ἐγεννήθῃ τυφλός θ᾿ ἀποθάνῃ! Κρῖμα στά χρήματα πού ξόδεψε, γιά τά εἰσιτήρια νά ἔλθῃ στό Ἅγιον Ὄρος. Ὅποιος ἀνακατεύει τό ἴδιον θέλημα μέ τό θέλημα τοῦ Γέροντός του εἶναι μοιχός. Μ᾿ ἕναν λόγο, ὁ παρήκουος μοναχός εἶναι υἱός τοῦ διαβόλου!»

Καί μᾶς ἐξηγοῦσε ὅτι μόνο, ἄν ὁ ἄνθρωπος συντρίψῃ τό ἐγώ του, θά μπορέσῃ νά βάλῃ τό θεμέλιο τῆς πνευματικῆς του οἰκοδομῆς. Διότι ὁ ἐγωϊσμός καί τό ἴδιον θέλημα δέν ἀφήνουν τήν θεία Χάρι νά ἐνεργήσῃ μέσα του. Καί ὁ μόνος τρόπος νά ἐκριζώσῃ ὁ ἄνθρωπος τό φοβερό αὐτό πάθος εἶναι ἡ ἀκριβής ὑπακοή στόν Γέροντά του, μέ τήν ἐκκοπή τοῦ ἰδίου θελήματος. Μέ τήν ὑπακοή σιγά-σιγά ὁ ὑποτακτικός βγάζει ἀπό τό κέντρο τόν ἑαυτό του καί βάζει τόν Γέροντά του, δηλαδή ἀδειάζει τήν καρδιά του ἀπό τήν αὐταρέσκεια καί ἀπό κάθε ἄλλο πάθος καί μαθαίνει νά ἀγαπᾶ τήν ἀνάπαυσι τοῦ Θεοῦ διά τοῦ Γέροντός του.

Ἐπίσης μᾶς δίδασκε ὅτι ἐκεῖνος πού δέν κάνει ὑπακοή, τήν ζητᾶ ἀπό τούς ἄλλους. Γι᾿ αὐτό καί πολλές φορές ἔλεγε:

• Ὅταν δέν κάνουμε ὑπακοή σ᾿ ἕναν Γέροντα, θά κάνουμε ὑπακοή σέ πολλούς γεροντάδες.

Καί τόν ρώτησα κάποτε:

• Γέροντα, τί ἐννοεῖτε μ᾿ αὐτό;

• Νά, τί ἐννοῶ, παιδί μου. Ὅταν δέν κάνουμε τήν Ὑπακοή μας στόν Γέροντα, θά κάνουμε σέ πολλούς γεροντάδες, δηλαδή σέ πολλά θελήματα, σέ πολλά πάθη, σέ πολλούς διαβόλους καί κατλήγουμε σκλαβωμένοι ἐξ αὐτῶν στήν κόλασι. Κάνοντας ὅμως ὑπακοή σ᾿ ἕναν Γέροντα, κάνουμε στόν Θεό. Διότι χωρίς ὑπακοή μέ θυσία γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά δείξῃ τήν αὐταπάρνησι καί τήν ἀγάπη του πρός Αὐτόν.

Ὅταν ἀρχίζουμε καί κάνουμε τά δικά μας θελήματα, τότε κάθε ὑπακοή σέ κάποιο πάθος γίνεται κι ἕνας γέροντας-τύραννος, πού μᾶς κατευθύνει πλέον ἐκεῖνος. Γι᾿ αὐτό βλέπουμε σήμερα τούς ὑποτακτικούς νά μήν σέβωνται τούς Γεροντάδες τους.

«Μιά φορά, παιδάκι μου, ἐρχόμουν μέ τό καράβι, ἀπό τήν Δάφνη στήν Ἁγία Ἄννα καί μέσα ἦταν ὁ τάδε Ἡγούμενος, τῆς τάδε Μονῆς, πού ἐγώ βέβαια, τόν γνώριζα τόν Ἡγούμενο. Καί ἔβλεπες τόν ὑποτακτικό νά τοῦ λέῃ νά τοῦ λέῃ κι᾿ ἐκεῖνος νά σιωπᾶ καί νά τά δέχεται ὅλα. Δηλαδή, τόν ἔλεγχε, τοῦ ἔκανε παρατηρήσεις, καί τοῦ ἀντιλογοῦσε κι᾿ ἐκεῖνος σάν ἔμπειρος πού ἦταν σιωποῦσε. Στενοχωριόταν μέν, ἀλλά σιωποῦσε. Βέβαια, ὡς διακριτικός πού ἦταν ὁ Ἡγούμενος δέν ἤθελενά τόν ἐκθέσῃ μπροστά σέ τόσους Πατέρες πού ἦταν στό πλοῖο καί σιωποῦσε. Κι᾿ ἐγώ τόν ἔβλεπα καί στενοχωριόμουν καί ἔλεγα:

«Ὤχ, αὐτός ὁ Γέροντας, τί τραβάει τώρα ἀπ᾿ αὐτόν τόν ὑποτακτικό»!

Καί ἐγώ μιά φορά πού πήγαινα ἀπό τήν Ἁγία Ἄννα στή Δάφνη, καί εἶχα τόν τάδε ὑποτακτικό μαζί μου, δέν σταμάτησε τό στόμα του καθόλου ἀπό τήν ἀργολογία. Μιλοῦσε πότε μέ τόν ἕναν καί πότε μέ τόν ἄλλο κι᾿ ὅταν πήγαμε στήν Δάφνη τοῦ λέω:

«Παιδάκι μου, δέν σταμάτησε καθόλου τό στόμα σου.

«Εὐλόγησον, Γέροντα». Μοῦ ἀπαντᾶ.

«Τί νά τό κάνω τό εὐλόγησον; Τό στόμα σου εἶπε τόσα πράγματα μπροστά στόν Γέροντά σου καί συγχαρητήρια γιά τήν ὑπακοή σου!» αὐτά εἶναι τά βραβεῖα τῶν παρήκουων ὑποτακτικῶν!

Ὁ καλός ὑποτακτικός ὅμως, μᾶς ἔλεγε ὁ Γέροντας, μέ τό “ἐξπρές” συναντάει τόν θρόνο τοῦ Θεοῦ. Δέν σταματάει μήτε στά τελώνια, γιατί ἀπομακρύνονται τά πάντα ἀπό κοντά του, ἀφοῦ δέν βρίσκουν τίποτα τό μεμπτό, γιά νά πιαστοῦν!»

συνεχίζεται......

Τέλος καί τῇ Τρισηλίῳ Θεότητι

κράτος, αἶνος καί δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:

“Ὁ Γέροντάς μου Ἰωσήφ ὁ ἡσυχαστής καί σπηλαιώτης”

Γέροντος Ἐφραίμ Φιλοθεΐτου

Ἐκδόσεις Γ. Γκέλμπεσης

Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Ἡγούμενο τῆς Ἱ.Μ. Φιλοθέου γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδει ἡ Ἱερά  Μονή.
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτηςhttp://HristosPanagia3.blogspot.com

1Γέροντος Ἰωσήφ, Ἔκφρασις..., σελ. 430.