[Ματθ. 24,1- 13]
«Βλέπετε μή τις ὑμᾶς πλανήσῃ»[1], λέγει ὁ Κύριος στό ἱερό Του Εὐαγγέλιο. Καί πῶς μπορεῖ κανείς νά γλιτώσει ἀπό τήν πλάνη νά χάσει τόν δρόμο; Πῶς μπορεῖ νά γλιτώσει ἀπό αὐτή τήν ἀπώλεια τῆς ὀρθῆς ὁδοῦ πού ὁδηγεῖ στόν Θεό; Βεβαίως ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχει ταπείνωση καί μελετᾶ τόν νόμο τοῦ Θεοῦ καί γνωρίζει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί τίς ἅγιες γραφές ὅταν σκύβει ταπεινά καί ὑπακούει σέ αὐτόν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ πού μελετᾶ καί ὅταν ἀκούει καί τά ἱερά κηρύγματα καί τίς ἅγιες συμβουλές τῶν Ἁγίων Πατέρων, οἱ ὁποῖοι ἀκολουθοῦν τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό καί ἔχουν ἐγκολπωθεῖ τόν ἅγιο λόγο Του. Ἡ Ἁγία Γραφή καί οἱ Ἅγιοι Πατέρες εἶναι οἱ ὁδηγοί μας, οἱ ὁποῖοι μᾶς προφυλάσσουν. Τά ἱερά κείμενα, τῆς Ἁγίας ραφῆς καί τῶν Ἁγίων Πατέρων μᾶς προφυλάσσουν ἀπό τήν πλάνη, ἐφόσον βεβαίως ὁ ἄνθρωπος ἔχει καί ἐφαρμογή τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ἔχει καί πνευματικό ὁδηγό πού ἀκολουθεῖ τήν Ἁγία Γραφή καί του Ἅγιους Πατέρες.
«Μέσα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή», ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «βγαίνουν ὅλα. Πρέπει νά τήν διαβάζεται συνεχῶς γιά νά μάθετε τά μυστικά τοῦ ἀγώνα τοῦ πνευματικοῦ. Στήν ἀγαπημένη μου Σοφία Σολομῶντος, στό ἔνατο κεφάλαιο λέει: «Θεέ Πατέρων καί Κύριε τοῦ ἐλέους, ὁ ποιήσας τά πάντα ἐν λόγῳ σου καί τῇ σοφίᾳ σου κατεσκεύσασας ἄνθρωπον, ἵνα δεσπόζῃ τῶν ὑπό σοῦ γενομένων κτισμάτων καί διέπῃ τόν κόσμον ἐν ὁσιότητι καί δικαιοσύνῃ καί ἐν εὐθύτητι ψυχῆς κρίσιν κρίνῃ, δός μοι τήν τῶν σῶν θρόνων πάρεδρον σοφίαν καί μή μέ ἀποδοκιμάσῃς ἐκ παίδων σου∙ ὅτι ἐγώ δοῦλος σός καί υἱός τῆς παιδίσκης σου, ἄνθρωπος ἀσθενής καί ὀλιγοχρόνιος καί ἐλάσσων ἐν συνέσει κρίσεως καί νόμων»[2]»[3].
Δηλαδή ὁ Ἅγιος Πορφύριος χρησιμοποιεῖ αὐτό τό χωρίο ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, καί μάλιστα ἀπό τήν παλαιά Διαθήκη, γιά νά ἐμφυσήσει στά πνευματικά του παιδιά, καί σέ ὅλους ἐμᾶς νά ἐμφυσήσει τί ἄλλο παρά τήν ἀγάπη γιά τήν μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. «Θεέ Πατέρων καί Κύριε τοῦ ἐλέους», λέγει τό ἀπόσπασμα πού μᾶς παρουσίασε ὁ Ἅγιος Πορφύριος προηγουμένως, Θεέ τῶν Πατέρων καί Κύριε τοῦ ἐλέους, Ἐσύ πού δημιούργησες τά πάντα μέ τόν λόγο σου καί ἔπλασες μέ τήν σοφία σου τόν ἄνθρωπο γιά νά κυριαρχεῖ στά δημιουργήματά Σου, νά κυβερνάει τόν κόσμο μέ ἁγιότητα καί δικαιοσύνη καί νά ἀποδίδει τό δίκαιο μέ ἀμεροληψία, δώς μου τή σοφία πού στέκεται δίπλα στόν θρόνο Σου καί μήν μέ ἀπορρίψεις ἀπό τούς δούλους Σου, γιατί ἐγώ εἶμαι δοῦλος Σου, υἱός τῆς δούλης Σου, ἄνθρωπος ἀδύναμος καί ὀλιγοχρόνιος, καί μειονεκτῶ στήν ὀρθή κρίση καί στήν γνώση τῶν νόμων Σου∙ γι' αὐτό καί χρειάζομαι τόν φωτισμό ἀπό τόν Θεῖο Σου νόμο ἀπό τήν Θεία Σου γραφή.
«Βλέπουμε ἐδῶ τόν σοφό Σολόμωντα», λέει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «νά ζητάει μέ τόσο ταπεινό τρόπο ἀπό τόν Θεό τήν σοφία Του καί ὁ Θεός τοῦ τήν ἔδωσε πλουσιοπάροχα. Ὅλα αὐτά τά σοφά πράγματα πού γράφει δέν εἶναι δικά του. Ἐμπνέονται ἀπό τό αὐτό πνεῦμα, μέ τά λόγια τῶν Κανόνων πού ἔγραψαν οἱ ὑμνογράφοι»[4]. Τό πνεῦμα τό Ἅγιο εἶναι αὐτό πού ἔγραψε τήν Ἁγία Γραφή, Παλαιά καί Καινή Διαθήκη, καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιο εἶναι πού φώτισε καί τούς Ἅγιους Πατέρες καί συνέταξαν τούς ἱερούς ὕμνους καί τίς ἱερές ἀκολουθίες ἀλλά καί τά συγγράμματα τά τόσο κατατοπιστικά, διαφωτιστικά καί καθοδηγητικά στόν πνευματικό ἀγῶνα».
Ὅλοι οἱ Ἅγιοι ἐμπνέονται ἀπό τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. «Γι' αὐτό», ἔλεγε καί ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «καί ἐγώ πολύ τά ἀγαπάω», τά λειτουργικά κείμενα ἐννοεῖ, καί τούς Ἱερούς Κανόνες. «Αὐτά νά διαβάζετε, σέ αὐτά νά ἐντρυφᾶτε. Ἔτσι θά ἀποκτήσετε τόν θεῖο ἔρωτα»[5]. Ἡ Ἁγία Γραφή καί τά Ἱερά λειτουργικά κείμενα, λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες, μᾶς ὠθοῦν στό νά ἀποκτήσουμε τόν θεῖο ἔρωτα.
«Ἀκοῦστε κάτι ἀπό τόν Τριαδικό Κανόνα: «Τρεῖς ὑποστάσεις ὑμνοῦμεν θεαρχικάς, ἑνιαίας φύσεως, ἀπαράλλακτον μορφή, ἀγαθόν φιλάνθρωπον Θεόν, τῶν πταισμάτων ἱλασμόν ἡμῖν δωρούμενον»[6]. Δηλαδή ὑμνοῦμε τρεῖς θειαρχικές ὑποστάσεις, τρία πρόσωπα, τά ὁποῖα εἶναι τῆς ἐνιαίας φύσεως ἀπαράλλακτος μορφή, τόν ἀγαθόν καί φιλάνθρωπον Θεόν, ὁ Ὁποῖος μᾶς χαρίζει τόν ἱλασμό τῶν πταισμάτων μας. «Λέει καί στήν Ἀκολουθία τῆς Θείας Μεταλήψεως: «Καί οὕτω τοῦ τῇδε βίου ἀπάρας ἐπ' ἐλπίδι ζωῆς αἰωνίου, εἰς τήν ἀΐδιον καταντήσω ἀνάπαυσιν, ἔνθα ὁ τῶν ἑορταζόντων ἦχος ὁ ἀκατάπαυστος καί ἡ ἀπέραντος ἡδονή τῶν καθορώντων τοῦ Σοῦ προσώπου τό κάλλος τό ἄρρητον. Σύ γάρ εἶ τό ὄντως ἐφετόν καί ἡ ἀνέκφραστος εὐφροσύνη τῶν ἀγαπώντων Σε, Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν καί Σέ ὑμνεῖ πᾶσα ἡ Κτίσις εἰς τούς αἰῶνας»[7].
Εἶναι μιά πανήγυρις καί τό κέντρο ὅλης τῆς χαρᾶς εἶναι τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. «Σύ γάρ εἶ τό ὄντως ἐφετόν», δηλαδή Ἐσύ εἶσαι ἀληθινά τό ἐπιθυμητό πρόσωπο καί ἡ ἀνέκφραστως ἐφροσύνη αὐτῶν πού Σέ ἀγαποῦν, Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν. Τί εἶναι ἀκριβῶς, δέν μποροῦμε στό βάθος νά τό καταλάβουμε, διότι ὁ Θεός εἶναι ἄπειρος, εἶναι μυστήριο, εἶναι σιωπή. Ὁ Θεός εἶναι πολύ μυστικός, ἀλλά ὑπάρχει παντοῦ. Θεό ζοῦμε, Θεό ἀναπνέουμε, ἀλλά δέν μποροῦμε νά αἰσθανθοῦμε τό μεγαλεῖο Του, τήν Πρόνοιά Του. Συχνά κρύβει τίς ἐνέργειες τῆς Θείας Του Πρόνοιας. Ὅταν, ὅμως, ἀποκτήσουμε τήν ἁγία ταπείνωση, τότε τά βλέπουμε ὅλα, τότε τά ζοῦμε ὅλα. Καί τά ζοῦμε μυστικά. Ζοῦμε τόν Θεό ὁλοφάνερα κι αἰσθανόμαστε τά μυστήριά Του. Τότε πιά ἀρχίζουμε νά Τόν ἀγαπᾶμε. Κι αὐτό εἶναι κάτι πού τό ζητάει Ἐκεῖνος. Εἶναι τό πρῶτο πού ζητάει γιά τή δική μας εὐτυχία, ὅπως λέει: «Ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καί ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καί ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου∙ αὕτη ἐστί πρώτη καί μεγάλη ἐντολή»[8].
Μέ τήν ἁγία ταπείνωση», λέει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «τότε τά βλέπουμε ὅλα καί ὅλα τά ζοῦμε. Ζοῦμε τόν Θεό ὁλοφάνερα καί αἰσθανόμαστε τά μυστήριά Του. Καί μέσα ἀπό τίς Ἅγιες Γραφές, μαθαίνουμε πῶς νά ἀγαπήσουμε τόν Θεό. Μιά τέτοια ἀγάπη, ἕνα θεῖο ἔρωτα μέγιστο εἶχαν οἱ ἅγιοι.
Τέτοια ἀγάπη εἶχε καί ὁ Ἅγιος Πορφύριος, Ἐπίσκοπος Γάζης. Τό πρῶτο τροπάριο τῆς ἕκτης ὠδῆς στόν κανόνα του λέει: «Ἐφέσεως ἀληθοῦς ἐπέτυχες, ἐγκρατείᾳ ταπεινώσας τά πάθη καί πρός Θεόν προσεχώρησας χαίρων, καί ὀρεκτῶν ἀκροτάτῳ παρίστασαι, Πορφύριε, ἱεραρχῶν καί ποιμένων κανών ἀκριβέστατος»»[9]. Δηλαδή ἐπέτυχες τήν ἀληθῆ ἔφεση, ἐπέτυχες νά ἱκανοποιήσεις τόν ἀληθινό πόθο πού ἔχει κάθε ψυχή. Ποιόν; Νά βρεῖς τόν Θεό. Νά ἀγαπήσεις τόν Θεό. Καί πῶς τό κατάφερες; Μέ τήν ἐγκράτεια, ἀφοῦ ταπείνωσες τά πάθη καί προσεχώρησες πρός τόν Θεό χαίρων. Καί τώρα εἶσαι πλησίον Αὐτοῦ πού εἶναι «τό ἀκρότατο τῶν ὀρεκτῶν», δηλαδή ὅ,τι μπορεῖ νά ἐπιθυμήσει κανείς, τό ἀνώτατο ὅλων τῶν ἐπιθυμητῶν καί ὅλων τῶν ἐπιθυμιῶν. Καί ἀναδείχθηκες ἀκριβέστατος κανόνας τῶν ἱεραρχῶν καί τῶν ποιμένων.
«Ἀπό τό ἐπιθυμητό στό ἀνώτερο∙ ἀγάπησες τό ἄκρον ἐφετόν. Τό ἄκρον ἐφετόν εἶναι ὁ Θεός, ὁ Πατέρας, ὁ Ὑἱός, τό Ἅγιον Πνεῦμα. Ὅλα τά πρόσωπα εἶναι ἕνα μεταξύ τους καί εἶναι ἕνα καί μέ τήν Ἐκκλησία. Χριστέ μου, εἶσαι ἡ ἀγάπη μου!», ἀναφωνεῖ ὁ Γέροντας Πορφύριος.
«Δέν σκέφτομαι λέει τόν θάνατο. Ὅ,τι θέλει ὁ Κύριος. Ἐγώ θέλω νά σκέφτομαι τόν Χριστό. Ἀνοῖξτε καί σεῖς τά χέρια σας καί ριχτεῖτε στήν ἀγκαλιά τοῦ Χριστοῦ. Τότε ζεῖ μέσα σας. Κι ὅλο νομίζετε ὅτι δέν Τόν ἀγαπᾶτε πολύ καί θέλετε πιό πολύ νά Τόν πλησιάσετε καί νά εἶστε ἕνα μαζί Του. Περιφρονῆστε τά πάθη, μήν ἀσχολεῖσθε μέ τόν διάβολο. Στραφεῖτε στόν Χριστό. Γιά νά γίνουν αὐτά, χρειάζεται νά ἔλθει ἡ χάρις. «Ἡ θεία χάρις ἡ πάντοτε τά ἀσθενῆ θεραπεύουσα καί τά ἐλλείποντα ἀναπληροῦσα»[10]»[11]. Καί πῶς ἔρχεται ἡ Θεία χάρις; Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ταπεινοφρονεῖ, ὅταν ἐγκύπτει στίς Ἅγιες Γραφές καί μαθαίνει μέσα ἀπό αὐτές τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ὄχι μόνο τό μαθαίνει ἔτσι γνωσιολογικά, ἀλλά τό κάνει πράξη στήν ζωή του. Καί τότε γνωρίζει καί ποιά εἶναι ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ.
«Πλανᾶσθε μή εἰδότες τάς γραφάς μηδέ τήν δύναμιν τοῦ Θεοῦ»[12]. Πλανόμαστε γιατί δέν γνωρίζουμε τίς ἅγιες γραφές, δέν γνωρίζουμε τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ, δέν ἔχουμε ταπείνωση, ὁπότε δέν ἔχουμε καί τήν θεία Χάρη καί δέν μποροῦμε νά ζήσουμε αὐτό πού ζοῦσε ὁ ἅγιος Πορφύριος, τήν ὑπέρβαση τοῦ θανάτου καί τήν ὑπέρβαση κάθε λύπης καί κάθε πόνου.
«Τά ρήματα ἅ ἐγώ λαλῶ ὑμῖν πνεῦμα ἐστι καί ζωή ἐστι»[13]. Τά λόγια τῶν Ἁγίων Γραφῶν εἶναι τά λόγια τοῦ Θεοῦ, εἶναι πνεῦμα Θεοῦ καί εἶναι ζωή∙ καί ὅποιος τά μελετᾶ, μετέχει σέ αὐτή τή ζωή, μετέχει στό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Δέχεται μέσα του τήν Θεία Χάρη.
«Γνωρίζω δέ ὑμῖν, ἀδελφοί», γράφει καί ὁ ἅγιος Ἀπόστολος Παῦλος στούς Γαλάτας, «τό εὐαγγέλιον τό εὐαγγελισθὲν ὑπ' ἐμοῦ ὅτι οὐκ ἔστι κατά ἄνθρωπον»[14]. Τά λόγια τῶν Ἁγίων Γραφῶν δέν εἶναι λόγια ἀνθρώπινα. «Οὐδέ γάρ ἐγώ παρά ἀνθρώπου παρέλαβον αὐτό, οὔτε ἐδιδάχθην, ἀλλά δι᾽ ἀποκαλύψεως Ἰησοῦ Χριστοῦ»[15]. Ὅταν μελετᾶ κανείς τίς ἅγιες γραφές, τοῦ ἀποκαλύπτεται ὁ Θεός. Γιατί αὐτά πού εἶναι γραμμένα ἐκεῖ δέν εἶναι διδασκαλίες ἀνθρώπινες, ἀλλά διδασκαλίες, τοῦ Θεοῦ. «Πᾶσα γραφή θεόπνευστος», γράφει πάλι πρός τόν Τιμόθεο, «καί ὠφέλιμος πρός διδασκαλίαν, πρός ἔλεγχον, πρός ἐπανόρθωσιν, πρός παιδείαν τήν ἐν δικαιοσύνῃ, ἵνα ἄρτιος ᾖ ὁ τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος, πρός πᾶν ἔργον ἀγαθόν ἐξηρτισμένος»[16]. Ὅλη ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι θεόπνευστος, ἔχει γραφεῖ μέ τήν ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί ἑπομένως εἶναι ὠφέλιμη γιά νά ἀποκαλύπτει καί νά διδάσκει τήν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ, γιά νά φανερώνει καί νά ἐλέγχει τήν πλάνη καί τήν κακία, γιά νά διορθώνει καί νά ἀνορθώνει τούς παρεκτρεπομένους καί νά μορφώνει τούς καλοπροαιρέτους σέ κάθε ἀρετή, ὥστε νά εἶναι ἔτσι ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, τέλειος καί ἀκέραιος, συγκροτημένος καί ἱκανός γιά κάθε καλό ἔργο. Μέ τίς ἅγιες γραφές γινόμαστε ἄρτιοι καί ὁλοκληρωμένοι πνευματικά, ἐπανορθούμαστε, γυρίζουμε πίσω ἀπό τήν πλάνη καί ἀπό τόν λάθος δρόμο πού παίρνουμε πολύ εὔκολα. Μόνο πού πρέπει νά γινόμαστε ὄχι ἁπλῶς ἀκροατές, ἀλλά καί ποιητές τοῦ λόγου, ὅπως λέγει ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος στήν καθολική του ἐπιστολή. «Γίνεσθε δέ ποιηταί λόγου καί μή μόνον ἀκροαταί, παραλογιζόμενοι ἑαυτούς, ὅτι εἴ τις ἀκροατής λόγου ἐστί καί οὐ ποιητής, οὗτος ἔοικεν ἀνδρί κατανοοῦντι τό πρόσωπον τῆς γενέσεως αὐτοῦ ἐν ἐσόπτρῳ»[17]. Ἕνας πού διαβάζει τόν λόγο τοῦ Θεοῦ ἀλλά δέν τόν ποιεῖ, δέν τόν ἐφαρμόζει, μοιάζει μέ ἕναν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος βλέπει τό πρόσωπό του στόν καθρέφτη. «Κατενόησε γάρ ἑαυτόν καί ἀπελήλυθε, καί εὐθέως ἐπελάθετο ὁποῖος ἦν»[18]. Εἶδε τό πρόσωπό του, ἀλλά ἀμέσως ἔφυγε καί ξέχασε ποιός ἦταν. «Ὁ δέ παρακύψας εἰς νόμον τέλειον τόν τῆς ἐλευθερίας καί παραμείνας, οὗτος οὐκ ἀκροατής ἐπιλησμονῆς γενόμενος, ἀλλά ποιητής ἔργου, οὗτος μακάριος ἐν τῇ ποιήσει αὐτοῦ ἔσται»[19]. Ἐκεῖνος ὅμως πού ἔσκυψε μέ πολλή προσοχή καί μελέτησε προσεκτικά τόν τέλειο νόμο τοῦ Εὐαγγελίου, ὁ ὁποῖος χαρίζει τήν ἠθική ἐλευθερία, καί ἔμεινε μέ σταθερότητα στόν νόμο αὐτόν, δηλαδή τόν τήρησε, τόν ἐφάρμοσε, τόν ἔκανε πράξη, αὐτός δέν ἔγινε ἁπλῶς ἀκροατής πού λησμονεῖ, πού ξεχνᾶ, ἀλλά τηρητής τῶν ἔργων πού διατάσσει ὁ νόμος. Αὐτός θά εἶναι μακάριος καί τρισευτυχισμένος, γιατί ἀκριβῶς προχώρησε στήν τήρηση τοῦ Θείου θελήματος.
Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καθαρίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τίς ἁμαρτίες, ἐφόσον ἐφαρμόζεται, καί φωτίζει τόν ἄνθρωπο. «Ζῶν γάρ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί ἐνεργής καί τομώτερος ὑπέρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον καί διϊκνούμενος ἄχρι μερισμοῦ ψυχῆς τε καί πνεύματος, ἁρμῶν τε καί μυελῶν, καί κριτικός ἐνθυμήσεων καί ἐννοιῶν καρδίας»[20]. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δηλαδή δέν εἶναι νεκρός καί ἀδρανής, ἀλλά ζωντανός καί δραστήριος, κοπτερότερος ἀπό κάθε καλοτροχισμένο δίκοπο μαχαίρι, ἱκανός νά εἰσδύει σέ ὅλη τήν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου, μέχρι πού νά ξεχωρίζει τήν ψυχή καί τά πνευματικά χαρίσματα τοῦ ἀνθρώπου, τίς ἀρθρώσεις καί τούς μυελούς. Καί ἔχει τήν δύναμη νά ἐρευνᾶ καί νά κρίνει καί τίς πλέον ἀφανεῖς καί κρύφιες σκέψεις καί ἔννοιες τῆς καρδίας καί ἔτσι νά δείχνει στόν ἄνθρωπο τά λάθη του καί τά πάθη του καί νά τόν φωτίζει, νά τόν καθοδηγεῖ στήν διόρθωση, στήν μετάνοια καί στόν δρόμο γιά τόν θέωση.
«Μακάριος ἀνήρ ἐν τῷ νόμῳ αὐτοῦ μελετήσει ἡμέρας καί νυκτός»[21]. Μακάριος καί τρισευτυχισμένος εἶναι καί εὐλογημένος ἀπό τόν Θεό ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος πού μελετάει ἡμέρα καί νύχτα τόν νόμο τοῦ Κυρίου. «Ἐπιθυμητά ὑπέρ χρυσίον καί λίθον τίμιον πολύν καί γλυκύτερα ὑπέρ μέλι καί κηρίον»[22]. Τά λόγια τοῦ Κυρίου εἶναι γιά τούς καλοπροαίρετους ἀνθρώπους ἐπιθυμητά περισσότερο ἀπό τόν χρυσό καί ἀπό τούς πολύτιμους λιθους. Εἶναι γλυκύτερα ἀπό τό μέλι καί ἀπό τήν κηρήθρα. Ἀλλά χρειάζεται διάνοια ἀγαθή, προαίρεσις ἀγαθή. «Τό δέ γνῶναι νόμον διανοίας ἐστίν ἀγαθῆς»[23], λέγει στίς Παροιμίες ὁ Σοφός Σολομών. Δηλαδή τό νά γνωρίσεις, νά κατανοήσεις καί νά ἐφαρμόσεις τόν θεῖο νόμο, αὐτό εἶναι δεῖγμα καλοπροαίρετης καί φωτισμένης διάνοιας, καί μόνο σέ αὐτούς, τούς ἀνθρώπους ἀποκαλύπτεται ὁ Θεός καί ἀποκαλύπτει τόν νόμο Του.
Ἡ συνεχής μελέτη τῶν θείων γραφῶν, λέει καί ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος, εἶναι τό φῶς τῆς ψυχῆς πού κάνει εὐτυχισμένο τόν νοῦ μας καί πού μᾶς προφυλάσσει ἀπό τά πάθη. Ὁ ἄνθρωπος πού μελετᾶ τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, ἐντρυφᾶ σέ αὐτόν καί τόν ἐφαρμόζει, αὐτός δέν νιώθει ποτέ μόνος. Δέν νιώθει ποτέ ἀκηδία καί ἐγκατάλειψη, δέν νιώθει ποτέ σκοτάδι στήν ψυχή του, ἀλλά εἶναι πάντοτε πορευόμενος τήν ὁδόν αὐτοῦ χαίρων καί ἀγαλλιόμενος.
«Διάβασε σέ τόπο ἥσυχο τά ἱερά εὐαγγέλια», συμβουλεύει ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ, «γιά νά γνωρίσεις τά θαυμάσια τοῦ Θεοῦ καί νά νιώσει ἡ ψυχή σου οὐράνιες χαρές καί γλυκύτητες. Τίποτε δέν εἶναι τόσο ἰσχυρό νά ἀποβάλλει τίς ἐμπειρίες καί τίς μνῆμες τῆς παλιᾶς ἀκόλαστης ζωῆς, νά ἐξαφανίσει τούς κακούς λογισμούς καί νά διώξει τίς ἐνθυμίσεις πού κινοῦνται καί διεγείρονται μέσα στήν σάρκα καί προκαλοῦν ταραχώδη σαρκική φλόγωση ὅσο εἶναι τό νά βυθιστοῦμε ὁλόκληροι μέσα στόν πόθο τῆς μελέτης τῆς Θείας Γραφῆς καί νά ἀναζητοῦμε νά ἐννοήσουμε τά βαθιά νοήματά της»[24]. Πόσο ὡραῖα τό λέει ὁ Ἀββάς Ἰσαάκ, «νά βυθιστοῦμε ὁλόκληροι μέσα στόν πόθο τῆς μελέτης τῆς Ἁγίας Γραφῆς! «Ὅταν οἱ λογισμοί τοῦ ἀνθρώπου λέει πάλι ἐμποτισθοῦν ἀπό τήν ἡδονή τῆς ἐπίμονης μελέτης τῆς σοφίας τοῦ Θεοῦ στήν Θεία Γραφή μέ τέτοια ἀφοσίωση πού νά στίβει τούς λόγους τοῦ Θεοῦ, γιά νά τοῦ φανερωθοῦν τά θεῖα νοήματά Του, ἔ τότε ὁ ἄνθρωπος ἀφήνει πίσω του τόν μάταιο κόσμο, λησμονεῖ ὅ,τι ὑπάρχει σέ αὐτόν καί ἐξαλείφει ἀπό τήν ψυχή του ὅλες τίς ἁμαρτωλές ἐνθυμίσεις τῆς συσσωμάτωσης μέ τόν κόσμο»[25]. Κανένα βιβλίο δέν εἶναι τόσο ἁπλό καί τόσο καθαρό, ὅσο εἶναι τό Εὐαγγέλιο. Κι ὅμως κανένα βιβλίο δέν μπορεῖ νά ἐξηγηθεῖ πλανερά τόσο εὔκολα, ὅσο τό Εὐαγγέλιο, ὅταν ἡ καρδία πού τό μελετᾶ εἶναι πονηρή.
«Ὅταν μελετᾶς τήν Ἁγία Γραφή, νά εἶσαι ἐλεύθερος ἀπό φροντίδες καί ἀπό μέριμνες βιοτικές, ὥστε νά ποτίζεται ἡ ψυχή σου ἀπό τήν θεία ἀνάγνωση». Αὐτά πού διαβάζεις νά προσπαθεῖς νά τά ἐφαρμόζεις γιά νά μήν μένει ἡ ψυχή σου στό σκοτάδι. «Τόν καιρό τοῦ πνευματικοῦ πολέμου πολύ βοηθάει ἡ ἀνάγνωση τῶν θείων γραφῶν πού ἔχουμε κάνει, γιατί ὑπάρχει στήν ψυχή μας ἀπόθεμα πνευματικό. Ἡ διαρκής μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ», μᾶς συμβουλεύει πάλι ὁ Ἀββάς Ἰσαάκ, «εἶναι φῶς τῆς ψυχῆς. Ὅταν μελετῶ τίς θεῖες γραφές, τότε τά μάτια μου γίνονται δύο βρύσες δακρύων. Ἡ Ἁγία Γραφή θά σέ κρατήσει μακριά ἀπό τήν ἁμαρτία∙ ἡ ἁμαρτία θά σέ κρατήσει μακριά ἀπό τήν Ἁγία Γραφή»[26].
Ἄς ἀγαπήσουμε ἑπομένως τήν μελέτη τῶν ἁγίων γραφῶν καί τῶν Ἁγίων Πατέρων, γιά νά ἀνάψει μέσα μας ὁ θεῖος ἔρωτας, ἀφοῦ προηγουμένως, καθαριστοῦμε, ὅπως εἶπε καί ὁ Κύριος, «ἤδη ὑμεῖς καθαροί ἐστε διά τόν λόγον ὅν λελάληκα ὑμῖν»[27]. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐφαρμοζόμενος καθαρίζει τόν ἄνθρωπο καί τόν ὁδηγεῖ στόν φωτισμό καί τήν θέωση.
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Ματθ. 24, 24.
[2] Σοφ.Σολ. 9, 1-5.
[3] Βίος καί Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Β΄ ἔκδοση, Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου).
[4] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[5] Ὅ.π.
[6] Τριαδικός κανών ἤχου πλ.β’, α΄ τροπάριον, ἄ ὠδῆς.
[7] Εὐχαριστία μετά τήν Θεία Μετάληψη.
[8] Ματθ. 22, 37-38.
[9] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[10] Εὐχή ἐπί τῇ χειροτονίᾳ.
[11] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[12] Ματθ. 22, 29.
[13] Ἰωάν. 6, 6.
[14] Γαλ. 1, 11.
[15] Γαλ. 1, 12.
[16] Β΄ Τιμ. 3, 16.
[17] Ἰακ. 1, 22-23.
[18] Ἰακ. 1, 24.
[19] Ἰακ. 1, 25.
[20] Ἑβρ. 4, 12.
[21] Ψαλμ. 1, 2.
[22] Ψαλμ. 18, 11.
[23] Παρ. 13, 15.
[24] Ἀνθολόγιο ἀπό τήν ἀσκητική ἐμπειρία τοῦ Ἁγίου Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, ἐκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη.
[25] Ὅ.π.
[27] Ἰωάν. 15, 3.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου