Κυριακή τοῦ τυφλοῦ:Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος γιά τή θεραπεία τοῦ ἐκ γενετῆς τυφλοῦ.Μέρος Δεύτερο

  

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ[:Ιω.19,1-38]

                           Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

                 ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ

 [Μέρος δεύτερο: υπομνηματισμός του χωρίου Ιω.9,3]

     Γιατί λοιπόν γεννήθηκε τυφλός εκείνος ο άνθρωπος; «Ἵνα φανερωθῇ τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ ἐν αὐτῷ(:ούτε αυτός αμάρτησε, ούτε οι γονείς του, αλλά γεννήθηκε τυφλός για να φανερωθούν με την υπερφυσική θεραπεία των ματιών του τα έργα που επιτελεί η δύναμη και η αγαθότητα του Θεού)»[Ιω.9,3], λέγει. Ιδού πάλι άλλη απορία γεννάται, εάν δηλαδή χωρίς την τιμωρία αυτού δεν ήταν δυνατόν να φανεί η δόξα του Θεού. Βεβαίως δεν έχει λεχθεί αυτό, ότι δηλαδή δεν ήταν δυνατόν να γίνει έτσι -διότι ήταν δυνατόν-, αλλά ελέχθη για να φανερωθεί η δόξα του Θεού και σε αυτόν τον άνθρωπο.

     «Τι λοιπόν;» θα μπορούσε να πει κανείς, «αδικήθηκε ο άνθρωπος αυτός προκειμένου να δοξαστεί ο Θεός με το θαύμα της θεραπείας του μετά από αρκετά χρόνια που θα τον συναντούσε ο Χριστός;». «Ποια αδικία υπέστη;», πες μου· εάν βεβαίως δε θα ήθελε ουδέποτε να γεννηθεί. Εγώ μάλιστα λέγω ότι ευεργετήθηκε κιόλας από την τύφλωση αυτή· διότι ανέβλεψε ως προς τους εσωτερικούς, τους πνευματικούς του οφθαλμούς· διότι ποια ωφέλεια προκύπτει στους Ιουδαίους από τους οφθαλμούς που υποτίθεται ότι τους είχαν υγιείς και έβλεπαν;-διότι σοβαρότερη τιμωρία υφίσταντο, δεδομένου ότι τυφλώθηκαν πνευματικώς δια της φυσικής οράσεως-·  και ποια βλάβη προκύπτει σε αυτόν από την τύφλωση; Με αυτήν ανέβλεψε πνευματικά.

    Όπως λοιπόν τα κακά του παρόντος βίου, δεν είναι στην πραγματικότητα κακά, έτσι και τα αγαθά  δεν είναι αγαθά, αλλά μόνο η αμαρτία είναι κακό, η τύφλωση όμως δεν είναι κακό. Και εκείνος, ο Οποίος εκ του μηδενός έφερε αυτόν τον τυφλό στην ύπαρξη, είχε εξουσία και να αφήσει αυτόν στην κατάσταση, στην οποία βρισκόταν.

      Λέγουν μερικοί ότι αυτός ο πρόσθετος λόγος, δηλαδή για να φανερωθεί η δόξα του Θεού, δεν αιτιολογεί την τύφλωση, αλλά απλώς αναφέρει το αποτέλεσμα, όπως π.χ. όταν λέγει: «εἰς κρῖμα ἐγὼ εἰς τὸν κόσμον τοῦτον ἦλθον, ἵνα οἱ μὴ βλέποντες βλέπωσι καὶ οἱ βλέποντες τυφλοὶ γένωνται(:Εγώ ήλθα στον κόσμο αυτό για να τον φέρω σε κρίση και να ξεχωρίσουν οι καλοπροαίρετοι από τους διεστραμμένους.

Και αυτή η κρίση θα έχει το εξής αποτέλεσμα: Εκείνοι που θεωρούνται από τους νομομαθείς γραμματείς ότι είναι τυφλοί και βυθισμένοι στο σκοτάδι της άγνοιας και της πλάνης, αυτοί θα δουν το φως της αλήθειας. Και εκείνοι που παρουσιάζονται ως γνώστες των Γραφών και νομίζουν αλαζονικά ότι βλέπουν, θα καταντήσουν σε πνευματική τύφλωση)»[Ιω.9,39].

   Και όμως δεν ήλθε για αυτόν τον σκοπό, δηλαδή για να γίνουν τυφλοί εκείνοι, οι οποίοι βλέπουν. Και πάλι ο Απόστολος Παύλος λέγει: «διότι τὸ γνωστὸν τοῦ Θεοῦ φανερόν ἐστιν ἐν αὐτοῖς· ὁ γὰρ Θεὸς αὐτοῖς ἐφανέρωσε, τὰ γὰρ ἀόρατα αὐτοῦ ἀπὸ κτίσεως κόσμου τοῖς ποιήμασι νοούμενα καθορᾶται, ἥ τε ἀΐδιος αὐτοῦ δύναμις καὶ θειότης, εἰς τὸ εἶναι αὐτοὺς ἀναπολογήτους(:και οι άνθρωποι που καταπατούν και αδικούν την αλήθεια με την ειδωλολατρία και την αισχρή ζωή τους, αδικούν και καταπατούν την αλήθεια διότι η αληθινή γνώση για τον Θεό, όση μπορεί να αποκτήσει ο πεπερασμένος νους του ανθρώπου, είναι φανερή στη διάνοιά τους, επειδή ο Θεός την έχει φανερώσει σε αυτούς με σαφήνεια· διότι οι άπειρες τελειότητες του Θεού, οι οποίες δεν φαίνονται με τα αισθητά μάτια, από τότε που κτίστηκε ο κόσμος, φαίνονται καθαρά μέσα από τα δημιουργήματα με τα μάτια της διανοίας, τόσο η δύναμή Του, που δεν έχει αρχή και τέλος, αλλά είναι αιώνια, όσο και κάθε τελειότητα· ώστε να είναι αναπολόγητοι αυτοί και να μην μπορούν να προβάλουν καμία δικαιολογία)»[Ρωμ.1,19-20].

   Και όμως δεν έδειξε σε αυτούς τα γνωστά σε Αυτόν, για να στερηθούν απολογίας, αλλά για να επιτύχουν απολογία· και πάλι σε άλλο μέρος λέγει: «νόμος δὲ παρεισῆλθεν ἵνα πλεονάσῃ τὸ παράπτωμα(:αλλά αφού επρόκειτο να σωθούμε όλοι μέσω του Χριστού, τι χρειαζόταν ο νόμος; Ο μωσαϊκός νόμος εισήλθε προσωρινά έτσι ώστε με την αύξηση των παραβάσεών του να υπάρξει βαθιά συναίσθηση του βάρους της αμαρτίας, η οποία προήλθε από την πτώση του Αδάμ και διαρκώς πληθυνόταν, διότι οι άνθρωποι παρέβαιναν τον νόμο. Εκεί όμως όπου πληθύνθηκε η αμαρτία, δόθηκε πολύ αφθονότερη η χάρις)»[Ρωμ.5,20]· -μολονότι βέβαια δεν εισήλθε στη ζωή των ανθρώπων για τον λόγο αυτόν, δηλαδή για να πλεονάσει η αμαρτία, αλλά για να εμποδιστεί η αμαρτία.

   Βλέπεις ότι παντού ο πρόσθετος λόγος δείχνει το αποτέλεσμα(και όχι το σκοπό); Διότι όπως ακριβώς ένας άριστος οικοδόμος, της οικίας το μεν ένα τμήμα κατασκευάζει, ενώ το άλλο το αφήνει ατελείωτο, ώστε με το υπολειπόμενο να υπερασπίσει τον εαυτό του απέναντι σε όσους δεν πιστεύουν σε όλο το έργο του, έτσι και ο Θεός, σαν να ήταν μια οικία ετοιμόρροπη, συγκολλά το σώμα μας και το τελειοποιεί, θεραπεύοντας το ξερό χέρι, αποκαθιστώντας τα παραλελυμένα μέλη, θεραπεύοντας τους χωλούς, καθαρίζοντας τους λεπρούς, καθιστώντας υγιείς τους ασθενείς, καθιστώντας αρτιμελείς τους αναπήρους, ανακαλώντας από τον θάνατο τους νεκρούς, ανοίγοντας τους κλεισμένους οφθαλμούς, δίνοντας οφθαλμούς σε όσους δεν έχουν για να δουν· όλα εκείνα, τα οποία ήταν ατέλειες της εκ φύσεως ασθενείας, αφού κατόπιν τα διόρθωνε, έδειχνε τη δύναμή Του.

    Όταν επίσης είπε: «ἵνα φανερωθῇ τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ», ομιλεί για τον Εαυτό Του , όχι για τον Πατέρα Του· διότι η δόξα Εκείνου ήταν φανερή. Δηλαδή, επειδή άκουγαν ότι τον άνθρωπο ο Θεός τον δημιούργησε, αφού έλαβε χώμα από τη γη, για τον λόγο αυτό κατ’ αυτόν τον τρόπο και Αυτός έπλασε· διότι το να πει μεν ότι «ἐγώ εἰμί ὁ χοῦν λαβὼν ἀπὸ τῆς γῆς και πλάσας τόν  ἂνθρωπον», φαίνεται ότι έκανε τους ακροατές να αισθάνονται δυσχέρεια, αποδεικνυόμενο όμως αυτό εμπράκτως, δεν θα ενοχλούσε πλέον αυτούς.

    Για τον λόγο αυτό λοιπόν και Αυτός, αφού έλαβε χώμα και αφού ανέμειξε αυτό με το πτύσμα, κατ’ αυτόν τον τρόπο φανέρωσε την κρυμμένη δόξα Του· διότι δεν ήταν μικρή η δόξα το να θεωρηθεί ότι είναι Αυτός Δημιουργός της Κτίσεως· διότι εκ τούτου ακολουθούσαν και τα άλλα και από το μέρος πιστευόταν το όλον· διότι η πίστη περί του σπουδαιότερου δημιουργούσε τη βεβαιότητα και περί εκείνου που είχε τη μικρότερη σημασία· διότι το πολυτιμότερο από όλα τα δημιουργήματα της κτίσεως είναι ο άνθρωπος, και εκ των μελών του σώματός μας πολυτιμότερο είναι ο οφθαλμός. Για τον λόγο αυτό όχι απλώς, αλλά με εκείνο τον τρόπο(δηλαδή αφού έλαβε χώμα)δημιούργησε τους οφθαλμούς· διότι αν και είναι αυτό το μέλος μικρό κατά το μέγεθος, είναι όμως το αναγκαιότερο από όλα τα μέλη του σώματος.

   Και θέλοντας να το δείξει αυτό ο απόστολος Παύλος έλεγε; «καὶ ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς, ὅτι οὐκ εἰμὶ ὀφθαλμός, οὐκ εἰμὶ ἐκ τοῦ σώματος, -οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώματος;(:και εάν πει το αυτί· “αφού δεν είμαι μάτι, δεν είμαι  από τα μέλη του σώματος’’· τάχα, επειδή είπε τον λόγο αυτόν, σταμάτησε να είναι μέλος του σώματος; Έτσι και εσύ επειδή έχεις αυτό το χάρισμα και δεν έχεις εκείνο που θα προτιμούσες, δεν παύεις  γι' αυτό να ανήκεις στο ένα σώμα του Χριστού )»[Α΄Κορ.12,16]. Διότι όλα μεν τα όργανα που βρίσκονται στο σώμα μας είναι απόδειξη της σοφίας του Θεού, πολύ μάλλον ωστόσο ο οφθαλμός.

    Αυτό το όργανο διακυβερνά όλο το σώμα, αυτό δίνει την ωραιότητα σε όλο το σώμα, αυτό κοσμεί το πρόσωπο, αυτό είναι λύχνος όλων των μελών· διότι εκείνο ακριβώς, το οποίο είναι ο ήλιος στην οικουμένη, αυτό είναι ο οφθαλμός στο σώμα. Αν σβήσεις τον ήλιο τα πάντα αφανίζεις και συνταράσσεις· αν σβήσεις τους οφθαλμούς, και τα πόδια είναι άχρηστα, και τα χέρια, και η ψυχή· διότι εξαφανίζεται η γνώση, όταν αχρηστευτούν αυτά· διότι δι’ αυτών έχουμε γνωρίσει τον Θεό· «τὰ γὰρ ἀόρατα αὐτοῦ ἀπὸ κτίσεως κόσμου τοῖς ποιήμασι νοούμενα καθορᾶται(:διότι οι άπειρες τελειότητες του Θεού, οι οποίες δεν φαίνονται με τα αισθητά μάτια, από τότε που κτίστηκε ο κόσμος, φαίνονται καθαρά μέσα από τα δημιουργήματα με τα μάτια της διανοίας, τόσο η δύναμή Του, που δεν έχει αρχή και τέλος, αλλά είναι αιώνια, όσο και κάθε τελειότητα· ώστε να είναι αναπολόγητοι αυτοί και να μην μπορούν να προβάλουν καμία δικαιολογία)» [Ρωμ,1,20].Επομένως ο οφθαλμός δεν είναι μόνο λύχνος στο σώμα, αλλά περισσότερο από το σώμα στην ψυχή. Για τον λόγο αυτόν ακριβώς όπως σε ένα βασιλικό μέρος έχει εγκατασταθεί, αφού έλαβε την ανώτερη θέση και προΐσταται των άλλων αισθήσεων.

    Τούτο λοιπόν διαπλάσσει. Έπειτα, για να μη νομίσει ότι έχει ανάγκη από ύλη, όταν δημιουργεί, και για να μάθεις ότι ούτε εξαρχής είχε ανάγκη πηλού, διότι εκείνος, ο οποίος παρήγαγε τις σπουδαιότερες ουσίες, οι οποίες δεν υπήρχαν, πολύ περισσότερο αυτήν την ουσία άνευ ύλης δημιούργησε, για να μάθεις λοιπόν ότι δεν κάνει αυτό εξ ανάγκης, αλλά θέλοντας να διδάξει ότι Αυτός είναι ο εν αρχή Δημιουργός, αφού επέχρισε τον πηλό, λέγει: «ὕπαγε νίψαι (:πήγαινε, νίψου στη στέρνα του Σιλωάμ, όνομα εβραϊκό που μεταφράζεται ‘’απεσταλμένος’’)» [Ιω.9,11], «για να γνωρίσεις ότι δεν έχω ανάγκη πηλού για να δημιουργήσω οφθαλμούς, αλλά για να φανερωθεί με αυτό η δόξα μου)».

     Και απόδειξη ότι ομιλεί για τον Εαυτό Του, όταν λέγει «για να φανερωθεί η δόξα του Θεού» είναι ότι πρόσθεσε: «ἐμὲ δεῖ ἐργάζεσθαι τὰ ἔργα τοῦ πέμψαντός με(:Εγώ, όσο ζω στη ζωή αυτή, πρέπει να εργάζομαι για τη σωτηρία του ανθρώπου τα έργα του Θεού, που με έστειλε στον κόσμο)», δηλαδή «Εγώ πρέπει να φανερώσω τον Εαυτό μου και να πράξω εκείνα τα οποία δύνανται να αποδείξουν ότι εγώ πράττω τα ίδια με τον Πατέρα, όχι παρόμοια, αλλά τα ίδια, πράγμα το οποίο είναι απόδειξη μεγαλύτερης ισότητας, και το οποίο λέγεται επί πραγμάτων που δεν έχουν ούτε την ελάχιστη διαφορά».

    Ποιος λοιπόν στο εξής θα βλέπει με αμφισβήτηση, όταν παρατηρεί ότι Αυτός δύναται τα ίδια με τον Πατέρα να επιτελεί; Διότι δεν έπλασε μόνο οφθαλμούς, ούτε άνοιξε αυτούς μόνο, αλλά χάρισε και την όραση, πράγμα το οποίο αποτελεί απόδειξη ότι και ψυχή ενεφύσησε στον άνθρωπο· διότι όταν εκείνη δεν ενεργεί, ο οφθαλμός, και αν ακόμη είναι τέλειος, δεν δύναται να δει τίποτε ποτέ. Ώστε και την ενέργεια της ψυχής χάρισε και έδωσε μέλος, το οποίο έχει τα πάντα, και αρτηρίες, και νεύρα, και φλέβες, και αίμα, και όλα τα άλλα, εκ των οποίων αποτελείται το σώμα μας.

                                                                                              [Συνεχίζεται]

                                          ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

                                επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-joannem.pdf
• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον, ομιλία ΝΣΤ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 2011, τόμος 14, σελίδες 29-35 .
• Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 74, σελ. 67-72 (ή: 30-33 του PDF) .

https://drive.google.com/file/d/0ByZQkrKg4yKLRjBhYVFMMTJuekU/view

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
• Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm