Μία Ορθόδοξη θεώρηση του φαινομένου των UFO
Πρεσβυτέρου Βασιλείου Α. Γεωργοπούλου (Μ. ΤΗ.)
Βασικό κεφάλαιο και αγαπημένο θέμα του σύγχρονου αντίχριστου και εφιαλτικού κινήματος της «Νέας Εποχής», είναι το θέμα της ύπαρξης εξωγήινων όντων. Το θέμα της ύπαρξης εξωγήινων όντων ξεκίνησε στις 24-6-1947, όταν ο πιλότος Κέννεθ Αρνολντ (Kenneth Arnold) ανέφερε, ότι κατά το διάστημα της πτήσης του πάνω από την πολιτεία της Ουάσινγκτον παρατήρησε κάποια άγνωστου ταυτότητας ιπτάμενα αντικείμενα. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έδωσαν τότε μια πρωτοφανή διάσταση στην πληροφορία.Έκτοτε το θέμα των UFO επανερχόταν μονίμως στην επικαιρότητα, καθώς πολλαπλασιάζονταν οι αναφορές διαφόρων ανθρώπων για διάφορα είδη επισκέψεων και επαφής με εξωγήινους. Τα είδη αυτά των επαφών, πρέπει να σημειώσουμε, ότι διαβαθμίστηκαν σε διάφορες κατηγορίες που έφθασαν από απλή θέα μέχρι και την απαγωγή από εξωγήινους1.
Με το πέρασμα τού χρόνου, γύρω από το ζήτημα των εξωγήινων, υπήρξε μια πρωτοφανής και πολυεπίπεδη προπαγάνδα, που οδήγησε πάρα πολλούς ανθρώπους παγκοσμίως να πιστεύουν αβασάνιστα στην ύπαρξη εξωγήινων, η τουλάχιστον να διάκεινται φιλικά προς την ιδέα αυτή.
Κινηματογραφικές υπερπαραγωγές, τηλεοπτικές σειρές, ντοκυμαντέρ, χιλιάδες άρθρα στις εφημερίδες και τα κοσμικά περιοδικά ποικίλης ύλης, ειδικά περιοδικά με ουφολογική ύλη κ.ά. συνέβαλαν και συμβάλουν στην προπαγάνδα αυτή.
Ταυτοχρόνως τις ποίκιλλες θεωρίες για τους εξωγήινους θα τις οικειοποιηθεί το παγκόσμιο αντιχριστιανικό κίνημα της «Νέας Εποχής». Το αποκρυφιστικό ως προς την προέλευση, το αντίχριστο ως προς το χαρακτήρα, και ετερόκλητο ως προς τα στοιχεία που το συγκροτούν κίνημα της «Νέας Εποχής», όχι μόνο θα στεγάσει στο οικοδόμημα του τις περί των UFO δοξασίες και θα αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος των δοξασιών του άλλα θα τις προωθήσει ποικιλοτρόπως περαιτέρω. Ας δούμε όμως στη συνέχεια δύο πτυχές τού ζητήματος των UFO, οι οποίες επιμελώς αποσιωπούνται ή δεν αναφέρονται καθόλου.
1. Χωρίς επιστημονική βάση
Η πρωτοφανής προπαγάνδα σχετικά με το θέμα των εξωγήινων έχει καταφέρει να πείσει ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ότι η ύπαρξη UFO είναι κάτι το αυτονόητο, με ταυτόχρονη παράβλεψη τού γεγονότος αν αυτού τού είδους οι ισχυρισμοί θεμελιώνονται επιστημονικά.
Νομίζουμε, ότι είναι αναγκαίο εν προκειμένω να επισημανθεί, ότι τα ποίκιλλα σενάρια για την ύπαρξη εξωγήινων, και οι διάφοροι ισχυρισμοί για τις δήθεν επισκέψεις τους και τα διάφορα είδη επαφών μαζί τους είναι επιστημονικώς αστήρικτα και αναπόδεικτα. Χαρακτηριστικές είναι εν προκειμένω οι μαρτυρίες τριών ειδικών επιστημόνων.
α) Ο Καθηγητής της Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Μάνος Δανέζης επισημαίνει: «Όσον αφορά στην πιθανότητα εξωγήινων επισκέψεων, άσχετα με τα οσα θρυλούνται, δεν έχουμε ακόμα ούτε καν ενδείξεις».2
β) Ο Αστροφυσικός και διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου κ. Διονύσης Σιμόπουλος τονίζει επίσης: «Οι ιστορίες περί ΑΤΙΑ είναι φαντασιώσεις ή φυσικά φαινόμενα που οι μη ειδήμονες δεν μπορούν να εξηγήσουν. Υπάρχει μια μελέτη στην Αμερική, η οποία συμπέρανε πώς το 94% των αναφορών πολιτών στις Αρχές για ΑΤΙΑ ήταν φυσικά φαινόμενα. Το υπόλοιπο 6% έμεινε ανεξήγητο, γιατί οι πληροφορίες ήταν ανεπαρκείς»3
γ) Το ίδιο επισημαίνει και ο πρώην διευθυντής τού Αστρονομικού Ινστιτούτου τού Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κ. Κωνσταντίνος Μακρής: «Είναι όλα ιστορίες και υπάγονται στη φαντασία των ανθρώπων. Αυτά που βλέπουν οι άνθρωποι, είναι ανώμαλες διαθλάσεις στην ατμόσφαιρα, που προέρχονται από φωτισμούς πάνω στη γη. Ακόμη μπορεί να βλέπουν διάττοντες αστέρες και μετεωρίτες που καθώς πέφτουν στην ατμόσφαιρα καίγονται και δίνουν την εντύπωση ιπτάμενων αντικειμένων. Ιπτάμενοι δίσκοι δεν υπάρχουν, δεν έχουν έρθει και δεν πρόκειται να έρθουν»4
2. Ο αποκρυφιστικός χαρακτήρας των UFO
Η αποκρυφιστική διάσταση τού θέματος των εξωγήινων-UFO5 είναι η πτυχή εκείνη πού αποσιωπάται σκοπίμως ή δεν τονίζεται ακριβώς, παρ' ότι έχει καίρια σημασία για την ορθή αξιολόγηση τού φαινομένου και την σωστή τοποθέτηση απέναντι σ' αυτό από κάθε ορθόδοξο ποιμένα και χριστιανό.
Η αποσιώπηση της αποκρυφιστικής πτυχής τού ζητήματος και η έμφαση πού δίνεται στο κατά πόσο υπάρχουν εξωγήινοι και στο πώς δήθεν παρουσιάζονται είναι αναμφιβόλως τακτική εξόχως παραπλανητική.
Εν προκειμένω, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι την αποκρυφιστική διάσταση τού θέματος των UFO την έχουν αναδείξει και αποδείξει δύο κορυφαίοι Ορθόδοξοι και έγκυροι μελετητές τού χώρου των αιρέσεων στην Ελλάδα και ο π. Σεραφείμ Ρόουζ6 στις ΗΠΑ, όπως επίσης και ένας σύγχρονος λαμπρός ορθόδοξος απολογητής, ο π. Ιωάννης Κωστώφ7.
Στην ορθόδοξη νηπτική και αγιολογική παράδοση, πως έδειξαν οι εν λόγω πατέρες, διασώζονται περιστατικά δαιμονικών πειρασμικών ενεργειών σε άγιους και ασκητές, που παρουσιάζουν μια καταπληκτική ομοιότητα και αντιστοιχία με περιστατικά και γεγονότα, που διηγούνται ως εμπειρίες-επαφές τους διάφοροι οπαδοί των UFO.
Αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός συνοψίζοντας κατά τρόπο σαφή την αγιοπατερική διδασκαλία επισημαίνει ότι οι δαίμονες «Παραχωρήσεως δε Θεού γινομένης και ισχύουσι και μεταβάλλονται και μετασχηματίζονται εις οίον θέλουσι σχήμα και φαντασία»8.
Η αποκρυφιστική διάσταση τού θέματος των εξωγήινων μαρτυρείται και από άλλα γεγονότα. Έχει επισημανθεί π.χ. από ξένους μελετητές των αιρέσεων και της παραθρησκείας, ότι η φρασεολογία και η ορολογία που χρησιμοποιείται από τους οπαδούς των UFO έχει αρχικώς πρωτοχρησιμοποιηθεί και αντληθεί από το χώρο τού άποκρυφισμού9.
Επιπλέον, δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός, ότι πολλοί από τους ιδρυτές UFO-σεκτών, όπως θα δούμε στη συνέχεια, είχαν σχέση με τον αποκρυφισμό.
Μία ακόμη χαρακτηριστική απόδειξη σχετική με την αναφορά μας στην αποκρυφιστική διάσταση τού θέματος των UFO, αποτελεί και η μαρτυρία ενός επιφανούς Αμερικάνου θεωρητικού και υποστηρικτή των UFO, τού Μπίλλ Κούπερ.
Ο Μ. Κούπερ αναφερόμενος σε κάποιες πληροφορίες που τού έδωσαν «εξωγήινοι» σε μια επαφή μαζί τους τονίζει: «Οι πληροφορίες που μας έδωσαν δεν ήταν μόνο επιστημονικές. Μας είπαν πολλά αποκρυφιστικά πράγματα. Υποστηρίζουν ότι έχουν στενή επαφή με τις θρησκείες μας. Μιλούσαν για μαγεία και για τις λατρείες της γης».10 Αμφιβάλλει κανείς, για το ότι η πηγή προέλευσης αυτών των πληροφοριών είναι δαιμονική με προσωπείο εξωγήινου, ή για την ύπαρξη αποκρυφιστικού στοιχείου στα UFO; Νομίζουμε όχι.
3. UFO-Σέκτες
Η συστηματικώς, λοιπόν, και ποικιλοτρόπως καλλιεργούμενη νεοποχίτικη και αποκρυφιστική δοξασία για την ύπαρξη εξωγήινων όντων θα γίνει αφορμή ώστε να δημιουργηθούν ήδη από τη δεκαετία τού 1950 ορισμένες UFO-σέκτες. Τα UFO έγιναν αντικείμενο λατρείας και παρουσιάζονται με ποικιλία παραλλαγών ως σωτήρες της γης και των ανθρώπων. Η διδασκαλία των εν λόγω σεκτών στηρίζεται στη δήθεν επαφή και αποκαλύψεις που είχαν οι ιδρυτές τους είτε απευθείας, είτε με τηλεπάθεια με εξωγήινους11.
Θα αναφέρουμε τις πιο γνωστές απ' αυτές διεθνώς.
Κινηματογραφικές υπερπαραγωγές, τηλεοπτικές σειρές, ντοκυμαντέρ, χιλιάδες άρθρα στις εφημερίδες και τα κοσμικά περιοδικά ποικίλης ύλης, ειδικά περιοδικά με ουφολογική ύλη κ.ά. συνέβαλαν και συμβάλουν στην προπαγάνδα αυτή.
Ταυτοχρόνως τις ποίκιλλες θεωρίες για τους εξωγήινους θα τις οικειοποιηθεί το παγκόσμιο αντιχριστιανικό κίνημα της «Νέας Εποχής». Το αποκρυφιστικό ως προς την προέλευση, το αντίχριστο ως προς το χαρακτήρα, και ετερόκλητο ως προς τα στοιχεία που το συγκροτούν κίνημα της «Νέας Εποχής», όχι μόνο θα στεγάσει στο οικοδόμημα του τις περί των UFO δοξασίες και θα αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος των δοξασιών του άλλα θα τις προωθήσει ποικιλοτρόπως περαιτέρω. Ας δούμε όμως στη συνέχεια δύο πτυχές τού ζητήματος των UFO, οι οποίες επιμελώς αποσιωπούνται ή δεν αναφέρονται καθόλου.
1. Χωρίς επιστημονική βάση
Η πρωτοφανής προπαγάνδα σχετικά με το θέμα των εξωγήινων έχει καταφέρει να πείσει ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ότι η ύπαρξη UFO είναι κάτι το αυτονόητο, με ταυτόχρονη παράβλεψη τού γεγονότος αν αυτού τού είδους οι ισχυρισμοί θεμελιώνονται επιστημονικά.
Νομίζουμε, ότι είναι αναγκαίο εν προκειμένω να επισημανθεί, ότι τα ποίκιλλα σενάρια για την ύπαρξη εξωγήινων, και οι διάφοροι ισχυρισμοί για τις δήθεν επισκέψεις τους και τα διάφορα είδη επαφών μαζί τους είναι επιστημονικώς αστήρικτα και αναπόδεικτα. Χαρακτηριστικές είναι εν προκειμένω οι μαρτυρίες τριών ειδικών επιστημόνων.
α) Ο Καθηγητής της Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Μάνος Δανέζης επισημαίνει: «Όσον αφορά στην πιθανότητα εξωγήινων επισκέψεων, άσχετα με τα οσα θρυλούνται, δεν έχουμε ακόμα ούτε καν ενδείξεις».2
β) Ο Αστροφυσικός και διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου κ. Διονύσης Σιμόπουλος τονίζει επίσης: «Οι ιστορίες περί ΑΤΙΑ είναι φαντασιώσεις ή φυσικά φαινόμενα που οι μη ειδήμονες δεν μπορούν να εξηγήσουν. Υπάρχει μια μελέτη στην Αμερική, η οποία συμπέρανε πώς το 94% των αναφορών πολιτών στις Αρχές για ΑΤΙΑ ήταν φυσικά φαινόμενα. Το υπόλοιπο 6% έμεινε ανεξήγητο, γιατί οι πληροφορίες ήταν ανεπαρκείς»3
γ) Το ίδιο επισημαίνει και ο πρώην διευθυντής τού Αστρονομικού Ινστιτούτου τού Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κ. Κωνσταντίνος Μακρής: «Είναι όλα ιστορίες και υπάγονται στη φαντασία των ανθρώπων. Αυτά που βλέπουν οι άνθρωποι, είναι ανώμαλες διαθλάσεις στην ατμόσφαιρα, που προέρχονται από φωτισμούς πάνω στη γη. Ακόμη μπορεί να βλέπουν διάττοντες αστέρες και μετεωρίτες που καθώς πέφτουν στην ατμόσφαιρα καίγονται και δίνουν την εντύπωση ιπτάμενων αντικειμένων. Ιπτάμενοι δίσκοι δεν υπάρχουν, δεν έχουν έρθει και δεν πρόκειται να έρθουν»4
2. Ο αποκρυφιστικός χαρακτήρας των UFO
Η αποκρυφιστική διάσταση τού θέματος των εξωγήινων-UFO5 είναι η πτυχή εκείνη πού αποσιωπάται σκοπίμως ή δεν τονίζεται ακριβώς, παρ' ότι έχει καίρια σημασία για την ορθή αξιολόγηση τού φαινομένου και την σωστή τοποθέτηση απέναντι σ' αυτό από κάθε ορθόδοξο ποιμένα και χριστιανό.
Η αποσιώπηση της αποκρυφιστικής πτυχής τού ζητήματος και η έμφαση πού δίνεται στο κατά πόσο υπάρχουν εξωγήινοι και στο πώς δήθεν παρουσιάζονται είναι αναμφιβόλως τακτική εξόχως παραπλανητική.
Εν προκειμένω, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι την αποκρυφιστική διάσταση τού θέματος των UFO την έχουν αναδείξει και αποδείξει δύο κορυφαίοι Ορθόδοξοι και έγκυροι μελετητές τού χώρου των αιρέσεων στην Ελλάδα και ο π. Σεραφείμ Ρόουζ6 στις ΗΠΑ, όπως επίσης και ένας σύγχρονος λαμπρός ορθόδοξος απολογητής, ο π. Ιωάννης Κωστώφ7.
Στην ορθόδοξη νηπτική και αγιολογική παράδοση, πως έδειξαν οι εν λόγω πατέρες, διασώζονται περιστατικά δαιμονικών πειρασμικών ενεργειών σε άγιους και ασκητές, που παρουσιάζουν μια καταπληκτική ομοιότητα και αντιστοιχία με περιστατικά και γεγονότα, που διηγούνται ως εμπειρίες-επαφές τους διάφοροι οπαδοί των UFO.
Αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός συνοψίζοντας κατά τρόπο σαφή την αγιοπατερική διδασκαλία επισημαίνει ότι οι δαίμονες «Παραχωρήσεως δε Θεού γινομένης και ισχύουσι και μεταβάλλονται και μετασχηματίζονται εις οίον θέλουσι σχήμα και φαντασία»8.
Η αποκρυφιστική διάσταση τού θέματος των εξωγήινων μαρτυρείται και από άλλα γεγονότα. Έχει επισημανθεί π.χ. από ξένους μελετητές των αιρέσεων και της παραθρησκείας, ότι η φρασεολογία και η ορολογία που χρησιμοποιείται από τους οπαδούς των UFO έχει αρχικώς πρωτοχρησιμοποιηθεί και αντληθεί από το χώρο τού άποκρυφισμού9.
Επιπλέον, δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός, ότι πολλοί από τους ιδρυτές UFO-σεκτών, όπως θα δούμε στη συνέχεια, είχαν σχέση με τον αποκρυφισμό.
Μία ακόμη χαρακτηριστική απόδειξη σχετική με την αναφορά μας στην αποκρυφιστική διάσταση τού θέματος των UFO, αποτελεί και η μαρτυρία ενός επιφανούς Αμερικάνου θεωρητικού και υποστηρικτή των UFO, τού Μπίλλ Κούπερ.
Ο Μ. Κούπερ αναφερόμενος σε κάποιες πληροφορίες που τού έδωσαν «εξωγήινοι» σε μια επαφή μαζί τους τονίζει: «Οι πληροφορίες που μας έδωσαν δεν ήταν μόνο επιστημονικές. Μας είπαν πολλά αποκρυφιστικά πράγματα. Υποστηρίζουν ότι έχουν στενή επαφή με τις θρησκείες μας. Μιλούσαν για μαγεία και για τις λατρείες της γης».10 Αμφιβάλλει κανείς, για το ότι η πηγή προέλευσης αυτών των πληροφοριών είναι δαιμονική με προσωπείο εξωγήινου, ή για την ύπαρξη αποκρυφιστικού στοιχείου στα UFO; Νομίζουμε όχι.
3. UFO-Σέκτες
Η συστηματικώς, λοιπόν, και ποικιλοτρόπως καλλιεργούμενη νεοποχίτικη και αποκρυφιστική δοξασία για την ύπαρξη εξωγήινων όντων θα γίνει αφορμή ώστε να δημιουργηθούν ήδη από τη δεκαετία τού 1950 ορισμένες UFO-σέκτες. Τα UFO έγιναν αντικείμενο λατρείας και παρουσιάζονται με ποικιλία παραλλαγών ως σωτήρες της γης και των ανθρώπων. Η διδασκαλία των εν λόγω σεκτών στηρίζεται στη δήθεν επαφή και αποκαλύψεις που είχαν οι ιδρυτές τους είτε απευθείας, είτε με τηλεπάθεια με εξωγήινους11.
Θα αναφέρουμε τις πιο γνωστές απ' αυτές διεθνώς.
1) Αιθέριους Εταιρία (Aeterius Sosiaty):
Σέκτα που ίδρυσε στο Λονδίνο το 1956 ο Αμερικανός αποκρυφιστής και δάσκαλος της Κουνταλίνη Γιόγκα Τζώρτζ Αντάμσκι (1891-1965). Το 1959 η έδρα της σέκτας μεταφέρθηκε στο Λος Άντζελες των ΗΠΑ.
2) Επιστημονική Ακαδημία Ουνάριους (Unarius Academy of Science): Σέκτα που ίδρυσαν το 1954 οι Ερνέστος και Ρουθ Νόρμαν στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Η εν λόγω σέκτα είναι επίσης εξαιρετικά επιθετική έναντι τού Χριστιανισμού.
3) Πύλη τού Παραδείσου (Heaven's Gate):
Σέκτα που είχε ιδρυθεί το 1975 από τους Μάρσαλ Απλουάιτ και Μπόνι Λε Νέττελς. Στις 26-3-1997 μέλη της σέκτας αυτοκτόνησαν πιστεύοντας οτι θα μεταφερθούν οι ψυχές τους σε ιπτάμενο δίσκο που κρυβόταν στον κομήτη Χάλεϊ-Μπόππ.
4) Ουράντια (Urantia): Σέκτα που ιδρύθηκε το 1950 στο Σικάγο των ΗΠΑ από τον επηρεασμένο από τη Θεοσοφία καθηγητή της Ιατρικής στο πανεπιστήμιο τού Σικάγου Γουίλλιαμς Σάντερς (1875-1965).
5) Διοίκηση Αστάρ (Ashtar Command):
Στην εν λόγω UFO-σέκτα υπάρχει ένας συνδυασμός των θεωριών τού αποκρυφιστή και ιδρυτή της αποκρυφιστικής οργάνωσης «Εγώ Ειμί» (ΙΑΜ), μαζί με τις ποικίλλων αποχρώσεων δοξασίες της σέκτας για τα UFO.
6) Αρχαία Αστροναυτική Κοινωνία (ANCIENT ASTRONAUT SOSIATY): Η εν λόγω UFO-κίνηση δημιουργήθηκε το 1973 στις ΗΠΑ και σήμερα διαθέτει παραρτήματα σε 50 χώρες. Αποδέχεται και διαδίδει τις περί των εξωγήινων αντιλήψεις τού Έρικ φον Νταίνικεν (ERICH VON DANIKEN).
7) Ραελικοί (Raelian movement): Σέκτα που δημιουργήθηκε το 1973 από Γάλλο δημοσιογράφο που μετενομάστηκε σε Rael. Είναι η σέκτα που το 2003 σε μια προσπάθεια αυτοδιαφήμισης της διεθνώς, ψευδώς ισχυρίστηκε ότι κλωνοποίησαν άνθρωπο.
8) Οικουμενική Ζωή (Universelles Leben):
Σέκτα που ιδρύθηκε από την Γερμανίδα πνευματίστρια Gabriele Wittek, το 1975. Μέχρι το 1984 δραστηριοποιόταν με το όνομα «Έργο διάσωσης τού Ιησού Χριστού», και από το 1984 με το όνομα «Οικουμενική Ζωή».
Έχοντας, λοιπόν υπ' όψιν το νεοεποχίτικο, αντιεπιστημονικό και αποκρυφιστικό χαρακτήρα που υπάρχει στο ζήτημα των εξωγήινων, είναι αυτονόητο, ότι τέτοιου είδους προβληματική δεν έχει καμία θέση στην ζωή τού Ορθοδόξου χριστιανισμού.
Το θέμα των UFO αποτελεί για τον Ορθόδοξο χριστιανό μία ακόμα επιβεβαίωση των επισημάνσεων τού Απ. Παύλου, ότι «εσταί γάρ καιρός τω της υγιαινούσης διδασκαλίας ουκ ανέξονται, αλλά κατά τας επιθυμίας τας ιδίας εαυτοίς επισωρεύουσι διδασκάλους κνηθόμενοι την ακοήν, και από μεν της αληθείας την ακοήν αποστρέψουσιν, επί δε τους μύθους εκτραπήσονται» ( Τιμ. 4, 3-4).
Σημειώσεις
1. H.Gasper-J.Muller Lexicon der sekten, sondergruppen und Weltanschauungen, εκδ. 7η, σελ. 1094-1095.
2. Εφημ. ΠΑΡΟΝ, 14-2-1993.
3. Εφημ. ΣΤΟ ΚΑΡΦΙ, 25-8-2002, σελ. 44.
4. Εφημ. ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ, 8-12-1991.
5. Πρωτ. Αντ. Αλεβιζοπούλου, Αποκρυφισμός- Γκουρουϊσμός-«Νέα Εποχή», Εκδ. Ι. Μ. Νικοπόλεως, Πρέβεζα 1990, σελ. 120-127.
6. Ιερομ. Seraphim Rose, Η Ορθοδοξία και η Θρησκεία τού Μέλλοντος, (Μετ. Μαρία Δημητριάδου), έκδ. Εγρήγορση, Αθήνα 2000, σελ. 109-157, 255-257.
7. Αρχ. Ιωάννου Κωστώφ, Πίστη και Λογική, τόμος Β, Αθήνα 1993, σελ. 46-72.
8. Έκδοσις Ακριβής Ορθοδόξου Πίστεως 2, 4 ΡG 94, 877Α.
9. H.Gasper - J.Muller - F.Valentine-Lexicon der sekten, π.π., σελ. 1096.
10. Π. Γιαννουλάκης-Λ. Καβακόπουλος, Η Αλήθεια για τα UFO και τις εξωγήινες συνομωσίες, 2004, σελ. 212.
11. IR. HEXHAM pocket dictionary, 2002, σελ. 113.
12. H.Schulze-Berndt, Sekten Kultre, 2003, σελ. 88.
http://www.egolpion.com/C4AE784F.el.aspx
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου