Ἡ νήψη καί ἡ ἀρετή

  Λόγος  που  ωφελεί  την  ψυχή  και  σώζει  
Μικρή Φιλοκαλία

(Τα πέντε πρώτα από  τα 203  κεφάλαια)

Οσίου Ησύχιου του Πρεσβύτερου

1. Η ΝΗΨΗ είναι μέθοδος πνευματική που αν εφαρμόζεται πολύν καιρό και πρόθυμα απελευθερώνει εντελώς τον άνθρωπο με τη βοήθεια του Θεού :

• από σκέψεις μολυσμένες από πάθη
• από λόγια και έργα πονηρά

Η νήψη όταν περπατάει κανένας το δρόμο της χαρίζει όσο αυτό είναι δυνατόν:

• βέβαιη γνώση του ακατάληπτου Θεού  και ακόμη
•  φανέρωση θεϊκών μυστικών και απόκρυφων αληθειών.

Η νήψη βοηθάει:

• στην εφαρμογή κάθε εντολής του Θεού, που βρίσκεται στην Παλαιά και την Καινή Διαθήκη  
• χορηγεί κάθε αγαθό του "μέλλοντος αιώνος", του αιώνος δηλαδή που πρόκειται να έρθει.

***** Νήψη είναι ουσιαστικά η καθαρότητα της καρδιάς *****

Ακριβώς επειδή είναι τόσο μεγάλη και όμορφη αρετή και για την ακρίβεια εξαιτίας της αμέλειάς μας είναι σήμερα πολύ σπάνια στους μοναχούς.

΄

Αυτήν την αρετή μακαρίζει ο Χριστός λέγοντας "μακάριοι οι καθαροί την καρδιά ότι αυτοί τον Θεό όψονται" (καλότυχοι όσοι έχουν καθαρή καρδιά διότι αυτοί θα δουν τον Θεό).  Επειδή λοιπόν τέτοια αρετή είναι η νήψη είναι ακριβή η τιμή της. 

Όταν η νήψη είναι μακροχρόνια στον άνθρωπο, γίνεται οδηγός για σωστή και θεάρεστη ζωή, πράγμα που είναι και "θεωρίας επίβασις", η βάση στην οποία στηρίζεται η ιερά θεωρία και μας μαθαίνει να κινούμε σωστά τις τρεις δυνάμεις της ψυχής και να φυλάγουμε με ασφάλεια τις αισθήσεις. Η αρετή αυτή όταν την έχουμε, μεγαλώνει κάθε μέρα και τις τέσσερις γενικές αρετές.

2.   Ο μεγάλος νομοθέτης Μωυσής και πιο σωστά το Άγιο Πνεύμα, υποδείχνοντας πόσο η αρετή αυτή είναι άμεμπτη και καθαρή και πλούσια σε περιεχόμενο και εξυψωτική και διδάσκοντάς μας πώς πρέπει να την αρχίζουμε και πώς να την εφαρμόζουμε στην πράξη λέει: "Πρόσεχε σεαυτώ μη γένηται ρήμα κρυπτόν εν τη καρδία σου ανόμημα (πρόσεχε τον εαυτό σου μην τυχόν κάποια κρυφή σκέψη στην καρδιά σου γίνει αμαρτία). 

Λέγοντας ρήμα κρυπτόν εννοεί την "μονολόγιστον έμφασιν" τον επίμονο λογισμό κάποιου πονηρού πράγματος που το μισεί ο Θεός. Αυτήν λοιπόν την μονολόγιστην έμφασιν την ονομάζουν οι πατέρες και προσβολήν που γίνεται στην καρδιά από τον διάβολο. 

Την προσβολήν την ακολουθούν οι λογισμοί μας, μόλις αυτή φανεί στον νου και αρχίζουν μολυσμένοι από αμαρτωλά πάθη συζήτηση μαζί της.

3.     Νήψη    σημαίνει δρόμος κάθε αρετής και εντολής του Θεού. Η νήψη λέγεται και κ α ρ δ ι α κ ή   η σ υ χ ί α.  Όταν φτάσει σε τέλειο βαθμό χωρίς να επηρεάζεται από τη φαντασία είναι η ίδια φύλαξη του νου. 

Όποιος γεννήθηκε τυφλός δεν βλέπει το φως του ήλιου. Το ίδιο όποιος δεν βαδίζει με νήψη δεν βλέπει πλούσια την φωτεινή ακτινοβολία της ουράνιας χάριτος και ούτε πρόκειται να απελευθερωθεί από τα πονηρά και μισητά στον Θεό έργα λόγια και σκέψεις. Οι άνθρωποι αυτοί δεν πρόκειται να περάσουν ελεύθερα τους άρχοντες του άδη όταν φύγουν από τον κόσμο αυτόν. 

5.  Προσοχή    είναι η  α δ ι ά κ ο π η   η σ υ χ ί α   τ η ς   κ α ρ δ ι ά ς   α π ό   κ ά θ ε   λ ο γ ι σ μ ό. Στην κατάσταση αυτή η καρδιά επικαλείται πάντα και χωρίς σταματημό και αναπνέει μόνο τον Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού και Θεόν.  Μαζί του στέκει και αντιμετωπίζει ανδρεία τους εχθρούς.  Εξομολογείται σε αυτόν τον μόνο που έχει εξουσία να συγχωρεί αμαρτήματα. Η ψυχή αγκαλιάζει συνεχώς και μυστικά τον Χριστό τον μόνον που γνωρίζει τις καρδιές με επίκληση του ονόματός του και προσπαθεί να ξεφύγει την προσοχή των ανθρώπων κρύβοντας τη γλυκύτητα που νιώθει καθώς και τον εσωτερικό της αγώνα από φόβο μην τυχόν ο διάβολος χωρίς αυτή να το προσέξει βοηθήσει την κακία να πάει μπροστά και αφανίσει την ωραία εργασία της.

-----------------------------------

Μικρή Φιλοκαλία

Αρχιμ. Ευσεβίου

Έκδοση Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος

Νοηματική προσέγγιση του έργου στην καθομιλουμένη με επεξηγηματικά σχόλια:  

Σύμφωνα με τον ¨Όσιο Ησύχιο, η νήψη είναι μία ακριβή αρετή, μία  όμορφη πνευματική μέθοδος, που σπανίζει ακόμη και στους μοναχούς σήμερα. Είναι ωστόσο απολύτως αναγκαία  γτα την πρόοδο του χριστιανού. Συντελεί αποτελεσματικά στην κάθαρση της ψυχής από σκέψεις, λόγια, έργα και πάθη μολυσμένα και πονηρά. 

Βαδίζοντας κανείς  στο μονοπάτι της νήψης έχει ελπίδα να γνωρίσει θεϊκά μυστικά και απόκρυφες αλήθειες. Αυτό ασφαλώς δεν πρέπει να γίνεται αυτοσκοπός, γιατί υπάρχει κίνδυνος να πέσει κανείς σε υπερηφάνεια ή πλάνη. Συμβαίνει μόνο κατά παραχώρηση του πανάγαθου Θεού και απαιτεί την ύπαρξη  απλανούς πνευματικού οδηγού για τον καθένα που ασκείται στη νήψη και την καρδιακή προσευχή.

Η νήψη οδηγεί τον πιστό στην τήρηση των εντολών του Θεού και του χορηγεί τα αγαθά του μέλλοντος αιώνος. Γίνεται οδηγός για θεάρεστη ζωή και είναι η βάση που φέρνει την ιερή θεωρία του ακτίστου φωτός ("θεωρίας επίβασις"). 

Πάνω από όλα νήψη είναι η καθαρότητα της καρδιάς. Βοηθά στη φύλαξη της καρδιάς  μήπως κάποια κρυφή σκέψη που έχει φυτέψει ο "πονηρός" στο βάθος της γίνει τελικά αμαρτία, όπως διαβάζουμε στο Δευτερονόμιο. Την προσβολή της καρδιάς ακολουθούν οι λογισμοί, όταν ανοίξουν συζήτηση μαζί της, (όταν δηλαδή συζητούν με την προσβολή-την ακάθαρτη σκέψη που ο πονηρός φύτεψε στην καρδιά).
Είναι απαραίτητο η νήψη να μην επηρεάζεται από τη φαντασία. 

Συχνά ταυτίζουν τη νήψη με την απλή ησυχία. Εδώ πρόκειται για εσωτερική, πνευματική και καρδιακή ησυχία και απαλλαγή από κάθε λογισμό. Τότε επικαλείται ο πιστός αδιάλειπτα το όνομα του Ιησού Χριστού και αναπνέει μόνο τον Ιησού Χριστό. Μαζί του αντιμετωπίζει τους εχθρούς, σε Αυτόν εξομολογείται και ζητά συγχώρηση των αμαρτημάτων του, Τον αγκαλιάζει συνεχώς μυστικά με την επίκληση του ονόματός του. Από την άλλη προσπαθεί να αποκρύψει από τους ανθρώπους τη γλυκύτητα που νιώθει στην καρδιά του από φόβο μήπως ο "πονηρός" φθονήσει και αφανίσει την ωραία εργασία του χωρίς η καρδιά του να το γνωρίζει.

Η χάρις του Θεού έρχεται πλούσια και ακτινοβολεί ουράνιο φως στους χριστιανούς που ασκούνται σωστά στη νήψη. Όποιος δεν βαδίζει με νήψη δεν πρόκειται να απελευθερωθεί από τα πάθη του και δεν θα περάσει ελεύθερα από τους άρχοντες του άδη όταν φύγει από τον κόσμο τούτο, λέγει ο όσιος Ησύχιος στη Μικρή Φιλοκαλία.

                                                            Π ε ρ ί   ν ή ψ ε ω ς 

                                       Γέροντος Εφραίμ της Αριζόνας
https://www.youtube.com/watch?v=IQRTBIknfmUhttp://agiopneymatika.blogspot.gr/2015/11/blog-post.html