Ἡ μεταπατερική θεολογία εἶναι θεολογία προτεσταντική καί ἀντιπατερική

Ἡ μεταπατερική θεολογία εἶναι θεολογία

προτεσταντική καί ἀντιπατερική

Ἡ νεοορθόδοξη καί ἡ διάδοχός της μεταπατερική θεολογία ἔχει ρίζες προτεσταντικές, δηλ. ἀντορθόδοξες καί αἱρετικές. «Ἡ νεορθόδοξη θεολογία», παρατηρεῖ ὁ Δρ. Μ. Γαλενιανός, «αὐτοπροβάλλεται ὡς γνήσιος ἐκφραστής τοῦ ὀρθόδοξου πνεύματος ἐπικρίνοντας τήν «κατεστημένη» θεολογία γιά «ἐκδυτικισμό». Ἰσχυρίζεται ὅτι ἐμπνέεται ἀπό τήν θεολογία τῶν Πατέρων, στήν πραγματικότητα ὅμως ἀπέχει πολύ ἀπό αὐτήν, δεδομένου ὅτι ἔφτασε στό σημεῖο νά ἀμφισβητεῖ τήν ὀρθότητα ἀποφάσεων Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ἰδιαίτερα τῶν ἱερῶν κανόνων, νά ὑποτιμᾶ τήν σημασία δογμάτων τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τό ἀειπάρθενο τῆς Θεοτόκου, καί νά ἀρνεῖται ἀκόμα καί καθ' ὁλοκληρία τήν ὕπαρξη ἠθικῆς διδασκαλίας στήν ὀρθόδοξη πίστη. Ἐνῶ λοιπόν κατηγορεῖ ἄλλους γιά ἐκδυτικισμό, εἶναι ἡ ἴδια μία θεολογία δυτικοῦ τύπου καί συγκεκριμένα προτεσταντικοῦ»[1].

Ἡ Μεταπατερική θεολογία, συνεχίζοντας καί ἐπεκτείνοντας τήν νεορθόδοξη διδασκαλία, διατείνεται ὅτι πρέπει νά ὑπερβοῦμε τούς Πατέρες καί τούς ἱερούς κανόνες. «Ὑπάρχουν περιπτώσεις», παρατηρεῖ ὁ Δρ. Μ. Γαλενιανός, «πού δηλώνεται ρητά ἡ ἀντίθεση μεταξύ πατερικῆς καί μεταπατερικῆς θεολογίας ἀπό τούς ἴδιους τούς μεταπατερικούς. Ἐπισημαίνεται γιά παράδειγμα ὅτι, ἐνῶ ἡ πατερική σκέψη στρεφόταν τίς περισσότερες φορές στόν χῶρο τῆς ἠθικῆς, αὐτοί, ἀντίθετα, προβάλλουν μία ἄλλη θεολογία, προσαρμοσμένη στίς πολιτισμικές ἀλλαγές τῆς ἐποχῆς. Τήν ἀλήθεια τῆς παραπάνω ἐπισήμανσης δέν εἶναι δύσκολο νά τήν διαπιστώσει κάποιος, ἀρκεῖ νά συγκρίνει τά πατερικά ἔργα μέ τά ἔργα τῶν μεταπατερικῶν. Τά πατερικά ἔργα βρίθουν ἀπό ἠθικές παραινέσεις πρός τούς πιστούς γιά ἐνάρετη ζωή, σύμφωνη μέ τό παράδειγμα τοῦ Χριστοῦ, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν ἁγίων, ἐνῶ στά ἔργα τῶν μεταπατερικῶν, ὅπως καί στά ἔργα τῶν νεορθόδοξων, παρατηρεῖται μία ἀντιπάθεια πρός τά ἠθικά ζητήματα καί μία ἀπαξίωση γενικά τῆς ἠθικῆς διδασκαλίας μέ μειωτικούς χαρακτηρισμούς, ὅπως «ἠθικισμός», «εὐσεβισμός» κ.λπ.

Ἀκόμα καί ἡ λέξη «ἀρετή» ἐνοχλεῖ μερικούς. Σχετικά μέ τήν δογματική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ἐπίσης, ἐνῶ στά κείμενα τῶν Πατέρων εἶναι ἔκδηλη ἡ ἀγωνία καί ἡ φροντίδα νά διαφυλαχθεῖ ἡ ἀκρίβεια τῶν δογμάτων, στούς μεταπατερικούς ἡ σημασία τῆς δογματικῆς ἀκρίβειας εἶναι ὑποβαθμισμένη. Διαφορές βέβαια ὑπάρχουν καί ὡς πρός τό ὕφος καί τήν μέθοδο. Τά πατερικά ἔργα διέπονται κατά κανόνα ἀπό σαφήνεια καί σχετίζονται ἄμεσα μέ τήν καθημερινή ζωή τοῦ πιστοῦ, ἐνῶ οἱ μεταπατερικοί ἀρέσκονται σέ νεφελώδεις διατυπώσεις λόγιου ὕφους, συχνά κενές περιεχομένου καί ἄσχετες μέ τήν κατά Χριστόν ζωή. Οἱ Πατέρες ἐπιδιώκουν τήν ἐπίλυση ζητημάτων μέ βάση τήν διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν προγενεστέρων τους Πατέρων («Ἑπόμενοι τοίνυν τοῖς ἁγίοις Πατράσι»)· στά ἔργα τῶν μεταπατερικῶν ἐνίοτε ἀπουσιάζει ἀκόμα καί τό ὄνομα Ἰησοῦς Χριστός, ἐνῶ ἡ διδασκαλία τῶν Πατέρων θεωρεῖται γενικά παρωχημένη. Ἀλλά, καί ὅταν ἐπικαλεῖται τούς Πατέρες, ἡ μεταπατερική θεολογία συνήθως προβαίνει στό ἴδιο ἀτόπημα μέ τήν νεορθόδοξη: τούς παρερμηνεύει καί ἀλλοιώνει τήν διδασκαλία τους. Μέ ἀναφορά στό ὑπόβαθρο γιά ὅλες αὐτές τίς παρεκκλίσεις τῶν μεταπατερικῶν, θά λέγαμε ἐπιγραμματικά ὅτι ἡ μεταπατερική θεολογία, ὅπως καί ἡ νεορθόδοξη, ἔθεσε τά δικά της «θέλω» πάνω ἀπό τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας»[2].

Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο:Ἐν Χριστῷ ἀγάπη ἤ Μεταπατερική θεολογία (Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτου) – Νέο βιβλίο

[1]               Μιχαήλ Γαλενιανός, «Νεορθόδοξος» καί «Μεταπατερική» Θεολογία,

                 https://katanixis.blogspot.gr/2014/04/blog-post_21.html.

[2]               Μιχαήλ Γαλενιανός, «Νεορθόδοξος» καί «Μεταπατερική» Θεολογία,

                 https://katanixis.blogspot.gr/2014/04/blog-post_21.html.