Ἑρμηνεία Ἱεροῦ Χρυσοστόμου στά ἐδάφια 5- 10 τοῦ δευτέρου κεφαλαίου τοῦ «κατά Ματθαῖον» εὐαγγελίου
[ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ]
Πρόσεξε τώρα την ακρίβεια της προφητείας. Δεν είπε δηλαδή ότι ο Μεσσίας θα κατοικεί στη Βηθλεέμ, αλλά μόνο ότι "θα προέλθει από τη Βηθλεέμ". Ώστε και τούτο αποτελούσε προφητεία, ότι μόνο θα γεννηθεί εκεί. Μερικοί όμως από αυτούς υποστηρίζουν με αναισχυντία ότι αυτά ειπώθηκαν για τον Ζοροβάβελ [Βαβυλωνιακή λέξη που σημαίνει: "σπέρμα της Βαβέλ". Ο Ζοροβάβελ ήταν άρχοντας της φυλής του Ιούδα, ο οποίος διετέλεσε αιχμάλωτος στη Βαβυλώνα. Ετέθη επικεφαλής 42.360 Ιουδαίων που επέστρεφαν στην πάτριο γη από της Βαβυλωνιακής εξορίας. Στην Ιερουσαλήμ επιμελήθηκε την ανοικοδόμηση του Ναού του Σολομώντα, που είχε καταστραφεί το 587π.Χ. από τον Ναβουχοδονόσορα. Ήταν μεγάλος εμψυχωτής του λαού, όπως δηλώνει ο διαγωνισμός πάλης με τους σωματοφύλακες του Δαρείου και η νίκη του ενάντια σε αυτούς. Μετά την κτίση του Ναού, που συμπληρώθηκε το 517 π.Χ., δεν γίνεται λόγος γι' αυτόν]. Πώς όμως μπορούν να δικαιολογηθούν; Δεν μπορούν βέβαια, επειδή: " καὶ αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπ᾿ ἀρχῆς ἐξ ἡμερῶν αἰῶνος(:και η αρχή και η ενέργεια Αυτού ξεπερνά την αρχή των ημερών της δημιουργίας)» (Μιχ. 5,1) και πώς αυτό που ειπώθηκε στην αρχή θα εφαρμοστεί σε αυτόν; Διότι δεν γεννήθηκε βέβαια στην Ιουδαία, αλλά στη Βαβυλώνα. Για τον λόγο αυτό ονομάστηκε άλλωστε Ζοροβάβελ[:γέννημα-θρέμμα της Βαβυλώνας], επειδή εκεί τον συνέλαβε η μητέρα του. Όσοι γνωρίζουν τη γλώσσα των Σύρων[για τον λαό αυτόν χρησιμοποιείται σήμερα η λέξη «Ασσύριοι»], καταλαβαίνουν αυτό που λέμε.
Αλλά μαζί με αυτά που ειπώθηκαν και όλος ο χρόνος που επακολούθησε, αρκεί για να στηρίξει την μαρτυρία. Τι μας λέγει; «Καὶ σὺ Βηθλεέμ, γῆ Ἰούδα, οὐδαμῶς ἐλαχίστη εἶ ἐν τοῖς ἡγεμόσιν Ἰούδα(:Και εσύ Βηθλεέμ, που περιλαμβάνεσαι στη χώρα της φυλής του Ιούδα, αν και φαίνεσαι μικρό χωριό, δεν είσαι καθόλου ασήμαντη πόλη από τις πρωτεύουσες που ξεχωρίζουν στην περιοχή της φυλής του Ιούδα)». Και προσθέτει και την αιτία της λαμπρότητάς της με τον λόγο ότι: " ἐκ σοῦ γὰρ ἐξελεύσεται ἡγούμενος, ὅστις ποιμανεῖ τὸν λαόν μου τὸν Ἰσραήλ (:Και δεν είσαι η πιο μικρή, διότι από εσένα θα βγει άρχοντας, ο οποίος θα ποιμάνει τον λαό μου τον Ισραήλ)». Και κανείς άλλος δεν λάμπρυνε το μέρος εκείνο παρά Αυτός μόνο. Πραγματικά, έπειτα από την Γέννηση εκείνη έρχονται από τα πέρατα της οικουμένης για να δουν τη φάτνη και τη θέση της καλύβας, πράγμα που κατά έμπνευση του ουρανού προανήγγειλε ο προφήτης λέγοντας: "οὐδαμῶς ἐλαχίστη εἶ ἐν τοῖς ἡγεμόσιν Ἰούδα "(Μιχ. 5,2), δηλαδή ως προς τους φυλάρχους. Με αυτό που είπε συμπεριέλαβε και την Ιερουσαλήμ. Και πάλι όμως δεν πρόσεχαν, μολονότι η ωφέλεια μετέβαινε σε αυτούς.
Και για τον λόγο αυτόν οι προφήτες πουθενά στην αρχή δεν ομιλούν για το αξίωμά Του τόσο, όσο για την ευεργεσία που δέχονται από Αυτόν. Διότι όταν γεννούσε η Παρθένος, ο προφήτης λέγει: «καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν(:Θα γεννήσει υιό, και Εσύ (ο οποίος σύμφωνα με τον νόμο θεωρείσαι προστάτης και πατέρας του) θα το ονομάσεις Ιησού (δηλαδή Θεό-Σωτήρα)». Και προσθέτει: «αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν(:διότι Αυτός θα σώσει πράγματι τον λαό Του από τις αμαρτίες του)»[Ματθ.1,21]. Αλλά και οι μάγοι δεν έλεγαν «πού είναι ο Υιός του Θεού;» αλλά «ποῦ ἐστιν ὁ τεχθεὶς βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων; πού είναι ο νεογέννητος βασιλιάς των Ιουδαίων»[Ματθ.2,2]. Και εδώ πάλι δεν είπε ότι «από εσένα θα προέλθει ο Υιός του Θεού» αλλά «ἡγούμενος, ὅστις ποιμανεῖ τὸν λαόν μου τὸν Ἰσραήλ». Διότι έπρεπε στο προοίμιο της ζωής Του να γίνεται μετριοπαθέστερος λόγος, για να μην σκανδαλίζονται και να γίνεται διδασκαλία για τη σωτηρία τους, για να προσελκύονται έτσι περισσότερο.
Οι μαρτυρίες λοιπόν που προσκομίζονται πρώτες και που παρουσιάστηκαν ευθύς κατά τον χρόνο της γεννήσεως, δεν λέγουν γι' Αυτόν τίποτε μεγάλο ούτε υψηλό, όπως όσες ακολουθούν μετά την εμφάνιση των σημείων. Αυτές οι τελευταίες ομιλούν περί του αξιώματός Του μεγαλοφωνότερα. Όταν όμως έπειτα από πολλά θαύματα τα παιδιά έψαλλαν ύμνους σε Αυτόν, άκουσε τι λέγει ο προφήτης: «ἐκ στόματος νηπίων καὶ θηλαζόντων κατηρτίσω αἶνον(:Από τα στόματα και αυτών ακόμη των νηπίων και θηλαζόντων παιδιών άκουσες και ακούς τέλειο ύμνο πίστεως και δοξολογίας προς Εσένα)» [Ψαλμ. 8,3]. Και αλλού: " ὄψομαι τοὺς οὐρανούς, ἔργα τῶν δακτύλων σου, σελήνην καὶ ἀστέρας, ἃ σὺ ἐθεμελίωσας(:Θα ανυψώσω τα βλέμματά μου στους ουρανούς και θα βλέπω τα αναρίθμητα υπέροχα εκεί δημιουργήματά Σου, τα οποία χωρίς κόπο σαν με τα δάκτυλα απλώς των χεριών Σου έκανες, την σελήνη δηλαδή και τους αστέρες, τα οποία Εσύ στερέωσες στο απέραντο χάος του ουρανού)» [Ψαλμ. 8,4]. Αυτός δηλαδή ο Ψαλμός Τον παρουσιάζει ξεκάθαρα ως δημιουργό του παντός.
Αλλά και η μαρτυρία που προέκυψε μετά την Ανάληψη Τον ανακηρύττει ομότιμο προς τον Πατέρα: «Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου(:Είπε ο Κύριος και Θεός μου προς τον Κύριο και Θεό μου, προς τον Μεσσία)», λέγει, «κάθου ἐκ δεξιῶν μου(:Κάθισε στα δεξιά του θρόνου μου)» [Ψαλμ. 109,1]. Και ο Ησαΐας λέγει: " Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἡ ῥίζα τοῦ Ἰεσσαὶ καὶ ὁ ἀνιστάμενος ἄρχειν ἐθνῶν, ἐπ᾿ αὐτῷ ἔθνη ἐλπιοῦσι, καὶ ἔσται ἡ ἀνάπαυσις αὐτοῦ τιμή(:Κατά την ημέρα εκείνη ο ευλογημένος αυτός απόγονος του Ιεσσαί, ο Μεσσίας, θα εμφανιστεί ως άρχοντας των εθνών, θα είναι μέγας κατά την αρετή και την δύναμη, ώστε τα έθνη θα στηρίξουν σε Αυτόν τις ελπίδες τους. Ο θρόνος Του και η διαμονή Του θα είναι ένδοξη και τιμημένη)»[Ησ. 11,10]. Πώς όμως λέγει ότι «η Βηθλεέμ δεν είναι ελαχίστη ως προς τους ηγεμόνες του Ισραήλ»; Διότι όχι μόνο στην Παλαιστίνη αλλά και στον κόσμο ολόκληρο έγινε η κώμη αυτή περίβλεπτη. Αλλά τότε ο λόγος αφορούσε τους Ιουδαίους, για τούτο και πρόσθεσε: «ποιμανεῖ τὸν λαόν μου τὸν Ἰσραήλ(:Θα ποιμάνει τον λαό μου τον Ισραήλ)». Μολονότι έγινε ποιμένας ολόκληρης της οικουμένης. Αλλά, όπως είπα, δεν ήθελε τότε να σκανδαλίσει αποκαλύπτοντας τον λόγο που αφορούσε τα έθνη.
«Καλά, και πώς τον ποίμανε», θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος, «τον Ιουδαϊκό λαό;». Βεβαίως έγινε τούτο. Διότι λέγοντας εδώ «Ισραήλ» υπονοεί όσους από τους Ιουδαίους πίστεψαν σε Αυτόν. Τούτο ακριβώς εξηγώντας ο Παύλος έλεγε: «Οὐχ οἷον δὲ ὅτι ἐκπέπτωκεν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. οὐ γὰρ πάντες οἱ ἐξ Ἰσραήλ, οὗτοι Ἰσραήλ(:Το γεγονός όμως ότι εξέπεσαν αυτοί από τις ευλογίες, δεν σημαίνει ότι έχει ξεπέσει και διαψευστεί από τα πράγματα ο λόγος του Θεού, διότι αληθινοί Ισραηλίτες δεν είναι όλοι όσοι κατάγονται σαρκικά από τον Ισραήλ)»[Ρωμ. 9,6]. Αν δεν τους ποίμανε όλους, η αιτία και η κατηγορία είναι δική τους. Δεν είχαν δηλαδή ακούσει τίποτε περί δικαστηρίων ούτε περί ευθυνών, άκουσαν μόνο για ένα ήμερο και πράο ποιμένα και ενώ έπρεπε να προσκυνήσουν μαζί με τους μάγους και να δοξάσουν τον Θεό, αφού έφθασε μία τέτοια στιγμή που να αφεθούν τα αμαρτήματά τους, αυτοί κάνουν το αντίθετο: ταράσσονται, προκαλούν ανησυχία, πλέκουν άπειρες σκευωρίες.
«Τότε Ἡρῴδης λάθρα καλέσας τοὺς μάγους ἠκρίβωσε παρ᾿ αὐτῶν τὸν χρόνον τοῦ φαινομένου ἀστέρος(:Τότε ο Ηρώδης κάλεσε κρυφά τους μάγους και πληροφορήθηκε ακριβώς από αυτούς τον χρόνο, κατά τον οποίο είχε φανεί ο αστέρας)»[Ματθ.2,7]. Απέβλεπε στον φόνο του νεογέννητου, πράγμα που μαρτυρούσε εσχάτη ανοησία και όχι μόνο παραφροσύνη. Διότι όσα είχαν λεχθεί και συμβεί ήταν αρκετά να τον απομακρύνουν από όλη αυτήν την προσπάθεια. Αφού μάλιστα τα συμβάντα ήσαν υπερανθρώπινα, το να καλέσει δηλαδή το άστρο από τον ουρανό τους μάγους και να επιχειρήσουν τόσο μακρινό ταξίδι άνδρες βάρβαροι, για να προσκυνήσουν Εκείνον που κείτονταν στα σπάργανα και τη φάτνη, και το να προαναγγείλουν όλα αυτά οι προφήτες με θείο ορισμό, και όλα τα άλλα ήταν ανώτερα από την δύναμη του ανθρώπου. Αλλά όμως κανένα από αυτά δεν τον συγκράτησε. Τέτοια είναι η πονηρία. Πέφτει στις παγίδες που στήνει και πάντοτε επιχειρεί έργα ακατόρθωτα.
Πρόσεξε τώρα την ανοησία. Εάν πίστευε στην προφητεία και την θεωρούσε αμετακίνητη, θα ήταν ολοφάνερο ότι επιχειρούσε αδύνατα πράγματα. Αν πάλι δεν πίστευε και δεν περίμενε ότι θα πραγματοποιηθούν τα λεγόμενα, δεν έπρεπε να τρέμει και να φοβάται, ούτε να επιδίδεται σε επιβουλές. Ώστε είτε έτσι, είτε αλλιώς, ο δόλος ήταν περιττός. Και τούτο όμως είναι απόδειξη εσχάτης ανοησίας, η ιδέα ότι οι μάγοι θα προτιμούσαν αυτά από το νεογέννητο, χάριν του οποίου ανέλαβαν τόσο μεγάλο ταξίδι. Διότι αν φλέγονταν τόσο από τον πόθο προτού το δουν, αφού το είδαν και βεβαιώθηκαν από την προφητεία, πώς ήλπιζε ότι θα τους πείσει να προδώσουν σε αυτόν το παιδί;
Μολονότι όμως τόσο πολλά τον απέτρεπαν, εκείνος συνέχιζε: «Τότε Ἡρῴδης λάθρα καλέσας τοὺς μάγους ἠκρίβωσε παρ᾿ αὐτῶν τὸν χρόνον τοῦ φαινομένου ἀστέρος(:Τότε ο Ηρώδης κάλεσε κρυφά τους μάγους και πληροφορήθηκε ακριβώς από αυτούς τον χρόνο, κατά τον οποίο είχε φανεί ο αστέρας)»[Ματθ.2,7]. Νόμιζε ότι οι Ιουδαίοι προστάτευαν το παιδί, δεν ήλπισε ότι θα έφθαναν σε τέτοιο σημείο μανίας, ώστε να θέλουν να παραδώσουν στους εχθρούς του τον προστάτη και σωτήρα τους, που ήλθε για την ελευθερία του έθνους τους. Για τούτο και καλεί τους μάγους κρυφά και ζητεί τον χρόνο όχι του παιδιού, αλλά του άστρου, προσέχοντας ιδιαιτέρως το θήραμα. Διότι μου φαίνεται ότι το άστρο φάνηκε προ πολλού χρόνου. Ο Χριστός έπρεπε να δεχθεί την προσκύνηση μέσα στα σπάργανα ακόμα, για να φανεί το αξιοθαύμαστο και παράδοξο γεγονός. Επειδή λοιπόν επρόκειτο να τους χρειαστεί πολύς χρόνος για το ταξίδι τους, για να φθάσουν οι μάγοι εγκαίρως στο νεογέννητο, για αυτόν τον λόγο το άστρο παρουσιάζεται προ πολλού χρόνου. Διότι αν παρουσιάστηκε στην ανατολή σε αυτούς, τη στιγμή που γεννιόταν στην Παλαιστίνη, από τον πολύ χρόνο που θα τους χρειαζόταν για την οδοιπορία τους, όταν έφθαναν δεν θα Τον έβλεπαν στα σπάργανα.
Και εάν φονεύει από διετή παιδιά και πιο κάτω, ας μην απορήσουμε. Ο θυμός αφενός και ο φόβος αφετέρου πρόσθεσαν περισσότερο χρόνο χάριν περισσότερης ασφάλειας, ώστε να μη διαφύγει κανείς. Αφού τους κάλεσε λοιπόν, τους λέγει: " πορευθέντες ἀκριβῶς ἐξετάσατε περὶ τοῦ παιδίου, ἐπὰν δὲ εὕρητε, ἀπαγγείλατέ μοι, ὅπως κἀγὼ ἐλθὼν προσκυνήσω αὐτῷ(:Κατόπιν τους έστειλε στη Βηθλεέμ και είπε: “πηγαίνετε εκεί και εξετάστε με κάθε ακρίβεια όλα τα σχετικά με το παιδί· και όταν θα το βρείτε, πληροφορήστε με, για να έλθω στη Βηθλεέμ να το προσκυνήσω και εγώ”)»[Ματθ.2,8].
Βλέπεις την ανοησία; Αν τα λέγεις αυτά με ειλικρίνεια, γιατί ρωτάς κρυφά; Αν όμως σχεδιάζεις επιβουλή, πώς δεν αντιλήφθηκες ότι θα κατανοήσουν οι μάγοι τον δόλο από την μυστικότητα της ερωτήσεως; Το είπα όμως: ψυχή που καταλήφθηκε από την πονηρία, γίνεται το πλέον ανόητο πράγμα.
Και δεν τους είπε: «πηγαίνετε να μάθετε για τον βασιλέα», αλλά «για το παιδί". Δεν είχε την δύναμη, ούτε το είδος της εξουσίας Του να κατονομάσει. Τίποτε όμως από αυτά δεν αντιλήφθηκαν οι μάγοι λόγω της πολλής ευλάβειάς τους. Δεν σκέφθηκαν ότι θα έφτανε εκείνος σε τέτοιο σημείο κακίας και ότι θα έκανε τέτοιο αξιοθαύμαστο σχέδιο επιβουλής. Φεύγουν λοιπόν χωρίς καμία υποψία, αλλά από τον εαυτό τους έκριναν και την συμπεριφορά των άλλων. " καὶ ἰδοὺ ὁ ἀστὴρ ὃν εἶδον ἐν τῇ ἀνατολῇ προῆγεν αὐτούς, ἕως ἐλθὼν ἔστη ἐπάνω οὗ ἦν τὸ παιδίον(:και ιδού το λαμπρό αστέρι, που είχαν δει στην Ανατολή, προπορευόταν και τους οδηγούσε, έως ότου ήλθε και στάθηκε επάνω από τον τόπο όπου βρισκόταν το παιδί)». Διότι είχε κρυφτεί για τούτον ακριβώς τον λόγο: να χάσουν τον οδηγό, και να βρεθούν στην ανάγκη να ρωτήσουν τους Ιουδαίους και να γίνει το πράγμα πασίδηλο. Όταν λοιπόν ρώτησαν και είχαν ως πληροφοριοδότες τους εχθρούς του, φαίνεται πάλι σε αυτούς. Και πρόσεξε την άριστη ακολουθία των γεγονότων. Εξαιτίας του άστρου τούς δέχεται ο λαός των Ιουδαίων και ο βασιλιάς που προσκομίζουν τη μαρτυρία του προφήτη που ομιλεί για το φαινόμενο. Και έπειτα από τον προφήτη τούς παραλαμβάνει πάλι ο άγγελος και τους τα εξηγεί όλα. Και με την οδηγία του άστρου βαδίζουν τότε από τα Ιεροσόλυμα στη Βηθλεέμ. Το άστρο τους συνόδευε και από εκεί. Για να μάθεις και από αυτό, ότι δεν ήταν ένα από τα πολλά άστρα, επειδή ούτε ένα άστρο δεν έχει αυτή τη φύση. Και δεν προχωρούσε απλώς, αλλά τους έσυρε από το χέρι και τους καθοδηγούσε ημέρα μεσημέρι.
«Και τι χρειαζόταν το άστρο τούτο», θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος, «αφού είχε γίνει γνωστό το μέρος;». Για να γίνει ορατό και το παιδί. Διότι δεν υπήρχε κανένα σημείο που να το δείχνει. Ούτε το σπίτι ήταν μεγαλοπρεπές, ούτε η μητέρα γνωστή και επίσημη. Χρειαζόταν λοιπόν το άστρο που θα τους σταματούσε στον ορισμένο τόπο. Για τούτο και εμφανίζεται σε αυτούς, όταν εξήλθαν από τα Ιεροσόλυμα και δεν σταμάτησε προηγουμένως, ώσπου έφθασαν στη φάτνη. Το θαύμα συνδυαζόταν με θαύμα, διότι και τα δύο ήσαν παράδοξα: και οι μάγοι που προσκυνούν και το άστρο που οδηγούσε· αλλά και ικανά ήσαν να αποσπάσουν την προσοχή ανθρώπων από λίθο. Διότι αν οι μάγοι έλεγαν ότι άκουσαν από τους προφήτες να τα λέγουν αυτά ή ότι οι άγγελοι είχαν σε αυτούς ομιλήσει ιδιαιτέρως, θα μπορούσαν να μη γίνουν πιστευτοί. Τώρα όμως, που φαινόταν το άστρο στον ουρανό, αποστομώνονταν και οι πλέον αναίσχυντοι. Και έπειτα όταν έφθασε επάνω από το παιδί, το άστρο σταμάτησε πάλι. Και τούτο υπερέβαλε τη δύναμη του άστρου, τώρα να κρύπτεται, έπειτα να φαίνεται και μετά την εμφάνιση να σταματά.
Από αυτά και εκείνοι λάμβαναν ενίσχυση στην πίστη τους. Και για τούτο και χάρηκαν· επειδή βρήκαν ό,τι ζητούσαν, επειδή έγιναν αγγελιοφόροι της αληθείας, επειδή δεν έκαναν άδικα τόσο δρόμο. Τόσο μέγας ήταν ο πόθος τους για τον Χριστό. «ἕως ἐλθὼν ἔστη ἐπάνω οὗ ἦν τὸ παιδίον(:το αστέρι προπορευόταν και τους οδηγούσε, έως ότου ήλθε και στάθηκε επάνω από τον τόπο όπου βρισκόταν το παιδί)».Και έδειχνε έτσι ότι το παιδί ήταν θείο. Και αφού στάθηκε, ωθεί σε προσκύνηση όχι απλώς βαρβάρους αλλά τους πλέον σοφούς μεταξύ αυτών. Βλέπεις ότι ευλόγως εμφανίστηκε το άστρο; Ακόμη και μετά την προφητεία και έπειτα από την εξήγηση των αρχιερέων και γραμματέων, πρόσεχαν σε αυτό.
Ας ντρέπεται ο Μαρκίων[:Ο Μαρκίων ήταν αιρεσιάρχης του 2ου αι., που συγκρότησε διαρχικό θεολογικό σύστημα. Δέχεται μόνο το ευαγγέλιο του Λουκά, ως μαθητή του Παύλου. Οργάνωσε δική του εκκλησία. Ο Χριστός κατ' αυτόν εμφανίστηκε ως ενήλικας αιφνιδίως, η δε σταύρωσή του ήταν φαινομενική. Καταπολεμήθηκε από διαπρεπείς θεολόγους, όπως ο Ιουστίνος, ο Ειρηναίος, ο Τερτυλλιανός κ.α],ας εντρέπεται ο Παύλος από τα Σαμόσατα[:Ο Παύλος ο Σαμοσατεύς ήταν αιρετικός του 3ου αι., και είχε χρηματίσει επίσκοπος Αντιοχείας (260-268). Ήταν υλόφρονας, αγέρωχος, επιδεικτικός. Αρνιόταν το δόγμα της Αγίας Τριάδος και το της ενανθρωπίσεως, μη παραδεχόμενος τις αιώνιες υποστάσεις του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Διέφυγε κατά την πρώτη εναντίον του γενομένη το 264 Σύνοδο επισκόπων του πατριαρχικού θρόνου Αντιοχείας, αλλά απογυμνώθηκε από τα επιχειρήματά του κατά την δεύτερη και ευρύτερη σύνοδο του 268μ.Χ. από τον πρεσβύτερο Μαλχίωνα],που δεν θέλησαν να δουν ό,τι είδαν οι μάγοι, οι πρόδρομοι της Εκκλησίας. Δεν ντρέπομαι να τους αποκαλώ έτσι. Ας ντρέπεται ο Μαρκίων βλέποντας τον Θεό ενσαρκωμένο να δέχεται προσκύνηση. Ας ντρέπεται ο Παύλος βλέποντας να προσκυνείται όχι ως απλός άνθρωπος. Ότι είναι ένσαρκος το φανερώνουν τα σπάργανα και η φάτνη. Ότι τον προσκυνούν όχι ως απλΌ άνθρωπο το φανερώνουν με την προσφορά τόσων δώρων σε εντελώς άωρη ηλικία, τα οποία φυσικό ήταν να προσφέρουν σε Θεό. Ας ντρέπονται μαζί τους και οι Ιουδαίοι, που τους βλέπουν να καταφθάνουν, αν και βάρβαροι και μάγοι, και δεν θέλουν εντούτοις ούτε έπειτα από αυτούς να έλθουν. Τα όσα γίνονταν τότε ήσαν προτύπωση των μελλοντικών, και γινόταν φανερό αμέσως από τα προοίμια ότι τα έθνη θα έφθαναν τον Ιουδαϊκό λαό.
«Αλλά γιατί», θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος, «δεν το είπε από την αρχή, αλλά αργότερα; Γιατί δεν έλεγε εξαρχής στους μαθητές Του να πάνε και να διδάξουν τη σωτηριώδη αλήθεια σε όλα τα έθνη[Ματθ. 28,19], αλλά το είπε ύστερα από αυτά;». Διότι όπως είπα, ό,τι συμβαίνει ήταν για να γίνει προτύπωση, ένα είδος προαναγγελίας. Το λογικό θα ήταν να προσέλθουν πρώτοι οι Ιουδαίοι. Επειδή όμως με τη θέλησή τους περιφρόνησαν την προς αυτούς ευεργεσία, τα πράγματα έγιναν αντιστρόφως. Διαφορετικά ούτε εδώ δεν έπρεπε να έλθουν οι μάγοι προ των Ιουδαίων, ούτε να προλάβουν εκείνοι που ήλθαν από τόση απόσταση αυτούς που έμεναν στην ίδια πόλη. Ούτε αυτοί που δεν είχαν ακούσει τίποτε δεν έπρεπε να προφθάσουν αυτούς που είχαν μεγαλώσει μέσα σε τόσο πολλές προφητείες. Επειδή έδειξαν υπερβολική άγνοια για τα δικά τους προνόμια, προλαμβάνουν οι οδοιπόροι της Περσικής, τους κατοίκους των Ιεροσολύμων, πράγμα που λέγει και ο Παύλος: «ὑμῖν ἦν ἀναγκαῖον πρῶτον λαληθῆναι τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ· ἐπειδὴ δὲ ἀπωθεῖσθε αὐτὸν καὶ οὐκ ἀξίους κρίνετε ἑαυτοὺς τῆς αἰωνίου ζωῆς, ἰδοὺ στρεφόμεθα εἰς τὰ ἔθνη(:Σε σας ήταν ανάγκη να κηρυχθεί πρώτα ο λόγος του Θεού. Αλλά επειδή τον αποκρούετε και δεν κρίνετε τους εαυτούς σας άξιους της αιώνιας ζωής, ιδού στρεφόμαστε προς τους εθνικούς)»[Πρ. 13,46]. Και αν ακόμη δεν πείθονταν πριν από τούτο, έπρεπε να τρέξουν όταν τουλάχιστον το άκουσαν από τους μάγους. Δεν θέλησαν. Και για τούτο, ενώ εκείνοι κοιμόντουσαν, προσέρχονται αυτοί.
Ας ακολουθήσουμε λοιπόν και εμείς τους βαρβάρους μάγους και ας απαλλαγούμε από τη βάρβαρη συνήθεια και ας βαδίσουμε μακρινή απόσταση, για να δούμε τον Χριστό, διότι και εκείνοι, αν δεν ταξίδευαν μακριά από τη γη τους, δεν θα Τον έβλεπαν. Ας αφήσουμε τα γήινα πράγματα. Διότι οι μάγοι όσο βρίσκονταν στην Περσία, αντίκρισαν τον Ήλιο της Δικαιοσύνης. Ή μάλλον ούτε το άστρο θα έβλεπαν, αν δεν αναχωρούσαν πρόθυμα από αυτήν.
Ας σηκωθούμε λοιπόν και εμείς. Και αν ταράσσονται όλοι, εμείς ας τρέξουμε προς το σπίτι του Θείου Βρέφους. Και αν μας εμποδίζουν στον δρόμο μας αυτό είτε βασιλείς, είτε πλήθη, είτε τύρρανοι, ας μην αφήσουμε τον πόθο μας να σβήσει. Έτσι θα αποκρούσουμε τα δεινά που μας απειλούν. Διότι και αυτοί, αν δεν έβλεπαν το παιδί, δεν θα ξέφευγαν τον κίνδυνο εκ μέρους του βασιλέως. Πριν δουν το παιδί προμηνύονταν από παντού φόβοι και κίνδυνοι και ταραχές. Μετά την προσκύνηση η γαλήνη και η ασφάλεια. Όχι πλέον άστρο αλλά τους αναλαμβάνει ο άγγελος, αφού έγιναν έπειτα από την προσκύνηση ιερείς· αφού άλλωστε προσφέρουν και δώρα.
Άφησε λοιπόν και εσύ τον ιουδαϊκό λαό, την πόλη που ταράσσεται, τον αιμοδιψή τύραννο, την πλάνη του βίου και σπεύσε στη Βηθλεέμ, όπου είναι ο οίκος του άρτου του πνευματικού. Ας είσαι βοσκός και έλθεις εδώ, θα δεις το παιδί στο κατάλυμα. Αν είσαι βασιλέας και δεν έλθεις, σε τίποτε δε θα σε ωφελεί η πορφύρα. Αν είσαι μάγος, κανένα εμπόδιο από την ιδιότητά σου, φθάνεις να έλθεις για ν' αποδώσεις τιμή και προσκύνηση και όχι να καταπατήσεις τον Υιό του Θεού. Αν προσέλθεις με τρόμο και χαρά - διότι είναι δυνατόν να συνδυασθούν αυτά τα δύο. Πρόσεξε μόνο μην ομοιάσεις με τον Ηρώδη και πεις «για να έλθω και εγώ να Τον προσκυνήσω,» και όταν έλθεις θελήσεις να Τον φονεύσεις. Διότι με αυτόν ομοιάζουν όσοι μετέχουν ανάξια στα μυστήρια: " ὥστε ὃς ἂν ἐσθίῃ τὸν ἄρτον τοῦτον ἢ πίνῃ τὸ ποτήριον τοῦ Κυρίου ἀναξίως, ἔνοχος ἔσται τοῦ σώματος καὶ αἵματος τοῦ Κυρίου(:ώστε όποιος τρώγει τον άρτο αυτόν και πίνει το ποτήριο του Κυρίου ανάξια, θα είναι ένοχος και υπόδικος για βαριά ασέβεια και ύβρη εναντίον του σώματος και του αίματος του Κυρίου)», μας λέγει ο Παύλος[Α΄ Κορ. 11,27]. Διότι έχουν μέσα τους τον τύραννο που βασανίζεται από την βασιλεία του Θεού και είναι πιο παράνομος από εκείνον τον Ηρώδη, τον τύραννο Μαμωνά. Αυτός επιθυμεί να επικρατήσει και στέλνει τους δικούς του, για να προσκυνήσουν κατά τύπους, που φονεύουν όμως κατά την προσκύνηση.
Ας φοβηθούμε λοιπόν μήπως λαμβάνουμε κάποτε την μορφή ικετών ως προσκυνητών, δείξουμε όμως στην πράξη συμπεριφορά αντίθετη. Ας πετάξουμε τα πάντα από τα χέρια μας, όταν πρόκειται να προσκυνήσουμε . Αν έχουμε χρυσό, ας τον προσφέρουμε σε αυτόν και ας μην τον κρύψουμε στη γη. Αν οι βάρβαροι τότε εκείνοι τον προσέφεραν τιμητικώς, ποιος είσαι που δεν δίνεις σε αυτόν που έχει ανάγκη; Εάν εκείνοι έκαναν τόσο δρόμο, για να δουν Αυτόν που γεννήθηκε, τι θα απολογηθείς εσύ, που μήτε ένα στενορύμι δεν πέρασες, για να επισκεφθείς έναν άρρωστο και φυλακισμένο; Μολονότι όταν υποφέρουν και είναι φυλακισμένοι, ελεούμε και τους εχθρούς. Εσύ όμως δεν ελεείς ούτε τον ευεργέτη και Κύριό σου. Και εκείνοι προσέφεραν χρυσό, ενώ εσύ με δυσκολία δίνεις λίγο ψωμί. Εκείνοι είδαν το άστρο και χάρηκαν. Εσύ όμως μολονότι βλέπεις τον ίδιο τον Χριστό να είναι ξένος και γυμνός, δεν σκύβεις επάνω Του. Ποιος από σας, που δεχθήκατε άπειρες ευεργεσίες, επιχείρησε χάριν του Χριστού τόσο μεγάλο ταξίδι, όσο εκείνοι οι βάρβαροι ή μάλλον εκείνοι οι φιλοσοφότεροι από τους φιλοσόφους;
Και γιατί λέγω τόσο δρόμο; Πολλές γυναίκες τόσο πολύ μάς κάνουν τις αδύνατες, ώστε μήτε ένα δρομάκι δεν περνούν από το ένα στο άλλο, για να δουν τον Ιησού επάνω στην πνευματική φάτνη, αν δεν εξασφαλίσουν υποζύγιο. Άλλοι πάλι που δύνανται να βαδίσουν, είτε θέτουν στην πρώτη μοίρα το πλήθος των βιοτικών φροντίδων, είτε προτιμούν τα θέατρα από το να έλθουν εδώ. Και οι μεν βάρβαροι προτού να δουν διήνυσαν τόσο δρόμο προς χάριν Του. Εσύ όμως και αφού Τον είδες, δεν ζηλεύεις εκείνους αλλά Τον αφήνεις μόλις Τον είδες και τρέχεις για να παρακολουθήσεις τις παραστάσεις των θεατρίνων - έρχομαι πάλι σε αυτά που έλεγα και προηγουμένως. Και αφήνεις τον Χριστό, ενώ Τον βλέπεις επάνω στη φάτνη, για να δεις γυναίκες επάνω στη σκηνή. Για πόσες τιμωρίες δεν είναι άξια όλα αυτά;
ΠΗΓΕΣ:
- http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/John%20Chrysostom_PG%2047-64/In%20Mathaeum.pdf
- Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμάς», ΕΠΕ, εκδ.οίκος «Το Βυζάντιον», Ομιλία Ζ΄(επιλεγμένα αποσπάσματα) τομ. 9, σελ. 232-249 ,Θεσσαλονίκη 1978
- Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 63, σελ. 153 - 165. (https://drive.google.com/file/d/0ByZQkrKg4yKLbUtJbURIc2hhZFE/view)
- Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
- Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
- Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
- http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
ΠΗΓΉ:ἠλεκτρονικό ταχυδρομεῖο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου