Κυριακή πρό τῶν Φώτων. Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος γιά τό κήρυγμα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Προδρόμου. Μέρος ἕκτο

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ[:Ματθ.3,1-12] 

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ 

ΓΙΑ ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΝ ΒΑΠΤΙΣΤΗ 

[Μέρος έκτο: Ματθ.3,7-10] 

Επειδή είπε την λέξη «ἀξίνη», για να μη νομίζεις ότι το πράγμα απαιτεί κόπο και είναι δύσκολο να γίνει διάκριση, με άλλο παράδειγμα εισάγει την ευκολία, υποδεικνύοντας ότι όλος ο κόσμος ανήκει σε Αυτόν· διότι δεν θα τιμωρούσε και δικούς Του. Τώρα λοιπόν είναι όλα αναμεμειγμένα. Και αν δεν φαίνεται να ξανθίζει ο σίτος, υπάρχει όμως μέσα στα άχυρα, όπως μέσα σε αλώνι, όχι όπως μέσα στην αποθήκη· τότε η διάκριση θα είναι αναντίρρητη. 

Πού είναι τώρα όσοι δεν πιστεύουν στη γέενα; Ανέφερε δύο ενέργειές Του· ότι θα βαπτίσει με τη δύναμη του αγίου Πνεύματος και ότι θα παραδώσει στη φωτιά όσους απειθούν. Αν είναι αξιοπίστευτο το ένα, είναι οπωσδήποτε και το άλλο. Για τον λόγο αυτόν εξέθεσε κατά σειρά τις δύο προφητείες· από αυτήν που είχε ήδη πραγματοποιηθεί, να πιστοποιήσει και εκείνη που εκκρεμούσε ακόμη. 

Και ο Χριστός κάνει το ίδιο σε πολλές περιπτώσεις· συχνά για τα ίδια πράγματα ή και για τα αντίθετα, παραθέτει δύο προφητείες· της μιας την εκπλήρωση δίνει τώρα, της άλλης την υπόσχεται στο μέλλον. Έτσι από την πραγματοποιημένη οι αντιρρητικότεροι να πιστέψουν και στην ανεκπλήρωτη ακόμη· διότι σε αυτούς, που προς χάριν του αποξενώθηκαν από όλα τα υπάρχοντά τους, υποσχέθηκε να δώσει εκατονταπλάσια στη ζωή αυτή[Μάρκ.10,30: «ἐὰν μὴ λάβῃ ἑκατονταπλασίονα νῦν ἐν τῷ καιρῷ τούτῳ οἰκίας καὶ ἀδελφοὺς καὶ ἀδελφὰς καὶ πατέρα καὶ μητέρα καὶ τέκνα καὶ ἀγροὺς μετὰ διωγμῶν, καὶ ἐν τῷ αἰῶνι τῷ ἐρχομένῳ ζωὴν αἰώνιον(:που να μην πάρει εκατονταπλάσια τώρα, στα χρόνια της ζωής αυτής. Θα πάρει αυτός και σπίτια και αδελφούς πνευματικούς και αδελφές εν Χριστώ, και πατέρα και μητέρα και παιδιά πνευματικά και χωράφια˙ κι όλα αυτά μέσα σε διωγμούς που θα υφίσταται για μένα, και για τους οποίους οι ευσεβείς θα τον συμπαθούν και θα τον τιμούν περισσότερο. Και στον αιώνα που πρόκειται να έλθει, θα έχει ασφαλώς αυτός και ζωή αιώνια)»] και την αιωνιότητα στη μελλοντική βασιλεία· έτσι από όσα ήδη δόθηκαν καθιστά αξιόπιστα και τα μελλοντικά. Το ίδιο κάνει εδώ και ο Ιωάννης με τις δύο βεβαιώσεις του· ότι θα βαπτίσει ἐν ἁγίω Πνεύματι και ότι θα κατακάψει με άσβεστο πυρ. 

Αν λοιπόν δεν βάπτιζε ἐν ἁγίω Πνεύματι τους αποστόλους και καθημερινά όλους όσοι επιθυμούν, θα μπορούσες να αμφιβάλλεις και για τα άλλα. Αν όμως έχει ήδη πραγματοποιηθεί και καθημερινά πραγματοποιείται εκείνο που, κατά τη γνώμη μας, είναι το ανώτερο και δυσκολότερο και ξεπερνά κάθε λογική, πώς θα αρνηθείς ότι είναι αληθινό αυτό που και εύκολο είναι και μέσα στα πλαίσια του λογικού; Επειδή είπε ότι «βαπτίσει ἐν ἁγίω Πνεύματι καί πυρί» και υποσχέθηκε στη συνέχεια μεγάλες δωρεές, για να μην αδρανήσεις, επειδή σου συγχωρήθηκαν όλα, ανέφερε και το λιχνιστήρι και την κρίση που αυτό υποδηλώνει. «Μη νομίσετε», τους λέγει, «ότι αρκεί το βάπτισμα, αν γίνετε φαύλοι έπειτα από αυτό. Έχετε ανάγκη από αρετή και πολλή προσοχή». Για τον λόγο αυτόν με την αξίνα τους ωθεί στη χάρη και το λουτρό, μετά τη χάρη όμως τους φοβίζει αναφέροντας το λιχνιστήρι και την άσβεστη φωτιά. Και προ του βαπτίσματος δεν κάνει καμία διάκριση των ανθρώπων, αλλά λέγει: «Πᾶν οὖν δένδρον μὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται». Μετά το βάπτισμα όμως κάνει κάποια διαίρεση, επειδή πολλοί από όσους πίστεψαν επρόκειτο να παρουσιάσουν ζωή όχι άξια της πίστεως. 

Κανείς λοιπόν ας μην αποδειχθεί άχυρο, ας μη γίνει παιχνίδι του ανέμου, και ας μην παραδοθεί στις κακές επιθυμίες, για να τον μεταφέρουν πότε εδώ και πότε εκεί εύκολα. Αν μείνεις σιτάρι, ακόμη και αν σε προσβάλει ο πειρασμός, δεν θα πάθεις κανένα κακό. Διότι και στο αλώνι οι πριονωτοί πυριτόλιθοι της δουκάνης δεν θρυμματίζουν το σιτάρι. Αν όμως βρεθείς να έχεις την αδυναμία του άχυρου, και εδώ θα σε κτυπούν όλοι και εκεί θα υποστείς την αιώνια τιμωρία. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, προτού ριφθούν στο καμίνι εκείνο, γίνονται και εδώ τροφή των αλόγων παθών, όπως το άχυρο τροφή των αλόγων ζώων. Εκεί πάλι γίνονται υλικό και τροφή της φωτιάς. Το να πει κατευθείαν ότι Αυτός θα δικάσει για τις πράξεις, δεν θα έκανε και τόσο εύκολα παραδεκτό τον λόγο. Το να αναμείξει όμως την παραβολή και να στηρίξει σε αυτήν εξ ολοκλήρου τον λόγο του δημιουργούσε περισσότερη πειθώ και προσείλκυσε τον ακροατή περισσότερο εγκαρδιωμένο. Για τον λόγο αυτό ως επί το πλείστον και ο ίδιος με αυτήν τη γλώσσα απευθύνεται προς αυτούς. Αναμειγνύει στους λόγους τους τις λέξεις αλώνι, θερισμός, αμπέλι, πατητήρι, χωράφι, δίχτυ, ψάρεμα, πράγματα που συνηθισμένα τους απασχολούσαν. Αυτό έκανε και εδώ ο Βαπτιστής και ως μέγιστη απόδειξη των λόγων του παρουσίασε τη δωρεά του Πνεύματος. «Αυτός που έχει τη δύναμη να επιτελέσει τόσα μεγάλα,να συγχωρήσει αμαρτίες, να χορηγήσει το Πνεύμα, θα μπορέσει πολύ περισσότερο», τους λέγει, «να τα πραγματοποιήσει και αυτά». Είδες πως αμέσως στη συνέχεια έκανε την πρώτη καταβολή του μυστηρίου της αναστάσεως και της κρίσεως; 

«Και για ποιο λόγο», θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος, «δεν ανέφερε τα τέρατα και σημεία που θα πραγματοποιούσε αμέσως;» 

Διότι τούτο ήταν το μεγαλύτερο από όλα και για τούτον τον λόγο έγιναν όλα τα άλλα. Αφού έβαλε το στεφάνωμα, τα περιέλαβε όλα, την κατάλυση του θανάτου, τη λύση των αμαρτημάτων, την εξάλειψη της κατάρας, την απαλλαγή από τους ατελείωτους πολέμους, την είσοδο στον παράδεισο, την άνοδο στον ουρανό, τη συμβίωση με τους αγγέλους, τη συμμετοχή στα μελλοντικά αγαθά. Αυτά εδώ είναι η εγγύηση εκείνων. Αφού λοιπόν είπε τούτο, ανέφερε και την ανάσταση των σωμάτων και τα θαύματά Του στη γη και τη συμμετοχή στη βασιλεία Του και τα αγαθά «ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἃ ἡτοίμασεν ὁ Θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν(: αλλά έγινε αυτό σύμφωνα με εκείνο που έχει γραφεί στην Παλαιά Διαθήκη: ’’εκείνα που έχει ετοιμάσει ο Θεός από καταβολής κόσμου για όσους Τον αγαπούν είναι τέτοια, τα οποία μάτι δεν είδε ποτέ και αυτί δεν έχει ακούσει και ανθρώπινος νους δεν έχει φανταστεί)»[Α΄Κορ.2,9]. Όλα αυτά μας δόθηκαν από την παραχώρηση εκείνη. Ήταν λοιπόν περιττό να ομιλήσει για τα σημεία που θα πραγματοποιούνταν αμέσως και που διαπιστώνονται από την αίσθηση. Έπρεπε να ομιλήσει για εκείνα για τα οποία χωρούσε αμφιβολία. Ότι π.χ. είναι Υιός του Θεού, ότι ξεπερνά ασύγκριτα τον Ιωάννη, ότι σηκώνει την αμαρτία του κόσμου, ότι θα ζητήσει λόγο για τις πράξεις μας· ακόμη ότι δεν περιορίζεται στην παρούσα ζωή η τύχη μας, αλλά την τιμωρία που του αξίζει θα την λάβει καθένας εκεί. Αυτά να μας δώσει να τα αντιληφτούμε με την αίσθηση δεν ήταν δυνατό. 

Γνωρίζοντας λοιπόν αυτά, ας δείξουμε πολλή προθυμία, όσο βρισκόμαστε μέσα στο αλώνι. Είναι δυνατό όσο βρισκόμαστε εκεί μέσα να μεταβληθούμε από άχυρο σε σιτάρι, όπως εξάλλου πολλοί από σιτάρι έγιναν άχυρο. Ας μην αναπαυθούμε λοιπόν και ας μην παρασυρόμαστε από κάθε άνεμο· ας μη χωριζόμαστε από τους αδελφούς μας, όσο μικροί και ασήμαντοι και αν φαίνονται· διότι και το σιτάρι είναι λιγότερο από το άχυρο κατά τον όγκο, καλύτερο όμως κατά την ποιότητα. Μην προσέξεις λοιπόν τις εξωτερικές λαμπρότητες· είναι προορισμένες για τη φωτιά· πρόσεξε την ταπείνωση που ζητεί ο Θεός, τη στερεά και αδιάλυτη, που είναι αδύνατο να κοπεί, ούτε καίεται από τη φωτιά. Εξαιτίας των ταπεινών μακροθυμεί και για τα άχυρα· από τη συναναστροφή με αυτούς να γίνουν καλύτεροι. Για τον λόγο αυτόν δεν έγινε ακόμη η κρίση. Για να στεφανωθούμε όλοι από κοινού, για να περάσουν πολλοί από το στρατόπεδο της κακίας στο στρατόπεδο της αρετής. Ας φρίξουμε λοιπόν ακούγοντας την παραβολή αυτήν. Είναι άσβεστο εκείνο το πυρ. 

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ, 

επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος 

ΠΗΓΕΣ: 

· http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/John%20Chrysostom_PG%2047-64/In%20Matthaeum.pdf 

· Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμάς», ΕΠΕ, εκδ.οίκος «Το Βυζάντιον», Υπόμνημα εις το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ομιλία ΙΑ΄, τόμος 9,σελίδες 366-372, Θεσσαλονίκη 1978 

· Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 63, σελ. 238 -240. (https://drive.google.com/file/d/0ByZQkrKg4yKLbUtJbURIc2hhZFE/view) 

· Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014. 

· Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009. 

· Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005. 

· http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

· http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

· http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html