Ὁ ἐλαφρύς κανόνας τοῦ ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ γιά τούς χριστιανούς τῶν ἐσχάτων χρόνων

Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Οδηγήτριας

Εορτάζει στις 20 Ιουνίου

Ο ελαφρύς κανόνας του οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ με εντολή της Βασίλισσας των Ουρανών για τους χριστιανούς των εσχάτων χρόνων

Στάρετς Σάββας ο Παρηγορητής (1898 – 27 Ιουλίου 1980)

«Μάθετε απ’ εμού, ότι πράος είμι και ταπεινός τη καρδία, και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών· ο γαρ ζυγός μου χρηστός και το φορτίον μου ελαφρόν εστί» (Ματθ. ια’ 29-30)

«Υιέ μου, δος μοι σην καρδίαν» (Παροιμ. κγ΄ 26)

Ο Στάρετς έτρεφε ιδιαίτερη, μπορεί να πει κανείς, τρυφερή αγάπη και αφοσίωση στη Μητέρα του Θεού και δεν έβρισκε λόγια για να εκφράσει και τη δική Της αγάπη στους ανθρώπους και τη δική του προς Αυτήν.

Κάποιος χριστιανός είδε ένα θαυμαστό όραμα των μονών του παραδείσου που είχαν μια ασυνήθιστη ομορφιά. Ιδιαιτέρως διακρινόταν για την ομορφιά του ένα ανάκτορο. Ρώτησε:

– Ποιός κατοικεί εκεί;

– Η Μητέρα του Θεού, του απάντησαν.

– Και που είναι τώρα; Γιατί δεν είναι εδώ;

– Βρίσκεται στη γη… βοηθάει τους ανθρώπους.

Ο Πατήρ Σάββας συχνά προσέφευγε κατά την προσευχή στη Μητέρα του Θεού και την ονόμαζε «Βροντή κατά των δαιμόνων», γιατί δεν υπάρχει τίποτε φοβερότερο για τους δαίμονες από την παρουσία της Παναγίας. Αυτοί δεν μπορούν να βλάψουν τον άνθρωπο, αν εκείνος δεν εγκαταλείψει την Υπεραγία Θεοτόκο.

Προσευχηθείτε στη Μητέρα του Θεού, όταν η καταιγίδα της εχθρότητας και της κακίας ξεσηκώνεται στο σπίτι σας. Αυτή η Πανάγαθη και Κραταιά, πάρα πολύ εύκολα, μπορεί να ειρηνεύσει τις ανθρώπινες καρδιές. Η ειρήνη και η αγάπη προέρχονται σαν από Πηγή, από τον Ένα Θεό. Αλλά η Δέσποινά μας, ενωμένη με το Θεό και ως Μητέρα του Χριστού προσεύχεται θερμά υπέρ ειρήνης του σύμπαντος κόσμου, πολύ περισσότερο υπέρ πάντων των χριστιανών.

Ξεκινώντας την προσευχή στην Κυρία Θεοτόκο, πριν την προσευχή να είσαι σταθερά πεπεισμένος ότι δε θα φύγεις απ’ Αυτή, χωρίς να λάβεις έλεος.Όταν προσευχόμαστε στον Κύριο, τότε η Μητέρα του Θεού χαίρεται και ευχαριστεί τον Υιό Της που προσελκύει τις καρδιές μας στην προσευχή και πάντοτε μας βοηθεί, αν ζητούμε την βοήθειά Του. Μη λησμονείτε να παρακαλείτε την Βοήθεια και Προστασία της.

Ο π. Σάββας δεν επιβάρυνε το λαό με μεγάλους κανόνες προσευχής, αλλά δίδασκε όπως ο όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ: «Είναι καλύτερο να τηρείτε λίγα, αλλά με θερμότητα και ευλάβεια. Ο Θεός δεν χρειάζεται τον τύπο αλλά την ουσία. Εκείνος χρειάζεται την καρδιά μας».

Ο όσιος Σεραφείμ με εντολή της Βασίλισσας των Ουρανών έδωσε νέο, πιο ελαφρύ Τυπικό στα πνευματικά του τέκνα, τις αδελφές της Μονής Ντιβέγιεβο, γνωρίζοντας πόσο δύσκολο είναι να σωθούν οι χριστιανοί των εσχάτων χρόνων. Στους απλούς ανθρώπους ο όσιος Σεραφείμ έδινε αυτόν τον κανόνα:

«Σήκω από τον ύπνο, στάσου μπροστά στις εικόνες και πες τρεις φορές το «Πάτερ ημών» προς τιμήν της Αγίας Τριάδος, υστέρα το «Θεοτόκε Παρθένε» τρεις φορές και μια φορά το «Πιστεύω».

Αυτές οι προσευχές, όπως εξηγούσε ο όσιος Σεραφείμ, είναι η βάση του χριστιανισμού. Η πρώτη, ως προσευχή δοσμένη από τον ίδιο τον Θεό ως πρότυπο όλων των προσευχών. Η δεύτερη προσφέρθηκε από τον ουρανό διά του Αρχαγγέλου Γαβριήλ στην Παρθένο Μαρία, την μητέρα του Θεού.

Το Σύμβολο της Πίστεως ενώπιων συντομία περιέχει όλα τα σωτήρια δόγματα της χριστιανικής πίστεως, όπως διατυπώθηκαν στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο (325).

Στον κελί του μπορεί καθένας να λέγει ήσυχα την ευχή του Ιησού κι όταν είναι ανάμεσα στους ανθρώπους το «Κύριε, ελέησον» και έτσι να συνεχίζει μέχρι το γεύμα.

Ακριβώς πριν το γεύμα πάλι σύντομος κανόνας.

Μετά το γεύμα: «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσόν με τον αμαρτωλόν».

Στην ερημιά: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, διά της Θεοτόκου, ελέησόν με τον αμαρτωλόν».

Πριν τον ύπνο, πάλι σύντομος κανόνας και μετά ύπνος, αφού διαφυλαχθούμε με το σημείο του σταυρού. Κρατώντας αυτόν τον απλό κανόνα, μπορεί να φθάσει κανείς στο μέτρο της χριστιανικής τελειότητας».

Ο στάρετς Σάββας δίδασκε επίσης να μη καταπονείται κανείς με δυσβάστακτα ασκητικά κατορθώματα.

– Το πρωί, αφού ξυπνήσεις, έλεγε, αμέσως ασπάσου το σταυρό που φοράς λέγοντας: «Ράνον, Δέσποτα, ρανίδα του αγιωτάτου Σου Αίματος στην καρδία μου, για να εξαλείψει τα πάθη, τις αμαρτίες και τις ακαθαρσίες ψυχής και σώματος. Αμήν».

Μετά να πλυθείς, να ντυθείς και αφού σταθείς μπροστά στις εικόνες, με θερμή καρδιακή πίστη πες: «Βασιλεύ Ουράνιε» μια φορά, «Πάτερ ημών», τρεις φορές, «Θεοτόκε Παρθένε» τρεις φορές και το «Πιστεύω» μια φορά.

Αυτός ο κανόνας ονομάζεται «κανόνας του οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ».

Μετά διάβασε τις πρωινές προσευχές από το προσευχητάριο. Μετά διάβασε το Ψαλτήρι, όσο μπορείς, ένα Κάθισμα ή έστω μία Δόξα.*

Σε κάποιους ο Γέροντας έδινε ευλογία να διαβάζουν μόνο μερικές γραμμές, αλλά συμβούλευε όλους να διαβάζουν καθημερινά το Ψαλτήρι υποχρεωτικά, τις Επιστολές των Αποστόλων και το Ευαγγέλιο, έστω μια περικοπή. Σ’ όσους είχαν ζήλο στην προσευχή έδινε ευλογία να διαβάζουν προσευχές που τις έπαιρνε από τους ασκητές πατέρες των τελευταίων χρόνων. Στον τέλος της ζωής του στάρετς όλες οι προσευχές του και όλες οι γραπτές και προφορικές του διδαχές και ποιήματα με πνευματικό περιεχόμενο συγκεντρώθηκαν σε αντίστοιχα βιβλία: «Πνευματικές-ηθικές διδασκαλίες» κ.α.

Σε όσους ήσαν πολύ απασχολημένοι με δύσκολα καθήκοντα, ο στάρετς επέτρεπε να συντομεύουν τον κανόνα της προσευχής, αλλά με την προϋπόθεση αυτή η συντομευμένη προσευχή να είναι θερμή και έτσι να θεωρηθεί ως πλήρης κανόνας. Έλεγε:

– Να αποφεύγετε την επιφανειακή ανάγνωση του κανόνα. Να εμβαθύνετε στον πνεύμα της προσευχής, για να δοκιμάσει η ψυχή χαρά και ευγνωμοσύνη για την Χάρη του Θεού και θλίψη για τις αμαρτίες σας, ώστε η προσευχή να γίνει τροφή και ζωή της ψυχής. Ας μη τρέφουμε τον εσωτερικό μας φαρισαίο του τυπικού κανόνα προσευχής, αλλά με ζήλο, αδιαλείπτως να κάνουμε τον κανόνα μας, έστω και πιο σύντομο, κάποτε. Τι ευλογημένη που είναι η πνευματική κατάσταση κάποιων ανθρώπων, οι όποιοι με αγάπη, αδιάλειπτα τηρούν τον κανόνα της προσευχής! Αυτοί ήδη από’ αυτή την ζωή θα γνωρίσουν «ότι Χριστός ο Κύριος».– Κι εγώ σας ζητώ αγαπημένα μου τέκνα, έλεγε, με ζήλο να προσεύχεσθε στην Υπεραγία Θεοτόκο, πάντοτε να παίρνετε την ευλογία Της για κάθε έργο σας. Και μην λησμονείτε να την ευχαριστείτε μετά το τέλος του έργου σας για τη βοήθεια που σας έστειλε. Σας ζητώ ιδιαιτέρως να κάμετε τον Θεομητορικό Κανόνα – 150 φορές το «Θεοτόκε Παρθένε»– και να διαβάζετε το «ακοίμητο Ψαλτήρι». Το θεόπνευστο βιβλίο του ψαλτηρίου είναι γραμμένο από τον Προφήτη Δαϋίδ με την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος. Από την ανάγνωση του Ψαλτηρίου υπάρχει μεγάλη ωφέλεια.

Για να αποκτήσετε πνεύμα προσευχής, παρακαλέστε τη Μητέρα του Θεού που ακοίμητα προσεύχεται υπέρ ημών.

Για να εγκατασταθεί μέσα στη καρδιά η αδιάλειπτη προσευχή, απαιτείται ο προσευχόμενος να μη λέγει τίποτε περιττό ή μάταιο κι ακόμη να μην ανησυχεί απερίσκεπτα για τίποτε-να μην κάνει τίποτε κατά το θέλημά του, αλλά να προσπαθεί σε όλα να κάνει το θέλημα του Θεού.

***

Κάποτε ο π.Σάββας, στη βιογραφία του ιερομονάχου Παρθενίου, βρήκε ένα σημείο όπου λεγόταν ότι είχε δεχθεί ένα λογισμό αμφιβολίας για το αν η Υπεραγία Παρθένος ήταν η πρώτη μοναχή στη γη. Κοιμήθηκε ελαφρά και βλέπει μέσα από την Πύλη της Λαύρας του Κιέβου να έρχεται με τη συνοδεία μεγάλου πλήθους Αγγέλων μια μεγαλόπρεπη Μοναχή με μοναχικό μανδύα και ράβδο στα χέρια.

Πλησιάζοντας σ’ αυτόν, του λέει: «Παρθένιε, εγώ είμαι μοναχή».

Εκείνος ξύπνησε και από τότε ονόμαζε την Παναγία Ηγουμένη της Λαύρας.

* Όλο το Ψαλτήριο χωρίζεται σε είκοσι Καθίσματα και κάθε Κάθισμα χωρίζεται σε τρία μέρη με την παρεμβολή πριν από κάθε μέρος του «Δόξα Πατρί και Υίω και Άγίω Πνεύματι». Στην λειτουργική πράξη κάθε τμήμα ονομάζεται «Δόξα».

Από το βιβλίο: «Στάρετς Σάββας ο Παρηγορητής» – Μετάφραση από τη ρωσική γλώσσα: Πρωτοπρεσβύτερος Ιωάννης Φωτόπουλος , Διδαχές του στάρετς Σάββα

Ο ελαφρύς κανόνας του οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ για τους χριστιανούς των εσχάτων χρόνων | iconandlight (wordpress.com)