Ποιός εἶναι ὁ ἀληθινά εὐτυχισμένος;

«Ὁ πλούσιος καί εὐγενής», μᾶς διδάσκει ὁ καθηγητής τῆς ἐρήμου Μέγας Ἀντώνιος, «χωρίς ψυχική ἀγωγή (πνευματική καλλιέργεια) καί τήν (σύνολη) ὅλη ἐνάρετη ζωή, θεωρεῖται δυστυχής ἀπό αὐτούς πού φρονοῦν σωστά (καί εἶναι πράγματι). Ἔτσι ἀκριβῶς (ἀντίστοιχα) ὁ φτωχός καί δοῦλος κατά τήν τάξη, πού εἶναι στολισμένος μέ τήν ψυχική (πνευματική) καλλιέργεια καί τήν ἀρετή τοῦ βίου (τήν σύνολη ἀρετή), θεωρεῖται (καί εἶναι πράγματι) εὐτυχής. Ὅπως δέ ἀκριβῶς οἱ ξένοι χάνονται στούς δρόμους, ἔτσι καί ἐκεῖνοι πού δέν φροντίζουν γιά τήν ἐνάρετη ζωή, πλανώμενοι ἀπό τήν ἐπιθυμία χάνονται» .
Ποιός εἶναι ὁ ἀληθινά εὐτυχισμένος;

Μήπως ὁ πλούσιος; Ἤ μήπως ὁ ἔνδοξος, ὁ ἔχων φήμη; Ἤ μήπως αὐτός πού κυλίεται στίς ποικίλες σαρκικές-ὑλικές ἡδονές καί ἀπολαύσεις;
Κανείς ἀπό αὐτούς.Ὅλοι αὐτοί χάνονται, πλανιῶνται ἀπό τίς πολλές καί ποικίλες ἐπιθυμίες τους. Πλανιῶνται διότι βαδίζουν σέ μονοπάτια «ξένα» ἀνάρμοστα τῆς εἰκόνας τοῦ Θεοῦ πού φέρουν μέσα τους. Βαδίζουν σέ ἀτραπούς ἄγνωστες στό βαθύτερο εἶναι τους, ἀντίθετες τοῦ ἀληθινοῦ θεόσδοτου προορισμοῦ τους. Ἐπειδή δέν φροντίζουν γιά τήν ψυχική-πνευματική τους καλλιέργεια, τήν διακρίβωση τοῦ Θείου Θελήματος καί τήν ἐξάσκηση ὅσων θέλει ὁ Θεός, γιαὐτό καί δέν βρίσκουν τόν Θεό. Γιαυτό καί δέν ἐπιτυγχάνουν τήν ἕνωσή τους μέ τόν Χριστό μας, πού εἶναι ἡ πηγή τῆς Χαρᾶς καί τῆς Εἰρήνης. Ἔτσι γίνονται δυστυχισμένοι.
Ὁ ἀληθινά εὐτυχισμένος εἶναι ὁ ἀληθινά ἐνάρετος, δηλ. αὐτός πού ἔχει τόν Χριστό ἔνοικο μέσα του. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ Πηγή κάθε καλοῦ. Χωρίς αὐτόν ὁ ἄνθρωπος εἶναι κενός, ἄδειος, ἄχαρις καί ἄχαρος, παίγνιο τῶν δαιμόνων, σκοτεινός καί ἀνασφαλής, ἀγωνιών καί ταλαιπωρούμενος καί συντριβόμενος κάθε στιγμή ἀπό ὅλους καί ἀπό ὅλα. Ὅταν λείπει ὁ Χριστός λείπουν τά πάντα. Ὅταν εἶναι παρών καί ἐνεργών ὁ Χριστός στόν ἄνθρωπο τότε ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλήρης, εἶναι ἀνάλαφρος, εἶναι ἐλεύθερος ἀληθινά, εἶναι μακάριος.
Γιά νά ἔλθει ὅμως ὁ Χριστός μέσα μας καί νά ἑνωθεῖ μαζί μας θά πρέπει νά ἔχουμε καθαρότητα καρδιᾶς. Θά πρέπει νά ἔχουμε μετανοήσει. Δηλαδή νά ἔχουμε συνεργαστεῖ μέ τήν Θεία Χάρη πού πήραμε στό Ἅγιο Βάπτισμά μας ὥστε ὁ νοῦς-καρδιά μας νά ἀποβάλουν ὅλες τίς εἰκόνες καί τούς λογισμούς καί νά καταστοῦν καθαροί. Τότε γινόμαστε ἄξιοι νά δοῦμε τόν Θεό΄, δηλ. νά ἔχουμε ἐμπειρία Του. «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται» (Ματθ. 5, 8) μᾶς διδάσκει ὁ Κύριος.
Ὁ δρόμος ἑπομένως γιά τήν ἀληθινή εὐτυχία περνάει μέσα ἀπό τήν κάθαρση τῆς καρδιᾶς. Νά πῶς μᾶς τό διδάσκει ὁ Ἅγιος τοῦ 20ου αἰῶνα, ὁ Ἅγιος Νεκτάριος: «Τίποτα δὲν εἶναι μεγαλύτερο ἀπὸ τὴν καθαρὴ καρδιά, γιατί μία τέτοια καρδιὰ γίνεται θρόνος τοῦ Θεοῦ. Καὶ τί εἶναι ἐνδοξότερο ἀπὸ τὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ; Ἀσφαλῶς τίποτα. Λέει ὁ Θεὸς γι’ αὐτοὺς ποὺ ἔχουν καθαρὴ καρδιά: «Θὰ κατοικήσω ἀνάμεσά τους καὶ θὰ πορεύομαι μαζί τους. Θὰ εἶμαι Θεός τους, κι αὐτοὶ θὰ εἶναι λαός μου». (Β΄ Κορ. 6, 16).
Ποιοὶ λοιπὸν εἶναι εὐτυχέστεροι ἀπ’ αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους; Καὶ ἀπὸ ποιὸ ἀγαθὸ μπορεῖ νὰ μείνουν στερημένοι; Δὲν βρίσκονται ὅλα τ’ ἀγαθὰ καὶ τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὶς μακάριες ψυχές τους; Τί περισσότερο χρειάζονται; Τίποτα, στ’ ἀλήθεια, τίποτα! Γιατί ἔχουν στὴν καρδιά τους τὸ μεγαλύτερο ἀγαθό: τὸν ἴδιο τὸ Θεό!
Πόσο πλανιοῦνται οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἀναζητοῦν τὴν εὐτυχία μακριὰ ἀπὸ τὸν ἑαυτό τους, στὶς ξένες χῶρες καὶ στὰ ταξίδια, στὸν πλοῦτο καὶ στὴ δόξα, στὶς μεγάλες περιουσίες καὶ στὶς ἀπολαύσεις, στὶς ἡδονὲς καὶ σ’ ὅλες τὶς χλιδὲς καὶ ματαιότητες, ποὺ κατάληξή τους ἔχουν τὴν πίκρα! Ἡ ἀνέγερση τοῦ πύργου τῆς εὐτυχίας ἔξω ἀπὸ τὴν καρδιά μας, μοιάζει μὲ οἰκοδόμηση κτιρίου σὲ ἔδαφος ποὺ σαλεύεται ἀπὸ συνεχεῖς σεισμούς. Σύντομα ἕνα τέτοιο οἰκοδόμημα θὰ σωριαστεῖ στὴ γῆ…
Ἀδελφοί μου! Ἡ εὐτυχία βρίσκεται μέσα στὸν ἴδιο σας τὸν ἑαυτό, καὶ μακάριος εἶναι ὁ ἄνθρωπος ποὺ τὸ κατάλαβε αὐτό. Ἐξετᾶστε τὴν καρδιά σας καὶ δεῖτε τὴν πνευματική της κατάσταση. Μήπως ἔχασε τὴν παρρησία της πρὸς τὸ Θεό; Μήπως ἡ συνείδηση διαμαρτύρεται γιὰ παράβαση τῶν ἐντολῶν Του; Μήπως σᾶς κατηγορεῖ γιὰ ἀδικίες, γιὰ ψέματα, γιὰ παραμέληση τῶν καθηκόντων πρὸς τὸ Θεὸ καὶ τὸν πλησίον; Ἐρευνῆστε μήπως κακίες καὶ πάθη γέμισαν τὴν καρδιά σας, μήπως γλίστρησε αὐτὴ σὲ δρόμους στραβοὺς καὶ δύσβατους…
Δυστυχῶς, ἐκεῖνος ποὺ παραμέλησε τὴν καρδιά του, στερήθηκε ὅλα τ’ ἀγαθὰ κι ἔπεσε σὲ πλῆθος κακῶν. Ἔδιωξε τὴ χαρὰ καὶ γέμισε μὲ πίκρα, θλίψη καὶ στενοχώρια. Ἔδιωξε τὴν εἰρήνη καὶ ἀπόκτησε ἄγχος, ταραχὴ καὶ τρόμο. Ἔδιωξε τὴν ἀγάπη καὶ δέχτηκε τὸ μίσος. Ἔδιωξε, τέλος, ὅλα τὰ χαρίσματα καὶ τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ δέχτηκε μὲ τὸ βάπτισμα, καὶ οἰκειώθηκε ὅλες τὶς κακίες ἐκεῖνες, ποὺ κάνουν τὸν ἄνθρωπο ἐλεεινὸ καὶ τρισάθλιο.
Ἀδελφοί μου! Ὁ Πολυέλεος Θεὸς θέλει τὴν εὐτυχία ὅλων μας καὶ σ’ αὐτὴ καὶ στὴν ἄλλη ζωή. Γί’ αὐτὸ ἵδρυσε τὴν ἁγία Του Ἐκκλησία. Γιὰ νὰ μᾶς καθαρίζει αὐτὴ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, νὰ μᾶς ἁγιάζει, νὰ μᾶς συμφιλιώνει μαζί Του, νὰ μᾶς χαρίζει τὶς εὐλογίες τοῦ οὐρανοῦ.
Ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἀνοιχτὴ τὴν ἀγκαλιά της, γιὰ νὰ μᾶς ὑποδεχθεῖ. Ἂς τρέξουμε γρήγορα ὅσοι ἔχουμε βαριά τη συνείδηση. Ἂς τρέξουμε καὶ ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἕτοιμη νὰ σηκώσει τὸ βαρὺ φορτίο μας, νὰ μᾶς χαρίσει τὴν παρρησία πρὸς τὸ Θεό, νὰ γεμίσει τὴν καρδιά μας μὲ εὐτυχία καὶ μακαριότητα…». (Ἀπὸ τὴ σειρὰ τῶν φυλλαδίων «Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ» τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου Ὠρωποῦ Ἀττικῆς, Διδαχές Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, Ο δρόμος της ευτυχίας, http://www.orthodoxfathers.com/Didaches-Agios-Nektarios-Pentapoleos/dromos-tis-eytychias).
Μέ τήν ἀρχή τῆς καινούργιας κοσμικῆς χρονιᾶς (λέμε κοσμικῆς διότι ἡ ἐκκλησιαστική χρονιά ἔχει ἤδη ἀρχίσει ἀπό τήν 1η Σεπτεμβρίου) ἄς εὐχηθοῦμε «τόν ὑπόλοιπον χρόνον τῆς ζωῆς μας νά τόν περάσουμε μέ μετάνοια, ἐξομολόγηση, κάθαρση τῆς καρδιᾶς μας καί δοξολογία πρός τόν Κύριο» γιά νά εἴμαστε ἀληθινά εὐτυχισμένοι νῦν τε καί εἰς τούς αἰῶνας.
—————————————————————————————————-
Τό κείμενο τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου πού παραθέτουμε στήν ἀρχή προέρχεται ἀπό τήν ἑξῆς πηγή: Ἁγίων Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου καί Μακαρίου τοῦ Νοταρᾶ, Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν συνερανισθεῖσα παρά τῶν Ἁγίων καί Θεοφόρων Πατέρων, ἐν ᾗ διά τῆς κατά τήν πράξιν καί θεωρίαν ἠθικῆς φιλοσοφίας ὁ νοῦς καθαίρεται, φωτίζεται καί τελειοῦται καί εἰς ἥν προσετέθησαν τά ἐκ τῆς ἐν Βενετίᾳ ἐκδόσεως ἐλλείποντα κεφάλαια τοῦ μακαρίου Πατριάρχου Καλλίστου, ἔκδοσις Ε΄, ἐκδοτικός οἶκος «Ἀστήρ», Ἀλ. καί Ἐ. Παπαδημητρίου, Λυκούργου 10-Ἀθῆναι, 1982, τόμος Α΄, ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ, ΠΑΡΑΙΝΕΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΗΘΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ, ΕΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΙΣ ΡΟ΄σελ. 5-6 . Τό πρωτότυπο κείμενο ἔχει ὡς ἑξῆς: «Ὁ πλούσιος καί εὐγενής παρά τοῖς καλῶς φρονοῦσι, παιδεύσεως ψυχικῆς δίχα καί ἀρετῆς βίου ἁπάσης, κακοδαίμων ὑπάρχει· ὥσπερ ὁ πένης καί δοῦλος τήν τύχην, παιδεύσει καί ἀρετῇ βίου κεκοσμημένος, εὐδαίμων ὑπάρχει· ὥσπερ δέ οἱ ξένοι ἐν ταῖς ὁδοῖς πλανῶνται, οὕτω καί οἱ ἐναρέτου βίου μή ἐπιμελούμενοι, ὑπό τῆς ἐπιθυμίας πλανώμενοι ἀπόλλυνται».
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
http://HristosPanagia3.blogspot.com