«Ἡ εἰκόνα καί ἡ ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο»

Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ

«Ἄς φτιάξουμε τόν ἄνθρωπο σύμφωνα μέ τήν εἰκόνα τή δική μας καί τήν ὁμοίωση»¹, συσκέφθηκε μυστικά ὁ Τριαδικός Θεός, πρίν πλάσει τόν ἄνθρωπο.
Ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα καί ὁμοίωμα τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός, πού εἶναι ἀπρόσιτος στή μεγαλοσύνη Του, ὁ Θεός, πού βρίσκεται πέρα καί πάνω ἀπό κάθε εἰκονισμό, εἰκονίστηκε στόν ἄνθρωπο, εἰκονίστηκε μέ εὐκρίνεια καί μέ δόξα. Ἔτσι ἀπεικονίζεται ὁ ἥλιος στήν ταπεινή σταγόνα τοῦ νεροῦ. Ἡ ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου, τό πνεῦμα του, ἡ ὑπέρτατη αὐτή δύναμη, πού τόν ξεχωρίζει ἀπό τά ἄλλα ἐπίγεια ὄντα καί τόν ἐξισώνει μέ τούς ἀγγέλους, εἶναι εἰκόνα τῆς Θείας Ὑπάρξεως. Οἱ ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ, συγκροτοῦν τήν ὁμοίωση τοῦ ἀνθρώπου μ᾿ Ἐκεῖνον. Ὁ Θεός, βέβαια, πού μέ τήν παντοδύναμη δεξιά Του ἀποτύπωσε τήν ὁμοίωσή Του στόν ἄνθρωπο, εἶναι πέρα ἀπό κάθε ὁμοίωση καί σύγκριση.
Ὁ ἄνθρωπος! Τί ἔξοχη ὕπαρξη, ὕπαρξη γεμάτη μέ τόσα προσόντα, μέ τόση ὡραιότητα!
Γι᾿ αὐτόν δημιουργήθηκε ἀπό τόν Δημιουργό ἡ ὁρατή κτίση. Ὅλη προορίζεται γιά τήν ἐξυπηρέτησή του, ὅλη ἀποτελεῖ τό θαυμαστό νοικοκυριό του.
Κάθε ἄλλο δημιούργημα Του τό ἔφερε ἀπό τήν ἀνυπαρξία στήν ὕπαρξη ὁ Δημιουργός μόνο μέ μιά παντοδύναμη ἐντολή Του. Ὅταν, ὅμως, θέλησε νά ὁλοκληρώσει τή δημιουργία τοῦ σύμπαντος μέ τήν πλάση τοῦ ὡραιότερου, τοῦ τελειότερου δημιουργήματός Του, ὁ Τριαδικός Θεός συσκέφθηκε.
Ὁ ἀπέραντος καί πολυποίκιλος ὑλικός κόσμος, πού δημιουργήθηκε πρίν ἀπό τόν ἄνθρωπο, ἦταν –τό λέμε μέ βεβαιότητα, γιατί λέμε τήν ἀλήθεια– δημιουργία προετοιμασίας.
Ἕνας ἐπίγειος βασιλιάς οἰκοδομεῖ καί στολίζει τό λαμπρό του παλάτι γιά νά τοποθετήσει σ᾿ αὐτό τήν εἰκόνα του. Ὁ Βασιλιάς τῶν βασιλέων καί Θεός τῶν θεῶν δημιουργεῖ τήν ὁρατή κτίση μ᾿ ὅλον τόν στολισμό της, μ᾿ ὅλη τή θαυμαστή μεγαλοπρέπειά της, γιά νά τοποθετήσει σάν σέ παλάτι τήν τελική αἰτία ὅλων τῶν κτισμάτων Του, τήν εἰκόνα Του.

Μέ τή δημιουργία τοῦ σύμπαντος καί πρίν ἀπό τήν πλάση τοῦ ἀνθρώπου, ὁ Θεός ἐπιθεωρεῖ τά κτίσματά Του καί τά βρίσκει ὅλα ἱκανοποιητικά: «Καί εἶδε ὁ Θεός πώς ἦταν καλά»².

Μετά τήν πλάση τοῦ ἀνθρώπου, ἐπιθεωρεῖ πάλι τήν κτίση Του καί τή βρίσκει ὄχι ἁπλῶς ἱκανοποιητική ἀλλά θαυμαστή, ὁλοκληρωμένη, τέλεια: «Καί εἶδε ὁ Θεός ὅλα ὅσα δημιούργησε, καί ἦταν πάρα πολύ καλά»³.
Ἄνθρωπε, κατανόησε τήν ἀξία σου!
Ρίξε τή ματιά σου στά λιβάδια καί τά χωράφια, στά μεγάλα ποτάμια καί τίς ἀπέραντες θάλασσες, στά ψηλά βουνά, στά ὑπέροχα δένδρα, σ᾿ ὅλα τά ζῶα τῆς γῆς, σ᾿ ὅλα τά ψάρια τῶν νερῶν. Κοίταξε τ᾿ ἀστέρια, τό φεγγάρι, τόν ἥλιο, τόν οὐρανό ὁλόκληρο. Ὅλα ἔγιναν γιά σένα, ὅλα προορίστηκαν γιά τήν ἐξυπηρέτησή σου.

Ἐκτός ἀπό τόν ὁρατό μέ τά σωματικά μάτια κόσμο ὑπάρχει καί ὁ ἀόρατος, πού εἶναι ἀσύγκριτα ἀνώτερος. Κι αὐτός ὁ κόσμος δημιουργήθηκε γιά τόν ἄνθρωπο.
Πόσο τίμησε ὁ Θεός τήν εἰκόνα Του! Μέ τί ὑψηλό προορισμό τήν ἔπλασε! Ὁ ὁρατός κόσμος εἶναι μόνο ὁ προθάλαμος τῆς αἰώνιας κατοικίας της, κατοικίας ἀσύγκριτα πιό ὡραίας καί πιό εὐρύχωρης. Σ᾿ αὐτόν τόν προθάλαμο ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ πρέπει νά ἑτοιμάστεῖ, νά δεχθεῖ τίς τελευταῖες πινελιές, πού θά κάνουν τέλεια τήν ὁμοίωσή της μέ τό πανάγιο καί ὑπερτέλειο Πρότυπό της. Μ᾿ αὐτή τή θαυμαστή ὁμοιότητα, μ᾿ αὐτή τή θεϊκή ὀμορφιά θά μπεῖ στό αἰώνιο ἀνάκτορο. Ἐκεῖ κατοικεῖ μέ τρόπο ἀσύλληπτο τό Πρότυπο, περιορίζοντας, θαρρεῖς, τήν ἀπειρία Του, γιά νά φανερώσει τόν ἑαυτό Του στά ἀγαπημένα Του λογικά πλάσματα.

Ὁ Τριαδικός Θεός εἰκονίζεται στήν τριαδικότητα τοῦ ἀνθρώπου. Ὅπως ὁ Θεός εἶναι Νοῦς, Λόγος καί Πνεῦμα, ἔτσι καί ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἔχει τρεῖς δυνάμεις: νοῦ, λόγο, καί πνεῦμα.
Οἱ σκέψεις καί οἱ πνευματικές αἰσθήσεις φανερώνουν τήν ὕπαρξη τοῦ νοῦ. Ὁ νοῦς, ἄν καί μές τίς ἐκδηλώσεις του γίνεται ὁλοφάνερος, παραμένει στήν οὐσία του ἐντελῶς ἀόρατος καί ἀπρόσιτος.
Στήν Ἁγία Γραφή καί στά συγγράμματα τῶν ἁγίων Πατέρων ὁρισμένες φορές ἡ ψυχή, γενικά, ὀνομάζεται πνεῦμα. Πνεῦμα ὀνομάζεται, ἐπίσης, καθώς εἴπαμε, καί μία ἀπό τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς – αὐτή πού ἀναφέρεται καί ὡς πνευματική αἴσθηση. Οἱ Πατέρες, πάλι, τό πνεῦμα ἄλλοτε τό ὀνομάζουν λόγο ἤ δύναμη τοῦ λόγου καί ἄλλοτε νοῦ. Νοῦ ὀνομάζουν τήν πρώτη ἀρχή καί τήν βασική πηγή τῶν πνευματικῶν σκέψεων καί αἰσθήσεων. Ἄς σημειώσουμε ἐδῶ ὅτι συχνά νόες ὀνομάζονται συνεκδοχικά καί τά κτιστά πνεύματα, οἱ ἀσώματες ἀγγελικές δυνάμεις.
Ἡ ψυχή αὐτή καθαυτήν εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Εἰκόνα τοῦ Θεοῦ παραμένει ἡ ἁμαρτωλή ψυχή καί ὅταν ρίχνεται στίς φλόγες τοῦ ἅδη!
«Εἰκών εἰμι τῆς ἀῤῥήτου δόξης σου, εἰ καί στίγματα φέρω πταισμάτων», ψάλλει ὁ ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας⁴.
Ὁ νοῦς μας εἶναι εἰκόνα τοῦ Πατέρα.
Ὁ λόγος μας εἶναι εἰκόνα τοῦ Υἱοῦ.
Τό πνεῦμα μας εἶναι εἶκόνα τοῦ ἁγίου Πνεύματος.

Στόν Τριαδικό Θεό τά τρία Πρόσωπα συναποτελοῦν μία θεϊκή Ὕπαρξη, δίχως νά ταυτίζονται ἀλλά καί δίχως νά χωρίζονται. Τό ἴδιο συμβαίνει καί στόν τριαδικό ἄνθρωπο: Οἱ τρεῖς δυνάμεις τῆς ψυχῆς –νοῦς, λόγος καί πνεῦμα– ἀπαρτίζουν μία ἑνότητα, δίχως νά ταυτίζονται καί δίχως νά χωρίζονται.
Ὁ νοῦς γέννησε καί δέν παύει νά γεννᾶ τή σκέψη. Ἡ σκέψη γεννήθηκε καί δέν παύει νά γεννιέται ἀπό τόν νοῦ. Κι ὅταν γεννιέται, ἀποθησαυρίζεται πάλι στόν νοῦ.
Νοῦς δίχως σκέψη δέν ὑπάρχει, ἀλλά καί σκέψη δίχως νοῦ δέν ὑπάρχει. Ἡ ἀρχή τοῦ ἑνός δηλώνει ἀπαραίτητα καί ἀρχή τοῦ ἄλλου. Ἡ ὕπαρξη τοῦ νοῦ συνεπάγεται τήν ὕπαρξη τῆς σκέψεως.
Τό πνεῦμα προέρχεται κι αὐτό ἀπό τόν νοῦ καί διαμορφώνει τή σκέψη. Γι᾿ αὐτό κάθε σκέψη ἔχει τό δικό της πνεῦμα, κάθε συλλογιστική ἔχει τό δικό της πνεῦμα, κάθε βιβλίο ἔχει τό δικό του πνεῦμα.
Τί εἶναι τό πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου; Εἶναι τό σύνολο τῶν αἰσθήσεων τῆς καρδιᾶς, αἰσθήσεων ψυχῆς λογικῆς καί ἀθάνατης αἰσθήσεων ἀνύπαρκτων στίς ψυχές τῶν ἄλογων ζώων.
Ἡ καρδιά τοῦ ἀνθρώπου ξεχωρίζει ἀπό τήν καρδιά ἑνός ζώου μέ τό πνεῦμα της. Ἡ καρδιά τοῦ ζώου ἔχει αἰσθήματα ἐξαρτημένα ἀπό τό αἷμα καί τά νεῦρα, δέν ἔχει αἴσθηση πνευματική. Αὐτή χαρακτηρίζει ἀποκλειστικά τή θεϊκή εἰκόνα, τόν ἄνθρωπο.
Ἡ ἠθική δύναμη τοῦ ἀνθρωπού εἶναι τό πνεῦμα του.
Ὁ νοῦς, ὁ λόγος καί τό πνεῦμα μας, μέ τήν κοινή ἀρχή τους καί τήν ἀμοιβαία σχέση τους, εἰκονίζουν τόν Πατέρα, τόν Υἱό καί τό Ἅγιο Πνεῦμα, τά αἰώνια, ἀίδια, ὁμοούσια καί ἰσότιμα Πρόσωπα τῆς Τριαδικῆς Θεότητας.
«Αὐτός πού ἔχει δεῖ ἐμένα, ἔχει δεῖ τόν Πατέρα», διακήρυξε ὁ Υἱός. «Ἐγώ εἶμαι ἀχώριστος ἀπό τόν Πατέρα, κι ὁ Πατέρας ἀπό μένα»⁵. Τό ἴδιο μποροῦμε νά ποῦμε γιά τόν νοῦ καί τή σκέψη τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ νοῦς εἶναι ἀόρατος· φανερώνεται στή σκέψη. Γνωρίζοντας τή σκέψη, γνωρίζεις τόν νοῦ πού τή γέννησε.
Ὁ Κύριος ἀποκάλεσε τό Ἅγιο Πνεῦμα «δύναμιν ἐξ ὕψους»⁶ καί «Πνεῦμα τῆς ἀληθείας»⁷. Ἀλήθεια εἶναι ὁ Υἱός. Δύναμη ἔχει καί τό ἀνθρώπινο πνεῦμα. Ἐκφράζει τίς σκέψεις τοῦ ἀνθρώπου, εἴτε ἀληθινές εἴτε ψεύτικες. Τό πνεῦμα ἐκδηλώνεται καί τίς μυστικές κινήσεις τῆς καρδιᾶς καί στή μορφή τῶν σκέψεων καί σέ κάθε ἐνέργεια τοῦ ἀνθρώπου. Τό πνεῦμα τῆς ἐξωτερικῆς συμπεριφορᾶς ἀποκαλύπτει τή σκέψη πού ὁδήγησε τόν ἄνθρωπο σ᾿ αὐτή τή συμπεριφορά.
Ὁ εὔσπλαχνος Κύριος στόλισε τήν εἰκόνα Του καί μέ τήν ὁμοίωση Του. Ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ εἶναι αὐτή καθαυτήν ἡ ψυχή ὡς ὕπαρξη, ἐνῶ ἡ ὁμοίωση εἶναι τό σύνολο τῶν ἰδιοτήτων τῆς ψυχῆς.
Ἡ νεόπλαστη εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ὁ ἄνθρωπος, ἦταν ὅμοιος μέ τόν Θεό, ἀθάνατος, σοφός, ἀγαθός, ἁγνός, ἄφθαρτος, ξένος πρός κάθε ἁμαρτωλό πάθος, κάθε ἁμαρτωλή σκέψη, κάθε ἁμαρτωλό αἴσθημα.
Ἕνας δόκιμος ζωγράφος σχεδιάζει πρῶτα τά χαρακτηριστικά τοῦ προσώπου, τό πορτρέτο τοῦ ὁποίου θέλει νά φιλοτεχνήσει. Καί ἀφοῦ σχεδιάσει μέ ἀκρίβεια τά χαρακτηριστικά του, συμπληρώνει στή συνέχεια καί τελειοποιεῖ τήν ὁμοιότητα μέ τό πρωτότυπο, τό μοντέλο του, χρησιμοποιώντας τόν χρωστήρα καί τά κατάλληλα χρώματα. Ὁ Θεός ἔφτιαξε τήν εἰκόνα Του ὅμοιά Του. Τά χαρακτηριστικά τοῦ ἀνθρώπου ἦταν ὅμοια μέ τά χαρακτηριστικά τοῦ Θεοῦ. Διαφορετικά ἡ εἰκόνα θά ἦταν ἐλλειπής, θά ἦταν ἀνάξια καί ἀναντίστοιχη τοῦ Δημιουργοῦ της καί δέν θά ἐκπλήρωνε τήν ἀποστολή της.

Ἀλίμονο! Ἀλίμονο! Θρηνῆστε, οὐρανοί!
Θρηνῆστε, ἥλιε!
Θρηνῆστε, ὅλα τ᾿ ἀστέρια!
Θρήνησε γῆ!
Θρηνῆστε, ὅλα τά πλάσματα, οὐράνια καί γήινα!
Θρήνησε, ὅλη ἡ κτίση!
Θρηνῆστε ἅγιοι Ἄγγελοι!
Θρηνῆστε πικρά καί ἀπαρηγόρητα! Φορέστε σάν χιτώνα τή βαθιά λύπη! Ἔγινε κάτι ὀλέθριο, κάτι πού δίκαια πρέπει νά ὀνομάζεται συμφορά.
Ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ ἔπεσε!

Ὁ ἄνθρωπος, τιμημένος ἀπό τόν Θεό μέ τό αὐτεξούσιο, ἕνα ἀπό τά λαμπερά καί ζωηρά ἄνθη τῆς ὁμοιώσεώς του μέ τόν Πλάστη του, πλανήθηκε ἀπό τόν ἤδη πεσμένο ἄγγελο, τό σκοτεινό πνεῦμα, τόν πατέρα τοῦ ψεύδους καί κάθε κακοῦ, καί ἔγινε κοινωνός τῆς πονηρῆς του σκέψης. Τήν πονηρή σκέψη τήν ἔκανε πράξη καί χωρίστηκε ἀπό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ἔχασε τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καί παραμόρφωσε τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ.
Μέ ἀκρίβεια καί ἐνάργεια περιγράφει ὁ Ἐκκλησιαστής τή συμφορά τῆς πτώσεως: «Ὅ,τι στράβωσε δέν μπορεῖ νά γίνει ἴσιο καί ὡραῖο· καί ὅ,τι λείπει δέν μπορεῖ νά μετρηθεῖ»⁸.
Τό πόσο διασαλεύθηκε ἡ εἰκόνα καί ἡ ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ εἶναι εὔκολο νά τό διαπιστώσει ὁ καθένας μέσα του. Ἡ ὀμορφιά τῆς θείας ὁμοιώσεως, πού συνίσταται στό σύνολο τῶν ἀρετῶν, ἀλλοιώθηκε μέ τά σκοτεινά καί βρωμερά πάθη. Τά χαρακτηριστικά τῆς θείας εἰκόνας στερήθηκαν τήν καθαρότητά τους καί τήν ἀμοιβαία συμφωνία τους. Ἔτσι, ἡ σκέψη καί τό πνεῦμα ἀντιμάχονται μεταξύ τους καί ἐπαναστατοῦν ἐναντίον τοῦ νοῦ, παύοντας νά ὑποτάσσονται σ᾿ αὐτόν. Ὁ ἴδιος ὁ νοῦς, πάλι, βρίσκεται σέ διαρκή σύγχυση, σέ ζοφερό σκοτισμό, πού τοῦ κρύβει τόν Θεό καί τόν δρόμο πρός τόν Θεό, τόν ἅγιο καί ἀναμάρτητο.
Ἀπό φρικτό μαρτύριο συνοδεύεται ἡ φθορά τῆς εἰκόνας καί τῆς ὁμοιώσεως τοῦ Θεοῦ. Αὐτό τό μαρτύριο ἀποκαλύπτεται μόνο στόν ἄνθρωπο πού ἀποσύρεται στήν ἡσυχία γιά μεγάλο χρονικό διάστημα καί παρατηρεῖ προσεκτικά τόν ἑαυτό του. Σ᾿ ὅποιον δέν τό κάνει, τό μαρτύριο αὐτό πνίγεται λίγο ἤ πολύ στίς ἐγκοσμιες ἀπολαύσεις.
Ἄνθωπέ μου, οἱ ἀδιάκοπες διασκεδάσεις καί τά ζωηρά γλέντια σου εἶναι οἱ ἀποδείξεις τοῦ μαρτυρίου σου! Μέ τό ποτήρι τῶν ποικίλων τέρψεων προσπαθεῖς νά ξεφύγεις ἀπό τόν βασανισμό. Δύστυχε! Μόλις βρεθεῖς ἔστω καί σέ μιά στιγμή νηφαλιότητας, διαπιστώνεις ὅτι τό μαρτύριο, πού πάσχιζες νά ἐξαλείψεις μέ τήν ἀπόλαυση, ἐξακολουθεῖ μέσα σου. Ἡ ἀπόλαυση, μάλιστα, τό ἐνίσχυσε. Γιατί, ἀφοῦ ξεκουράστηκε γιά λίγο κάτω ἀπό τή σκιά της, σηκώθηκε μέ ἀνανεωμένες δυνάμεις. Αὐτό τό μαρτύριο εἶναι μιά ἐσωτερική ἐπιβεβαίωση τῆς πτώσεως τοῦ ἀνθρώπου.
Ἡ πτώση σφράγισε καί τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου. Ἀπό τή γέννησή του τό σῶμα βρίσκεται σέ ἐχθρότητα ὄχι μόνο μέ ὅσα τό περιβάλλουν, ἀλλά καί μέ τήν ψυχή, πού ζεῖ μέσα του. Ὅλα τά στοιχεῖα τό πολεμοῦν. Τελικά, πληγωμένο ἀπό τούς ἐξωτερικούς καί ἐσωτερικούς πολέμους, ἐξασθενημένο ἀπό τίς ἀρρώστιες, ἐξαντλημένο ἀπό τά γηρατειά, πέφτει στό δρεπάνι τοῦ θανάτου, μολονότι πλάστηκε γιά τήν ἀθανασία, καί διαλύεται σέ σκόνη.
Μά καί πάλι, μέσα στήν κατάσταση τῆς πτώσεως, ἐμφανίζεται τό μεγαλεῖο τῆς εἰκόνας τοῦ Θεοῦ! Ἐμφανίζεται στόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος ἀπαλλάσεται ἀπό τήν πτώση.
Ὁ Θεός, μέ ἕνα ἀπό τά Πρόσωπά Του, προσέλαβε τήν εἰκόνα Του. Ἔγινε ἄνθρωπος. Ἔτσι λύτρωσε τήν εἰκόνα Του ἀπό τήν πτώση. Τήν ἀποκατέστησε στήν πρότερη δόξα της, ἤ μᾶλλον τήν ὁδήγησε σέ δόξα ἀσύγκριτα πιό μεγάλη ἀπό ἐκείνη πού εἶχε κατά τή δημιουργία. Δίκαιος εἶναι ὁ Κύριος μέσα στό ἔλεός Του: Λυτρώνοντας τόν ἄνθρωπο, τόν δόξασε περισσότερο, ἐπειδή αὐτός δέν ἔπεσε μέ δική του πρωτοβουλία, ὅπως παλαιότερα ὁ Ἑωσφόρος, ἀλλά μέ ὑπόδειξη τοῦ πεσμένου ἀγγέλου. Ὁ σατανάς ἀπό φθόνο τόν ἔκανε νά πέσει, παρουσιάζοντάς του ἀπατηλά τό κακό ὡς καλό.
Ὅλα τά Πρόσωπα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ συμμετέχουν στό ἔργο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ, τό καθένα μέ τή δική Του ἰδιότητα. Ὁ Πατέρας παραμένει ὁ γεννήτορας τοῦ Υἱοῦ καί ἡ ἀρχή τῆς Θεότητας, ὁ Υἱός γεννιέται καί τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐνεργεῖ. Καί ἐδῶ πάλι φαίνεται πώς ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀκριβής εἰκόνα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.
Ὁλόκληρη ἡ ἁγία Τριάδα ἔρχεται σέ κοινωνία μέ τόν ἄνθρωπο, ὅταν ὁ Υἱός ντύνεται τήν ἀνθρώπινη φύση –ὅπως καί ἡ σκέψη μας, γιά νά ἐπικοινωνήσει μέ τούς ἄλλους, ντύνεται μέ τόν ἦχο τῆς φωνῆς μας. Ἔτσι τό μή ὑλικό συνδέεται μέ τό ὑλικό. Μέ τόν ἦχο τό πνεῦμα ἐπικοινωνεῖ μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους καί μέ τόν ἦχο ἀποκαλύπτεται ὁ νοῦς.
Ἐνανθρώπησε, λοιπόν, ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ἡ θεία Ἀλήθεια. Μέ τήν ἀλήθεια ἡ διάνοιά μας καθαρίστηκε καί ἀποκαταστάθηκε. Τό πνεῦμα μας ἀπέκτησε τήν ἱκανότητα τῆς κοινωνίας μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀπό τό ὁποῖο πῆρε ζωή, ὄντας πρωτύτερα νεκρό. Ὁ νοῦς μας εἶδε καί γνώρισε τόν Πατέρα.
Ὁ τριαδικός ἄνθρωπος θεραπεύεται ἀπό τόν Τριαδικό Θεό. Ἀπό τόν Λόγο θεραπεύεται ἡ διάνοια, ἡ ὁποία ἀπό τήν περιοχή τοῦ ψεύδους καί τῆς αὐταπάτης μεταφέρεται στήν περιοχή τοῦ ψεύδους καί τῆς αὐταπάτης μεταφέρεται στήν περιοχή τῆς ἀλήθειας. Ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα ζωογονεῖται τό πνεῦμα, τοῦ ὁποίου ἡ κατάσταση μεταβάλλεται ἀπό σαρκική καί ψυχική σέ πνευματική. Ὁ Πατέρας ἀποκαλύπτεται στόν νοῦ καί τόν θεοποιεῖ. «Τόν νοῦ τοῦ Χριστοῦ ἔχουμε», λέει ὁ Ἀπόστολος⁹.

Πρίν ἀπό τήν ἔλευση τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ὁ ἄνθρωπος ἦταν νεκρός πνευματικά καί παρακαλοῦσε τόν Κύριο: «Δεῖξε μας τόν Πατέρα!»¹⁰. Ἀφοῦ, ὅμως ἔλαβε τό Πνεῦμα τῆς υἱόθεσίας¹¹, ζωογονήθηκε πνευματικά. Ἔτσι τώρα νιώθει πώς ἔχει γίνει παιδί τοῦ Θεοῦ καί, παρακινημένος ἐσωτερικά ἀπό τήν ἁγιοπνευματική ἐνέργεια, ἀπευθύνεται στόν Θεό μέ οἰκειότητα: «Ἀββά, Πατέρα μου!»¹².

Στήν κολυμβήθρα τοῦ Βαπτίσματος ἡ πεσμένη εἰκόνα τοῦ Θεοῦ ἀποκαθίσταται, ὁ ἄνθρωπος γεννιέται «ἀπό τό νερό κι ἀπό τό Πνεῦμα»¹³ στήν αἰώνια ζωή. Ἀπό τήν ὥρα αὐτή τό Ἅγιο Πνεῦμα, πού ἀπομακρύνθηκε ἀπό τόν ἄνθρωπο μετά τήν πτώση του, τοῦ συμπαραστέκεται σ᾿ ὅλη τή διάρκεια τοῦ ἐπίγειου βίου του καί θεραπεύει μέ τή μετάνοια τίς πληγές πού τοῦ προξενεῖ ἡ ἁμαρτία μετά τό Βάπτισμα. Ἔτσι, μέ τή μετάνοια, τοῦ παρέχει τή δυνατότητα τῆς σωτηρίας ὥς τήν τελευταία του πνοή.
Ἡ ὡραιότητα τῆς ὁμοιώσεως ἀποκαθίσταται μέ τήν ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος, ὅπως ἡ εἰκόνα μέ τό Βάπτισμα, καί ὁλοκληρώνεται μέ τήν τήρηση τῶν εὐαγγελικῶν ἐντολῶν. Ὑπόδειγμα καί τέλεια ἐκπλήρωση αὐτῆς τῆς ὡραιότητας εἶναι ὁ Θεάνθρωπος, ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός.
«Μιμηθεῖτε ἐμένα, ὅπως κι ἐγώ μιμοῦμαι τόν Χριστό»¹⁴. Μ᾿ αὐτά τά λόγια καλεῖ ὁ Ἀπόστολος τούς πιστούς νά ἀποκαταστήσουν καί νά τελειοποιήσουν μέσα τους τήν ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ. Τούς ὑποδεικνύει τό πανίερο Πρότυπο τελειότητας τῶν καινούργιων ἀνθρώπων, τῶν ἀνθρώπων πού ἀναδημιουργήθηκαν καί ἀνακαινίστηκαν μέ τή λύτρωση: «Ντυθεῖτε τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό»¹⁵.
Ὁ Τριαδικός Θεός, λυτρώνοντας τήν εἰκόνα Του, τόν ἄνθρωπο, τοῦ ἔδωσε τή δυνατότητα νά βλελτιώσει τή θεία ὁμοίωσή του στόν ὑπέρτατο βαθμό. Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ τώρα νά φτάσει ὥς τήν ἕνωσή του μέ τό θεῖο Πρότυπο. Τό φτωχό πλάσμα ἑνώνεται μέ τόν ὑπερτέλειο Πλάστη!
Θαυμαστή, ἐκπληκτική εἶναι ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ἡ εἰκόνα μέσω τῆς ὁποῖας φωτίζει καί ἐνεργεῖ ὁ Θεός! Ἡ σκιά τοῦ ἀποστόλου Πέτρου θεράπευσε τούς ἀρρώστους¹⁶! Ἐκεῖνος πού τοῦ εἶπε ψέματα ἔπεσε νεκρός, γιατί θεωρήθηκε πώς εἶπε ψέματα στόν ἴδιο τόν Θεό¹⁷! Τά μαντήλια τῆς κεφαλῆς καί τοῦ λαιμοῦ τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἔκαναν θαύματα¹⁸! Τά ὀστά τοῦ πνευματοφόρου Ἐλισαίου, μόλις ἦρθαν σέ ἐπαφή μέ ἕναν νεκρό, τόν ὁποῖο βιαστικά ἔριξαν στόν τάφο τοῦ προφήτη οἱ ἐνταφιαστές, τόν ἀνέστησαν¹⁹!
Ἡ ὁμοίωση μέ τόν Θεό, ἡ ἕνωση μαζί Του, ὅταν πραγματοποιηθεῖ, διατηρεῖται μέ τήν ἐμμονή στίς εὐαγγελικές ἐντολές. «Μείνετε ἑνωμένοι μαζί μου», παραγγέλει ὁ Σωτήρας στούς μαθητές Του· «τότε κι ἐγώ θά εἶμαι ἑνωμένος μαζί σας... Ἐγώ εἶμαι τό κλῆμα, ἐσεῖς οἱ κληματόβεργες. Ἐκεῖνος πού μένει ἑνωμένος μαζί μου κι ἐγώ μαζί του, αὐτός δίνει καρπό πολύ»²⁰.
Λογική εἰκόνα τοῦ Θεοῦ!
Εἶναι δυνατό νά μή θέλεις νά παραμείνεις ἄξια εἰκόνα Του;
Μήπως θά θελήσεις νά παραμορφώσεις τόν ἑαυτό σου, νά ἐξαφανίσεις τή θεία ὁμοίωσή σου, νά μεταμορφωθεῖς σέ εἰκόνα τοῦ διαβόλου, νά κατέβεις στό ἐπίπεδο τῶν ἄλογων ὄντων;
Ὁ Θεός δέν σκόρπισε μάταια τά ἀγαθά Του. Δέν δημιούργησε ἄσκοπα τό σύμπαν. Δέν ἀποφάσισε ἀνώφελα νά πλάσει τήν εἰκόνα Του καί στή συνέχεια, ὅταν αὐτός ἔπεσε, νά τή λυτρώσει ἀκατάληπτα. Ὁπωσδήποτε μιά μέρα θά κρίνει πῶς χρησιμοποιήθηκαν οἱ ἀγαθοεργίες Του, πόσο ἐκτιμήθηκε ἡ ἐνανθρώπησή Του καί πόσο τιμήθηκε τό αἷμα Του πού χύθηκε λυτρωτικά γιά μᾶς.
Συμφορά, συμφορά στά πλάσματα πού περιφρονοῦν τίς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ, τοῦ Πλάστη καί Λυτρωτῆ τους!

Ἡ ἄσβεστη φωτιά, ἡ πύρινη ἄβυσσος, «πού ἔχει ἑτοιμαστεῖ γιά τόν διάβολο καί τούς δικούς του»²¹, περιμένει τίς εἰκόνες τοῦ Θεοῦ πού παραμορφώθηκαν καί ἀχρηστεύθηκαν. Ἐκεῖ θά καίγονται αἰώνια καί ἐκεῖ θά παραμένουν ἄκαυστες αἰώνια.
Ἀδελφοί! Ὅσο ἀκόμα συνεχίζεται ἡ ἐπίγεια περιπλάνησή μας, ὅσο ἀκόμα βρισκόμαστε στόν προθάλαμο τῆς αἰωνιότητας, τόν ὁρατό τοῦτο κόσμο, ἄς προσπαθήσουμε νά ξαναδώσουμε στή θεία εἰκόνα, τήν εἰκόνα πού τυπώθηκε ἀπό τόν Θεό στίς ψυχές μας, τά σωστά χαρακτηριστικά της. Μέ τά κατάλληλα χρώματα ἄς φιλοτεχνήσουμε τή θεία ὁμοίωση σ᾿ ὅλη της τήν ὡραιότητα, τή ζωντάνια καί τή φρεσκάδα. Ἔτσι, στή φοβερή Κρίση, ὁ Θεός θά μᾶς δεχθεῖ στό αἰώνιο καί μακάριο ἀνάκτορό Του, ὅπου εἶναι αἰώνια ἡμέρα καί αἰώνια γιορτή.
Ἄς πάρουμε θάρρος, οἱ ὀλιγόπιστοι! Ἄς ἀγωνιστοῦμε, οἱ ράθυμοι! Ἕνας ἄνθρωπος ἐμπαθής, ὅπως κι ἐμεῖς, ὁ ὁποῖος ἀρχικά, μέσα στόν σκοτισμό του, ἦταν ἐχθρός τοῦ Θεοῦ καί διώκτης τῆς Ἐκκλησίας, ὕστερα μεταστράφηκε καί διόρθωσε τόν ἑαυτό του. Τόσο, μάλιστα, ἀποκατέστησε τή θεία εἰκόνα μέσα του καί τόσο τέλεια ἐκπλήρωσε τήν ὁμοίωσή του μέ τόν Κύριο, ὥστε ἔφτασε νά ὁμολογεῖ μέ παρρησία: «Τώρα πιά δέν ζῶ ἐγώ, ἀλλά ζεῖ μέσα μου ὁ Χριστός»²².

Κανείς ἄς μήν ἀμφισβητήσει τήν ἀλήθεια αὐτῆς τῆς ὁμολογίας, ὁμολογίας πού ἐκφράζει ἀπόλυτα τήν Ἁγία Ἀλήθεια! Γιατί τόσο γεμάτος ἦταν ὁ Παῦλος ἀπό Πνεῦμα Ἅγιο, πού μέ τή φωνή του νεκροί ἀνασταίνονταν, δαιμόνια φυγαδεύονταν, δαιμονικές προρρήσεις ἔπαυσαν, ἐχθροί τοῦ θείου Φωτός ἔχασαν τό φῶς τους καί εἰδωλολάτρες ἀπαρνοῦνταν τά εἴδωλα, ὁμολογοῦσαν τόν Χριστό ὡς ἀληθινό Θεό καί Τόν προσκυνοῦσαν. Ἀμήν.

Τέλος καί τῇ Τρισηλίῳ Θεότητι

κράτος, αἶνος καί δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

Ἀπό τό βιβλίο: “ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ”

Τόμος Γ΄

Τῶν Ἐκδόσεων: Τῆς "Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου Ὠρωποῦ Ἀττικῆς”

 

Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Ἡγούμενο τῆς Ἱ.Μ. Παρακλήτου γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδει ἡ Ἱερά  Μονή.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

 http://HristosPanagia3.blogspot.com

1Γεν. Α΄ : 26.

2Γεν. Α΄ : 25.

3Γεν. Α΄ : 31.

4Γ΄ Εὐλογητάριο, ἤχου πλ. α΄, Νεκρώσιμης Ἀκολουθίας.

5Ἰω. ιδ΄ : 9,10.

6Λουκ. Κδ΄: 49.

7Ἰω. ιδ΄ : 17.

8Ἐκκλη. 1 : 15.

9Α΄ Κορ. β΄ : 16.

10Ἰω. : ιδ΄ : 8.

11Βλ. Ρωμ. Η΄ : 15.

12Ρωμ. Η΄ : 15.

13Ἰω. γ΄ : 5.

14Α΄ Κορ. ια΄ : 1.

15Ρωμ. Ιγ΄ : 14.

16Βλ. Πραξ. Ε΄ : 15.

17Βλ. Πράξ. Ε΄ : 1-5.

18Βλ. Πράξ. Ιθ΄: 12.

19Βλ. Δ΄ Βασ. 13 : 21.

20Ἰω. ιε΄ : 4, 5.

21Ματθ. Κε΄ : 41.

22Γαλ.β΄ : 20.