Τό εὐαγγέλιο πού διαβάσαμε εἶναι τῆς Ἁγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας. Αὐτό ἔταξαν οἱ Πατέρες νά διαβάζουμε στή μνήμη της. Ὅπως ἡ αἱμορροοῦσα γυναῖκα ἡ ὁποία θεραπεύτηκε χάρη στήν πίστη της στόν Κύριο μόνο πού ἄγγιξε τήν ἄκρη τῶν ἱματίων Του, ἔτσι καί ἡ Ἁγία Μεγαλομάρτυς Βαρβάρα, παρόλο τό νεαρό τῆς ἡλικίας της, ἐθεραπέυτηκε ἀπό κάθε ψυχική ἀσθένεια καί πάθος καί ἀξιώθηκε μέ τήν μεγάλη της πίστη νά μαρτυρήσει γιά τόν Χριστό καί νά ἔχει πολύ μεγάλη δόξα ἀνάμεσα εἰς τούς Ἁγίους.
Οἱ Ἅγιοί μας, ὅπως ἡ Ἁγία Μεγαλομάρτυς Βαρβάρα, ὅπως ὁ Ἅγιος πατήρ ἡμῶν, μέγας πατήρ τῆς Ἐκκλησίας π. Ἰωάννης Δαμασκηνός, τόν ὁποῖο ἐπίσης τιμοῦμε σήμερα, ἔχουν πάρα πολύ μεγάλη δύναμη καί παρρησία εἰς τόν Θεό. Γι' αὐτό ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία τούς προβάλλει ἀφενός μέν ὡς πρότυπα γιά ἐμᾶς, ἔτσι ὥστε νά μιμηθοῦμε τή ζωή τους, ἀλλά συνάμα καί ώς μέλη τῆς Ἐκκλησίας μας, τά ὁποῖα ὡς ἔχοντα πολύ μεγάλη δύναμη καί παρρησία εἰς τόν Θεόν, μποροῦν νά βοηθοῦν καί ἐμᾶς μέ τίς πρεσβεῖες τους εἰς τόν ἀγῶνα τόν πνευματικό πού κάνουμε γιά νά ἀξιωθοῦμε καί ἐμεῖς τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
Καί ὁ Ἅγιος Πορφύριος ἐπίσης εἶναι ἕνας σύγχρονος Ἅγιος μέ πολύ παρρησία εἰς τόν Θεό, ἀλλά καί ὁ Ἅγιος Γεράσιμος, ὁ ὁποῖος «φιλοξενοῦσε» τόν Ἅγιο Πορφύριον εἰς τόν ναό του, ὅσο ὁ Ἅγιος βρισκότανε ἐδῶ εἰς τήν γῆ καί ὑπηρετοῦσε στήν Πολυκλινική τῶν Ἀθηνῶν. Καί τοῦ ἔκανε ἕνα μεγάλο θαῦμα. Διηγεῖτο ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «στά Τουρκοβούνια πού μέναμε, ἡ τοποθεσία ἦταν πολύ κατηφορική. Σηκωνόμουνα πολύ πρωί, ἔφευγα γιά τήν ἐκκλησία, τόν Ἅγιο Γεράσιμο, καί γύριζα τό βράδυ. Ὁ δρόμος ἔξω ἀπό τό σπίτι μας ἦταν πολύ δύσκολος καί μέ μεγάλη κατωφέρεια. Μιά ἡμέρα, Κυριακή πρωί, ἔπεσα κάτω», λέγει ὁ Ἅγιος, «καί ἔσπασα τό πόδι μου. Δέν εἶχε καί καλά-καλά ξημερώσει»[1]. Καί τέλος πάντων κάποιοι ἄνθρωποι, ἄκουσαν τά βογγητά του καί τό ἀσθενοφόρο πού ἦρθε τόν ὁδήγησε στό νοσοκομεῖο. Εἶχε σπάσει τό ἀριστερό του πόδι στήν κνήμη.
«Οἱ γιατροί ἔβαλαν τό πόδι μου στόν γύψο», λέει ὁ Ἅγιος, «καί μετά ἀπό δεκαπέντε μέρες πού ἔμεινα στό κρεβάτι, ἔκανα τήν προσευχή μου», λέει ὁ Ἅγιος, «καί ἔριξα αὐθόρμητα καί μιά ματιά στό πόδι μου». Καί τότε ὁ Ἅγιος εἶδε μέ την Χάρη τοῦ Θεοῦ ὅτι τό πόδι τό εἶχαν βάλει στραβά στόν γύψο καί ζήτησε ἀπό τούς γιατρούς νά ἀνοίξουν τόν γύψο. «Ὁ καθηγητής δέν δέχτηκε στήν ἀρχή καί μάλιστα εἶπε μέ κάποια ἴσως περιφρόνηση: - Ὁ παπάς ἀντί νά κοιτάξει τήν ἐκκλησία του, θέλει νά μᾶς ἐλέγξει. Δέν ἔδειξε κανείς ἐνδιαφέρον». Ὁ Ἅγιος ἐπέμενε καί μάλιστα δέν ἔτρωγε ἐπίτηδες γιά νά τόν προσέξουν. «Καί ὅταν πάλι μέ τήν ἐπιμονή του κατάφερε οἱ γιατροί νά τό ξαναδοῦν καί νά τοῦ βγάλουν πάλι ἀκτίνες, τότε πράγματι εἶδαν ὅτι ἦταν στραβά τοποθετημένο τό πόδι, ὁ καθηγητής τότε τοῦ εἶπε μέ κάποια ἴσως δόση εἰρωνείας: παπά εἶσαι πολύ ἁμαρτωλός καί τώρα θά δεῖς τί θά τραβήξεις! Πρέπει νά σοῦ σπάσουμε τό πόδι καί νά τό ξαναβάλουμε καλά». Καί πράγματι μέ δύναμη χτυποῦσαν τόν γύψο καί ὁ Ἅγιος λέει, «ἔκανα τήν ταπεινή μου προσευχή»[2] καί δέν μιλοῦσε. Καί πράγματι ἔβγαλαν τόν γύψο, τραβοῦσαν τό πόδι καί πράγματι τό ἔσπασαν πάλι καί τό ἔβαλαν στή σωστή του θέση τό κόκκαλο.
Ἔτσι ὁ Ἅγιος πέρασε αὐτή τή δοκιμασία καί γιά δύο-τρεῖς μῆνες ἔμεινε στό κρεβάτι μέ ἀποτέλεσμα νά ἀτροφήσουν καί οἱ μῦς, ὅπως γίνεται συνήθως, καί κρατοῦσε πατερίτσες ὅταν ἄρχισε λίγο νά ἰσορροπεῖ καί νά μπορεῖ λίγο νά κινεῖται. Καί ὁ καθηγητής τότε τοῦ εἶπε ὅτι πρέπει νά ἀγοράσεις ἕνα μπαστούνι. Καί ζήτησε ὁ Ἅγιος ἀπό τήν ἀδελφή του, ἡ ὁποία τόν διακονοῦσε, νά πάει νά ἀγοράσει. Ἀλλά ἐνῶ ἑτοιμάστηκε, ἦρθε μία γυναίκα ἐκεῖ στήν ἐκκλησία, καί αὐτή ἔφερε ἕνα μπαστούνι! Κρατοῦσε στά χέρια της ἕνα μπαστούνι. «Πῆγε στήν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Γερασίμου καί εἶπε: - Ἅγιέ μου, ἐγώ δέν σέ ἤξερα. Οὔτε εἶχα ποτέ ἀκούσει γιά σένα. Οὔτε τό ὄνομά σου εἶχα ἀκούσει. Κι ὅμως μέ τίμησες καί μέ ἐπισκέφτηκες καί μοῦ ζήτησες τό μπαστούνι πού ἀγόρασα ἀπό τά Ἱεροσόλυμα νά τό φέρω στό σπίτι σου. Καί νά, τό ἔφερα, Ἅγιέ μου. Μοῦ εἶπες: «Τό μπαστούνι τό θέλω αὔριο τό πρωί νά μοῦ τό φέρεις»! Ἐγώ δέν ἤξερα πού βρίσκεσαι καί ρωτώντας ἔμαθα καί σέ βρῆκα. Ἐγώ μέ τήν ἀδελφή μου καί τήν νεωκόρο καθόμασταν στά στασίδια δίπλα στό παγκάρι. Μᾶς ἐπλησίασε καί μᾶς εἶπε: - Τί πράγμα ἦταν αὐτό; Γιατί μοῦ ζήτησε ὁ Ἅγιος τό μπαστούνι; Τί τό ἤθελε; Κι ἡ νεωκόρος εἶπε: - Ἄκουσε νά δεῖς τί τό θέλει ὁ Ἅγιος τό μπαστούνι. Ὁ ἴδιος δέν τό χρειάζεται, ἀλλά ὁ Ἅγιος ἔχει καί τόν ὑπηρέτη του κι ὁ ὑπηρέτης του εἶναι ἀπό δῶ ὁ παπάς πού βλέπεις. Εἶχε σπάσει τό πόδι του καί μῆνες ὑπέφερε πολλά, ἀλλά σήμερα σηκώθηκε κι οἱ γιατροί τοῦ εἶπαν νά κρατήσει μπαστούνι. Καί νά, ἡ ἀδελφή του ἦταν ἕτοιμη νά πάει στήν ὁδό Αἰόλου νά τοῦ ἀγοράσει τό μπαστούνι. Ἔλα, λοιπόν, πᾶρε τό μπαστούνι ἀπό τόν Ἅγιο καί φέρε το ἐδῶ στόν ὑπηρέτη του.
Συγκινημένη ἡ κυρία μουῦ ἔφερε τό μπαστούνι καί μοῦ φίλησε τό χέρι. - Πᾶρε το, μοῦ λέγει, πάτερ μου, καί συγχώρεσέ μου τίς ἁμαρτίες. Τό ἀγόρασα στά Ἱεροσόλυμα. Εἶναι ἀπό τόν Πανάγιο Τάφο. Τήν εὐχαρίστησα. Πῆρα τό μπαστούνι καί τό χρησιμοποίησα ἀμέσως, ἀφοῦ πέταξα τίς πατερίτσες. Αὐτό τό μπαστούνι τό ὀνόμασα «τοῦ Ἁγίου Γερασίμου» καί τό ἀγάπησα πολύ. Τό προσέχω νά μήν τό χάσω. Ἀλλά εἶναι καί πολύ θαυμαστό, γιατί ὅταν κανείς πονάει κάπου στό σῶμα του, τόν χτυπῶ λίγο μέ τό μπαστούνι καί γίνεται καλά»[3].
Βλέπουμε ἐδῶ πῶς ὁ Ἅγιος Γεράσιμος ὑπηρετεῖ τόν ἅγιο ὑπηρέτη του, τόν Ἅγιο Πορφύριο, καί φανερώνει τήν μεγάλη παρρησία πού ἔχει στόν Θεό. Πράγματι ἡ δύναμη τῶν Ἁγίων εἶναι πάρα πολύ μεγάλη! Θά πρέπει νά καταφεύγουμε στίς πρεσβεῖες τους. Λέγει ὁ Κύριος στόν Προφήτη Ἰερεμία: ψάξτε νά βρεῖτε ἕναν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος στήν πράξη εἶναι δίκαιος καί εὐσεβής καί Ἐγώ θά φανῶ σπλαχνικός γιά ὅλο τόν λαό. Γιατί ὁ Ἅγιος μέ τίς πρεσβεῖες του σκεπάζει τόν λαό, καί σώζει μέ τίς πρεσβεῖες του καί μέ τήν Χάρη πού ἔχει πολλούς ἀνθρώπους, ὅσο βέβαια καί αὐτοί μετανοοῦν.
«Νά ζητᾶς κάθε μέρα μέ δίψα τά λόγια τῶν Ἁγίων, γιά νά ἀναπαύεσαι πάνω στά λόγια τους», λέει καί ἡ Διδαχή τῶν Ἀποστόλων. «Εἶναι μεγάλη τέχνη νά τά καταφέρετε νά ἁγιαστεῖ ἡ ψυχή σας», λέγει πάλι ὁ Ὅσιος Πορφύριος. «Παντοῦ μπορεῖ νά ἁγιάσει κανείς»[4], ὅπως καί ὁ ἴδιος ἁγίασε στό κέντρο τῆς Ἀθήνας, ὑπηρετῶντας τόν συνάνθρωπο του, στήν Πολυκλινική.
«Καί στήν Ὁμόνοια μπορεῖ νά ἁγιάσει κανείς», λέει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «ἐάν τό θέλει. Στήν ἐργασία σας, ὅποια καί ἄν εἶναι, μπορεῖτε νά γίνετε Ἅγιοι, μέ τήν πραότητα, τήν ὑπομονή, τήν ἀγάπη. Νά ἐργάζεσαι μέ εὐλάβεια. Νά ἔχεις πίστη μέσα σου καί προσευχή καί μέ αὐτόν τόν τρόπο θά ἁγιάσεις. Φαντάσου μιά πόλη μέ 500.000 κατοίκους οἱ ὁποῖοι ἁμαρτάνουν. Σέ ἕνα μοναστήρι ἐκεῖ ζεῖ ἕνας μοναχός ἀσκητής, ὁ ὁποῖος σηκώνει τά καθαρά χέρια του στόν Θεό καί Τόν παρακαλεῖ νά μήν τιμωρήσει ὅλες αὐτές τίς χιλιάδες πού ἁμαρτάνουν. Σέ διαβεβαιώνω λοιπόν, ὅτι γιά τό χατίρι αὐτοῦ τοῦ ἀσκητοῦ, ὁ Θεός δέν τιμωρεῖ τίς 500.000! Οἱ Ἅγιοι εἶναι ἱκανοί γιά τά πάντα», λέει ὁ Ἅγιος Πορφύριος. «Ὁ Ἅγιος μπορεῖ νά ζητήσει ἀπό τόν Θεό ὅ,τι θέλει καί νά του τό δώσει ὁ Θεός!»[5]. Εἶναι πολύ μεγάλη ἡ δύναμη τῶν Ἁγίων.
«Ὅταν ἁγιάζουμε, τότε μεταμορφωνόμαστε, μποροῦμε νά προσευχόμαστε στούς Ἁγίους», λέει καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος. «Ἀλλά χρειάζεται ἁπλότητα, νά τούς μιλᾶμε ἁπλά. Τούς Ἁγίους τούς φωνάζεις καί ἔρχονται. Ἡ δουλειά ὅλων γενικά τῶν Ἁγίων εἶναι νά βοηθοῦν καί νά προστατεύουν ἐμᾶς τούς ταλαίπωρους ἀνθρώπους ἀπό τούς ὁρατούς καί τούς ἀοράτους πειρασμούς. Οἱ Ἅγιοι ἔκαναν πραγματικά πολύ μεγάλους ἀγῶνες γιά νά καθαριστοῦν, νά φωτιστοῦν καί νά φτάσουν στή θεώση. Ἔκαναν ἀγῶνες», ἀλλά ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «ἔκαναν μεγαλύτερο ἀγῶνα γιά νά κρύψουν τήν ἀρετή τους παρά γιά νά τήν ἀποκτήσουν. Γιατί γνώριζαν ὅτι πολύ μεγάλη ζημιά παθαίνει ὁ ἄνθρωπος ὅταν κενοδοξήσει, ὅταν ὑπερηφανευτεῖ. Ἡ ἀγάπη μέ τήν ταπείνωση, ἡ ἁπλότητα καί ἡ διάκριση εἶναι τά γνωρίσματα τῶν ἁγίων. Ἄν ὁ ἄνθρωπος βιάσει μέ διάκριση τόν ἑαυτό του νά μιμηθεῖ τή ζωή τῶν Ἁγίων, ἁγιάζεται καί αὐτός. Φτάνει νά ταπεινώνεται, νά συναισθάνεται τήν ἀθλιότητά του καί τή μεγάλη ἀχαριστία πρός τόν Θεό»[6].
«Συγκρίνοντας τόν ἑαυτό μας μέ τούς Ἁγίους βλέπουμε τά πάθη μας, ἐλεγχόμαστε, ταπεινωνόμαστε καί ἀγωνιζόμαστε μέ φιλότιμο καί μέ θεῖο ζῆλο νά τούς μιμηθοῦμε. Οἱ Ἅγιοι…… ἔβλεπαν μόνο τά δικά τους πάθη. Μέ τήν αὐτοκριτική καί τήν αὐτομεμψία πού εἶχαν, ἔπεσαν τά λέπια ἀπό τά μάτια τῆς ψυχῆς τους καί ἔφτασαν νά βλέπουν καθαρά καί βαθιά. Ἔβλεπαν τόν ἑαυτό τους κάτω ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους καί ὅλους τούς θεωροῦσαν καλύτερους ἀπό τόν ἑαυτό τους. Τά δικά τους σφάλματα τά ἔβλεπαν μεγάλα καί τά σφάλματα τῶν ἄλλων πολύ μικρά. Γιατί ἔβλεπαν μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς τους καί ὄχι μέ τά γήινα μάτια»[7].
«Ἡ ἁγιοσύνη», ἔλεγε πάλι ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «δέν εἶναι τυποποιημένη. Ὁ κάθε ἄνθρωπος ἔχει τόν δικό του τρόπο μέ τόν ὁποῖο ἁγιάζει. Ἐπειδή ἕνας ἅγιος ἁγίασε μένοντας πάνω στήν ἀμυγδαλιά, δέν σημαίνει ὅτι πρέπει νά πᾶς καί σύ νά ἀνεβεῖς σέ μιά ἀμυγδαλιά», ὅπως ὁ Ἅγιος Δαυίδ, «ἤ ἐπειδή ἔκανε 5.000 μετάνοιες, δέν σημαίνει ὅτι πρέπει νά κάνεις τόσες κι εσύ ἤ ἐπειδή κρατοῦσε τήν ἀναπνοή του στήν εὐχή, πρέπει κι ἐσύ νά κάνεις τό ἴδιο. Ἀλλά θά πρέπει ὁ κάθε ἄνθρωπος νά ἀξιοποιήσει τά ἰδιαίτερα χαρίσματα πού τοῦ ἔδωσε ὁ Θεός καί νά ἀγωνιστεῖ μέ φιλότιμο βιάζοντας τόν ἑαυτό του, ἔτσι ὥστε νά μείνει στήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, νά φυλάξει τήν Χάρη πού πῆρε μέ τό ἅγιο βάπτισμα γιά νά τήν φανερώσει ἐργαζόμενος τίς ἀρετές. Αὐτός πού ἔχει ἁγιότητα, τόν πονηρό τόν καταλαβαίνει, ὅπως καταλαβαίνει», λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «καί τήν ἁγιότητα ἑνός Ἁγίου.
Βλέπει τό κακό, ἀλλά συγχρόνως βλέπει καί τόν ἐσωτερικό ἄνθρωπο καί διακρίνει ὅτι τό κακό εἶναι τοῦ πειρασμοῦ καί ἔρχεται ἀπ' ἔξω. Μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς του βλέπει τά δικά του σφάλματα μεγάλα, ἐνῶ τῶν ἄλλων μικρά. Τά βλέπει στά ἀλήθεια μικρά, ὄχι ψεύτικα. Μπορεῖ νά τά βλέπει ὅτι εἶναι ἐγκλήματα, ἀλλά δικαιολογεῖ μέ τήν καλή ἔννοια τίς πονηριές τοῦ κακοῦ ἀνθρώπου. Δέν τόν περιφρονεῖ, δέν τόν θεωρεῖ κατώτερό του. Μπορεῖ μάλιστα νά τόν θεωρεῖ καί καλύτερο ἀπό τόν ἑαυτό του καί νά τόν ἀνέχεται ἐν γνώση του γιά πολλούς λόγους. Βλέπει λόγου χάρη τήν κακότητα ἑνός ἐγκληματία ἀλλά σκέφτεται ὅτι ἐκεῖνος ἔφτασε στό σημεῖο νά κάνει ἐγκλήματα γιατί δέν βοηθήθηκε καί ὅτι θά μποροῦσε καί ὁ ἴδιος νά ἦταν στή θέση του ἄν δέν τόν βοηθοῦσε ὁ Θεός. Ἔτσι δέχεται πολύ Χάρη»[8].
Ὅταν ἀκοῦμε τό συναξάρι τῶν Ἁγίων, «Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου...» νά στεκόμαστε ὄρθιοι μέ εὐλάβεια, ὅπως οἱ στρατιῶτες στέκονται προσοχή ὅταν διαβάζονται τά ὀνόματα τῶν ἡρωικῶς πεσόντων συναδέλφων τους. Πολύ μέ συγκίνησε», λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «τό συναξάρι τῶν Ἁγίων Ἀσκητῶν τοῦ Σινᾶ. 5.000 Ἀσκητές ἔζησαν στό Σινᾶ καί πόσοι ἄλλοι στό Ἅγιον Ὄρος! 1000 χρόνια πόσοι πατέρες ἁγίασαν! Ἀλλά καί οἱ ὁμολογητές καί οἱ μάρτυρες τί τράβηξαν.. καί ἐμεῖς γκρινιάζουμε γιά τήν παραμικρή ταλαιπωρία. Ζητᾶμε νά ἀποκτήσουμε χωρίς κόπο τήν ἁγιότητα. Σπανίζει ἡ αὐταπάρνηση. Οὔτε ἐμεῖς οἱ μοναχοί δέν καταλάβαμε ὅτι «τά καλά κόποις κτῶνται», δηλαδή ὅ,τι καλό γίνεται γίνεται μέ πολύ κόπο καί ἀποκτᾶται μέ πολύ ἀγῶνα. Καί ἔχουμε τήν ἐπιείκεια στόν ἑαυτό μας, δικαιολογοῦμε τόν ἑαυτό μας καί βρίσκουμε ἐλαφρυντικά γιά τό καθετί. Ἀπό ἐκεῖ ξεκινάει τό κακό. Ὁ διάβολος βρίσκει δικαιολογίες γιά τον κάθε ἄνθρωπο ἀλλά τά χρόνια περνᾶνε»[9].
Ὁ Ἅγιος ἀγαπᾶ ὄχι αὐτό πού τοῦ ἀρέσει προσωπικά, ἀλλά αὐτό πού ἀρέσει τοῦ Χριστοῦ», λέει καί ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας. «Τόν ἑαυτό του τόν παρατᾶ καί πρός τόν Χριστό τρέχει. Τήν φτώχεια του λησμονᾶ καί στόν πλοῦτο ἐκεῖνο ἐλπίζει. Γιατί ἡ δύναμη τῆς ἀγάπης εἶναι αὐτή πού κάνει αὐτούς πού ἀγαποῦν τά καλά νά μοιράζονται, ἡ δέ θέληση καί ἐπιθυμία τῶν Ἁγίων, ὅλοι ἀναλώνονται στόν Θεό.
Ἄς ἀγωνιστοῦμε καί ἐμεῖς λοιπόν, νά μιμηθοῦμε τούς Ἁγίους μας καί ἔτσι νά ζήσουμε μαζί τους στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Βίος καί Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, ἐκδ. Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς, Χανιά, (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου).
[2] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[3] Ὅ.π.
[4] Ὅ.π.
[5] Ὅ.π.
[6] Περί Προσευχῆς, Ἁγίου Παϊσίου Ἀγιορείτου, Λόγοι Στ΄, Ἱ. Ἡ. "Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος", Σουρωτή Θεσ/νικης, (στό ἑξῆς: Περί Προσευχῆς, Ἁγίου Παϊσίου).
[7] Πάθη καί Ἀρετές, Ἁγίου Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Ε΄, Ἱ. Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», 2010.
[8] Περί Προσευχῆς, Ἁγίου Παϊσίου Ἀγιορείτου, Λόγοι Στ΄, Ἱ. Ἡ. "Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος", Σουρωτή Θεσ/νικης, (στό ἑξῆς: Περί Προσευχῆς, Ἁγίου Παϊσίου).
[9] Μέ πόνο καί ἀγάπη γιά τόν σύγχρονο ἄνθρωπο, Ἁγίου Παϊσίου Ἀγιορείτου, Λόγοι Α΄, Ἱ. Ἡ. "Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος", Σουρωτή Θεσ/νίκης 1998.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου