Ὁ ἐν βασιλεύσι ἀπόστολος Μέγας Κωνσταντίνος ἑορτάζεται σήμερον. Τί σημαίνει αὐτό; Ὅτι ὁ ἄνθρωπος αὐτός πῆρε τό χάρισμα ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα νά εἶναι ἰσαπόστολος καί συνάμα ἦταν καί βασιλεύς. Εἶναι πρότυπο Βασιλέως, Ἰσαποστόλου καί Ἁγίου, παρόλο πού συκοφαντήθηκε πάρα πολύ ἀπό τούς ἀνιστόρητους ψευδοϊστορικούς τῆς Δύσεως. Ὅμως εἶναι ὁ θεμελιωτής τῆς Ρωμιοσύνης. Δηλαδή εἶναι ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος συνέτεινε ἀποφασιστικά, συνετέλεσε ἀποφασιστικά στήν ὀρθοδοξοποίηση τῆς ἀπέραντης ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας μέ μία σειρά μέτρων, ἀφοῦ πρῶτα ἐμπνεύστηκε βλέποντας τήν οὐράνια ὀπτασία: τόν Τίμιο Σταυρό μέ τά γράμματα ΕΝ ΤΟΥΤΟ ΝΙΚΑ. Ἔτσι ἐνίκησε τόν Μαξέντιο καί στή συνέχεια ἔδωσε τήν ἐλευθερία εἰς τούς χριστιανούς. Ὑπέγραψε τό διάταγμα τή ἀνεξιθρησκείας τό 313 στά Μεδιόλανα καί ἔτσι ἔπαψαν οἱ διωγμοί κατά τῶν χριστιανῶν. Οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ ἀνέπνευσαν καί ἀναπτύχθηκαν καί σιγά-σιγά ἡ ἀπέραντη ρωμαϊκή αὐτοκρατορία μεταβλήθηκε σέ μιά κοιτίδα, ὅπου ἄνθισε ἡ Ὀρθοδοξία καί οἱ ἄνθρωποί της ἔγιναν πλέον Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Καί ἐμεγαλούργησε πράγματι ὁ Χριστός μας, ὁ Τίμιος Σταυρός, καί θαυμαστώθηκε ἀνάμεσα στά διάφορα ἔθη. Εἶναι πρότυπο αὐτοκρατορίας καί θεμελιωτής αὐτῆς ἦταν πράγματι ὁ Μέγας Κωνσταντίνος. Κι ὅλα αὐτά βέβαια ἔχουν ὡς βάση τήν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τήν ὁποία ἐγκολπώθηκε ὁ Ἅγιος καί ἔτσι πῆρε τά πλούσια χαρίσματα, αὐτά πού χαρίζει τό Πνεῦμα τό Ἅγιον σέ αὐτούς οἱ ὁποῖοι ἔχουν καλή προαίρεση, ἔχουν καλή διάθεση. Εἶναι πάρα πολλά τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί ὁ Ἅγιος Κωνσταντίνος τά πῆρε, διότι ἤτανε ἄνθρωπος καλῆς προαιρέσεως. Ἦταν ταπεινός καί ἔτσι ἀναδείχτηκε ὁ ἐν βασιλεύσι ἀπόστολος.
«Τά δῶρα τοῦ Θεοῦ», λέει ὁ Ἅγιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός, «διακρίνονται σέ γενικά καί εἰδικά δῶρα. Τά γενικά δῶρα, συνίσταται στά τέσσερα στοιχεῖα τῆς φύσεως καί ὅσα ἄλλα ἀπορρέουν ἀπό αὐτά, ὅλα τά θαυμαστά καί φοβερά ἔργα τοῦ Θεοῦ πού περιγράφονται στήν Ἁγία Γραφή. Τά εἰδικά δῶρα εἶναι αὐτά πού χαρίζει ὁ Θεός, σέ κάθε ἄνθρωπο ξεχωριστά, εἴτε πλούτη πρός χάριν τῆς ἐλεημοσύνης», γιά νά κάνει δηλαδή ὁ ἄνθρωπος ἐλεημοσύνη, «εἴτε φτώχεια πρός χάριν τῆς ὑπομονῆς καί τῆς ταπεινώσεως», γιά νά μάθει ὁ φτωχός νά κάνει ὑπομονή καί νά ταπεινώνεται, «εἴτε ἐξουσία πρός χάριν τῆς δικαιοσύνης καί ἐνισχύσεως τῶν ἀρετῶν», ὅπως δόθηκε αὐτό τό χάρισμα στόν Μέγα Κωνσταντίνο καί πράγματι μέ λαμπρές νομοθετικές ρυθμίσεις ὁδήγησε τήν ρωμαϊκή αὐτοκρατορία ἐκεῖ πού ἔπρεπε νά εἶναι. Ἔτσι κατήργησε σιγά-σιγά τήν εἰδωλολατρία καί ἔδωσε τήν ἄνεση καί τήν ἐλευθερία στήν Ὀρθοδοξία. Εἶναι καί ἄλλα πολλά εἰδικά χαρίσματα πού δίνει τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, ὅπως, εἶναι ἀκόμα καί «ἡ ὑποδούλωση καί ἡ σκλαβιά πρός χάριν τῆς ταχείας σωτηρίας τῆς ψυχῆς. Ὅπως εἶναι ἡ ὑγεία πρός χάριν τῆς βοήθειας τῶν ἀδυνάτων, ἤ καί ἡ ἀσθένεια πρός χάριν τοῦ στεφάνου τῆς ὑπομονῆς. Ἀκόμα καί οἱ γνώσεις καί οἱ ἐπιδεξιότητες στήν πρός κτίση πλούτου πρός χάριν τῆς ἀρετῆς. Ἀκόμα καί ἡ ἀδυναμία καί ἡ ἔλλειψη δεξιοτήτων πρός χάριν τῆς ταπεινώσεως. Τά παραπάνω, ἄν καί φαίνονται ἀντίθετα μεταξύ τους, εἶναι ὅμως ὅλα καλά λίαν ἀνάλογα μέ τόν σκοπό τους. Ὀφείλουμε νά ἀποδίδουμε εὐχαριστία στόν Θεό γιά ὅλα τά δῶρα Του καί νά ὑπομένουμε μέ ὑπομονή καί ἐλπίδα κάθε δοκιμασία καί ἀντιξοότητα»[1]. Γιατί καί αὐτό εἶναι δῶρο Θεοῦ, εἶναι χάρισμα, εἶναι ἐπίσκεψη Θεοῦ. Αὐτά μᾶς λέει ὁ Ἅγιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός. Βλέπουμε πόσο θαυμαστά μᾶς καθοδηγοῦν οἱ Ἅγιοι, ἔτσι ὥστε νά μήν ὑπάρχει κανένα κόμπλεξ κατωτερότητος καί νά μήν ζητοῦμε μόνο τά χαρίσματα τά ὁποῖα ἐντυπωσιάζουν τόν πολύ κόσμο.
Ὁ Ἅγιος Πορφύριος ἦταν γεμάτος ἀπό ἁγιοπνευματικά χαρίσματα καί διηγεῖται κάποια θαυμαστά περιστατικά. Ἔλεγε: «πολλοί ἅγιοί μας συνεννοοῦντο ἀπό μακριά καί συμπροσηύχοντο. Ὅλα γίνονται μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ. Μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ δέν ὑπάρχουν ἀποστάσεις καί οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ μποροῦν καί ἀπό μακριά νά ἐπικοινωνοῦν καί νά συνεννοοῦνται. Παλιά», ἔλεγε ὁ Ἅγιος, «μέ ἕναν ἱερομόναχο ἀπό τό μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους στήν Εὔβοια, τόν πατέρα Παῦλο, συνεννοούμεθα πολλές φορές ἀπό μακριά.
Θά σᾶς πῶ ἕνα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ὅταν εἶχα πάει ἐκεῖ, μετά τό Ἅγιον Ὄρος, εἶχα ἕνα σοβαρό πρόβλημα. Λόγῳ τῆς ὑγείας μου ἤμουν ἄρρωστος, πολύ ἄρρωστος καί ἔπρεπε νά τρώγω κανένα αὐγό, λίγο γάλα. Δέν ἔπρεπε νά φάω τότε φασόλια, φακές κ.λπ. Ἐκεῖ κυρίως τρώγανε φασόλια, κουκιά, ρεβίθια. Ἐμένα ἡ ὑγεία μου δέν μοῦ ἐπέτρεπε νά μένω μέ ἄλλους ἀδελφούς καί νά τούς σκανδαλίζω. Ἔτσι τό αἰσθανόμουνα. Ντρεπόμουνα, ὅμως, νά τό πῶ καί σκεπτόμουν νά φύγω ἀπό τό μοναστήρι. Μιά μέρα ἐκάθησα κάτω ἀπό ἕνα μεγάλο δέντρο, πού τό ὀνομάζουνε ἀλεό. Μέ εἶχαν συνεπάρει αὐτές οἱ σκέψεις τῆς γῆς, ὁπότε ξεπροβάλλει μπροστά μου ὁ πατήρ Παῦλος, κρατώντας ἕνα μεγάλο βιβλίο. Ἦταν ἡ Ἁγία Γραφή, Παλαιά καί Καινή Διαθήκη. Εἶχε πάει βαθιά στά δέντρα, στό δάσος, καί διάβαζε. Ξαφνικά σηκώνεται, ἔρχεται σ' ἐμένα, πλησιάζει καί μοῦ λέει: - Τί κάνεις, πάτερ Πορφύριε; Ξέρεις τί σκέφθηκα; Γνωρίζω τό πρόβλημά σου, ὅτι εἶσαι ἄρρωστος καί ὑποφέρεις ἀπ' τό στομάχι σου, γιατί δέν χωνεύει τά φαγητά πού τρῶμε στό μοναστήρι. Λοιπόν, σκέφθηκα νά σοῦ δίνουμε καί γάλα καί αὐγά. Δικαιολογεῖσαι, ἐφόσον εἶσαι ἄρρωστος, νά κάνεις κάποια δίαιτα. Τόν ρωτάω: - Πῶς τό σκέφθηκες αὐτό; - Νά, λέει, τώρα πού ἐρχόμουν πρός τά ἐδῶ...". Βλέπετε, ὅλα τά κάνει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ»[2]. Καί πῶς ὁ πατήρ Παῦλος πῆρε τήν σκέψη τοῦ Ἁγίου Πορφυρίου διά μέσῳ τῆς Χάριτος!
«Πολλές φορές παλαιότερα, ἀλλά καί τώρα», διηγεῖται ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «"πετάω" στό Ἅγιον Ὄρος, πάνω ἀπ' τόν Ἄθωνα καί προσεύχομαι μαζί μέ τούς ἁγιορεῖτες πατέρες. Αἰσθάνομαι πολύ τήν Χάρη τῶν ἀσκητῶν καί τά θυμιάματα πού εὐωδιάζουν καθώς ἀνεβαίνουν στόν οὐρανό. Σύννεφα γύρω ἀπό τόν Ἄθωνα τά μοσχολίβανα! Αὐτά τά μέρη ἄλλοτε τά βάδιζαν ἅγιοι, μέ μεγάλη ἀφοσίωση καί προσευχή στόν Θεό. Καί οἱ πέτρες, καί αὐτές ἔχουν ἐμποτισθεῖ μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, πού προσείλκυαν οἱ ἅγιοι στόν ἑαυτό τους. Αὐτά τά πρόσωπα ἐκεῖ ἦταν ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ σταλμένοι ἐδῶ στή γῆ. Ἔζησαν ζωή ἀγγελική. Ἔζησαν μέ ἔρωτα πρός τόν Θεό, μέ ἀγάπη, μέ ἀφοσίωση.
Καθώς ξυπνάω τή νύχτα», διηγεῖται ὁ Ἅγιος, «ἐδῶ στό μοναστήρι, "βλέπω" τό Ἅγιον Ὄρος νά ἔχει πλημμυρίσει ἀπό τήν Χάρη ἐξαιτίας τῶν ἑωθινῶν προσευχῶν τῶν πατέρων. Μόλις χτυπάει τό τάλαντο, τρέχουνε νά ἀκούσουνε "Ἐξεγερθέντες τοῦ ὕπνου" κι ἀρχίζουνε μέ λαχτάρα, μέ ἀγάπη, μέ χαρά τίς προσευχές. Τί νά σᾶς πῶ! Ἀνοίγει ὁ Παράδεισος. Ἔτσι τά αἰσθάνομαι μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τά λέω. Ἀφῆστε νά τά λέω. Θέλω νά τά λέω. Ἀπ' τήν ἀγάπη μου γιά σᾶς τό κάνω!»[3].
Βλέπουμε πώς ὁ Ἅγιος δέν προβάλει τά χαρίσματά του, οὔτε τά ἀσκητικά του κατορθώματα, οὔτε τίς ἐμπειρίες του καί τά βιώματά του τά πνευματικά γιά ἄλλο λόγο, παρά μόνο γιά νά ὠφελήσεις, ἀπό ἀγάπη γιά τούς ἀκροατές του. Κι αὐτός εἶναι ὁ λόγος, ἡ αἰτία πού ἐνδεχομένως ἐπιτρέπεται νά ἀποκαλύπτει ὁ ἄνθρωπος κάποια πνευματικά του βιώματα. Κανονικά, βέβαια, δέν θά πρέπει νά ἀποκαλύπτει τίποτε, γιατί ὑπάρχει πάντα ὁ φόβος τῆς ὑπερηφανείας. Ἀλλά ὅμως οἱ Ἅγιοι, ἐπειδή ἔχουνε σέ ἕναν βαθμό ξεπεράσει αὐτόν τόν φόβο, γι' αὐτό καί κάποτε μᾶς ἀποκαλύπτουν μερικά ἀπό τά πνευματικά τους βιώματα.
Λέει καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης: «τά χαρίσματα τοῦ Θεοῦ δέν πρέπει νά τά κρατᾶς γιά τόν ἑαυτό σου, ἀλλά νά τά μοιράζεσαι μέ τούς ἄλλους. Γιά παράδειγμα πάρε τήν φύση τήν ἴδια. Ὁ ἥλιος δέν κρατάει τό φῶς γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά χορηγεῖ στήν γῆ καί τό φεγγάρι. Κύριε», ἔλεγε «ἀξίωσέ με μέ τήν Χάρη Σου νά μήν ἀφήσω ἀνεκμετάλλευτα τά τάλαντα πού μοῦ ἐμπιστεύτηκες. Κάνε, ὥστε νά χρησιμοποιῶ τίς δωρεές Σου κατά σωτήριο γιά μένα τρόπο. Κάνε, ὥστε νά αὐξήσω τόν ἀριθμό αὐτό τῶν ταλάντων μέ τόν προσωπικό μου κόπο».
Αὐτό ἀκριβῶς ἔκανε καί ὁ σήμερα ἑορταζόμενος Ἅγιος Κωνσταντίνος καί ἡ Ἁγία Ἑλένη. Ἀξιοποίησαν τά χαρίσματα, τά τάλαντα πού τούς ἔδωσε ὁ Θεός, στόν μέγιστο βαθμό κι ἔτσι ἀνεδείχθηκαν ἰσαπόστολοι, θεόστεπτοι βασιλεῖς, εὐεργέτες τῆς Ὀρθοδοξίας, στῦλοι καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας καί θεμελιωτές τῆς ρωμιοσύνης, τῆς Ὀρθόδοξης ρωμαίικης αὐτοκρατορίας. Μακάρι νά ἔχουμε τίς εὐχές τους καί τίς πρεσβεῖες τους.
Ἄς παρακαλοῦμε τούς Ἁγίους αὐτούς νά δέονται γιά τήν Ὀρθόδοξη πίστη μας καί γιά τήν Ὀρθόδοξη πατρίδα μας καί πάλι νά ἀξιωθοῦμε νά ζήσουμε σέ αὐτά τά μεγαλεῖα πού ἔζησαν κι ἐκεῖνοι καί ὁδήγησαν τήν αὐτοκρατορία τους, ἀλλά προπάντων νά ἀξιωθοῦμε νά ζήσουμε μαζί τους στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν, Ὅσιος Πέτρος ὀ Δαμασκηνός, μετάφρ. Ἀντώνιος Γαλίτης, ἐκδ. Τό περιβόλι τῆς Παναγίας, 1986, Γ΄τόμος.
[2] Βίος καί Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Β΄ ἔκδοση, Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς, (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου).
[3] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου