Μόρφωσις καί εὐσέβεια

Μόρφωσις καί εὐσέβεια

Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση

Συχνὰ ἀκοῦμε γιὰ ἱκανοὺς καὶ μορφωμένους κληρικούς, ποὺ δραστηριοποιοῦνται σὲ διάφορες ἐνορίες, ἰδιαίτερα στὶς πόλεις, οἱ ὁποῖοι ὅμως ὑστεροῦν πνευματικά, δηλαδὴ δὲν ἔχουν σταθερότητα στὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν καὶ πολλὲς φορὲς εἶναι αἰχμάλωτοι τοῦ ὀλέθριου κοσμικοῦ φρονήματος. Τὸ διαπιστώνει κανεὶς αὐτὸ, ὅταν ἔλθει σὲ ἄμεση ἐπικοινωνία μαζί τους καὶ ἀκούσει τὶς ἀπόψεις τους γιὰ διάφορα προβλήματα ποὺ ἀντιμετωπίζουν οἱ χριστιανοὶ καὶ τὶς λύσεις ποὺ προτείνουν οἱ ἴδιοι.

Τὶς προσωπικές τους θεωρίες δὲν τὶς ἐκφράζουν στὰ κηρύγματά τους, γιατί ὑπολογίζουν τὶς ἀντιδράσεις τῶν ἐνοριτῶν τους. Δὲν θέλουν νὰ μειωθεῖ ἡ καλὴ φήμη ποὺ ἔχουν, τὴν ὁποία προφανῶς ἀπέκτησαν μὲ τὴν ὑποκριτικὴ συμπεριφορά τους καὶ τὴν ψεύτικη προθυμία νὰ ἐξυπηρετοῦν τοὺς ἄνθρωπους γιὰ διάφορες ὑποθέσεις ποὺ τοὺς ἀπασχολοῦν. Εὔκολα ἐπίσης ὑπόσχονται, χωρὶς ὅμως νὰ ἐκπληρώνουν. Εἶναι λόγια γιὰ παραπλάνηση, τά ὁποῖα γρήγορα ἀποδεικνύονται λόγια τοῦ ἀέρα.

Εἶναι χρήσιμο νὰ θυμούμαστε πάντα τὰ λόγια τοῦ ὁσίου Φιλοθέου Ζερβάκου: «Τὰ γράμματα εἶναι καλά, ἀλλά χωρὶς ἠθικὴ καὶ ἀρετὴ δὲν σώζουν, ἐνῶ ἀρετὴ χωρὶς γράμματα σώζει. Ὅταν τὰ γράμματα συμβαδίζουν μὲ τὴν εὐσέβεια, τὴν ἠθικὴ καὶ τὴν ἀρετή, τότε ἀποδίδουν πολλοὺς καὶ μεγάλους καρποὺς»[1]. Ἡ ἀλήθεια αὐτὴ ἰσχύει πρωτίστως γιὰ τοὺς κληρικούς. Δὲν πρέπει νὰ μᾶς ἐνθουσιάζει τὸ γεγονὸς ὅτι ὑπάρχουν λόγιοι κληρικοὶ στὴν Ἐκκλησία καὶ φυσικὰ δὲν πρέπει νὰ μᾶς ἀπογοητεύει ἡ ἔλλειψη τίτλων σπουδῶν. Καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ἀπαιτεῖται ἡ ἠθικὴ καὶ οἱ ἀρετές. Στὴ δεύτερη περίπτωση ὑπάρχει πάντα ὁ κίνδυνος νὰ ἀναπτυχθεῖ ἕνας τυφλὸς ζηλωτισμός, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ σὲ ὑπερβολὲς καὶ τὸ ὅποιο ἔργο τους εἶναι ἐπιβλαβὲς γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων.

Οἱ πιστοὶ ἄνθρωποι, ποὺ ἐκκλησιάζονται τακτικὰ κι ἔρχονται σὲ ἐπικοινωνία μὲ τοὺς κληρικούς, εὔκολα διαπιστώνουν τὴν εὐσέβεια κάποιου κληρικοῦ κι ἐκδηλώνουν ἀγάπη καὶ σεβασμὸ πρὸς αὐτόν, ἐνῶ ἐνοχλοῦνται ἀπὸ τὴν παρουσία κάποιου ἀνάξιου κληρικοῦ, ποὺ κινεῖται ὡς ράθυμος ἐπαγγελματίας, χωρὶς νὰ ἔχει φόβο Θεοῦ καὶ συναίσθηση τῆς ἱερωσύνης του.

Ὁ ἐνάρετος κληρικός, ἀλλὰ καὶ ὁ συνειδητὸς χριστιανός, πολλὲς φορὲς δέχονται ἐπαίνους ἀπὸ τοὺς καλοπροαίρετους ἀδελφούς, χωρὶς νὰ λείπουν καὶ οἱ ἄδικες κατηγορίες ἀπὸ τοὺς κακοπροαίρετους. Ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος, ἀναφερόμενος εἰδικὰ στὸν ἱερέα, ἐπισημαίνει ἕνα πνευματικὸ κίνδυνο ποὺ διατρέχει καὶ πρέπει νὰ εἶναι πολὺ προσεκτικός: «Ὁ ἱερέας οὔτε γιὰ τοὺς ἐπαίνους θὰ τὸ παίρνει ἐπάνω του, οὔτε γιὰ τὶς κατηγορίες, ποὺ τοῦ ἀποδίδουν ἄδικα, θὰ χάνει τὸ θάρρος του. Εἶναι πολὺ δύσκολο αὐτό, ἀγαπητέ, καὶ ἴσως μάλιστα, ὅπως πιστεύω, νὰ εἶναι καὶ ἀδύνατο. Γιατί δὲν γνωρίζω, ἂν κατόρθωσε ποτὲ κανένας ἄνθρωπος νὰ μὴ χαίρεται, ὅταν τὸν ἐπαινοῦν. Ἐκεῖνος δὲ ποὺ χαίρεται (ὅταν τὸν παινεύουν), εἶναι φυσικὸ νὰ ἐπιθυμεῖ νὰ ἀπολαύσει τοὺς ἐπαίνους. Ἐκεῖνος δὲ ποὺ ἐπιθυμεῖ νὰ τοὺς ἀπολαύσει μὲ κάθε τρόπο, εἶναι ἑπόμενο νὰ λυπᾶται καὶ νά παρεκτρέπεται καὶ νὰ ἀθυμεῖ καὶ νὰ πονεῖ, ὅταν δὲν τὸν ἐπαινοῦν»[2].

Οἱ ἔπαινοι συνήθως ὁδηγοῦν τοὺς κοσμικοὺς στὴν ὑπερηφάνεια. Εἶναι ἡ τροφὴ τοῦ φοβεροῦ πάθους, ἐνῶ γιὰ τοὺς ταπεινοὺς πνευματικοὺς εἶναι περιττοὶ καὶ ἐπικίνδυνοι. Οἱ ἄδικες κατηγορίες ἀντιμετωπίζονται ἀπὸ τοὺς συνειδητοὺς χριστιανοὺς μὲ πραότητα, ἀπέραντη ἀνοχὴ καὶ συγχωρητικότητα καὶ φυσικὰ ποτὲ δὲν καταφεύγουν στὸ δικαστήριο, γιὰ νὰ ἀποκατασταθεῖ τὸ καλό τους ὄνομα. Τὶς κατηγορίες τὶς ἀφήνουν στὴν κρίση τοῦ Θεοῦ.

Εἶναι πολλὰ τὰ ἀρνητικὰ παραδεῖγματα καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ποὺ ἀναφέραμε. τὸ ἰδανικὸ εἶναι ἡ μόρφωση νὰ διευκολύνει τὴν κατανόηση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ καὶ μὲ ταπείνωση νὰ ὁδηγεῖ στὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν καὶ στὸ συνεχῆ ἀγώνα γιὰ τὴν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν.

Σημειώσεις:

1. Ἐκδήλωση μνήμης γιὰ τὸν Γέροντα Φιλόθεο Ζερβάκο,(ἐπιμέλεια «Ὀρθόδοξος Κυψέλη»), Θεσ/νίκη, 2014, σε. 75.

2. Χρυσοστόμου Γ΄, σελ. 395.

orthodoxostypos

https://aktines.blogspot.com/2025/10/blog-post_3.html#more