Ἡ Προσευχή, Ἀρχ. Σεραφείμ Δημόπουλος

«Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ»

“ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ”

Ἀρχιμ. Σεραφείμ Δημόπουλος

Ἡ προσευχή εἶναι ἡ λεπτοτέρα, ἡ εὐγενεστέρα, ἡ ὑψηλοτέρα λειτουργία τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος.

Διά τοῦτο καί ὁ προσευχόμενος ἄνθρωπος εἶναι ὁ λεπτότερος, ὁ εὐγενέστερος καί ὁ ἀνώτερος ἄνθρωπος. Ἡ προσευχή εἶναι πρόνομιον καί δικαίωμα μόνον τοῦ ἀνθρώπου. Τά ζῶα δέν προσεύχονται. Ἀπόδειξις τῆς πνευματικῆς του φύσεως καί τῆς θείας του καταγωγῆς.«Προσευχή» κατά τόν Γρηγόριον τόν Σιναΐτην «εἶναι πίστεως ἐνέργεια, ἐνεργουμένη ἀγάπη, χριστιανισμοῦ σημεῖον καί χριστιανισμοῦ βεβαίωσις».

Προσευχή εἶναι ἡ ἐπικοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μετά τοῦ Θεοῦ.

Προσευχή εἶναι ἡ γλυκυτάτη καί τρυφερωτάτη συνομιλία τοῦ ἀνθρώπου μετά τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Θεός εἶναι ἄκρα ἀγάπη, ἡ ἄκρα ἀγαθότης, ἡ ἄκρα εὐσπλαγχνία. Ὁ φιλότεκνος καί φιλόστοργος πατέρας. Νομίζεις ὅτι ὁ α ἤ ὁ β σέ ἀγαποῦν πολύ. Ἀλλά κανένας δέν σέ ἀγαπάει τόσο ὅσο ὁ Θεός.

Σέ περιβάλει μέ ἄπειρη ἀγάπη. Σέ ἐδημιούργησε ἐκ τοῦ μηδενός, ἀπό χῶμα. Καί σύ πήδησες στή γῆ, στόν παράδεισο, ἀπό τίς μεγάλες παλάμες τοῦ Θεοῦ. Αὐτός λοιπόν πού σέ ἔπλασε καί σέ ἀγαπάει θέλει νά ἀκούη τήν φωνή σου, νά ἔχη κοινωνία μαζί σου, νά τοῦ ὁμιλῆς, καί Αὐτός νά ἀκούη μέ προσοχή καί τήν τελευταία σου λέξι, καί τόν πιό μικρό ἦχο τῆς φωνῆς σου. Ἡ προσευχή στήν Γραφή παρομοιάζεται μ᾿ ἕνα εὐῶδες θυμίαμα τό ὁποῖον οἱ ἄγγελοι περισυλλέγουν ἀπό ὅλα τά σημεῖα τῆς γῆς, καί τό ἐναποθέτουν εἰς τήν βάσι τοῦ πυρίνου θρόνου τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός ὀσφραίνεται τήν εὐωδία τῶν προσευχῶν τῶν ἁγίων, χαίρεται, ἐάν εἶναι θυμωμένος, καί ἀντί τιμωριῶν καί ποινῶν, δίδει εὐλογίες, δωρεές, καί κάθε Του ἀγαθό.

«Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιον σου»λέγει ὁ Δαυίδ, καί ὁ Ἰωάννης εἰς τήν Ἀποκάλυψι.

«Καί εἶδον ἐν μέσῳ τοῦ θρόνου καί τῶν τεσσάρων ζώων καί ἐν μέσῳ τῶν πρεσβυτέρων ἀρνίον ἐστηκός ὡς ἐσφαγμένον ἔχον κέρατα ἑπτά καί ὀφθαλούς ἑπτά, ἅ εἰσι τά ἑπτά πνεύματα τοῦ Θεοῦ ἀποστελλόμενα εἰς πᾶσαν τήν γῆν. Καί ἦλθε καί εἴληφεν ἐκ τῆς δεξιᾶς τοῦ καθημένου ἐπί τοῦ θρόνου. Καί ὅτε ἔλαβε τό βιβλίον, τά τέσσαρα ζῶα καί οἱ εἴκοσι τέσσαιρες πρεσβύτεροι ἔπεσαν ἐνώπιον τοῦ ἀρνίου, ἔχοντες ἕκαστος κιθάραν καί φιάλας χρυσᾶς γεμούσας θυμιαμάτων, ἅ εἰσιν αἱ προσευχαί τῶν ἁγίων. (Ἀποκλ. Ε΄ : 6-8).

Καί ἀλλαχοῦ. «Καί ὅτε ἤνοιξε τήν σφραγῖδα τήν ἑβδόμην ἐγένετο σιγή ἐν τῷ οὐρανῷ ὡς ἡμιώριον. Καί εἰδον τούς ἑπτά ἀγγέλους οἵ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ἑστήκασι, καί ἐδόθησαν αὐτοῖς ἑπτά σάλπιγγες καί ἄλλος ἄγγελος ἦλθε καί ἐστάθη ἐπί τοῦ θυσιαστηρίου ἔχων λιβανωτόν χρυσοῦν, καί ἐδόθη αὐτῷ θυμιάματα πολλά, ἵνα δώσει ταῖς προσευχαῖς τῶν ἁγίων πάντων ἐπί τό θυσιαστήριον τό χρυσοῦν τό ἐνώπιον τοῦ θρόνου, καί ἀνέβη ὁ καπνός τῶν θυμιαμάτων ταῖς προσευχαῖς τῶν ἁγίων ἐκ χειρός τοῦ ἀγγέλου ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Καί εἴληφεν ὁ ἄγγελος τόν λιβανωτόν καί ἐγέμισεν αὐτόν ἐκ τοῦ πυρός τοῦ θυσιαστηρίου καί ἔβαλεν εἰς τήν γῆν. Καί ἐγένοντο βρονταί καί φωναί καί ἀστραπαί καί σεισμος» (Ἀποκ. Κεφ. Η΄. στ΄ :1-5.

Ἀλλά ποία εἶναι ἡ καλυτέρα προσευχή, ἐκείνη πού εἰσακούεται καί ἐφελκύει τήν θεία Χάρι; Ἐπί τοῦ ἐρωτήματος τούτου, οἱ Πατέρες ἐφιστοῦν τήν προσοχή μας.

Προσέξατε λέγουν. Ὁ διάβολος ἐνεργεῖ ἔτσι, ὥστε οἱ προσευχές νά μήν καρποφοροῦν.

Προσέξατε πῶς προσεύχεσθε!

Ἀποφεύγετε τίς αὐτοσχέδιες προσευχές καί προσεύχεσθε μέ τίς προσευχές τῆς ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖες εἶναι ὑπαγορευμένες ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Κάποτε ὁ Μακάριος ρώτησε τόν ἄγγελο. Πῶς νά προσεύχεται ὁ μοναχός; καί ὁ ἄγγελος ἀπήντησε. Ἐάν ὁ μοναχός εἶναι γραμματοφόρος νά διάβάζη τό ψαλτήριον. Ἐάν εἶναι ἀγράμματος νά λέγη τήν προσευχή πού ὁ Κύριος ἔθεσε εἰς τό στόμα τοῦ Τελώνου: «Ὁ Θεός ἰλάσθητι μοι τῷ ἁμαρτωλῶ» ἤ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον ἡμᾶς». Αὐτή ἡ προσευχή εἶναι ἡ καλυτέρα. Καί πολλοί γραμματοφόρου προετίμησαν αὐτήν τήν ἁπλῆ καί περιεκτική προσευχή, ἡ ὁποία ἔγινε ἡ προσευχή τῶν Πατέρων τῆς ἐρήμου, καί μέ τήν ὁποία οἱ Πατέρες κατετρόπωναν τά στίφη τῶν δαιμόνων.

«Μάστιζε μαστίγωνε τούς δαίμονας, μέ τό ὄνομα τοῦ Κυρίου».

Ἡ δύναμις τῆς προσευχῆς εἶναι πολύ μεγάλη.

Ἡ δύναμη τῆς προσευχῆς ἔχει νικήσει τήν δύναμη τῆς φωτιᾶς.

Ἔχει φράξει στόματα λιονταριῶν.

Ἔχει μεταβάλει τήν ἀναρχία σέ ἡσυχία,

ἔχει σβύσει φωτιές πολέμων,

ἔχει δέσει δαιμόνια,

ἔχει σπάσει τίς ἁλυσίδες τοῦ θανάτου,

ἔχει μεγαλώσει τίς πύλες τ᾿ οὐρανοῦ,

ἔχει καταπολεμήσει τήν πορεία τοῦ ἥλιου

ἔχει ἀλλάξει τήν πορεία καταιγίδων.

Ἡ προσευχή εἶναι μία πλήρης πανοπλία, ἕνας ἀμείωτος σέ ἀξία θησαυρός.

Ἕνα ὀρυχεῖο ἀνεξάντλητο, ἕνας οὐρανός ἀσκίαστος ἀπό σύννεφα.

Εἶναι ἡ ρίζα ἡ πήγη, ἡ μάνα χίλιων δύο εὐλογιῶν, λέγει ὁ Χρυσορρήμων Ἰωάννης. Ἡ Γραφή μᾶς ἀναφέρει τό ἑξῆς περιστατικό.

Ὁ Θεός εἶναι ὀργισμένος ἐναντίον τοῦ περιουσίου λαοῦ τοῦ Ἰσραήλ. Ὅσον εὐεργετεῖται, τόσον τόν παραπικραίνει μέ τήν ἀχαριστία του. Καί παρακαλεῖ ὁ παντοδύναμος Θεός τόν Μωυσῆ: «Ἔασόν με καί ἐκθλίψω αὐτούς». Ἄφησέ με καί θά τούς λυώσω! Διατί ὁ Θεός παρακαλεῖ τόν Μωυσῆ νά τόν ἀφίση γιά νά τούς λυώση; Τί εἶναι ἐκεῖνο πού ἐμποδίζει τόν παντοδύναμο Θεό; Εἶναι οἱ προσευχές τοῦ Μωυσέως! Διότι ὁ Μωυσῆς ἡμέρατε καί νύχτα μέ ὑψωμένα τά χέρια παρακαλεῖ τόν Θεόν καί τοῦ λέγει: «Ἐάν Θεέ μου κάποτε ἀποφασίσης νά καταστρέψης τόν λαόν τοῦτον, πρῶτον ἐμένα κατέστρεψε.

Αὐτή εἶναι ἡ δύναμις τῆς προσευχῆς.

Ἀλλά καί εἰς τήν ζωή μας καί στήν πορεία τῆς ψυχῆς μας ἔχει μεγάλη δύναμι ἡ προσευχή. Ἔχεις θλίψεις, μελαγχολίες, κατήφειες, ἀθυμία; Γονάτισε. Ὕψωσε τά μάτια σου εἰς τόν Θεόν καί εἰπέ Του.

«Θεέ τοῦ ἐλέους καί τῶν χαρίτων. Ἐσύ πού ἦλθες ἵνα οἱ ἄνθρωποι ζωήν ἔχωσι καί περισσόν ἔχωσι,Ἐσύ πού εἶσαι ἡ πηγή τῆς χαρᾶς καί ὁ δοτήρας τῆς μακαριώτητος, Ἐσύ πού μᾶς θέλεις χαρούμενους καί εἰρηνικούς, ἐλθέ καί διασκόρπισε τά σύννεφα τῆς λύπης. Τό πύρινο πρόσωπο Σου ἄς γεμίση χαρά τήν ψυχή μου, καί ἡ παντοδύναμος δεξιά Σου ἄς ἀπομακρύνη τόν ζοφερό δαίμονα τῆς λύπης, πού θέλει νά κατασπαράξη τήν ψυχή μου, καί νά διασαλεύση τίς φρένες μου».

Ὅταν εἶσαι ἄρρωστος, προσεύχου καί ὁ μοναδικός ἰατρός τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων θά σέ ἰατρεύση. Ὅταν οἱ φλόγες τῶν σαρκικῶν πειρασμῶν καί οἱ βδελυρές ἐπιθυμίες σέ πολιορκοῦν, ἐκζήτει ἐπίμονα τό θεῖο ἔλεος καί ὁ Κύριος θά σπεύση καί θά καταπραύνη τόν σάλο τῶν κυμάτων, καί θά δώση γαλήνη στήν ταραγμένη σου χυχή.

Πάντοτε νά προσεύχεσαι!

Στήν χαρά καί στήν λύπη!

Στήν ὑγεία καί στήν ἀρρώστεια!

Στήν εὐτυχία καί στήν δυστυχία!

Ὅταν σέ ἀδικοῦν, ὑβρίζουν, χλευάζουν, πικραίνουν, μέ προσευχή καί σιωπή ὑποδέξου ὅλον αὐτό τόν χείμαρρο, καί ὁ Κύριος θά ἔλθη καί θά μεταβάλη σέ χαρά τό πένθος, καί τήν θλῖψι σέ πανηγύρι.

Ἡ προσευχή κάμει θαύματα! Εἶναι ἡ μεγαλύτερη δύναμι τοῦ ἀνθρώπου, τό μυστικό του ὅπλο, ἡ μυστική δύναμι τοῦ ἀνθρώπου, τό μυστικό τῆς χαρᾶς του.

Χρόνος κατάλληλος γιά προσευχή εἶναι ἡ νύχτα. Ὅταν ὅλα ἐφησυχάζουν καί καταλαγιάζει κάθε δραστηριότητα ἀνθρώπου, τότε σύ μπορεῖς νά ὑψώσης τήν καρδιά, τούς ὀφθαλμούς, τήν διάνοια εἰς τόν Θεόν σέ μία πύρινη προσευχή.

Κατάλληλος δέ τόπος εἶναι ἡ ἔρημος τά βουνά, τά ἀπάτητα ἀπό ἀνθρώπου ποδάρι μέρη. Ἀναφέρουν οἱ Εὐαγγελισταί, ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἦν διανυκτερεύων ἐν τοῖς ὄρεσι ἐν τῇ προσευχῇ τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Κύριος μᾶς ἐδίδαξε νά εἴμαστε ἐπίμονοι εἰς τάς προσευχάς μας.

Ἐπί ἕνα ἔτος ζητᾶς ἐπίμονα καί τό αἴτημα σου δέν ἐγκρίνεται.

Ζητᾶς δύο χρόνια. Οὐδεμία ἀπάντησις.

Ζητᾶς δέκα χρόνια. Ὁ οὐρανός γιά σένα ἐσφραγισμένος, τά αὐτιά τοῦ Θεοῦ κλειστά.

Ζητᾶς τριάντα χρόνια, καμιά ἀπάντησις εἰς τάς αἰτήσεις σου.

Ἐάν δέν ἀποκάμεις, δέν ἀπελπισθεῖς, δέν παραιτηθεῖς, τελικά τό αἴτημά σου θά ἐγκριθῆ, καί ἐσύ ὡς ὠφέλεια καί κέρδος θά ἔχης τήν χάρι πού πῆρες ἀπό τίς ἐπίμονες προσευχές σου.

Μᾶς λέγει ὁ Κύριος. Αἰτεῖτε καί δοθήσεται ὑμῖν. Ζητεῖτε καί εὑρήσετε. Κρούετε καί ἀνοιγήσεται ὑμίν. Πᾶς γάρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει, καί ὁ ζητῶν εὑρίσκει καί τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται.

Ὁ Κύριος δέν χρησιμοποιεῖ ἀόριστον χρόνον, ἀλλά ἐνεστῶτα. Δέν λέγει αἰτήσατε, κρούσατε, ἀλλά αἰτεῖτε, κρούετε πάντοτε χωρίς ν᾿ ἀποκάμετε, χωρίς ν᾿ ἀπελπίζεσθε.

Καί ἀναφέρει παραβολάς.

Σέ μιά πόλι ἦταν μιά πτωχή χήρα, ἡ ὁποία καθημερινῶς ἔκρουε τήν πόρτα τοῦ δικαστοῦ, καί τοῦ ἔλεγε. Σέ παρακαλῶ ἐκδίκασε τήν ὑπόθεσί μου. Εἶμαι πτωχή χήρα. Καί ὁ γείτονας μοῦ καταπάτησε τό μοναδικό μου χωράφι, ἀπό τό ὁποῖο τρέφομαι ἐγώ καί τά ὀρφανά παιδιά μου.

Ὅμως ὁ δικαστής τήν ἀπέπεμπε, χωρίς ποτέ ν᾿ ἀποφασίση νά ἐκδικάση τήν αἴτησί της. Ὅμως ἡ χήρα ἐπέμενε. Κάθε πρωί μέ δάκρυα στά μάτια παρακαλοῦσε τόν δικαστή. Τέλος ὁ δικαστής εἶπε. Ἄν καί Θεόν δέν φοβᾶμαι, οὐδέ ἀνθρώπους ἐντρέπομαι, ὅμως διά νά ἀπαλλαγῶ ἀπό τίς ἐνοχλήσεις αὐτῆς τῆς γυναίκας θά ἐκδικάσω τήν ὑπόθεσίν της.

Εἶναι νύχτα, μεσάνυχτα. Τά φῶτα τῆς πόλεως σβυστά καί ὅλοι κοιμοῦνται. Ξαφνικά κάποιος ἀκούει χτύπους στήν πόρτα του. Ρωτάει.

• Ποῖος εἶναι; καί ἡ ἀπάντησις. Ἐγώ ὁ γείτονάς σου. Σέ παρακαλῶ σήκω καί ἄνοιξέ μου. Μοῦ ἦλθαν ἀπροσδόκητα μουσαφιραῖοι, καί δέν ἔχω νά τούς δώσω τίποτε νά φάνε. Σήκω καί δός μου πέντε ἄρτους.

Ἄν καί εἶναι μεσάνυχτα, καί αὐτός κοιμᾶται μέ τά παιδιά του στό μεγάλο ξύλινο κρεββάτι, καί ὅπως δήποτε δέν θέλει νά σηκωθῆ, ὅμως διά τήν ἀναγκαιότητα τοῦ αἰτήματος τοῦ γείτονα θά σηκωθῇ καί θά τοῦ δώση τούς ἄρτους πού ζητάει.

Ἐάν ὁ ἄνθρωπος ὁ ἁμαρτωλός ὑποχωρεῖ εἰς τά ἐπίμονα αἰτήματα πόσο μᾶλλον ὁ Θεός ὁ ὁποῖος εἶναι σπλάχνα οἰκτιρμῶν;

Τούς πρώτους ὀκτώ αἰῶνας οἱ Πατέρες ἔλεγαν καί τήν ἐξῆς προσευχή εἰς τήν Ὑπεραγία Θεοτόκον, ἡ ὁποία εἶναι ὁ ἀρχαγγελικός χαιρετισμός.

Θεοτόκε Παρθένε

χαῖρε κεχαριτωμένη Μαρία

ὁ Κύριος μετά σου.

Εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξί

καί εὐλογημένος ὁ καρπός τῆς κοιλίας σου

ὅτι σωτῆρα ἔτεκες,

τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

Σύν τῷ χρόνῳ δυστυχῶς ἐλησμονήθη αὐτή ἡ προσευχή καί νεώτεροι ἐρημίτες ἀνεῦρον αὐτήν τήν προσευχή, τήν ὁποία συνιστοῦν, διότι ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος εἶναι ἡ ταχυνή βοήθεια τῶν χριστιανῶν, ἡ σκέπη τῶν πιστῶν, καί ὁ φόβος καί ὁ τρόμος τῶν ἀκαθάρτων πνευμάτων. Τίποτε δέν φοβοῦνται καί τρέμουν οἱ δαίμονες ὅσο τό ὄνομα τῆς Θεοτόκου.

Αὐτήν τήν προσευχή νά τήν λέγης 150 φορές τήν ἡμέρα.

Εἴθε ὁ Θεός τοῦ ἐλέους καί τῶν οἰκτιρμῶν, ὁ ὁποῖος πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν διά τοῦ Παναγίου καί Ζωοποιοῦ Πνεύματος, ν᾿ ἀνοίξη εἰς τήν καρδία μας τήν πηγή τῆς ἀδιαλείπτου προσευχῆς, ἡ ὁποία γίνεται πηγή κάθε χάριτος καί αἰτία προόδου καί τελειώσεως εἰς τήν ἐν Χριστῷ ζωή.

Συνεχίζεται.....

Τέλος καί τῷ Βασιλεῖ τῶν αἰώνων

ἀφθάρτῳ ἀοράτῳ μόνῳ σοφῷ Θεῷ

τιμή καί δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

Λάρισα 2001