π. Κωνσταντῖνος Στρατηγόπουλος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία πού ἔγινε στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου τοῦ ὁμωνύμου προαστίου Ἀθηνῶν, τὴν Δευτέρα 19 Ὀκτωβρίου 2009.
Σεβαστοὶ πατέρες, χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς κάθ’ ἠμᾶς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας,
Εἶναι σύνηθες ὅταν χρειαζόμαστε πνευματικὴ τροφοδοσία, καὶ καλὰ κάνουμε, νὰ διαβάζουμε κάποια κείμενα, κάποια βιβλία καὶ νὰ τρεφόμαστε ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ μας καὶ τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Πολὺ ὡραῖο εἶναι αὐτὸ τὸ πράγμα. Ἀλλὰ ἔχω παρατηρήσει ὅτι δὲν εἶναι σύνηθες, μέσα σ’ αὐτὴν τὴν...πνευματική μας ἀναζήτηση γιὰ πνευματικὴ τροφοδοσία, ν’ ἀνοίξουμε καμιὰ φορά καὶ νὰ διαβάζουμε τὰ πρακτικὰ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων.
Τί διατυπώνεται ἐκεῖ; Ὅπως ξέρετε πολὺ καλά, διατυπώνονται δύο πράγματα. Διατυπώνονται τὰ δόγματα τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ μάλιστα ἀλαθήτως διὰ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καὶ ταυτόχρονα διατυπώνονται πῶς θὰ γίνουν οἱ δρόμοι καὶ οἱ τρόποι γιὰ νὰ μπορέσουν αὐτὰ τὰ δόγματα νὰ γίνουν πράξη στὴ ζωή μας καί, ἂν στὴ ζωὴ μας κάτι δὲν πάει καλά, πώς μέσα ἀπὸ αὐτὰ τὰ δόγματα θὰ διορθώσουμε τὰ μὴ σωστά.
Ἔχουμε λοιπὸν στὶς Οἰκουμενικὲς Συνόδους, τοὺς Ὅρους, πού εἶναι τὰ δόγματα, καὶ ἔχουμε καὶ τοὺς Κανόνες, τὸ πῶς [δηλαδὴ] θὰ θεραπεύσουμε αὐτὸ πού δὲν πάει σωστά.
Θὰ μοῦ πεῖτε, μὰ ἄλλο πράγμα νὰ διαβάζεις ἕνα κείμενο ζωντανό, ὅπου παίρνεις πνευματικὴ τροφὴ καὶ ἄλλο νὰ διαβάζεις τὰ πρακτικὰ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Γί’ αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ λόγο, γιὰ νὰ φύγει αὐτὴ ἡ πόλωση ἀπὸ τὸ νοῦ μας, αὐτὴ τὴ βραδιὰ πολὺ σύντομα θὰ προτείνω κι αὐτὴ τὴν πάρα πολὺ οὐσιαστικὴ μέθοδο πνευματικῆς τροφοδοσίας μέσα ἀπὸ τοὺς Ὅρους καὶ τοὺς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ δὴ θὰ μείνω στὸ θέμα τὸ πῶς οἱ Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας θεραπεύουν.
Νὰ τὸ τονίσω ἀφετηριακὰ χρησιμοποιώντας λόγια τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης λέει ὁμιλώντας γιὰ τοὺς Κανόνες -προσέξτε οἱ Ὄροι εἶναι τὰ δόγματα καὶ οἱ Κανόνες εἶναι τὸ πῶς θὰ θεραπεύσουμε αὐτὸ πού δὲν ζοῦμε σωστὰ- λέει: «ὅπως ἂν θεραπευθείη πᾶν ἀρρώστημα ψυχικὸν»[1]. Γί’ αὐτὸ ὑπάρχουν οἱ Κανόνες, γιὰ νὰ γιατρέψουμε κάθε ἀρρώστημα ψυχικό, καὶ παραλληλίζει τὴ μελέτη τῶν Κανόνων καὶ τὴν ἐφαρμογή τους ὡς ἰατρικὴ μεθοδολογία.
Προσέξτε, γιὰ νὰ σᾶς βοηθήσω νὰ σᾶς πῶ κάτι πολὺ οὐσιαστικό· λέω, Ὄροι καὶ Κανόνες. Ὄροι εἶναι τὰ δόγματα. Τὰ δόγματα εἶναι ἀλήθειες· ἀλλὰ τὰ δόγματα εἶναι ἀλήθειες οἱ ὁποῖες ἀποκαλύπτονται ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ νὰ βιωθοῦν, δὲν ἀποκαλύπτονται ἁπλῶς γιὰ νὰ γίνουν γνωστικὰ ἀντικείμενα μελέτης. Παράδειγμα: μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ Θεὸς τὴν ἀγάπη Του μέσα ἀπὸ τὸ δόγμα τῆς ἁγίας Τριάδας. Ἀσύλληπτο, μυστήριο, κι ὅμως τὸ ἀποκαλύπτει Ἐκεῖνος. Δὲν τὸ ἀποκαλύπτει γιὰ νὰ ποῦμε ὅτι, ξέρετε, ἐμεῖς ξέρουμε πολλὰ πράγματα, ξέρουμε τὰ δόγματα. Τὸ ἀποκαλύπτει γιὰ νὰ τὸ ζήσουμε. Πῶς θὰ τὸ ζήσουμε; Τὸ προσεγγίζουμε βέβαια τὸ μυστήριο, ἕνας ὁ Θεὸς καὶ ταυτόχρονα εἶναι τρεῖς, Πατήρ, Υἱὸς καὶ Ἅγιο Πνεῦμα· βλέπετε, ὑπάρχει ἑνότητα, ὑπάρχει ἀγάπη καὶ ταυτόχρονα ὑπάρχει ἡ ἐλευθερία καὶ ἡ διάκριση τῶν προσώπων. Νὰ λοιπόν, τί μαθαίνουμε ἀπὸ τὸ δόγμα τῆς ἁγίας Τριάδος: ἑνότητα καὶ ἀγάπη, ἀλλὰ ταυτόχρονα πρόσωπο. Αὐτὸ στὴ ζωή μας πῶς ἐφαρμόζεται; Πάρτε μιὰ οἰκογένεια, ἕνα μοναστήρι. Ἀπαραίτητο εἶναι νὰ λειτουργήσουν ὡς κοινόβιο, νὰ ὑπάρχει ἑνότητα καὶ ἀγάπη, ἀλλὰ ταυτόχρονα ὅλοι ποῦ μετέχουν σ’ αὐτὸ τὸ κοινόβιο θὰ ἔχουν τὴν προσωπική τους ἐλευθερία πού δὲν θὰ καταπατηθεῖ καὶ δὲν θὰ ἐξοντωθεῖ. Ἄνθρωποι χωρὶς πρόσωπο δὲν εἶναι ἄνθρωποι. Ἔρχεται λοιπὸν ἐδῶ ὁ Κανόνας, ὅταν αὐτὸ δὲν βιώνεται σωστά, νὰ τὸ διορθώσει μὲ κάποια θεραπευτικὴ μέθοδο. [Ὅταν] δὲν ἐφαρμόζουμε τὸ δόγμα, αὐτὸ μᾶς βλάπτει γιατί δὲν ζοῦμε σωστά. Ἔρχεται λοιπὸν ὁ Κανόνας νὰ πεῖ ποιὰ εἶναι ἡ θεραπευτικὴ μεθοδολογία· ἄρα μιλᾶμε γιὰ κάτι πολὺ σπουδαῖο.