ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
Εν Πειραιεί τη 13η Μαρτίου 2023
ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΟ: ΚΑΘΙΕΡΩΝΕΤΑΙ (ΚΑΙ) Η ΠΟΛΥΓΑΜΙΑ ΣΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ!
Ο Γάμος αποτελεί ένα από τα μυστήρια της Εκκλησίας μας και αναμφίβολα κορυφαίο κοινωνικό θεσμό, διότι συνιστά το θεμέλιο της κοινωνίας και το πρωταρχικό της κύτταρο. Η επιστήμες της ανθρωπολογίας, της χριστιανικής ηθικής, της κοινωνιολογίας, της αρχαιολογίας και φυσικά η μελέτη της ιστορίας, μας βεβαιώνει ότι ο γάμος και η οικογένεια είναι πανάρχαιος θεσμός και ασφαλής μήτρα, όπου γεννιέται, αναπτύσσεται, πραγματώνεται ο άνθρωπος και συγκροτείται η κοινωνία.
Για την χριστιανική μας πίστη είναι ο πρώτος θεσμός, τον οποίο θέσπισε ο ίδιος ο Δημιουργός, ο Θεός. Στο ιερό βιβλίο της Γενέσεως διαβάζουμε: «είπε Κύριος ο Θεός· ου καλόν είναι τον άνθρωπον μόνον· ποιήσωμεν αυτώ βοηθόν κατ’ αὐτόν. Και επέβαλεν ο Θεός έκστασιν επί τον Αδάμ, και ύπνωσε· και έλαβε μίαν των πλευρών αυτού και ανεπλήρωσε σάρκα αντ’ αὐτῆς. Και ωκοδόμησεν ο Θεός την πλευράν, ήν έλαβεν από του Αδάμ, εις γυναίκα και ήγαγεν αυτήν προς τον Αδάμ. Και είπεν Αδάμ· τούτο νυν οστούν εκ των οστέων μου και σαρξ εκ της σαρκός μου· αύτη κληθήσεται γυνή, ότι εκ του ανδρός αυτής ελήφθη αύτη· ένεκεν τούτου καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και προσκολληθήσεται προς την γυναίκα αυτού και έσονται οι δύο εις σάρκα μίαν» (Γεν.2,18-24).
Παρά την θεσμοθέτηση του Γάμου ενός ανδρός με μία γυναίκα από τον Θεό, ο μεταπτωτικός άνθρωπος συν τω χρόνω παρεξέκλινε στην πολυγαμία. Βεβαίως η μορφή της δεν ήταν πάντα η ίδια, αλλά καθοριζόταν από το πολιτισμικό επίπεδο της κάθε εποχής. Σαφώς στις πρωτόγονες κοινωνίες κυριαρχούσε η πολυγαμία.[1] Η μονογαμία καθιερώθηκε σταδιακά, με την πολιτισμική εξέλιξη της κοινωνίας και ταυτίστηκε με την πρόοδο και τον πολιτισμό.
Στο λαό του Ισραήλ στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης η πολυγαμία ήταν ανεκτή. Ο Αβραάμ για παράδειγμα, ενώ επαινείται για την ακλόνητη πίστη και αφοσίωσή του στο θέλημα του Θεού, ωστόσο δεν επιτιμάται, ούτε αποδοκιμάζεται από τον Θεό για τις πολυγαμικές σχέσεις του. Επίσης το διαζύγιο επιτρεπόταν στο Μωσαϊκό Νόμο εξ’ αιτίας της «σκληροκαρδίας» των Εβραίων: «Μωσής προς την σκληροκαρδίαν υμών επέτρεψεν υμίν απολύσαι τας γυναίκας υμών· απ’ αρχής δε ου γέγονεν ούτω», (Ματθ. 19,8).
Στην εποχή της Καινής Διαθήκης τα πράγματα αλλάζουν ριζικά και ως προς το θεσμό του γάμου και ως προς τη δυνατότητα του διαζυγίου. Ο Κύριός με τη νέα του διδασκαλία έρχεται να συμπληρώσει την ηθική διδασκαλία του Μωσαϊκού Νόμου και να μας παραδώσει τον τέλειο Ηθικό Νόμο του Ευαγγελίου, ο οποίος δίδει πλέον νέες διαστάσεις και νέα νοηματοδότηση στο θεσμό του γάμου: «ουκ ανέγνωτε ότι ο ποιήσας απ’ ἀρχῆς άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς και είπεν, ένεκεν τούτου καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και κολληθήσεται τη γυναικί αυτού, και έσονται οι δύο εις σάρκα μίαν; ώστε ουκέτι εισί δύο, αλλά σαρξ μία. Ό ουν ο Θεός συνέζευξεν, άνθρωπος μη χωριζέτω» (Ματθ.19,3-6). «Εγώ δε λέγω υμίν ότι πας ο βλέπων γυναίκα προς τον επιθυμήσαι αυτήν ήδη εμοίχευσεν αυτήν εν τη καρδία αυτού…Εγώ δε λέγω υμίν ότι ος αν απολύση την γυναίκα αυτού παρεκτός λόγου πορνείας, ποιεί αυτήν μοιχάσθαι και ος εάν απολελυμένην γαμήσει, μοιχάται», (Ματθ.5, 28,32). Δεν παρέλειψε επίσης ο Κύριος να επισημάνει και την προσωρινότητα του γάμου, ότι δηλαδή ο γάμος είναι ένα σχήμα του παρόντος κόσμου, το οποίο δεν θα υφίσταται στην πέραν του τάφου ζωήν: «εν γαρ τη αναστάσει ούτε γαμούσιν ούτε εκγαμίζονται, αλλ’ ως άγγελοι Θεού εν ουρανώ εισι», (Ματθ. 22,30).