«Ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ» (Ἐφ. 6, 10) Ἁγ. Ἰουστίνου Πόποβιτς.Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

Ἀκούστε ἐδῶ τήν ὁμιλία:«Ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ»

(Ἐφ. 6, 10) Ἁγ. Ἰουστίνου Πόποβιτς

Ὁμιλία στίς 03-06-2018

            Εἴμαστε, μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, στό 6^ο Κεφάλαιο τῆς πρός Ἐφεσίους ἐπιστολῆς, στόν 10^ο στίχο. «Τό λοιπόν, ἀδελφοί μου, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καί ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ»[1]. Τό λοιπόν ἀδελφοί, λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἰς τούς Ἐφεσίους, νά ἐνδυναμώνεστε ἐν Κυρίῳ, νά παίρνετε δύναμη ἀπό τόν Κύριο, καί ἐν τῷ κράτει, καί νά εἶστε δυνατοί καί ἰσχυροί μέ τή δική Του δύναμη, μέ τό δικό Του κράτος.

            Λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ἑρμηνεύοντας τόν στίχο αὐτό[2], ἡ οἰκεία καί ἡ φαμίλια τοῦ κάθε χριστιανοῦ παρομοιάζει μέ τό στρατόπεδο καί τήν παρεμβολή τῶν πολεμικῶν στρατευμάτων. Ἔτσι, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἀφοῦ ἔβαλε σέ τάξη τά πράγματα τῆς οἰκείας καί τῆς φαμίλιας τῶν χριστιανῶν, γιατί προηγουμένως μᾶς μίλησε γιά τό πῶς πρέπει νά εἶναι ἡ οἰκογένεια, πῶς πρέπει νά εἶναι ἡ σχέση τοῦ ἄνδρα μέ τή γυναίκα, πῶς πρέπει νά εἶναι ἡ σχέση τῶν παιδιῶν μέ τούς γονεῖς, πῶς πρέπει νά εἶναι ἡ σχέση τῶν δούλων μέ τούς κυρίους, τῶν ὑπηρετῶν πού ὑπάρχουν στήν οἰκογένεια, καί ἀφοῦ, λέει τώρα, τά τακτοποίησε ὅλα αὐτά, τώρα μᾶς βγάζει στόν πόλεμο, εἰς τόν πόλεμο τόν νοητό ἐναντίον τοῦ διαβόλου, τόν ἀόρατο πόλεμο πού πρέπει νά κάνουμε ὡς χριστιανοί.

            Γιατί ὅταν -λέει ὁ Ἅγιος- ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα καί τά παιδιά καί οἱ δοῦλοι, φυλάττουν τήν πρέπουσα τάξη τους, δηλαδή στέκονται σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ στή θέση καί στόν ρόλο πού τούς ἔχει βάλει ὁ Θεός, ἄλλος εἶναι ὁ ρόλος τοῦ ἄνδρα, ἄλλος τῆς γυναίκας, ἄλλος τῶν παιδιῶν κ.λ.π. , ὅταν λοιπόν στέκονται ὅπως πρέπει, στήν πρέπουσα τάξη τους καί δέν βγαίνουν ἔξω ἀπό τούς διορισμένους ἐκ τοῦ Θεοῦ νόμους, τότε καί ὁ πόλεμος πού ἔχουν νά κάμουν ἐναντίον τῶν δαιμόνων πρόκειται νά εὐτυχήσει καί νά κατευοδωθεῖ.  Δηλαδή, θά ἔχουν ἐπιτυχῆ ἔκβαση οἱ ἀγῶνες τους οἱ πνευματικοί. Ἐφ΄ ὦ ἐτάχθη ἕκαστος, ὅπου ὁ καθένας ἔχει ταχθεῖ, ἐκεῖ πρέπει νά στέκεται καί νά πολεμᾶ τόν ἐχθρό, τόν διάβολο, καί θά νικήσει ἐφόσον τηρεῖ τά προστάγματα, τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, τά ὁποῖα εἶναι ἀφενός μέν σέ σχέση μέ τόν Θεό, ἀφετέρου σέ σχέση μέ τόν συνάνθρωπο καί ἀφετέρου σέ σχέση μέ τόν ἑαυτό μας. Γι’ αὐτό καί ὅταν ἐξετάζουμε τόν ἑαυτό μας, τόν ἐξετάζουμε ὡς πρός τόν Θεό, ὡς πρός τόν πλησίον καί ὡς πρός τόν ἑαυτό μας. Ποιά εἶναι ἡ σχέση μας, πῶς συμπεριφερθήκαμε ἀπέναντι στόν Θεό, ἀπέναντι στόν πλησίον καί ἀπέναντι στόν ἑαυτό μας καί ἄν ἀκολουθήσαμε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί ἐκπληρώσαμε τά καθήκοντά μας, τίς ὑποχρεώσεις μας, τήν ἀγάπη μας ἀπέναντι στόν Θεό, ἐάν τηρήσαμε τά καθήκοντά μας καί τίς ὑποχρεώσεις μας ἀπέναντι στόν πλησίον καί μετά καί στόν ἑαυτό μας.

            Αὐτός ὁ πόλεμος ἐναντίον τοῦ διαβόλου προσπαθεῖ νά μᾶς ἐκτρέψει ἀπό τήν ἐκπλήρωση τῶν ὑποχρεώσεών μας καί ἀπό τή σωστή σχέση μέ τόν Θεό, μέ τόν πλησίον καί μέ τόν ἑαυτό μας. Ἄν θέλουμε νά νικήσουμε σ’ αὐτόν τόν πόλεμο, πρέπει νά ἔχουμε πάντοτε μπροστά μας τήν ἔννοια τοῦ Θεοῦ, καί ὄχι μόνο τήν ἔννοια, νά αἰσθανόμαστε τόν Θεό ὡς παρουσία, ὡς ὕπαρξη, καί ὡς κράτος καί ἰσχύ καί βοήθεια καί καταφυγή καί στερέωμα, ὅπως μᾶς τό λένε οἱ ἅγιοι ὅτι εἶναι ὁ Θεός. Ὅπως λέει ὁ Δαβίδ, «προωρώμην τόν Κύριον ἐνώπιόν μου»[3]. Βλέπω συνεχῶς μπροστά μου τόν Κύριό μου καί ἐνδυναμώνομαι ἀπ’ Αὐτόν. Ἔτσι νικοῦμε στόν πόλεμο, ἔχοντας μπροστά μας τά προστάγματα τοῦ Θεοῦ, τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ.

            Ἐπειδή πρόσταξε πολλά πράγματα ὁ Ἀπόστολος, λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος στούς προηγούμενους στίχους στά προηγούμενα κεφάλαια, καί μερικά ἀπό αὐτά φαίνονται δυσκολοκατόρθωτα, γι’ αὐτό λέγει ἐδῶ, μή φοβηθεῖτε καί μή δειλιάσετε χριστιανοί, ἀλλά δυναμώνεσθε καί θαρρεῖτε, ἔχετε θάρρος, εἰς τήν δύναμιν τοῦ Κυρίου, ἐπειδή στόν Κύριο δέν ὑπάρχει μόνο δύναμη, ἁπλῶς δύναμη, ἀλλά κράτος δυνάμεως, δηλαδή ἀνεκδιήγητος δύναμις! Μεγίστη δύναμις, ἄπειρη δύναμη ἔχει ὁ Κύριος, ἡ ὁποία κρατεῖ καί νικᾶ καί κυριεύει ὅλα τά κτίσματα. Δέν θά πρέπει νά ἔχουμε καταφυγή σέ ἀνθρώπους οὔτε ἀκόμα καί στά μπράτσα μας.

            Γι’ αὐτό λέγει καί σέ ἕνα ὡραῖο του βιβλίο, στόν «Ἀόρατο Πόλεμο», ὁ Ἅγιος Νικόδημος, ὅτι ὁ ἄνθρωπος κάθε στιγμή γιά νά νικήσει σ’ αὐτόν τόν ἀόρατο πόλεμο, στόν νοερό πόλεμο, στόν πόλεμο ἐναντίον τοῦ διαβόλου, θά πρέπει νά ἔχει τέσσερα ὅπλα. Τό πρῶτο ὅπλο εἶναι νά ἔχει τελεία ἀπελπισία ἀπό τόν ἑαυτό του. Νά μήν ἔχει καθόλου αὐτοπεποίθηση, νά μήν ἔχει καμία ἐμπιστοσύνη στή δική του ἱκανότητα, δύναμη, ἐξυπνάδα. «Τάδε λέγει Κύριος», αὐτά λέει ὁ Κύριος, λέει ὁ προφήτης Ἱερεμίας, «ἐπικατάρατος ὁ ἄνθρωπος, ὅς τήν ἐλπίδα ἔχει ἐπ᾿ ἄνθρωπον καί στηρίζει σάρκα βραχίονος αὐτοῦ ἐπ᾿ αὐτόν»[4]. Γίνεται καταραμένος ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἔχει τήν ἐλπίδα του σέ ἄνθρωπο. Ὅσο δυνατός κι ἄν εἶναι ὁ ὁποιοσδήποτε, εἶναι ἄνθρωπος καί ἄν ἐσύ ἐμπιστευθεῖς καί ἀφεθεῖς καί στηρίξεις τήν ἐλπίδα σου σέ ἄνθρωπο, γίνεσαι καταραμένος. Καί δεύτερον, γίνεσαι καταραμένος καί ὅταν στηρίζεις σάρκα βραχίονός σου ἐπί σέ. Δηλαδή, ὅταν στηρίζεσαι στόν βραχίονά σου, στά μπράτσα σου. «Καί ἀπό Κυρίου ἀποστῇ ἡ καρδία αὐτοῦ»[5]. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος ἀπομακρύνεται ἀπό τόν Θεό, ἡ καρδιά του φεύγει μακριά ἀπ’ Αὐτόν. Καί αὐτά τά λέει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο διά τοῦ προφήτου Ἱερεμίου ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη ἀκόμα. Καί ἔχουμε σήμερα τούς ἄθεους ψυχολόγους καί παιδαγωγούς πού λένε, ὄχι.. νά ἐλπίζεις στόν ἑαυτό σου… ὄχι μόνο νά ἐλπίζεις, νά ἔχεις ἰσχυρή πεποίθηση, νά ἔχεις ἰσχυρή θέληση ὅτι μπορεῖς καί θά τά καταφέρεις… Πῶς; Μέ τή δύναμή σου… Ὄχι μέ τή δύναμη τοῦ Θεοῦ. Δέν μιλᾶνε γιά Θεό, γιατί δέν πιστεύουν στόν Θεό. Πολύ περισσότερο δέν μιλᾶνε γιά Χριστό.

            Ὁ Ἅγιος Θεός ὅμως μᾶς λέει, ὅτι ἄν τό κάνεις αὐτό, ἄν πιστέψεις στά μπράτσα σου, στήν ἐξυπνάδα σου, στά πτυχία σου, στίς ὅποιες ἱκανότητες καί δεξιότητές σου, γίνεσαι ἐπικατάρατος! Καταραμένος θά πεῖ χωρισμένος ἀπό τόν Θεό, ἀλλά καί ὑποκείμενος μετά στό ἀντίθετο τῆς εὐλογίας, πού εἶναι ἡ κατάρα. Πού εἶναι τί ἡ κατάρα; Εἶναι καί τιμωρία. Ἕνας πού εἶναι καταραμένος, εἶναι τιμωρημένος, χωρισμένος ἀπό τόν Θεό, μακριά ἀπό κάθε θεϊκή εὐλογία.

-           Ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος μπορεῖ νά προοδεύσει;

            Πουθενά δέν μπορεῖ νά προοδεύσει, σέ τίποτε. Οὔτε στά πράγματα τοῦ κόσμου αὐτοῦ οὔτε πολύ περισσότερο στά πνευματικά οὔτε φυσικά μπορεῖ νά σωθεῖ. Πόσο λοιπόν πρέπει νά προσέχουμε νά μήν ἔχουμε θάρρος στόν ἑαυτό μας. «Ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ»[6], λέει. Δέν λέει ἐνδυναμοῦσθε ἐν τοῖς βραχίοσι ἡμῶν, νά ἐνδυναμώνεστε μέ τά μπράτσα σας. Σήμερα οἱ ἄνθρωποι φτιάχνουνε μπράτσα. Ὑπάρχουν καί εἰδικές σχολές - ἐργαστήρια πού λέγονται body building. Νά φτιάξουμε γερά μπράτσα, γερό σῶμα.. χτίζουμε, λέει, τούς μῦς μας. Σιγά τό πράγμα! Καί νομίζει ὁ ἄνθρωπος ὅτι εἶναι ὑπεράνθρωπος. Ἐνῶ εἶναι μία ἀνοησία αὐτό ὅλο τό πράγμα. Γίνεται ἐπικατάρατος ὁ ἄνθρωπος πού στηρίζεται στά μπράτσα του. Νά μάθουνε, λέει, τά παιδιά πολεμικές τέχνες, γιά νά μποροῦν νά ὑπερασπίζονται τόν ἑαυτό τους. Μά ἔτσι θά ὑπερασπίζονται τόν ἑαυτό τους; «Ἐάν μή Κύριος φυλάξῃ πόλιν, εἰς μάτην ἠγρύπνησεν ὁ φυλάσσων»[7]. Ἐάν δέ φυλάξει τό σπίτι σου, τό παιδί σου, καί πόλη ὁλόκληρη, καί τό ἔθνος μας ὁλόκληρο, ὁ Θεός, μάταια ἐμεῖς ἀγρυπνοῦμε καί φυλάσσουμε τό σπίτι μας καί βάζουμε καί διπλούς καί τριπλούς συναγερμούς καί τήν πατρίδα μας προσπαθοῦμε μέ ἐξοπλισμούς καί μέ πυραύλους νά τή φυλάξουμε. Δέν φυλάσσεται ἔτσι ἡ πατρίδα, ἀλλά φυλάσσεται ἀπό τούς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ, ὅταν ἔχουμε καλή σχέση μέ τόν Θεό. Ἐνῶ ὅταν φεύγουμε ἀπό τόν Θεό, ἀπομακρύνεται καί ἡ θεία βοήθεια ἀπό μᾶς, γινόμαστε ἐπικατάρατοι.           

            «Ἐνδυναμοῦσθε», λοιπόν, «ἐν Κυρίῳ καί ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ»[8]. Ζητᾶτε δύναμη ἀπό τόν Θεό. Ἡ πεποίθησή σας νά εἶναι στόν Θεό. Ἡ ἐλπίδα σας νά εἶναι στόν Θεό. Κι αὐτό εἶναι πού πρέπει νά καλλιεργήσουμε μέσα μας, νά ἐλπίζουμε στόν Θεό. Ὁ Ὁποῖος Θεός εἶναι ἀφενός μέν παντοδύναμος. Δέν ἔχει ἁπλῶς μιά κάποια δύναμη, ἀλλά ἔχει ὅλη τή δύναμη, πᾶσα δύναμη. Ἐλπίζουμε σέ ἕναν Θεό, ὁ Ὁποῖος εἶναι πάνσοφος, δέν ἔχει ἁπλῶς κάποια σοφία. Ἔχει τήν ἄπειρη σοφία, τήν ἀληθινή σοφία. Μπροστά στή σοφία τοῦ Θεοῦ, ἡ δική μας σοφία καί οἱ δικές μας ἐπιστῆμες εἶναι μωρία[9], ὅπως λέει ἡ Ἁγία Γραφή, εἶναι ἀνοησία, εἶναι ἠλιθιότητα.

            Ἐλπίζουμε σέ ἕναν Θεό, ὁ Ὁποῖος ἐκτός ὅτι εἶναι παντοδύναμος καί πάνσοφος, εἶναι συγχρόνως καί πανάγαθος. Δέν ἔχει ἁπλῶς μιά σχετική καλοσύνη, ἀλλά ἔχει ἄπειρη καλοσύνη, ἄπειρη ἀγαθότητα. Καί σ’ Αὐτόν ὀφείλουμε νά ἀφήνουμε τίς ἐλπίδες μας καί ἀπ’ Αὐτόν νά προσπαθοῦμε νά ἀντλήσουμε δύναμη.

            Καί ἕνας τέταρτος λόγος πού πρέπει ἀπό τόν Θεό νά ζητᾶμε δύναμη καί νά κραταιωνόμαστε, νά δυναμώνουμε μέ τό κράτος τῆς ἰσχύος Αὐτοῦ, εἶναι τό γεγονός ὅτι ὅλοι ὅσοι κατέφυγαν στόν Θεό, ποτέ δέν διαψεύστηκαν, ποτέ δέν καταισχύνθηκαν, ποτέ δέν ἔμειναν ἀβοήθητοι, ἐφόσον φυσικά αὐτό πού ζητοῦσαν ἦταν γιά τό καλό τους, ἦταν γιά τό συμφέρον τους καί δέν ἤτανε πρός ψυχική τους καί πνευματική τους ζημία.

            «Ἐμβλέψατε», λέει ὁ σοφός Σειράχ, «εἰς ἀρχαίας γενεάς καί ἴδετε· τίς ἐνεπίστευσε Κυρίῳ καί κατῃσχύνθη;»[10]. Κοιτάξτε, λέει, ὅλους τούς ἀρχαίους ἀνθρώπους, τούς ἁγίους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ποιός ἀπό αὐτούς ἐμπιστεύθηκε στόν Θεό καί καταισχύνθηκε; Καί ντροπιάστηκε; Κανένας! Ἔχουμε λοιπόν καί ἱστορικό προηγούμενο, ἔχουμε καί δεδομένα, ντοκουμέντα, πού ἐπιβεβαιώνουν τό γεγονός ὅτι δέν πρέπει νά ἐλπίζουμε καί νά προσπαθοῦμε νά δυναμώσουμε ἀπό τόν ἑαυτό μας, ἀπό τά μπράτσα μας ἤ στηριζόμενοι σέ ἄλλους ἀνθρώπους, ἔστω καί ἰσχυρούς τῆς γῆς, ἀλλά εἰς τόν Θεό. Ὅποιος κατέφυγε στόν Θεό, αὐτός βρῆκε τήν ἀληθινή δύναμη καί τήν ἀληθινή προστασία.

            Αὐτά λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος. Τά τέσσερα ὅπλα, λοιπόν, πού πρέπει νά ἔχει ὁ χριστιανός κάθε στιγμή εἶναι, πρῶτον, νά μήν ἔχει καμιά ἐλπίδα στόν ἑαυτό του, στά μπράτσα του, στήν ἐξυπνάδα του, στήν ἐπιστήμη του, στήν τεχνολογία του, στά προσόντα του, ὅσο μεγάλα κι ἄν εἶναι αὐτά, πού κι αὐτά εἶναι δῶρα τοῦ Θεοῦ, οὔτε σέ ἄλλον ἄνθρωπο, ὅσο ἰσχυρός κι ἄν εἶναι αὐτός, κοσμικός ἄρχοντας κ.λ.π. Δεύτερο ὅπλο εἶναι νά ἔχει τελεία ἐλπίδα στόν Θεό, ὁ Ὁποῖος εἶναι παντοδύναμος, πάνσοφος, πανάγαθος καί ὅλοι ὅσοι κατέφυγαν σ’ Αὐτόν, ποτέ δέν ντροπιάστηκαν, ἀλλά πῆραν τή βοήθεια πού ἤθελαν, ἐφόσον ἦταν γιά τό καλό τους. Τρίτο ὅπλο εἶναι ν’ ἀγωνιζόμαστε πάντοτε ἐναντίον τῶν παθῶν μας, ἐναντίον τοῦ διαβόλου, μέ ὅλα μας τά μέσα νά ἀσκοῦμε τίς ἀρετές, καί τέταρτο ὅπλο, νά προσευχόμαστε, νά ζητᾶμε τή θεία βοήθεια. Καί μᾶς δίνει καί ἕνα πέμπτο ὅπλο, λίγο πιό μετά, στό βιβλίο αὐτό, στόν Ἀόρατο Πόλεμο, τό ἰσχυρότερο ἀπό ὅλα, πού εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός διαμέσου τῆς Θείας Κοινωνίας.

            Αὐτά εἶναι τά ὅπλα μας καί μ’ αὐτά τά ὅπλα πραγματικά ὁ χριστιανός εἶναι πανίσχυρος, παντοδύναμος. Ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, «πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ»[11]. Μπορῶ τά πάντα μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ.

-           Χωρίς ὅμως τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ τί μποροῦμε;

            Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς εἶπε «χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν»[12]. Τίποτε δέν μπορεῖς νά κάνεις χωρίς τόν Θεό, οὔτε καί τό ἁπλούστερο πραγματάκι.

            «Τό λοιπόν, ἀδελφοί μου, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καί ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ»[13]. Λέει πάλι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἰς τήν πρός Φιλιππησίους ἐπιστολή αὐτό τό ρητό πού σᾶς εἶπα, στόν 13^ο στίχο τοῦ 1^ου κεφαλαίου, «πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ»[14]. Προηγουμένως εἶχε πεῖ κάποια πράγματα γιά τόν ἑαυτό του. Ἔλεγε, πάλι στό 4^ο κεφάλαιο, στήν πρός Φιλιππησίους, στόν 11^ο στίχο: «ἐγώ γάρ ἔμαθον ἐν οἷς εἰμι αὐτάρκης εἶναι»[15]. Ἔμαθα, λέει, ἀδελφοί μου, μ’ αὐτά πού ἔχω νά ἀρκοῦμαι. Ἤτανε πάρα πολύ ἀσκητικός καί ὀλιγαρκής ὁ Ἀπόστολος. Καί συνεχίζει στόν 12^ο στίχο, «οἶδα καί ταπεινοῦσθαι, οἶδα καί περισσεύειν»[16]. Ξέρω καί νά ταπεινώνομαι καί νά ὑποφέρω καί πεῖνα καί στέρηση, οἶδα καί περισσεύειν. Ἔχω ζήσει καί χρονικές περιόδους πού εἶχα καί περίσσεια καί ἀπό ἐφόδια ὑλικά καί ἀπό χρήματα. Ἀλλά καί τό ἕνα καί τό ἄλλο, τά χρησιμοποιῶ πρός πνευματική μου ὠφέλεια καί πρός τήν ὠφέλεια καί τῶν ἄλλων ἀδελφῶν. «Ἐν παντί καί ἐν πᾶσι μεμύημαι καί χορτάζεσθαι καί πεινᾶν, καί περισσεύειν καί ὑστερεῖσθαι»[17]. Καί νά χορταίνω καί νά πεινάω καί νά περισσεύω καί νά ὑστεροῦμαι, εἶμαι μεμυημένος σέ ὅλα. Ἦταν πραγματικά ἐλεύθερος ὁ Ἀπόστολος ἀπό κάθε, θά λέγαμε, ἀνθρώπινη προσκόλληση καί ἀγωνία. Ἦταν ἀφημένος στόν Χριστό. Γιατί; Γιατί μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ πορεύομαι, λέει στή συνέχεια, στόν 14^ο στίχο. Μή νομίζετε, λέει, ὅτι αὐτά πού σᾶς λέω προηγουμένως, ὅτι ξέρω καί νά πεινάω, ξέρω καί νά ὑστεροῦμαι κ.λ.π. τά κατορθώνω μέ τή δύναμή μου. Ὄχι! Ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ. Ἔτσι κι ἐμεῖς, θά μάθουμε νά πορευόμαστε καί μέσα στίς δυσκολίες, ὄχι μέ μιά ἀνθρώπινη, θά λέγαμε, ἐκπαίδευση οὔτε στηριζόμενοι σέ ἀνθρώπους ἤ στόν ἑαυτό μας, ἀλλά μέ τήν πεποίθησή μας καί τήν καταφυγή μας στόν Κύριο.

            Ἄς δοῦμε πῶς ἑρμηνεύει τό ρητό αὐτό καί ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος Πόποβιτς[18]. «Τό λοιπόν», λέει, «ἀδελφοί μου, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καί ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ»[19]. Καί τί ἄλλο μένει, ἀδελφέ; Τί περισσότερο ὑπάρχει γιά ὅλους μας, μετά ἀπό ὅλες αὐτές τίς εὐαγγελίες πού μᾶς ἀποκάλυψε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος; Γιατί προηγουμένως μᾶς μίλησε ὁ Ἀπόστολος -καί τά εἴδαμε, ὅσοι ἐρχόσαστε σ’ αὐτές τίς συνάξεις- μᾶς μίλησε γιά τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ, γιά τόν κόσμο, γιά τήν Ἐκκλησία, γιά τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας, πώς τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ εἶναι νά ἀνακεφαλαιωθεῖ, νά ξεκαινουργωθεῖ, νά ἀφθαρτιστεῖ ὅλο τό σύμπαν, ὅλος ὁ κόσμος, καί οἱ ἄνθρωποι ἀλλά καί ὅλη ἡ κτίση καί νά γίνουν ὅλα Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Μᾶς μίλησε ὁ Ἀπόστολος γιά τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας, γιά τίς ἁμαρτίες, γιά τά πάθη, γιά ἐμᾶς τούς χριστιανούς, τούς πιστούς, γιά τούς εἰδωλολάτρες, γιά τή σχέση μας μέ τούς εἰδωλολάτρες. «Ἐν σοφίᾳ περιπατεῖτε πρός τούς ἔξω»[20]. Γιά τή σοφία, γιά τήν πίστη, γιά τόν σταυρό, γιά τήν ἀγάπη, γιά τό πλήρωμα τοῦ Χριστοῦ, γιά τό δικό μας πλήρωμα μέσω Αὐτοῦ, ὅτι κι έμεῖς γινόμαστε πλήρεις, ὁλόκληροι, γεμάτοι ἀπό τήν πλήρωσή μας ἀπό τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, ἀπό τό Πνεῦμα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μᾶς μίλησε γιά τόν παλαιό καί τόν καινό ἄνθρωπο, τόν καινούριο ἄνθρωπο, γιά τή μίμηση τοῦ Θεοῦ, γιά τήν πνευματική κατάσταση τῶν ἀνθρώπων, γιά τό μεγάλο μυστήριο τοῦ Χριστοῦ καί τήν Ἐκκλησία καί τό γάμο σέ Αὐτή. Καί μᾶς εἶπε, πώς ὁ γάμος, ἡ ἕνωση τοῦ Νυμφίου μέ τή νύμφη, εἶναι εἰκόνα τῆς Ἐκκλησίας, ἕνωση τῆς Ἐκκλησίας μέ τόν Χριστό. «Τοῦτο τό μυστήριο μέγα ἐστί ἐγώ δέ λέγω εἰς Χριστόν καί εἰς τήν Ἐκκλησίαν»[21]. Μᾶς μίλησε γιά τά παιδιά καί τούς γονεῖς, γιά τούς δούλους καί τούς κυρίους.

-           Τί λοιπόν, ἀδελφοί μου, λέει ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος Πόποβιτς, ὑπάρχει περισσότερο ἀπ’ ὅλα αὐτά στόν γήινο κόσμο μας πού ἔγιναν γιά μᾶς;

            Τίποτε. Ὁ Θεός ὅ,τι μᾶς χρειαζότανε, μᾶς τό ἔδωσε. Καί τή σωτηρία καί τήν προοπτική τῆς αἰωνιότητος, τά πάντα. Γι’ αὐτό, ὅλοι οἱ ἐχθροί, ὁρατοί καί ἀόρατοι, ἐφορμοῦν γιά νά ὑφαρπάξουν αὐτές τίς σωτηριώδεις καί θεοποιοῦσες εὐαγγελίες. Γι’ αὐτό ὅλοι, 2000 χρόνια, πασχίζουν νά καταστρέψουν τήν Ἐκκλησία, τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, καί δέν μποροῦν οὔτε θά μπορέσουν. Τό εἶχε πεῖ ὁ Κύριος, ὅτι ἡ Ἐκκλησία θά ὑπάρχει εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων, «πύλαι ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς»[22]. Μάταια οἱ ἐχθροί τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ἐχθροί τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀγωνίζονται λυσσωδῶς νά ξεθεμελιώσουνε, νά καταστρέψουνε, ὄχι τά ντουβάρια τῆς ἐκκλησίας, ἀλλά τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἐμᾶς τούς πιστούς. Νά πάψει νά ὑπάρχει ἡ πίστη τοῦ Χριστοῦ καί ἡ λατρεία τοῦ Χριστοῦ στή γῆ. Ποτέ δέν θά τά καταφέρουν. Πάντοτε στή γῆ, ἔστω κάπου, σ’ ἕνα σημεῖο, θά ὑπάρχει ἡ Ἐκκλησία, ἡ ἀληθινή πίστη καί ἡ ἀληθινή λατρεία στόν Θεό, στόν Ἰησοῦ Χριστό. Καί οἱ ἀόρατοι δαίμονες τό ἴδιο πάλι πασχίζουν, νά πληγώσουν τόν Χριστό ἁρπάζοντας ὅσες μποροῦν περισσότερες ψυχές εἰς τόν Ἅδη. Καί μέσα σ’ ὅλα τά ἄλλα προσπαθοῦν οἱ δαίμονες καί τά ὄργανά τους, οἱ ἄνθρωποι, νά χτυπήσουν τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, τό Εὐαγγέλιο, τίς ὁδηγίες αὐτές, οἱ ὁποῖες ὁδηγοῦν στή σωτηρία. Νά τίς διαστρέψουν μέσα ἀπό τίς αἱρέσεις, μέσα ἀπό τή κατασυκοφάντηση τῆς πίστεως, καί τῶν ἀνθρωπων τοῦ Θεοῦ, τῶν ἁρχιερέων, τῶν ἱερέων καί τῶν ἁπλῶν πιστῶν. Μέ τόν τρόπο αὐτό προσπαθοῦν νά ὑφαρπάξουν τήν ἀθάνατη ψυχή σας, τήν αἰώνια ἀλήθεια καί μαζί μ’ αὐτή καί σέ αὐτή καί τήν αἰωνιότητά σας καί τόν παράδεισό σας. Αὐτό προσπαθεῖ νά κάνει ὁ διάβολος καί τά ὄργανά του. Καί μαζί μ’ αὐτά νά ἁρπάξουν καί τή μοναδική σας, τή δική σας τή μοναδική φρόνιμη ἔννοια τῆς ὑπάρξεως καί τῆς ζωῆς. Νά πάψουν οἱ ἄνθρωποι πλέον νά λειτουργοῦν φρόνιμα, λογικά, φυσιολογικά, ἀληθινά ὡς ἁγιοπνευματικοί ἄνθρωποι.

            Καί βλέπουμε, πώς ὅσο προχωράει ἡ ἁμαρτία, τόσο προχωράει καί ὁ παραλογισμός. Ἀπόδειξη εἶναι τά σύγχρονα αὐτά θεσπίσματα, νομοθετήματα τοῦ ἐπισήμου Κράτους μας, πού πλέον ἐπίσημα νομοθετεῖται ἡ ὁμοφυλοφιλία, ἡ διαστροφή βραβεύεται, ἡ υἱοθεσία τέκνων ἀπό ὁμοφυλόφιλους.. Φοβερά πράγματα, πού πρίν ἀπό λίγα χρόνια ἦταν ἀδιανόητα καί νά τά σκεφτεῖ κανείς. Κι ὅμως σήμερα τό Κράτος προχωράει στή θεσμοθέτηση αὐτῶν -θά λέγαμε- τῶν παρανοϊκῶν νόμων, τῶν νόμων πού ἀντίκεινται στή φυσιολογική, ὄχι στή θεϊκή, τακτοποίηση τῶν πραγμάτων, ἀλλά στή φυσική τακτοποίηση. Τήν ἴδια τήν φυσική τάξη. Καί αὐτό προσπαθοῦν οἱ δαίμονες, νά ἁρπάξουν ἀπό τόν ἄνθρωπο καί νά διαλύσουν τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο, τήν λογική, τόν νοῦ καί τήν ἐλευθερία του. Καί ἐνῶ τάζουν ἐλευθερία, ὅμως σοῦ κλέβουν τήν ἐλευθερία καί σέ κάνουν δοῦλο τους.

            Εἶναι ἄπειρος ὁ ἀριθμός τῶν ὁρατῶν ἐχθρῶν καί ἀκόμα μεγαλύτερος εἶναι ὁ ἀριθμός τῶν ἀοράτων. Ἀρχηγός καί ἐπικεφαλῆς ὅλων αὐτῶν εἶναι ὁ σατανᾶς, ὁ ἀντίθετος, ὁ διάβολος. Μόνο μέ τόν Θεό θά μπορέσετε νά κρατηθεῖτε ἀπέναντι ὅλων αὐτῶν καί ἀπέναντι ἐκείνων πού εἶναι μαζί τους καί πού σέ ὅλους αὐτούς δρᾶ ὁ ἴδιος ὁ διάβολος. Δέν μπορεῖ κανείς νά ἀντισταθεῖ σ’ αὐτόν τόν κατακλυσμό τοῦ κακοῦ, τόν δαιμονικό κατακλυσμό, παρά μόνο μέ τό κράτος τῆς ἰσχύος τοῦ Χριστοῦ, ὄχι μέ τή δική του δύναμη.

            Μόνο ἄν ἔχετε τόν Θεό στόν ἑαυτό σας, μέσα σας, καί γύρω ἀπό σᾶς, λέει ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος, θά μπορέσετε νά νικήσετε τό κακό. Δέν τό πιστεύεις αὐτό; Δοκίμασε μόνος σου, χωρίς τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, νά νικήσεις ἕνα καί μόνο πάθος σου. Ἄς πάρουμε γιά παράδειγμα τή φιλαργυρία ἤ τή φιλαυτία ἤ τήν ἀπληστία ἤ τόν θυμό ἤ τήν ὑπερηφάνεια ἤ ὁποιοδήποτε ἄλλο πάθος. Ναί, τό ὄνομα ὅλων αὐτῶν εἶναι λεγεών, καί ἐσύ εἶσαι μόνος. Ὅπως ρώτησε ὁ Κύριος ἐκεῖνον τόν δαιμονισμένο, πῶς εἶναι τό ὄνομά σου; Καί τοῦ ἀπάντησαν τά δαιμόνια ἀπό μέσα, «λεγεών»[23]. Δέν ἦταν ἕνα δαιμόνιο, ἦταν ὁλόκληρη λεγεώνα, χιλιάδες. Αὐτή ἡ λεγεώνα ἔχει κυριαρχήσει στόν κόσμο σήμερα καί δέν μπορεῖ κανείς νά νικήσει αὐτή τή λεγεώνα τῶν δαιμόνων παρά μέ τό κράτος τῆς ἰσχύος τοῦ Χριστοῦ.

            Ὤ, ὁ ἄνθρωπος! Μόνος σέ ὠκεανό παθῶν, ἁμαρτιῶν, θανάτου καί σατανισμοῦ! Πουθενά δέν ὑπάρχει νησίδα ἀσφαλείας γιά νά ἀποβιβάσεις τήν ψυχή σου καί νά ξεκουραστεῖς. Πάντα θά βουλιάζεις καί θά πνίγεσαι, ὅταν θά θέλεις νά σώσεις τόν ἑαυτό σου τραβώντας τά μαλλιά σου. Αὐτό κάνει ἡ σύγχρονη κοσμική ἐπιστήμη, ψυχολογία, παιδαγωγική κ.λ.π. Προσπαθεῖ νά σωθεῖ ὁ ἄνθρωπος τραβώντας τά μαλλιά του. Μά εἶναι δυνατόν; Χρειάζεσαι κάποιον ἄλλον ἀπ’ ἔξω, νά πιαστεῖς, νά καταφύγεις σ’ αὐτόν καί νά σέ τραβήξει νά σωθεῖς.

            Ὤ, θά βυθίζεσαι ὅλο καί πιό βαθιά χωρίς καμιά ἐλπίδα! Ἄνθρωπε σύνελθε! Ἄν θέλεις νά σώσεις τόν ἑαυτό σου ἀπ’ αὐτήν τήν παν-θανατηφόρα θάλασσα τῶν παθῶν καί τῆς ἁμαρτίας, τοῦ θανάτου καί τοῦ διαβόλου, σοῦ εἶναι ἀπαραίτητος Ἕνας καί Μόνος καί αὐτός εἶναι ὁ Θεός. Γιατί μόνο αὐτός ὁ παντοδύναμος Κύριος μπορεῖ νά κατισχύσει τῆς ἁμαρτίας, τοῦ θανάτου καί τοῦ ὁποιοδήποτε πάθους. Πολλές φορές ἔρχονται ἄνθρωποι καί μοῦ λένε, πάτερ, πῆρα ἀπόφαση νά κόψω αὐτό τό πάθος… Δέν πρόκειται νά τό ξανακάνω. Καί τοῦ λέω, μή λές ἔτσι. Νά λές, μέ τή δύναμη τοῦ Θεοῦ δέν θά τό ξανακάνω. Πάρα πολλοί μοῦ λένε, ἀπό τή στιγμή πού ἀποφάσισα νά ἀγωνιστῶ γιά ἕνα πάθος καί νά μήν τό ξανακάνω, τό κάνω χειρότερα. Ἔτσι εἶναι, γιατί στηρίζεσαι στίς δυνάμεις σου. Θά πρέπει νά καταφύγεις στόν παντοδύναμο Θεό γιά νά νικήσεις καί ἕνα σου πάθος. Πολύ περισσότερο ὅλη αὐτή τή λεγεώνα τῶν παθῶν πού ὑπάρχει μέσα μας. Καί γιά νά ὑπερνικήσεις ὅλους αὐτούς τούς πειρασμούς, πού εἶναι γύρω μας στό ἁμαρτωλό περιβάλλον, χρειαζόμαστε αὐτή τή βοήθεια ἀπ’ ἔξω. Δέν μποροῦμε μέ τή δική μας δύναμη. Καί ἡ δύναμη αὐτή ἀπ’ ἔξω εἶναι τοῦ Θεοῦ.

            Μόνο Αὐτός θά μπορέσει νά κατισχύσει τίς ἁμαρτίες. Τά πάθη προέρχονται ἄμεσα ἀπό τόν διάβολο καί πάντα αὐτός εἶναι πιό δυνατός ἀπό τόν ἄνθρωπο, ἀπό τόν κάθε ἄνθρωπο καί ἀπ’ ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος, ἄν δέν ὑπάρχει ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Χωρίς τόν Θεό εἴμαστε παντελῶς ἀδύναμοι. Μέ τόν Θεό γινόμαστε κατά χάρη παντοδύναμοι. Ἄς ἀναφέρουμε μία μόνο δύναμη τοῦ διαβόλου, τόν θάνατο. Αὐτή ἡ δύναμη τοῦ διαβόλου δέν εἶναι πιό δυνατή καί ἀπό ἐσένα καί ἀπ’ ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος; Αὐτή παίζει μέ ἐσένα σάν τή γάτα μέ τό ποντίκι. Καί τό πάθος τῆς φιλαυτίας καί τό πάθος τοῦ θυμοῦ καί τό πάθος τῆς ἀπληστίας καί τό πάθος τῆς ὑπερηφάνειας. Δέν εἶναι αὐτές οἱ δυνάμεις του; Μέ τίς ὁποῖες αὐτός σέ θανατώνει καί σέ ὁδηγεῖ σέ μύριες κολάσεις;

            Βλέπετε, πῶς οἱ ἄνθρωποι τοῦ κόσμου, οἱ ταλαίπωροι, προσπαθοῦν.. κάνουν κάποιες ἔτσι κινήσεις νά γίνουν λίγο καλύτεροι κ.λ.π. νά ξεπεράσουν τόν ἐγωισμό τους, τήν ὑπερηφάνειά τους, τή σκληρότητά τους, τήν ἀγριότητά τους. Κι αὐτό κυρίως φαίνεται στά μικρά παιδιά, στά παιδιά τοῦ Γυμνασίου, τοῦ Λυκείου, πού ἔχουν φοβερά ἀγριέψει, ἀλλά δέν πᾶνε στήν Ἐκκλησία. Προσπαθοῦνε μέ ἀνθρώπινους τρόπους, μέ ἀνθρώπινα μέσα, μέ ψυχικές μεθόδους, ψυχολογικές κ.λ.π. νά βελτιώσουν κάπως τόν ἑαυτό τους, δηλαδή νά περιστείλουν τά πάθη τους καί τά πάθη τῶν παιδιῶν τους καί δέν μποροῦν. Φυσικά δέν μποροῦν! Διάβαζα, ἔχουνε πάρα πολύ αὐξηθεῖ στήν Ἀμερική οἱ ἔνοπλες ἐπιθέσεις. Τά παιδιά πᾶνε μέ ὅπλα στό σχολεῖο! Καί σιγά-σιγά αὐτό θά ἔρθει καί ἐδῶ. Γιατί ὅ,τι συμβαίνει ἐκεῖ, μετά ἀπό λίγο ἔρχεται καί ἐδῶ στήν Ἑλλάδα. Καί τί θά κάνετε τότε κύριοι ψυχολόγοι καί κύριοι πολιτικοί;..

            Ὁ παντοδύναμος Θεός καί Κύριος ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά νικήσει τόν διάβολο γιά χάρη τοῦ ἀνθρώπου καί τόν νίκησε. Καί τόν διάβολο καί τήν ἁμαρτία καί τόν θάνατο. Τόν νίκησε ὁ Χριστός ὡς ἄνθρωπος. Γιά νά νικήσουμε καί ἐμεῖς, μέ τόν Χριστό πρέπει νά ἑνωθοῦμε.

            Γιά νά μπορέσει ὁ ἄνθρωπος νά καταστεῖ δυνατός διά τοῦ Θεανθρώπου καί νά παραμείνει δυνατός μέχρι τήν τελική νίκη, τήν παν-νίκη ἐπί τοῦ διαβόλου, γι’ αὐτό ἔγινε ὁ Θεός ἄνθρωπος, γι’ αὐτό πῆρε ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ τήν ἀνθρώπινη φύση. Γι’ αὐτό καί ἡ δική σας ἀδιάκοπη ἐργασία στή γῆ, λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἶναι «ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ»[24]. Καθετί διαφορετικό σέ σᾶς νά τό διευθετεῖτε σέ αὐτό, στό «ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ»[25].

            Εἶναι πολύ εὔκολη ἡ πνευματική ζωή. Ἐνῶ πολλοί ἰσχυρίζονται ὅτι δέν γίνονται αὐτά τά πράγματα πού λέει ὁ Χριστός καί πού λένε οἱ Ἅγιοι.. δέ γίνονται στίς μέρες μας.. εἶναι πάρα πολύ δύσκολα τά πράγματα.. πάρα πολλοί οἱ πειρασμοί.. κι ὅμως εἶναι ὅλα πολύ εὔκολα καί γίνονται πολύ εὔκολα «ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ»[26], μέ τή δύναμη τοῦ Κυρίου. Μήν τό ξεχνᾶμε αὐτό. «Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ»[27].

-           Γιατί φοβόσαστε τήν ἁμαρτία, τόν θάνατο, τόν διάβολο;

            Μά ὁ Κύριος εἶναι ἐκεῖ, βρίσκεται ἐκεῖ κοντά σας, βαδίζει παράλληλα μέ σᾶς, ἔτσι ὥστε, ἐάν θέλετε, μπορεῖ νά ἔρθει ὅλος σέ σᾶς. Δέν δικαιολογεῖται χριστιανός νά φοβᾶται τόν διάβολο, τά μάγια, τήν ἁμαρτία κ.λ.π. Εἶναι ἀπαράδεκτο, σημαίνει ὅτι δέν ἐμπιστεύεται τόν ἑαυτό του στόν Θεό, δέν προσεύχεται, δέν καταφεύγει στόν παντοδύναμο Κύριο.

            Ὁ Θεός Κύριος εἶναι δίπλα μας. Μόνο πού θά Μέ φωνάξεις λέει ὁ Κύριος καί «ἰδού πάρειμι»[28]! Εἶμαι δίπλα σου, εἶμαι παρών.

-           Γιατί, θά πεῖτε, δέν μᾶς βοηθάει;

            Γιατί δέν Τοῦ τό ζητᾶμε, δέν καταφεύγουμε σ’ Αὐτόν μέ πίστη. Εἴμαστε δίψυχοι, εἴμαστε ὀλιγόψυχοι. Βλέπετε, ὁ Ἀπόστολος Πέτρος ὅσο ἔβλεπε πρός τόν Κύριο, περπατοῦσε πάνω στά κύματα. Ὅταν ἄρχισε νά δειλιάζει, νά ἔχει μέσα του μία ἀμφιβολία καί νά βλέπει τά κύματα καί τόν ἀέρα τόν δυνατό, νά σκέπτεται δηλαδή ἀνθρώπινα καί ὄχι μέ τήν πίστη, ἀλλά μέ τή λογική, καί νά λέει, τί θά γίνει τώρα;… φοβερή κακοκαιρία… θά πνιγῶ… ἄρχισε νά πνίγεται! Ἄρχισε νά βουλιάζει, νά βυθίζεται. Καί ὁ Κύριος τοῦ εἶπε «ὀλιγόπιστε, εἰς τί ἐδίστασας;»[29]. Καλά δέν περπάταγες; Καλά δέν πήγαινες πάνω στά κύματα, ὅταν ἔβλεπες Ἐμένα; Γιατί μετά ὀλιγοπίστησες;

            Ὁ Θεός μπορεῖ νά ἔρθει καί σέ μᾶς, ἄν τό θέλουμε, καί εὐλογημένος εἶναι ἐκεῖνος πού βαδίζει τόν δρόμο του ἐν ὀνόματι Κυρίου. Δυστυχῶς, οἱ ἄνθρωποι δέν βαδίζουν ἐν ὀνόματι Κυρίου, ἀλλά ἐν τῷ ὀνόματι τῷ ἰδίῳ. Μέ τή δύναμή τους, μέ τό ὄνομά τους, θέλουν νά πορεύονται, μέ τόν ἑαυτό τους καί ὄχι μέ τόν Κύριο. Ὑπάρχει δηλαδή μεγάλος ἐγωισμός, μεγάλη ὑπερηφάνεια, μεγάλη διάθεση γιά αὐτοπροβολή καί ὁ Κύριος φυσικά δέν παρεμβαίνει, γιατί σέβεται τό αὐτεξούσιο τοῦ ἀνθρώπου, δέν καταστρατηγεῖ τήν ἐλευθερία καί ἀφήνει τόν ἄνθρωπο νά μάθει ἀπό αὐτά πού θά πάθει, ἀπό τίς ἐπιλογές του, τίς αὐτονομημένες ἐπιλογές του ἐρήμην τοῦ Θεοῦ, τίς ἐνέργειές του ἐρήμην τοῦ Θεοῦ καί τίς ἀποτυχίες πού συνεπάγονται αὐτές οἱ ἐπιλογές.

            Ἐσύ πλέον, μέ τόλμη καί ἀποφασιστικότητα, λέει ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος, νά πᾶς κοντά στόν Κύριο. Νά βαδίσεις σ’ αὐτόν τόν δρόμο τοῦ Κυρίου, ἀφοῦ ἀφήσεις συνέχεια νά ἀντηχεῖ στά αὐτιά σου ἡ φωνή καί ἡ πρόσκληση τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: ἐνδυναμώσου Κυρίῳ, ἐνδυναμώσου ἐν Θεῷ, ἐνδυναμώσου, ἐνδυναμώσου..

-           Καί πῶς ἐνδυναμώνεσαι ἐν Κυρίῳ;

            Γεμίζοντας διά τῆς δυνάμεως τοῦ Κυρίου. Ἡ δύναμη δέν θά ἔρθει ἀπό μέσα μας. Ἡ δύναμις θά ἔρθει ἀπό τόν Κύριο.

-           Καί ποῦ ὑπάρχει αὐτή ἡ δύναμη τοῦ Κυρίου;

            Πρῶτον, στά ἱερά μυστήρια, στή Θεία Εὐχαριστία, στήν ἱερά ἐξομολόγηση, στόν Ἁγιασμό, σέ ὅλα αὐτά τά μυστήρια πού ἔχουμε στήν Ἐκκλησία μας, καί δεύτερον, στίς ἅγιες ἀρετές, στήν ταπείνωση, στήν πίστη, στήν προσευχή, στήν ἀγάπη, στήν πραότητα, στή συγχωρητικότητα. Αὐτές οἱ ἀρετές εἶναι πηγές δύναμης. Οἱ ἅγιες ἀρετές δέν εἶναι τίποτε διαφορετικό ἀπ’ τά ἱερά μυστήρια, τά ὁποῖα μᾶς ἐξαγιάζουν παρατεινόμενα μέσω ὅλης τῆς ζωῆς μας.

            Ἄν τά δεχόμαστε αὐτά καί τά μεταφέρουμε συνέχεια σέ ὅλη μας τή διάνοια, σέ ὅλη μας τή ψυχή, σέ ὅλη μας τή συνείδηση, σέ ὅλη μας τήν καρδιά, τότε ἡ διάνοιά μας ζεῖ σέ ἅγιες σκέψεις, ἡ συνείδησή μας σέ ἅγιες διανοήσεις, ἡ καρδιά μας σέ ἅγια αἰσθήματα, τό θέλημά μας σέ ἅγια θελήματα. Ὅλα γίνοντα ἅγια.

            Καί ὅλα αὐτά εἶναι πιό τέλεια ἐνσαρκωμένα σ’ αὐτόν τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Γι’ αὐτό εἶναι Αὐτός δύναμη Θεοῦ. Λοιπόν, ἐνδυναμώνεται κανείς ἐν Κυρίῳ, ὅταν ζεῖ καί ὑπάρχει ἐν Κυρίῳ. Ὅταν δέν ζεῖ γιά τόν ἑαυτό του καί μέ τόν ἑαυτό του οὔτε γιά χάρη τοῦ ἑαυτοῦ του, ἀλλά ζεῖ ἐν Κυρίῳ, γιά τόν Κύριο καί γιά χάρη τοῦ Κυρίου. Καί ζεῖ ἐν Αὐτῷ, ζεῖ ἐν τῷ Κυρίῳ κανείς, ὅταν καθίσταται ὀργανικό κομμάτι τοῦ δικοῦ Του Θεανθρωπίνου σώματος, τῆς Ἐκκλησίας. Ὅταν εἴμαστε πραγματικά ἐκκλησιαστικοποιημένοι ἄνθρωποι, ὅταν καλλιεργοῦμε τήν ἀδιάλειπτη κοινωνία μέ τόν Θεό, τήν ἀδιάλειπτη προσευχή, τότε γινόμαστε ἀληθινά μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Ὅταν ἡ καρδιά μας λειτουργεῖ μέ τήν νοερά προσευχή. Ὅταν ἡ θέλησή μας, ὁ νοῦς μας, ὅλη μας ἡ ψυχή καί τό σῶμα λειτουργεῖ γιά τόν Κύριο, λατρεύει τόν Κύριο, προσκυνεῖ τόν Κύριο, δοξολογεῖ τόν Κύριο, εὐχαριστεῖ τόν Κύριο. Τότε γινόμαστε σύσσωμοι τοῦ Κυρίου. Σύσσωμος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ ὁ ἄνθρωπος ζεῖ μ’ αὐτό τόν τρόπο, ἐπειδή ἡ ζωοδοτική δύναμη τοῦ Χριστοῦ ἐκχέεται σ’ ὁλόκληρο τό «εἶναι» του. Τότε πλέον ἡ δύναμη τοῦ Χριστοῦ περνάει μέσα του. Ὅπως ἕνα κλαράκι, ὅταν παραμένει στόν κορμό τοῦ δέντρου, τότε παίρνει ὅλους τούς ζωτικούς χυμούς. Καί ὅσο πιό βαθιά ζεῖ ὁ ἄνθρωπος, τόσο καί ἐνδυναμώνεται περισσότερο ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ. Αὐτή ἡ ἐνδυνάμωση ἀποτελεῖ τό κατόρθωμα τῆς ἐνχριστοποίησης. Ἐνχριστοποίση τό νά μποῦμε μέσα, ἐν τῷ Χριστῷ.

            Ἑνωνόμαστε μέ τόν Χριστό μέ τό νά τηροῦμε τίς ἐντολές, νά ἀσκοῦμε τίς ἀρετές καί νά κοινωνοῦμε. Καί τότε μπαίνει μέσα του ἡ δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἄνθρωπος σταδιακά, μέ ὅλη του τήν ψυχή καί ὅλη του τήν καρδιά καί μέ ὅλη του τήν ἰσχύ ψυχικά ἑνώνεται μέ τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, μέ τή βοήθεια τῶν κεχαριτωμένων κατορθωμάτων. Ὅλες οἱ μικρές πύλες καί φλέβες τοῦ πνεύματός του καί τῆς καρδιᾶς του συνενώνονται στήν καθολική καρδιά τοῦ Θεανθρώπινου σώματος τοῦ Χριστοῦ ἀπό τό ὁποῖο, μέσω αὐτῶν, ἡ δύναμις τοῦ Χριστοῦ ἐκχέεται σέ ὅλο του τό «εἶναι» καί αὐτός ἀδιάκοπα ἐνδυναμώνεται ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος Αὐτοῦ. Δηλαδή, ὅταν ὁ πιστός μπεῖ μέσα στήν Ἐκκλησία, παίρνει αἷμα ἀπό τήν καθολική καρδιά τοῦ Θεανθρωπίνου σώματος τοῦ Κυρίου.

            Τό πᾶν, τό καθετί τοῦ Χριστοῦ, εἶναι πλῆρες ἀπό τή δύναμη τοῦ Κυρίου. Κυρίως ὁ Σταυρός. Εἶναι ἀπό τά μεγαλύτερα ὅπλα μας. Γι’ αὐτό βλέπετε, ὅταν κανείς αἰσθανθεῖ δειλία, φόβο, μιά ταραχή, καί κάνει τόν σταυρό του μέ πίστη, ἀμέσως δυναμώνει. Φεύγει ἡ δειλία, φεύγει ὁ φόβος. Ἔρχεται ἡ δύναμη τοῦ Χριστοῦ μέσα του. Ἔρχεται αὐτή ἡ πληρότητα, ἡ βεβαιότητα, ἡ εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ. Στόν σταυρό εἶναι συγκεντρωμένη ὅλη ἡ δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Σ’ Αὐτόν βρίσκεται ὅλο τό Θεανθρώπινο κατόρθωμα τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου ἀπό τήν ἁμαρτία, τόν θάνατο καί τόν διάβολο. Γι’ αὐτό καί ὁ Χριστοφόρος Ἀπόστολος Παῦλος λέει, «ὁ λόγος τοῦ σταυροῦ εἶναι δύναμη Θεοῦ»[30]. Γι’ αὐτό καί οἱ δαίμονες τρέμουν τόν σταυρό. Δέ νοεῖται χριστιανός πού νά μή φοράει σταυρό καί νά μήν κάνει πολλές φορές τήν ἡμέρα τόν σταυρό του.

            Ἔτσι λοιπόν, καθετί τοῦ Χριστοῦ εἶναι πλῆρες ἀπό τή δύναμη Αὐτοῦ. Ἡ ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ εἶναι πλήρης ἀπό τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό, κι ὅταν κανείς μελετᾶ τήν ἀλήθεια, πού εἶναι τό ἱερό Εὐαγγέλιο, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, δυναμώνει πνευματικά.

            Ἡ δικαιοσύνη τοῦ Χριστοῦ εἶναι πλήρης ἀπό τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ, ὅταν προσπαθεῖ νά μιμηθεῖ τόν Χριστό, στήν πραότητά Του, στήν εἰρήνη Του, στήν ταπεινοφροσύνη Του, στήν ἀγάπη Του, γεμίζει μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ.

            Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ εἶναι πλήρης ἀπό τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Καί ἡ Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ καί ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Χριστοῦ καί ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί κάθε θαῦμα τοῦ Χριστοῦ καί κάθε λέξη τοῦ Χριστοῦ καί κάθε ἔργο τοῦ Χριστοῦ καί κάθε βλέμμα τοῦ Χριστοῦ καί κάθε δάκρυ τοῦ Χριστοῦ καί κάθε ἀναπνοή τοῦ Χριστοῦ καί ὁτιδήποτε ἄλλο τοῦ Χριστοῦ εἶναι πλήρη, εἶναι ὑπερπλήρη ἀπό τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό δέν ἔχουμε νά φοβηθοῦμε τίποτα, ὅταν προσκολληθοῦμε στόν Κύριο. Ἄν ζεῖ ὁ ἄνθρωπος σέ καθετί πού εἶναι τοῦ Χριστοῦ, τότε αὐτός ἐνδυναμώνεται ἐν Κυρίῳ. Καθετί πού κάνεις νά τό κάνεις μέ τόν Χριστό, γιά τόν Χριστό, ὄντας μέσα στόν Χριστό. Τότε ὁ ἄνθρωπος καθίσταται θεϊκά δυνατός καί ἀνίκητος σέ ὅλες τίς ἀντίθετες δυνάμεις. Καθίσταται παν-νικητής, ὅταν πλήρως ἐνδύεται τόν Χριστό, ζώντας ἀδιάκοπα μέ Αὐτόν, σέ Αὐτόν καί ἕνεκα Αὐτοῦ.

            Μακάρι αὐτό νά περάσει μέσα μας καί νά τό διδάξουμε καί στούς ἄλλους καί εἰδικά στά παιδιά μας καί ὄχι νά τούς διδάσκουμε τήν αὐτονομία, μιά ζωή αὐτονομημένη ἀπό τόν Θεό καί θεμελιωμένη στόν ἑαυτό μας. Δυστυχῶς δέν διδάσκουν καί οἱ γονεῖς τά παιδιά αὐτή τήν ἐξάρτηση ἀπό τόν Θεό. Δέν μαθαίνουν στά παιδιά νά προσεύχονται, νά ζητᾶνε τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, νά ἔχουν Θεο-πεποίθηση. Ἀκοῦνε δυστυχῶς τούς ἄθεους ψυχολόγους, πού τούς λένε, νά ἔχετε αὐτοπεποίθηση καί αὐτό νά καλλιεργεῖτε στά παιδιά σας. Μοῦ ἔλεγε μιά μητέρα, ἔλεγα ἀπό μωρό στό παιδί μου, εἶσαι ἡ πρώτη, εἶσαι ἡ καλύτερη, εἶσαι ἡ σοφότερη, εἶσαι.. εἶσαι.. εἶσαι.. Καί τό ἀχρήστεψε τό παιδί της, τό κατέστρεψε, καί τώρα τό παιδί της δέν μπορεῖ νά κάνει τίποτα. Γιατί ἀκριβῶς τί μπορεῖς νά κάνεις; Μπορεῖς νά σωθεῖς τραβώντας τά μαλλιά σου; Δέν ὑπάρχει περίπτωση!

            Ἄς θυμηθοῦμε τήν παν-δύναμη τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Ἀπό ποῦ τήν ἀντλοῦσε; Χιλιάδες χιλιόμετρα ἔκανε ὁ Ἀπόστολος μέ μύριες δυσκολίες, μέ λιθοβολισμούς, μέ πνιγμούς, μέ φυλακίσεις, μέ ραβδισμούς, μέ μαστιγώσεις.. Πόσες φορές τόν χτύπησαν καί τόν ἄφησαν μισοπεθαμένο… Ποῦ τήν ἔβρισκε τή δύναμη καί ξανασηκωνόταν καί ξανασυνέχιζε; «Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ»[31]. Καί ὅ,τι ἰσχύει γιά τόν Ἀπόστολο Παῦλο, ἰσχύει γιά ὅλους τούς Ἁγίους, γιά ὅλους τούς Ἀποστόλους, γιά ὅλους τούς μάρτυρες, τούς ἀσκητές, τούς θαυματουργούς, γιά ὅλους τούς ἁγίους καί δικαίους. Ὅ,τι ἔκαναν, μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ τό ἔκαναν. Γι’ αὐτό καί ἦταν ταπεινοί. Τό πίστευαν. Τό ἤξεραν. Καί ὅλοι οἱ χριστιανοί ὅλων τῶν αἰώνων παρέμειναν χριστιανοί μέχρι τέλους, γιατί κι αὐτό εἶναι κατόρθωμα, καί μάλιστα στήν ἐποχή μας. Πολλοί ξεκινᾶνε καλά τήν χριστιανική ζωή, πᾶνε μερικά χρόνια στήν ἐκκλησία καί μετά τά παρατᾶνε. Τούς νικάει ὁ διάβολος καί ὁ κόσμος, γιατί δέν στηρίζονται, δέν προσκολλῶνται στόν Χριστό, στή δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Ὅλοι οἱ χριστιανοί ὅλων τῶν αἰώνων πού παρέμειναν μέχρι τέλους χριστιανοί, τό κατόρθωσαν γιατί κόλλησαν, προσκολλήθηκαν στόν Χριστό καί πῆραν τήν δύναμη ἀπό τόν Χριστό.

            Ὅλοι αὐτοί μόνο ἕνα πράγμα πιστοποιοῦν, μόνο ἕνα πράγμα μαρτυροῦν: μέ τόν Χριστό εἴμαστε δυνατοί, μέ τόν Θεό εἴμαστε δυνατοί. Ἔτσι, ἕνα γίνεται σαφές, ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἐνδυναμώνεται ἐν Χριστῷ καί κατά τῷ κράτει τῆς ἰσχύος Αὐτοῦ, κατά τό μέτρο βέβαια τῶν εὐαγγελικῶν του ἀγώνων. Κατά τό μέτρο πού θά ἐργαστοῦμε τίς εὐαγγελικές ἐντολές, θά πάρουμε καί τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Κατά τό μέτρο πού θά τηρήσουμε τίς ἐντολές, θά φανερώσουμε αὐτή τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Λέγανε γιά τόν Ἅγιο Παΐσιο ὅτι εἶχε μία φοβερή δύναμη! Ἤτανε ἡ δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Αὐτός ὁ ἀγράμματος, ἀδύνατος ἔτσι σωματικά ἄνθρωπος, εἶχε μία τρομερή δύναμη πνευματική.

            Ὅσο περισσότερο ἀγωνίζεται γιά τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ ὁ ἄνθρωπος, τόσο γίνεται ὅλος πιό δυνατός ἐν Κυρίῳ, γιατί ἀδιάκοπα αὐξάνει ἀπό δύναμη σέ δύναμη. Ὁ κόσμος θαυμάζει τίς ἰσχυρές προσωπικότητες καί συνήθως πίσω ἀπό τίς ἰσχυρές προσωπικότητες κρύβονται μεγάλοι ἐγωιστές, θρασσεῖς ἄνθρωποι, ὑπερήφανοι, οἱ ὁποῖοι ὅμως μέ τήν πρώτη δαιμονική δυσκολία καί πειρασμό καταρρέουν, γιατί ἡ δύναμη πού ἔχουν, εἶναι δύναμη ψεύτικη. Δέν εἶναι δύναμη τοῦ Θεοῦ. Ἀληθινά ἰσχυρή προσωπικότητα, ἀληθινά ἰσχυρός ἄνθρωπος εἶναι ὁ ταπεινός, αὐτός πού ἐξαρτᾶται πλήρως καί τελείως ἀπό τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Ἡ δύναμη τοῦ Κυρίου τοῦ δίνει ὅλο καί περισσότερη δύναμη, γιά ἀκόμα πιό ζηλωτική καί ὁλόψυχη ἐκπλήρωση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ.

            Ἡ δύναμη τοῦ Κυρίου ἑλκύεται μέ τά εὐαγγελικά κατορθώματα. Ἀλλά καί τά εὐαγγελικά κατορθώματα ἐνδυναμώνονται καί τελειοποιοῦνται μέ τή δύναμη τοῦ Κυρίου. Ὅσο κανείς τηρεῖ τίς εὐαγγελικές ἐντολές, τόσο ἑλκύει τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Καί μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ μετά ἐκπληρώνει ἀκόμη πληρέστερα τά εὐαγγελικά προστάγματα. Αὐτά ἀμοιβαῖα συνεργάζονται μέ ἕνα ἀψεγάδιαστο καί τέλειο τρόπο. Ἀρχίζουν ἀπό τήν ἀδυναμία καί φτάνουν σέ παν-δύναμη καί παν-ἰσχύ. Μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ οἱ ἄνθρωποι νικοῦν πρῶτα τίς ἁμαρτίες, μετά τόν θάνατο, καί τέλος κι αὐτόν τόν διάβολο. Γι’ αὐτό καί μᾶς παρακινεῖ καί ὁ Ἅγιος Νικόδημος, πάντοτε νά ἔχουμε θάρρος στόν Χριστό καί ποτέ νά μήν ἔχουμε θάρρος στόν ἑαυτό μας. Ποτέ νά μήν ἐμπιστευόμαστε τόν ἑαυτό μας, ἀλλά πάντοτε ἡ πίστη μας καί ἡ ἐμπιστοσύνη μας νά εἶναι στόν Χριστό. Καί ἄν θέλεις νά πετύχεις στό ἔργο σου, θά πρέπει πάντοτε αὐτό νά σκέφτεσαι, ὅτι ἐγώ δέν μπορῶ νά κάνω τίποτε ἀπό μόνος μου. Ἀλλά μπορῶ νά καταφύγω στόν Θεό, πού εἶναι παντοδύναμος καί μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ μπορῶ τά πάντα.

            Γι’ αὐτό λέγει καί ἕνας Ρῶσος Ἅγιος, ὁ Ὅσιος Θεοφάνης ὁ ἔγκλειστος «Μή λέτε «δέν μπορῶ». Αὐτή ἡ κουβέντα δέν εἶναι χριστιανική. Ἐμεῖς οἱ χριστιανοί λέμε: Ὅλα τά μπορῶ. Ὄχι, ὅμως, μόνος μου, ἀλλά μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. «Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ»[32], βεβαιώνει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. «Εἶναι ἀλήθεια ὅτι γιά νά διατηρεῖτε τή μνήμη τοῦ Θεοῦ», τήν ἀδιάλειπτη προσευχή καί τήν αἴσθηση τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ πού πρέπει νά ἔχουμε κάθε στιγμή, «προωρώμην τόν Κύριον ἐνώπιόν μου διαπαντός»[33], «ἀπαιτεῖται κόπος καί ἀγώνας. Νά τόν ἀναλάβετε ἀποφασιστικά. Στήν ἀρχή αὐτοῦ τοῦ ἀγῶνα δέν θά μπορεῖτε νά θυμάστε τόν Κύριο περισσότερο ἀπό δέκα στιγμές τήν ἡμέρα. Πρός τό τέλος του ὅμως, δέν θά μπορεῖτε νά Τόν ξεχνᾶτε περισσότερο ἀπό δέκα στιγμές τήν ἡμέρα»[34]. Θά γίνει ἀνάγκη στήν ψυχή ἡ μνήμη τοῦ Θεοῦ.

-           Γιατί ἀπό ποῦ πηγάζει αὐτή ἡ μνήμη τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἀδιάλειπτη ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησέ με;

            Πηγάζει ἀκριβῶς ἀπό τήν αἴσθηση τῆς δικῆς μας ἀνημπόριας, τή συνειδητοποίηση τῆς δικῆς μας ἀδυναμίας, τῆς μηδενικῆς μας ἰσχύος, τῆς μηδενικῆς μας δύναμης. Ὅταν λοιπόν αἰσθάνεσαι ὅτι δέν μπορεῖς τίποτα, ἀμέσως σοῦ ἔρχεται ὡς φυσικό ἐπακόλουθο καί φυσική ἀνάγκη νά ζητήσεις βοήθεια. Ἀπό ποῦ θά τή ζητήσεις; Ἀπό τόν Θεό, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησέ με. Καί μετά θά σοῦ γίνει αὐτό καί ἀνάγκη, λέει ὁ Ἅγιος, καί δέν θά θέλεις καθόλου νά σταματᾶς.

            «Καί τελικά, ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, ὁ Χριστός, θά λάμψει ὁλόφωτος στό στερέωμα τῆς ψυχῆς σας. Καί θά συνεχίσει νά λάμπει ἀκατάπαυστα γιά πάντα. Λοιπόν, «ζητεῖτε καί εὑρήσετε»[35]»[36]. Μέ τή δύναμη τοῦ Θεοῦ, μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί μέ τή δική μας ταπεινότητα καί ἀποφασιστικότητα, θά βροῦμε τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ καί θά κραταιωνόμαστε ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ»[37].

            Αὐτά ἤθελα νά πῶ στήν ἀγάπη σας. Ἄν θέλετε κάτι νά ρωτήσετε, νά συζητήσουμε, ὑπάρχει λίγος χρόνος.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Ἐρ. : Εὐλογεῖτε. Κατά 80% ἔχω πάρει τήν ἀπάντηση σέ μιά ἐρώτηση πού εἶχα νά κάνω ἀπό τήν ἀρχή, πῶς ἀφοῦ ξεκινάει κάποιος τόν πνευματικό ἀγῶνα ἐπανέρχεται ὁ ἀρχικός ζῆλος πού φεύγει λίγο μετά. Μιά ἀπάντηση πού ἔχω πάρει εἶναι «τόσο μπορῶ, τόσο κάνω». Καί ἐγώ ρωτάω: Τόσο θέλουμε ἤ τόσο μποροῦμε; Εὐχαριστῶ.

Ἀπ. : Πῶς ἐπανέρχεται ὁ ζῆλος; Μέ τή μετάνοια. Θά πρέπει νά μετανοήσουμε, νά ἐξομολογηθοῦμε. Χάσαμε τόν δρόμο. Ἔφυγε ὁ ζῆλος σημαίνει, ἐνῶ περπατούσαμε στόν κανονικό δρόμο, φύγαμε. Θά πρέπει νά γυρίσουμε πίσω καί νά ἀναζητήσουμε πάλι τόν δρόμο. Καί αὐτή ἡ ἐπιστροφή λέγεται μετάνοια. Γυρνᾶμε πίσω, ἐξομολογούμαστε, φεύγουν οἱ ἁμαρτίες, κόβονται τά δικαιώματα τοῦ πονηροῦ καί πάλι ἀρχίζουμε νά κάνουμε τά ἔργα τοῦ Θεοῦ, τήν ὑπακοή μας στόν Χριστό. Καί θά πρέπει νά ἐντοπίσουμε τήν αἰτία πού χάσαμε τόν δρόμο. Κάποια αἰτία θά ὑπάρχει. Δέν εἶναι σέ ὅλους ἡ ἴδια. Κάπου ὑπάρχει μιά ἀδυναμία. Αὐτή τήν ἀδυναμία, μέ τή βοήθεια τοῦ Πνευματικοῦ, πρέπει νά τήν ἐντοπίσουμε, γιά νά μήν τό ξαναπάθουμε, νά μήν ξαναχάσουμε τόν δρόμο.

            Ἐκεῖνο πού συνήθως φταίει εἶναι ἡ ἀμέλεια. Ὁ διάβολος, ξέρετε, ὅταν δεῖ ἕναν ν’ ἀγωνίζεται πνευματικά, δέν θά τοῦ πεῖ πήγαινε κλέψε, πήγαινε σκότωσε, πήγαινε πόρνευσε.. Θά τοῦ πεῖ, ἔ, καλά… κουρασμένος εἶσαι σήμερα, ἄσε τήν προσευχή σου τώρα, θά τήν κάνεις αὔριο τό πρωί. Αὔριο τό πρωί θά τοῦ πεῖ, ἔ, τώρα.. ἄσε λίγο πιό μετά.. Θά περάσει τό πρωινό, θά ἀρχίσει τίς δουλειές, θά τοῦ πεῖ, ἄντε τό βράδυ.. Τό βράδυ κάτι ἄλλο θά βρεῖ, θά περάσει καί ἡ ἄλλη μέρα καί σιγά-σιγά μέ αὐτή τήν ἀμέλεια σταματάει νά κοινωνεῖ μέ τόν Θεό, νά κάνει τόν κανόνα του τόν πνευματικό, ὁπότε μετά σιγά-σιγά ἔρχεται μία ἀδυναμία στήν ψυχή. Εἶναι κάτι ἀνάλογο καί μέ τό σῶμα. Ἄν ὁ ἄνθρωπος πεῖ τό μεσημέρι, δέν πειράζει τώρα, δέν προλαβαίνω, θά φάω τό βράδυ.. ἄν δέν φάει καί τό βράδυ, τήν ἄλλη μέρα θά εἶναι πολύ ἀδύναμος. Ἄν καί ὁλόκληρη τήν ἄλλη μέρα δέν φάει, θά εἶναι τρομερά ἀδύναμος τήν τρίτη ἡμέρα καί θά ὑπάρξει καί κίνδυνος νά ἀρρωστήσει. Θά κρυολογήσει στήν ἀρχή, καί ἄν ἐπιμένει νά μήν τρώει, μετά θά ἔχουμε καί χειρότερα, θά πάθει πνευμονία, θά πάθει φυματίωση καί στό τέλος θά πεθάνει. Ἔτσι καί στά πνευματικά. Ὁ διάβολος προσπαθεῖ νά μᾶς ρίξει στήν ἀμέλεια, γιά νά ἔρθει μέσα μας ἡ ἀδυναμία, νά μή μποροῦμε πλέον νά ἔχουμε ἀντιστάσεις στό κακό. Ὅπως στά σωματικά, ὅταν κανείς δέν σιτίζεται σωστά, μᾶς λένε οἱ γιατροί, πέφτουν τά ἀντισώματα καί τά μικρόβια, πού ἐν τῷ μεταξύ ὑπάρχουν στό περιβάλλον καί εἰσβάλλουν στόν ὀργανισμό, δέν ἔχουνε πλέον ἀντιπάλους καί εὔκολα καταλαμβάνουν τόν ὀργανισμό.

            Ἔτσι καί τά πνευματικά μικρόβια, οἱ δαίμονες, καταλαμβάνουν τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου πού δέν σιτίζεται πνευματικά, δέν κάνει τήν προσευχή του τήν καθημερινή, τόν κανόνα του, τίς μετάνοιές του, τό κομποσκοίνι του, δέν μελετᾶ τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, δέν νηστεύει, ὁπότε οἱ δαίμονες κερδίζουν ἔδαφος καί φτάνουν σιγά-σιγά καί στό κέντρο τοῦ ἀνθρώπου, στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου ἀπό ὅπου τούς εἴχαμε διώξει μέ τό βάφτισμα. Ἐκεῖ φτάνουν καί καταλαμβάνουν τό ὀχυρό τῆς καρδιᾶς. Τότε, λέει ὁ Κύριος, «γίνονται τά ἔσχατα τοῦ ἀνθρώπου χείρονα τῶν πρώτων»[38]. Χειρότερα ἀπό αὐτά πού ἔκανε πρίν βαφτιστεῖ κάνει μετά τό βάφτισμα. Γιατί τό δαιμόνιο πού θά μπεῖ μέσα στήν καρδιά δέν θά εἶναι τό ἴδιο μόνο του, ὅπως αὐτό πού ἔδιωξε, ἀλλά θά πάρει καί ἄλλα ἑφτά δαιμόνια χειρότερα καί θά γίνουν τά ἔσχατα τοῦ ἀνθρώπου χείρονα τῶν πρώτων.

            Αὐτή εἶναι ἡ πορεία. Ἀπό τήν ἀμέλεια ὁ διάβολος μᾶς ρίχνει στήν ἁμαρτία, λόγω τῆς ἀδυναμίας, χαλαρώνει ὁ ἄνθρωπος, παύει νά νήφει, νά ἔχει ἐγρήγορση δηλαδή πνευματική, ἀφήνει τίς αἰσθήσεις του χαῦνες, λυμένες, δέν βάζει θύρες στά μάτια, στά αὐτιά, στή γλώσσα, ὁπότε οἱ ἐχθροί μπαίνουν διά τῶν θυρίδων καί καταλαμβάνουν τήν ψυχή, πέφτουν στήν ἁμαρτία καί τό ἑπόμενο ὅπλο τοῦ διαβόλου μετά εἶναι ἡ ἀπελπισία. Ἀφοῦ σέ σπρώξει στήν ἁμαρτία, μετά θά σοῦ πεῖ, ἔ.. πλέον τώρα τελείωσες.. δέν ὑπάρχει ἐλπίδα σωτηρίας τώρα γιά σένα.. τουλάχιστον νά χαρεῖς αὐτή τή ζωή ἐδῶ, κάνε ὅ,τι κάνουνε ὅλοι.. καί δέν ὑπάρχει τίποτα ἄλλο, μετά πεθαίνεις καί ἐξαφανίζεσαι. Κι ἄν δεῖς τά σκοῦρα, αὐτοκτονεῖς καί ἡσυχάζεις καί νωρίτερα, χωρίς νά πονέσεις καί πολύ… Αὐτή εἶναι ἡ τακτική τοῦ διαβόλου.

            Τώρα, ὅταν ὁ ἄνθρωπος θέλει νά ἐπανέλθει, θά πρέπει νά μετανοήσει, νά ἐξομολογηθεῖ καί νά πιάσει πάλι μέ ἐπιμέλεια τά πνευματικά του τά καθημερινά, γιά νά μπορέσει νά φυλαχτεῖ καί νά μήν ξαναπέσει στήν ἀμέλεια.

            Καί τό ἄλλο πού ρώτησες, «τόσο μποροῦμε ἤ τόσο θέλουμε»; Εἶπε ὁ Ἅγιος Θεοφάνης, «δέν μπορῶ, μήν τό λές, εἶναι ψέμα». Δέν θέλω, αὐτό εἶναι τό σωστό. Πόσο μποροῦμε; Μποροῦμε ἄπειρα. Καί αὐτό πού λένε, τόσο μπορῶ, δέν μπορεῖς τόσο.. Μπορεῖς τά πάντα! Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος δέν λέει, μπορῶ λίγο, κάνω λίγο. Μπορῶ, λέει, τά πάντα. «Πάντα ἰσχύω», μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ ὅμως. Ἑπομένως, δέν εἶναι σωστό καί αὐτό πού λένε «τόσο μπορῶ». Δέν μπορεῖς τόσο, μπορεῖς ἄπειρα, ἐφόσον ὅμως καταφύγεις στόν Χριστό. Ἄν νομίζεις ὅτι δέν μπορεῖς, σημαίνει ὅτι δέν καταφεύγεις στόν Χριστό καί προσπαθεῖς μέ τίς δικές σου δυνάμεις, ὁπότε οὔτε τόσο μπορεῖς.. τίποτα δέν μπορεῖς μέ τίς δικές σου δυνάμεις. Πόσοι ἄνθρωποι παλεύουν νά κόψουν τό τσιγάρο καί χρόνια.. καί δέν μποροῦν. Μά καλά θά πεῖς, δέν μποροῦν νά σταματήσουν αὐτό τό πράγμα; Ναί, δέν μποροῦν, γιατί ἔχει γίνει συνήθεια, ἔχει γίνει ἐξάρτηση, τό σῶμα ἔχει συνηθίσει, ὅλη ἡ ψυχή καί τό σῶμα ἔχουνε ὑποδουλωθεῖ σ’ αὐτό τό πάθος.. Φοβερό πράγμα! Ἀλλά μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ μπορεῖς. Ὅλα τά μποροῦμε μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ.

Ἐρ. : Θά ἤθελα νά κάνω μία μικρή διαπίστωση πάνω σ’ αὐτά πού εἴπατε στήν ἀρχή τῆς ὁμιλίας σας. Σήμερα π. Σάββα ζοῦμε σέ μιά ἐποχή τεχνητῆς μαγείας, μέ ὅ,τι συνεπάγεται αὐτό. Αὐτό πού διαπιστώνω καί παρατηρῶ εἶναι ὅτι στήν προσπάθειά μας, ὅλοι ἀνεξαιρέτως, νά γίνουμε ὑπεράνθρωποι, λησμονήσαμε, ξεχάσαμε νά εἴμαστε ἄνθρωποι.

Ἀπ. : Αὐτό, ξέρετε, δέν εἶναι μόνο στήν ἐποχή μας, εἶναι πάντα. Ἀπό τήν πρώτη στιγμή προσπαθήσαμε νά γίνουμε ὑπεράνθρωποι, νά γίνουμε θεοί δηλαδή χωρίς τόν Θεό, τῇ ὑποβολῇ τοῦ ὄφεως, μέ τήν εἰσήγηση τοῦ διαβόλου. Αὐτό εἶπε ὁ διάβολος στήν Εὔα, δέν χρειάζεσαι ὑπακοές.. τί σᾶς λέει ὁ Θεός νά μή φᾶτε ἀπό κανένα δέντρο.. Ψέμα ἔ; Ἀλλά κι αὐτό τό ἕνα πού σᾶς εἶπε, ξέρετε γιατί σᾶς τό εἶπε;.. γιατί ἄν θά φᾶτε, θά γίνετε σάν Αὐτόν.. Λοιπόν, μήν Τόν ἀκοῦτε.. φᾶτε.. καί θά γίνετε θεοί! Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος αὐτονομήθηκε. Αὐτό εἶναι τό ἁμάρτημά μας, τό προπατορικό ἁμάρτημα, τό ὁποῖο συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

            Δεῖτε σήμερα, πόσοι ἄνθρωποι μιλᾶνε στά παιδιά τους γιά τόν Θεό; Ἤ στόν ἑαυτό τους; Οὔτε λέξη γιά τόν Θεό. Ἐγώ! Μέ τή δύναμή μου, μέ τή δουλειά μου, μέ τήν τεχνολογία μου, μέ τήν ἐπιστήμη μου, μέ τά αὐτοκίνητά μου, μέ τά ἐφόδιά μου, τούς πόρους, τούς φυσικούς πόρους, ὁτιδήποτε φτιάχνω ἐγώ.. ὁ λεγόμενος πολιτισμός πού ἔχει γίνει θεότητα. Καί αὐτός ὁ πολιτισμός ξεκίνησε ἀπό τήν πρώτη στιγμή, ἀπό τά παιδιά τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας. Ἀπό τόν Κάιν ξεκίνησε ὁ πολιτισμός. Τί εἶναι ὁ πολιτισμός; Εἶναι ἡ προσπάθεια νά ζήσει ὁ ἄνθρωπος μόνος του χωρίς τόν Θεό, μέ τά χέρια του, μέ τήν τεχνολογία του. Οἱ πρῶτοι πού ἔκαναν τεχνολογία ἦταν τά παιδιά τοῦ Κάιν. Ἡ γενιά ἡ ἀπομακρυσμένη ἀπό τόν Θεό, αὐτή ἦταν ἡ γενιά τοῦ Κάιν. Ἐνῶ ἡ γενιά τοῦ Σήθ, πού Σήθ σημαίνει ἀντικατάσταση καί γεννήθηκε στή θέση τοῦ Ἄβελ, ἦταν ἡ γενιά πού δέν ἔκανε πολιτισμό. Σημειῶστε το αὐτό. Δέν ἔκαναν πολιτισμό τά παιδιά τοῦ Σήθ, δηλαδή δέν ἀσχολήθηκαν μέ αὐτά πού ἀσχολήθηκαν τά παιδιά τοῦ Κάιν, μέ τή μεταλλουργία, μέ τήν ὑφαντουργία, τά μουσικά ὄργανα κ.λ.π. γιατί ἤτανε ἀφοσιωμένοι στόν Θεό καί ζοῦσαν μέ τή μνήμη τοῦ Θεοῦ, ὅπως καί ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα.

            Αὐτή λοιπόν τήν ἀπομάκρυνση, τήν αὐτονόμηση, τήν κληροδοτοῦμε ἀπό γενιά σέ γενιά καί ἐμεῖς, ὅσοι ὑποτασσόμαστε σ’ αὐτόν τόν «θεό» πού λέγεται πολιτισμός. Κι ὅταν τολμήσεις νά πεῖς κάτι, θά σοῦ ποῦνε, τί εἶναι αὐτά πού λές;.. τό λέει ὁ πολιτισμός.. δηλαδή ὁ «θεός»! Θά πᾶς κόντρα στόν πολιτισμό; Βλέπετε; Ἀνεπιγνώστως δηλαδή, ἴσως κι ἐμεῖς, λίγο ἤ πολύ, νά τό ἔχουμε ἀποδεχθεῖ αὐτό καί ἔχει γίνει μιά ὑποκατάσταση. Θά πεῖτε, δέν θά χρησιμοποιήσουμε τόν πολιτισμό; Θά τόν χρησιμοποιήσουμε, ἀλλά μέ διάκριση, μέ μέτρο, καί πάντοτε ἔχοντας τή γνώση ὅτι ἡ δύναμη θά ἔρθει ἀπό τόν Θεό καί ὄχι ἀπ’ τήν τεχνολογία οὔτε ἀπ’ τήν ἐπιστήμη.

            Βλέπετε, τό ὄνειρο τῶν γονέων εἶναι, πρῶτον, νά περάσουν τά παιδιά τους στό Πανεπιστήμιο καί δεύτερον, νά παντρευτοῦν - συνήθως. Νά μήν ποῦμε 100%, οἱ πλεῖστοι γονεῖς θεωροῦν ἐπιτυχία τό νά περάσει τό παιδί τους στό Πανεπιστήμιο. Θυμᾶμαι -θά πεῖς αὐτοί εἶναι καί ἄθεοι- στά Ἱεροσόλυμα πού εἶχα βρεθεῖ, ἦταν φθινόπωρο νομίζω, καί ἀκουγόντουσαν πυροβολισμοί μέσα στήν πόλη, στά Ἱεροσόλυμα.. καί λέω, τί γίνεται; Νά, λέει, χτυπᾶνε τά ντουφέκια, γιατί τά παιδιά τους πέρασαν στό Πανεπιστήμιο. Μ’ αὐτό τόν τρόπο οἱ Ἄραβες δείχνανε τή χαρά τους, ἄς ποῦμε.. Ἀλλά θά πεῖς, αὐτοί κάπως εἶναι καί δικαιολογημένοι, εἶναι ἐκτός Χριστοῦ. Ἀλλά κι ἐμεῖς θεωροῦμε μεγίστη ἐπιτυχία αὐτό τό πράγμα, ἐνῶ δέν εἶναι. Πολλές φορές εἶναι μεγίστη ἀποτυχία. Γιατί τά παιδιά πού φεύγουν ἀπό τό σπίτι τους καί κάνουν τή λεγόμενη φοιτητική ζωή, κάνουν ἀνήθικη ζωή, διεστραμμένη ζωή καί χάνουν τήν ψυχή τους γιά χάρη τοῦ πολιτισμοῦ καί τῆς γνώσης καί τῆς ἐπιστήμης… ἄν θά καταφέρουν νά τελειώσουν καί τό Πανεπιστήμιο. Ἀληθινή ἐπιτυχία εἶναι ὄχι ἡ αὐτονόμηση, ἀλλά ἡ ὑποταγή, ἡ ὑπακοή καί ἡ ἐξάρτηση ἀπό τόν Θεό, ἡ συνειδητοποίηση ὅτι «χωρίς ἐμοῦ», χωρίς τόν Θεό δέν μπορῶ τίποτε. Ὁπότε μετά πᾶμε καί στήν ἀδιάλειπτη προσευχή.

Ἐρ. : Εὐλογεῖτε Γέροντα. Ἤθελα νά σᾶς ρωτήσω, πῶς νά καταλάβω ποῦ τελειώνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἀρχίζει τό δικό μου, ὅταν ζητάω κάτι; Μήπως εἶναι θέλημα δικό μου; Τί πρέπει νά ζητήσουμε; Ὅταν ὁ Θεός ὑπακούει καί κάνει τό θέλημά μου, ἀλλάζει τό θέλημά Του; Πῶς γίνεται αὐτό; Πολλές φορές γίνεται, ἀλλά εἶναι τό δικό μου…

Ἀπ. : Ἔχετε δεῖ κάτι μικρά παιδιάκια πού -συγγνώμη γιά τή λέξη- πρήζουν τή μαμά τους «δῶσ’ μου, δῶσ’ μου, δῶσ’ μου..», ἐνῶ δέν πρέπει νά τό πάρει, στό τέλος τοῦ λέει, ἄντε πάρ΄ το, νά δεῖς τί θά πάθεις, καί τοῦ τό δίνει, ἐνῶ δέν θέλει, ἐνῶ δέν πρέπει. Ἔτσι καί ὁ Θεός. Ἐπιμένουμε πολλές φορές, ἐνῶ δέν πρέπει. Μιά φορά νά τό πεῖς, πές το, ἀλλά βάλε μετά, «ἐάν εἶναι δικό Σου θέλημα Κύριε, νά μοῦ τό δώσεις». Πές το κι αὐτό στό τέλος. Μήν ἐπιμένεις σάν τά πεισματάρικα παιδιά. Γιατί μπορεῖ νά στό δώσει, ὅπως τό εἴπατε, νά ἀλλάξει. Εἶναι τό δεύτερο θέλημα. Ὁ Θεός, κοιτάξτε, ἔχει δύο θελήματα. Ἔχει τό κατά εὐδοκίαν θέλημα, πού εἶναι τό τέλειο, τό θεάρεστο, αὐτό πού, θά λέγαμε, ἀναπαύει τήν καρδιά τοῦ Χριστοῦ -μιλάω ἀνθρώπινα ἔ;- καί ὑπάρχει καί τό κατά παραχώρηση θέλημα, πού ὁ Θεός ἔτσι παραχωρεῖ, ἀνέχεται, γιατί βλέπει ὅτι εἴμαστε πολύ πεισματάρικα παιδιά καί δέν κάνουμε πίσω ἀπό τό θέλημά μας καί θά γίνει ἴσως καί χειρότερη ζημιά, ἅμα δέν μᾶς τό δώσει. Ὅπως ὁ πατέρας καί ἡ μητέρα, ἀναγκάζονται μερικές φορές νά ὑποχωρήσουν προκειμένου τό παιδί τους νά τά τινάξει ὅλα καί νά γίνει ἀλήτης ἤ δέν ξέρω τί ἄλλο νά κάνει.. νά πέσει στά ναρκωτικά, νά αὐτοκτονήσει.. τοῦ λέει, ἄντε πάρ’ το. Ἀλλά δέν τό κάνουν μέ τήν καρδιά τους. Ἔτσι καί ὁ Θεός.

            Γι’ αὐτό, πάντα μᾶς συμφέρει νά μή ζητᾶμε τίποτε. Τό τέλειο αὐτό εἶναι. Βλέπετε, καί ὁ Χριστός, ὅταν μᾶς ἔδωσε τό πρότυπο προσευχῆς, πού εἶναι τό Πάτερ ἡμῶν, δέν μᾶς εἶπε νά ζητᾶμε κάτι συγκεκριμένο, μόνο τό στοιχειῶδες «τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον». Οἱ Πατέρες κι αὐτό τό ἀνάγουν σέ πνευματική αἴτηση. Ὁ ἄρτος ὁ ἐπιούσιος εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία, ἀλλά μπορεῖς νά τό πεῖς ὅτι εἶναι καί ὁ ἄρτος, τό φαγητό πού χρειαζόμαστε τό καθημερινό.

            Ὁ Κύριος τί εἶπε πάλι; «Ζητεῖτε τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ πρῶτον καί τήν δικαιοσύνην πρῶτον καί ταῦτα πάντα», τό ψωμάκι πού θέλεις, τό φαγητό τό στοιχειῶδες, τά ροῦχα γιά νά καλυφθεῖς κ.λ.π. «ταῦτα πάντα προστεθήσεται»[39], θά σᾶς τά δώσω Ἐγώ! Δέν μᾶς εἶπε νά τά ζητᾶμε αὐτά. Βλέπετε; Τό σωστό δέν εἶναι νά τά ζητᾶμε αὐτά, καθόλου. Ἐμεῖς ζητᾶμε.. δῶσ’ μου ὑγεία, δῶσ’ μου ἐπιτυχία στό παιδί μου, δῶσ’ μου ἕναν καλό γαμπρό, δέν ξέρω τί ἄλλο ζητᾶνε οἱ γονεῖς.. δῶσ’ μου δουλειά γιά τό παιδί μου. Δέν πρέπει νά τά ζητᾶς αὐτά. Ἕνα νά ζητᾶς, τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ γιά σένα καί γιά τό παιδί σου καί γιά τόν ἄντρα σου καί γιά ὅλο τόν κόσμο. Τί θά πεῖ τή «Βασιλεία τοῦ Θεοῦ»; Νά βασιλεύσει ὁ Χριστός μέσα μας. Δηλαδή τί; Αὐτός νά λέει «θέλω αὐτό» καί ἐσύ νά λές «ναί Κύριε, ἀκούει ὁ δοῦλος σου». Ἀφοῦ θά ἔχεις βασιλιά, ἐσύ τί θά εἶσαι; Δέν μπορεῖ νά ἔχει δύο βασιλιάδες! Ἒσύ θά εἶσαι δοῦλος. Θά λέει ὁ βασιλιάς πού θά εἶναι μέσα σου, ὁ Χριστός, καί ἐσύ θά λές, νά ’ναι εὐλογημένο, ὅ,τι πεῖς Ἐσύ βασιλιά. Αὐτός εἶναι ὁ ἀληθινός πιστός, ὁ ἀληθινός χριστιανός. Ἄν τό κάνεις αὐτό καί κάνεις βασιλιά σου τόν Χριστό, μετά δέν θά σοῦ λείψει τίποτα ἀπ’ αὐτά πού ζητᾶνε οἱ ἄνθρωποι. «Εὐκρασία ἀέρων, εὐφορία τῶν καρπῶν τῆς γῆς, καιρῶν εἰρηνικῶν..», τά βάλαμε καί μέσα στήν Ἐκκλησία, τά ζητᾶμε κι ἐμεῖς. Θά πεῖς, δέν πρέπει; Ἐπειδή ἡ Ἐκκλησία εἶναι μάνα καί βλέπει ὅτι εἴμαστε πολύ μωρά.. τά ἔβαλε κι αὐτά. Ἀλλά τό τέλειο εἶναι τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησέ με». Ἐλέησέ με, βάλε με στή Βασιλεία Σου, ἔλα νά βασιλέψεις μέσα μου. Ἔλα νά κυριαρχήσεις μέ τό θέλημά Σου Ἐσύ καί ἐγώ νά εἶμαι δοῦλος Σου καί ὅ,τι θέλεις δῶσ’ μου. Κι ἄν δέν θέλεις νά ἔχω ψωμί νά φάω, ἄς μήν ἔχω. Εἴτε εἶμαι ἐδῶ, εἴτε εἶμαι στή Βασιλεία Σου, εἴτε εἶμαι πεθαμένος, ἐγώ θέλω νά εἶμαι μαζί Σου. Νά εἶμαι μέ Σένα, νά ζῶ τή Βασιλεία Σου καί ἀπό ἐδῶ καί μετά θάνατον.

            Ὁπότε μετά ὑπερβαίνονται τά πάντα. Βλέπετε; Καί ὁ κόσμος καί οἱ ἀντιλήψεις τοῦ κόσμου καί ὁ θάνατος. Δέν φοβᾶσαι τίποτα μετά. Μετά εἶσαι παντοδύναμος, εἶσαι πανίσχυρος.

Ἐρ. : Μέσα στό Εὐαγγέλιο ὅμως λέει «ζητεῖτε καί εὑρήσετε· κρούετε καί ἀνοιγήσεται». Ὁπότε;..

Ἀπ. : Ναί, ἀλλά τί νά αἰτεῖστε; Τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Εἶπε τί νά ζητᾶμε. Αὐτό σᾶς λέω. Δέν εἶπε νά ζητᾶμε τό ψωμί, τό νερό.. Αὐτά τά ξέρει ὁ Θεός. Τό λέει «ξέρω ὅτι ἔχετε ἀνάγκη ἀπό αὐτά»[40]. Τό ξέρω! Οὔτε νά ἔχετε ἀγωνία, λέει. «Μή μεριμνᾶτε»[41]. Αὐτά τά ζητᾶνε τά ἔθνη, οἱ εἰδωλολάτρες καί λένε καί πολλά λόγια καί νομίζουν ὅτι μέ τά πολλά λόγια πού λένε, θά εἰσακουσθοῦν. Δέν χρειάζεται, ἀφοῦ εἶναι πατέρας! Εἶναι σάν νά λέει ἕνα μωρό στή μαμά, μαμά κοίταξε, σήμερα μήν ξεχάσεις νά μοῦ δώσεις τό γάλα μου! Ἔ, ὑπάρχει περίπτωση ἡ μητέρα νά ξεχάσει νά δώσει στό παιδί τό φαγητό του; Ἤ.. μαμά ξέρεις, ἐγώ τώρα δέν ἔχω παπούτσια, νά μοῦ πάρεις παπούτσια.. Δέν χρειάζεται! Ἀφοῦ ἡ μητέρα εἶναι μητέρα, θά φροντίσει. Πολύ περισσότερο ὁ Θεός! Εἴμαστε στήν ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ. Πρέπει νά τό πιστέψουμε, νά τό καταλάβουμε, ὁπότε φεύγουν ὅλες αὐτές οἱ ἀγωνίες.

            Ἔρχονται ἀγωνιωδῶς μητέρες «τό παιδί μου δέν ἔχει δουλειά»… Τό παιδί σου δέν ἔχει δουλειά; Τό παιδί σου ἦρθε ποτέ στήν ἐκκλησία νά πεῖ ἕνα εὐχαριστῶ στόν Θεό; Ὄχι, τήν Κυριακή τό πρωί κοιμᾶται.. Πῆγε ποτέ του νά ἐξομολογηθεῖ; Τέτοια πράγματα πάτερ… Ἡ δουλειά μᾶς νοιάζει ὅμως, βλέπετε; Καί ἐμεῖς πού πᾶμε στήν ἐκκλησία, δέν ἀγωνιοῦμε γιατί τό παιδί μας ἔχει φύγει ἀπό τόν Θεό, ἀλλά γιατί δέν μπορεῖ νά ζήσει αὐτόνομα. Βλέπετε; Νάτο, αὐτό πού σᾶς εἶπα, τό ζοῦμε κι ἐμεῖς. Γιατί αὐτό θέλουμε. Θέλουμε δουλειά χωρίς τόν Θεό. Θέλουμε νά ζήσουμε.. θέλουμε δουλειά. Δέν θέλουμε τόν Θεό. Θέλουμε τά ἀγαθά τοῦ Θεοῦ, ἀλλά τά θέλουμε γιά νά ζήσουμε μόνοι μας χωρίς τόν Θεό, νά μήν παρεμβαίνει ὁ Θεός στή ζωή μας. Νά μήν ἀλλάξουμε τή ζωή μας. Ἁπλῶς θέλουμε νά τρῶμε καί νά κοιμόμαστε. Καί ὁ Θεός μᾶς τά στερεῖ αὐτά τά στοιχειώδη, ἀκριβῶς γιά νά κυνηγήσουμε τά οὐράνια, τά οὐσιαστικά, πού θά μείνουνε γιά πάντα. Νά ξεκολλήσουμε ἀπό αὐτά τά προσωρινά. Δέν μᾶς τά στερεῖ γιατί μᾶς μισεῖ ἤ γιατί εἶναι θυμωμένος ἤ γιατί θέλει νά μᾶς τιμωρήσει. Μᾶς τά στερεῖ, καί τή δουλειά καί ὅλα αὐτά πού εἶναι πολύ δύσκολα στίς μέρες μας, γιατί ἔχουμε φύγει μακριά Του καί ἔχουμε χάσει τό μεῖζον, τό σπουδαιότερο. Τή Βασιλεία Του. Δέν θά μποροῦσε ὁ Θεός νά δώσει σ’ ὅλους τούς νέους δουλειά σήμερα; Τό πιό εὔκολο πράγμα! Καί ὅλους τούς φτωχούς νά τούς κάνει πλούσιους; Τό πιό εὔκολο πράγμα! Ἀλλά μετά εἶναι πού θά γινόμαστε τελείως αὐτονομημένοι, τελείως ὑλιστές, τελείως ἄθεοι, τελείως κολασμένοι.

---

[1] Ἐφεσ. 6, 10.

[2] Ἑρμηνεία εἰς τάς ΙΔ΄ Ἐπιστολάς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, Ὁσίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, ἐκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσ/νικη.

[3] Ψαλμ. 15, 8.

[4] Ἱερ. 17, 5.

[5] Ὅ.π.

[6] Ἐφεσ. 6, 10.

[7] Ψαλμ. 126, 1.

[8] Ἐφεσ. 6, 10.

[9] Πρβλ. Α΄Κορ. 3, 19.

[10] Σοφ.Σειρ. 2, 10.

[11] Φιλ. 4, 13.

[12] Ἰω. 15, 5.

[13] Ἐφεσ. 6, 10.

[14] Φιλ. 4, 13.

[15] Φιλ. 4, 11.

[16] Φιλ. 4, 12.

[17] Ὅ.π.

[18] Πρός Ἐφεσίους Ἐπιστολή Ἀποστόλου Παύλου, ἀρχ. Ἰουστίνου Πόποβιτς, ἐκδ. Ρηγοπούλου.

[19] Ἐφεσ. 6, 10.

[20] Κολ. 4, 5.

[21] Ἐφεσ. 5, 32.

[22] Ματθ. 16, 18.

[23] Λουκ. 8, 30.

[24] Ἐφεσ. 6, 10.

[25] Ὅ.π.

[26] Ὅ.π.

[27] Φιλ. 4, 13.

[28] Ἡσ. 58, 9.

[29] Ματθ. 14, 31.

[30] Α΄Κορ. 1, 18.

[31] Φιλ. 4, 13.

[32] Φιλ. 4, 13.

[33] Ψαλμ. 15, 8.

[34] Ὁσίου Θεοφάνους τοῦ Ἐγκλείστου, Χειραγωγία στήν Πνευματική Ζωή, ἐκδ. Ἱ.Μ. Παρακλήτου, 2011 (στό ἑξῆς: Χειραγωγία στήν Πνευματική Ζωή).

[35] Ματθ. 7, 7.

[36] Χειραγωγία στήν Πνευματική Ζωή.

[37] Ἐφεσ. 6, 10.

[38] Λουκ. 11, 26.

[39] Ματθ. 6, 33.

[40] Ματθ. 6, 32.

[41] Ματθ. 6, 31.