Ἀρχιμανδρίτου Σάββα Ἁγιορείτου
Κήρυγμα 19/07/21
«Γνώριζε», λέγει ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος στὶς Παραινέσεις του «Περὶ ἤθους ἀνθρώπων καὶ χρηστῆς πολιτείας» ποὺ βρίσκονται στὴν Φιλοκαλία, «γνώριζε ὅτι οἱ σωματικοὶ πόνοι εἶναι ἰδιώματα τοῦ σώματος, σύμφωνα μὲ τὴν φύση του, ὡς φθαρτοῦ καὶ ὑλικοῦ». Ἐπειδὴ τὸ σῶμα μας εἶναι φθαρτό, ὑπόκειται στὴν φθορὰ ἐξ αἰτίας τῆς ἁμαρτίας καὶ τελικὰ καταλήγει στὸν θάνατο. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ πόνοι, οἱ σωματικὲς ἀλγηδόνες, εἶναι ἰδιώματα τοῦ σώματος, σύμφωνα μὲ τὴν φύση του, ἡ ὁποία βέβαια, δὲν εἶναι ὄπως τὴν ἔφτιαξε ὁ Θεός, ἀλλὰ συνδέθηκε μὲ τὴν φθορὰ ἐξ αἰτίας τῆς ἁμαρτίας.
«Τὰς σωματικὰς ἀλγηδόνας, γίνωσκε, φυσικῶς τοῦ σώματος ἰδίας ὑπαρχούσας, ὡς φθαρτοῦ καὶ ὑλικοῦ». Πρέπει, λοιπόν, σὲ τέτοια παθήματα, ὅταν πονάει δηλαδή, ὑποφέρει τὸ σῶμα λόγῳ τῆς φθορᾶς, λόγῳ τῶν ἀσθενειῶν, πρέπει τότε ἡ καλλιεργημένη ψυχὴ νὰ ἐμφανίζει καρτερία καὶ ὑπομονὴ μὲ εὐχαριστία πρὸς τὸν Θεό. Καὶ νὰ μὴν μέμφεται, νὰ μὴν κατηγορεῖ τὸν Θεὸ ἐπειδὴ δημιούργησε τὸ σῶμα. Μᾶς λέγει δηλαδή, ὁ Μέγας Ἀντώνιος, πῶς πρέπει νὰ ἀντιμετωπίζουμε τοὺς σωματικοὺς πόνους, τὶς σωματικὲς ἀλγηδόνες: «χρὴ οὖν ἐπὶ τῶν τοιούτων παθῶν, καρτερίαν, καὶ ὑπομονὴν εὐχαρίστως προβαλέσθαι τὴν πεπαιδευμένην ψυχήν, καὶ μὴ μέμφεσθαι τῷ Θεῷ διατὶ σῶμα ἐποίησεν». Θὰ πρέπει μὲ καρτερία, μὲ ὑπομονὴ καὶ μὲ εὐχαριστία πρὸς τὸν Θεὸ νὰ ὑπομένουμε τοὺς πόνους καὶ τοὺς κόπους τοὺς σωματικούς, καὶ νὰ μὴν κατηγοροῦμε τὸν Θεὸ ἐπειδὴ δημιούργησε τὸ σῶμα.
Λέγει καὶ στὸν Ἰώβ, καὶ διαβάζουμε στὴν συλλογὴ «Φῶς στὰ Φῶτα»: «Ὁ Θεὸς γιὰ τὴν πνευματική μας ὠφέλεια μᾶς κάνει νὰ πονοῦμε, ἀλλὰ καὶ πάλι μᾶς ἐπαναφέρει στὴν προτέραν εἰρηνικὴν κατάστασιν. Μᾶς χτύπησε μὲ τὶς θλίψεις, ἀλλὰ μὲ τὰ ἴδια Του τὰ χέρια μᾶς ἐθεράπευσε». «Αὐτὸς γὰρ ἀλγεῖν ποιεῖ καὶ πάλιν ἀποκαθίστησιν· ἔπαισε, καὶ αἱ χεῖρες αὐτοῦ ἰάσαντο». ( Ἰὼβ ε’ κεφ. ). Ὁ Κύριος παραχωρεῖ νὰ πονέσουμε, νὰ ἀσθενήσουμε, ἀλλὰ καὶ πάλι, ὁ Κύριος μᾶς παίρνει τὸν πόνο καὶ μᾶς θεραπεύει.
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἔλεγε, «ὁ πόνος γιὰ μένα εἶναι φάρμακο σωτηρίας». Ὁ Θεὸς δίνει αὐτὸ τὸ σωτήριο φάρμακο γιὰ νὰ μὴν κολλᾶμε ἐδῶ στὴ Γῆ, στὸ χῶμα, στὴν ὕλη καὶ στὶς ἡδονὲς ποὺ συνδέονται μὲ τὴν σάρκα. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος, ἔλεγε καὶ ὁ Ἅγιος Παῒσιος, δὲν ἀντιμετωπίσει πνευματικὰ τὸν πόνο, μπορεῖ νὰ ἀγριέψει. Πῶς πρέπει νὰ ἀντιμετωπίζουμε τὸν πόνο; Μᾶς λέει ὁ Ἅγιος Παῒσιος, πνευματικά. Ἄν τὸν ἀντιμετωπίζει κανεὶς φίλαυτα, ἐγωϊστικά, ἀνθρώπινα, τότε μπορεῖ νὰ ἀγριέψει, ἀλλὰ καὶ θὰ πονᾶ δυὸ φορές, λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος. « Ἄν καταλάβει τὶ θησαυρὸ ἀποταμιεύει ἀπὸ τὸν πόνο τῶν δοκιμασιῶν, δὲν θὰ γόγγυζε. Ὅταν τὸν ἀντιμετωπίσει πνευματικά, ἠρεμεῖ καὶ παρηγοριέται θεϊκά. Εἶναι πανηγύρι μετὰ ἡ ἀρρώστια, γιατὶ θὰ πάει μὲ τοὺς Ὁμολογητὰς καὶ τοὺς Μάρτυρες. Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες ξεχνοῦσαν τὸν πόνο, γιατὶ ἡ ἀγάπη τους πρὸς τὸν Χριστὸ ἦταν μεγαλύτερη ἀπὸ τὸν πόνο καὶ τὸν ἐξουδετέρωνε. Ἄν δὲν ἀντιμετωπίζεις σωστὰ τὸν πόνο, θὰ πονᾶς δυὸ φορές. Ἄν σκέφτεσαι τὸν πόνο, θὰ διπλασιάζεται ὁ πόνος. Ἐνῷ μὲ ἕνα καλὸ λογισμό, ἄν λ.χ. θυμᾶσαι αὐτοὺς ποὺ πονοῦν πιὸ πολὺ ἀπὸ ἐσένα ἤ ἄν ψάλλεις λίγο, ὁ πόνος ξεχνιέται. Ἤ νὰ λές, γιὰ τὴν ἀγάπη Σου Χριστέ μου θὰ ὑπομείνω».
Ὅταν ἔχουμε πόνο, αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ Θεὸς μᾶς ἐπισκέφθηκε, ὅτι ὁ Θεὸς φροντίζει γιὰ τὴν σωτηρία μας. Λέει ὁ Ἅγιος Παῒσιος: «Ὅταν ἐπισκέπτεται ὁ πόνος τὸν ἄνθρωπο, τότε τοῦ κάνει ἐπίσκεψη ὁ Χριστός. Ἡ καλοπέραση καὶ ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν περνάει καμία δοκιμασία, εἶναι σὰν μία ἐγκατάλειψη Θεοῦ. Μιλάω βέβαια, γιὰ ἕνα ὁ ὁποῖος δὲν θέλει τὴν κακοπάθεια γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Σοῦ λέει, ἔχω τὴν ὑγεία μου, ἔχω τὴν ὄρεξή μου, τρώω, περνάω μιὰ χαρά, ἥσυχα, καὶ δὲν λέει ἕνα δόξα Σοι ὁ Θεός».
«Ὁ Ἰησοῦς εἶναι γλυκὺς καὶ ὅποιος ἀκουμπήσει τὴν πίκρα τοῦ πόνου του στὸν Χριστό», ἔλεγε πάλι ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «τὸ πικρὸ μεταβάλλεται σὲ γλυκὸ σιρόπι. Ὁ ὑπερβολικὸς σωματικὸς πόνος σὲ ἐκεῖνον ποὺ ἔχει Θεῖο ἔρωτα μετριάζεται ἐνῷ ὁ λίγος πόνος χάνεται. Ἡ χαρὰ δὲν διώχνει τὸν πόνο. Ἔχεις τὸν πόνο καὶ χαίρεσαι συγχρόνως. Ἐνῷ ἡ Θεία Χάρις, μεγάλη ὑπόθεση! Δὲν περιγράφεται! Τὸ καλλίτερο χάπι τοῦ πόνου εἶναι ἡ ψαλμωδία μαζὶ μὲ τὴν εὐχή. Νὰ ζεῖς τὸν πόνο σου σὰν νὰ μὴν ὑπάρχει». Ὁ Θεὸς σὲ ὅποιον πονάει πνευματικὰ καὶ ὑποφέρει γιὰ τοὺς ἄλλους δίνει πολλὴ παρηγοριά γιατὶ ἀλλοιῶς, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἀντέξει.
Πολλὲς φορὲς πονᾶμε γιατὶ ὑποφέρουν οἱ ἄλλοι. Καὶ αὐτὸ βεβαίως, δίνει μεγάλη παρηγοριὰ στὸν ἄνθρωπο, ἡ ὁποία ἔρχεται ἀπὸ τὸν Θεό. «Ἀλλοιῶς», λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «ὁ ἄνθρωπος δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἀντέξει, ἄν ὁ Θεὸς δὲν τοῦ ἔδινε παρηγοριὰ ὅταν βλέπει κάποιον νὰ πονάει πνευματικὰ καὶ νὰ ὑποφέρει γιὰ τοὺς ἄλλους. Ξέρετε πῶς πικραίνομαι», ἔλεγε ὁ Ἅγιος, «μὲ τόσα γράμματα ποὺ παίρνω ἀπὸ ἀνθρώπους μὲ ἕνα σωρὸ προβλήματα. Πίκρα, φαρμάκι εἶναι τὸ στόμα μου, καὶ μετὰ δὲν θέλω νὰ φάω τίποτε. Ἀπ’ αὐτὸν ὅμως τὸν πόνο, βγαίνει ἡ πραγματικὴ χαρά. Ἀνταμείβει ὁ Θεὸς μὲ παρηγοριὰ ἀνάλογη μὲ τὸν πόνο. Παρηγορεῖ μὲ τέτοια παρηγοριὰ ποὺ δὲν μπορεῖς νὰ τὴν ἀντέξεις. Καὶ ἐνῷ προηγουμένως πονοῦσες γιὰ τὸν ἄλλον καὶ ἔκλαιγες, μετὰ νιώθεις μιὰ ἀγαλλίαση, σὰν νὰ σοῦ λέει ὁ Καλὸς Θεὸς «μὴ στενοχωριέσαι παιδί μου. Ἄκουσα τὸ αἴτημά σου».
Ὁ πόνος ὁ δικός σου σὲ βοηθάει νὰ καταλάβεις τὸν πόνο τῶν ἄλλων. Καὶ ὅταν δέχεσαι μὲ χαρὰ τὸν δικό σου πόνο, δίνεις στοὺς πονεμένους παρηγοριά. Πολλὲς φορὲς οἱ σωματικὲς ὀδύνες γεννοῦν τὶς πνευματικὲς παρηγοριές. Καὶ γι’ αὐτό, πρέπει νὰ τὶς ἀποδεχόμαστε μὲ χαρά. Ὅπως διαβάσαμε καὶ προηγουμένως στὸν Μέγα Ἀντώνιο, θὰ πρέπει ὁ ἄνθρωπος νὰ ὑπομένει καρτερικὰ τὸν πόνο καὶ νὰ εὐχαριστεῖ τὸν Θεὸ γιὰ τὸν πόνο. Γιατὶ ἀκριβῶς, αὐτὸ εἶναι ἐπίσκεψη Θεοῦ καὶ πηγὴ πνευματικῆς παρηγοριᾶς.
«Ἀνυπόφορο ὀνομάζω τὸν πόνο ἐκεῖνο», ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παῒσιος, «ποὺ κάνει νὰ τρέχουν δάκρυα ἀπὸ τὰ μάτια. Αὐτὰ τὰ δάκρυα δὲν εἶναι οὔτε μετανοίας οὔτε ἀγαλλιάσεως. Εἶναι δάκρυα μαρτυρίου. Τὸν ἀνυπόφορο πόνο τὸν ἀντιμετωπίζει κανείς, ἄν εἶναι πνευματικὸς ἄνθρωπος, μὲ τὴν ψαλμωδία. Ἄν εἶναι κοσμικός, μὲ τὸ τραγούδι. Ὁ πατέρας μου, μιὰ φορὰ εἶχε πυρετὸ καὶ πολὺ πονοκέφαλο. Τί κάνει, λοιπόν, παίρνει καὶ τρώει μιὰ ἁλμυρὴ σαρδέλα, πίνει καὶ ἕνα ποτήρι κρασὶ καὶ ἄρχισε νὰ τραγουδάει τὸ «Ξύπνα καημένε μου ραγιά», καὶ ἄλλα τραγούδια τῆς κλεφτουριᾶς, καὶ ἔγινε καλά! Ἔτσι καὶ ἐμεῖς, νὰ ψέλνουμε γιὰ νὰ «διασκεδάζεται» ὁ πόνος! Καὶ ἐγὼ μιὰ μέρα κρύωσα καὶ εἶχα ἕνα πονοκέφαλο, ποὺ πήγαινε νὰ σπάσει τὸ κεφάλι μου. Ἄρχισα λοιπόν, μιὰ πολὺ ὡραία ψαλμωδία καὶ μοῦ ἔφυγε ὁ πονοκέφαλος. Πράγματι, ἡ ψαλμωδία μαζὶ μὲ τὴν εὐχὴ πολὺ βοηθᾶνε σ’ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις· ἁπαλύνει τὴν ψυχή, τὴν γλυκαίνει». Προφανῶς, καὶ διότι εἶναι δοξολογία στὸν Θεό. Εἶναι ὕμνος στὸν Θεὸ καὶ εὐγνωμοσύνη, εὐχαριστία στὸν Θεό.
«Οἱ Φαρασιῶτες», ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παῒσιος, «ὅταν ἀρρώσταιναν, δὲν ἔτρεχαν ἀμέσως στὸν Χατζηεφεντή, στὸν Ἅγιο Ἀρσένιο τὸν Καππαδόκη, νὰ τοὺς θεραπεύσει. Ὑπέμεναν πρῶτα τοὺς πόνους ὅσο μποροῦσαν, ἀνάλογα μὲ τὸ φιλότιμο καὶ τὴν ὑπομονή τους, διότι θεωροῦσαν εὐλογία νὰ ὑποφέρουν. Ἄς βασανίσω κι ἐγώ, ἔλεγαν, λίγο τὴν ψυχή μου γιὰ τὸν Χριστό, ἀφοῦ ὁ Χριστὸς βασανίστηκε πολὺ γιὰ νὰ μὲ σώσει. Κι ὅταν πιὰ ἔβλεπαν ὅτι πήγαιναν πίσω οἱ δουλειές τους καὶ ταλαιπωροῦνταν ἡ οἰκογένειά τους, τότε πήγαιναν στὸν Χατζηεφεντὴ νὰ τοὺς θεραπεύσει. Βλέπεις τί φιλότιμο εἶχαν»;
«Ὁ Θεός», λέει καὶ ὁ Ἀββὰς Ἰσαὰκ ὁ Σῦρος, «ἐπιφέρει τοὺς πόνους στοὺς ράθυμους καὶ ἀμελεῖς, γιὰ νὰ μελετοῦν σ’ αὐτοὺς τὴν σοφία Του, καὶ νὰ μὴν πηγαίνει τὸ μυαλό τους στὰ μάταια. Καὶ ὁ Θεὸς τὸ κάνει αὐτὸ σ’ αὐτοὺς ποὺ Τὸν ἀγαποῦν γιὰ νὰ τοὺς παιδέψει ὥστε νὰ ἀπαλλαχτοῦν ἀπὸ τὴν ἀμέλεια καὶ τὴν ραθυμία τους, καὶ νὰ τοὺς δώσει σοφία, καὶ νὰ τοὺς διδάξει τὸ Ἅγιο θέλημά Του».
Βλέπουμε, πόσα καλὰ βγαίνουν ἀπὸ τὸν πόνο! Φεύγει ἡ ραθυμία, ἡ ἀμέλεια, καὶ δίδεται σοφία καὶ ὁ ἄνθρωπος διδάσκεται τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. «Ἡ καρδιὰ ποὺ πόνεσε χάρη τοῦ Θεοῦ, εἶναι θύρα ἀνοιχτὴ πρὸς τὸν Παράδεισο», λέει καὶ ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὁ Ἀσκητής. «Στὴν ἡδονὴ ποὺ εἶναι παρὰ φύση», θὰ μᾶς διδάξει καὶ ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, «ὁπωσδήποτε ἀκολουθεῖ φυσικὸς ὁ πόνος σὲ ὅλα». Ἡ ἡδονὴ εἶναι συνδεδεμένη μὲ τὴν ὀδύνη.
Ἄς ἔχουμε αὐτὰ ὑπόψη μας καὶ ἄς στεκόμαστε, ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος, μὲ ὑπομονὴ ἀλλὰ καὶ μὲ εὐχαριστία καὶ μὲ δοξολογία ἀπέναντι στὸν πόνο ποὺ παραχωρεῖ ὁ Κύριος γιὰ τὴ σωτηρία μας.
Τῷ δὲ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου