«Νὰ ἀνταποδίδεις καλὸ στὸ κακὸ» Γεροντικὸ-Ἀποφθέγματα Ἀββᾶ Ποιμένος Ἀρχιμανδρίτου Σάββα Ἁγιορείτου

«Νὰ ἀνταποδίδεις καλὸ στὸ κακὸ»

Γεροντικὸ-Ἀποφθέγματα Ἀββᾶ Ποιμένος 

Ἀρχιμανδρίτου Σάββα Ἁγιορείτου 

Ἀπόσπασμα 4/03/21

 Ἐκ τοῦ Γεροντικοῦ, ἀποφθέγματα τοῦ Ἀββᾶ Ποιμένος. 175ο ἀπόφθεγμα: «Εἶπε πάλιν· (ἐννοεῖται ὁ Ἀββᾶς Ποιμήν) ἄνθρωπος ἔχων παιδίον συνοικοῦν, καὶ ἐνεργούμενος εἰς αὐτὸ εἰς οἷον δ’ ἄν πάθος τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου, καὶ πάλιν κατέχει αὐτὸ μεθ’ ἑαυτοῦ, ὅμοιός ἐστιν ὁ τοιοῦτος ἀνθρώπῳ ἔχοντι ἀγρὸν ὑπὸ σκωλήκων βιβρωσκόμενον»· ὅποιος ἄνθρωπος ἔχει ἕνα ἄλλον ἄνθρωπο νὰ κατοικεῖ μαζί του καὶ ἔχει πειρασμὸ μαζί του, αὐτὸς λέγει, ἄν συνεχίσει νὰ κατοικεῖ μαζί του, μοιάζει μὲ ἀγρὸ ποὺ κατατρώγεται ἀπὸ τὰ σκουλήκια. Θὰ πρέπει ὁ ἄνθρωπος δηλαδὴ νὰ φεύγει μακρὰν ἀπὸ κάθε ἄλλον ὁ ὁποῖος τὸν σκανδαλίζει, τὸν βάζει σὲ πειρασμό εἴτε εἶναι ἄνθρωπος εἴτε εἶναι κατάστασις. 

176ο ἀπόφθεγμα: «Εἶπε πάλιν· ἡ πονηρία τὴν πονηρίαν οὐδαμῶς ἀναιρεῖ». Δηλαδή, ἡ κακία τὴν κακία δὲν τὴν καταβάλλει, δὲν τὴν ἐξολοθρεύει. Τὸ κακὸ δὲν ἀναιρεῖται, δὲν φεύγει μὲ τὸ κακό. « Ἀλλ’ ἐὰν τίς σε  κακοποιήσῃ, εὐποίησον αὐτῷ»· ἄν ὅμως κάποιος σοῦ κάνει κακό, ἐσὺ νὰ τοῦ κάνεις καλό. Νὰ ἀνταποδίδεις καλὸ στὸ κακό, γιατὶ τὸ κακὸ δὲν φεύγει μὲ τὸ κακό· ἀντίθετα, αὐξάνει. Τὸ κακὸ φεύγει μὲ τὸ ἀντίθετο καλό, ὅπως τὸ σκοτάδι φεύγει μὲ τὸ φῶς. Λέγει λοιπὸν ὁ Ἅγιος, «ἐὰν τίς σε κακοποιήσῃ, εὐποίησον αὐτῷ, ἵνα διὰ τῆς ἀγαθοποιΐας ἀνέλῃς τὴν πονηρίαν»· κάνε καλὸ στὸ κακὸ ποὺ θὰ σοῦ κάνει ὁ ἄλλος, ἔτσι ὥστε μὲ τὸ καλό, μὲ τὴν ἀγαθοποιΐα ποὺ κάνεις, νὰ φονεύσεις, νὰ ἐξολοθρεύσεις, νὰ διώξεις τὴν κακία, τὴν πονηρία. Καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ σωστὴ ἀντιμετώπιση τοῦ κακοῦ. Ὅπως ἔλεγαν καὶ οἱ ἀρχαῖοι, «νίκα ἐν τῷ ἀγαθῷ τὸ κακόν», νὰ νικᾶς μὲ τὸ καλὸ τὸ κακό καὶ νὰ μὴν ἀνταποδίδεις κακὸ στὸ κακό, γιατὶ ἔτσι δὲν κάνεις τίποτε ἄλλο παρὰ γίνεσαι καὶ ἐσὺ κακός, καὶ αὐξάνει τὸ συνολικὸ κακό. 

177ο ἀπόφθεγμα: «Εἶπε πάλιν, ὅτι Δαβὶδ ὅτε μετὰ τοῦ λέοντος συνέβαλε, τοῦ λαρυγγίου αὐτοῦ κατέσχεν αὐτόν, καὶ εὐθέως ἀπέκτεινεν αὐτόν»· εἶπε, ὁ Δαβὶδ ὅταν πάλεψε μὲ τὸ λιοντάρι, ἀπὸ τὸ λαρύγγι τὸ ἄδραξε καὶ εὐθὺς τὸ θανάτωσε. Ἐὰν λοιπὸν καὶ ἐμεῖς ἐπιβληθοῦμε στὸν λάρυγγα καὶ στὴν κοιλία μας, νικᾶμε μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ τὸ ἀόρατο λιοντάρι. Δηλαδή, τὸ πάθος, τὴν γαστριμαργία καὶ τὸν δαίμονα ὁ ὁποῖος συνδέεται μὲ ὅλα τὰ πάθη τὰ ὁποῖα ἔχουν ἀρχὴ τὰ πάθη τοῦ λαιμοῦ, τὴν λαιμαργία καὶ τὰ πάθη τῆς κοιλίας, τὴν γαστριμαργία καὶ τὰ συναφῆ μὲ αὐτά. 

Ἄν θέλεις λοιπὸν νὰ νικήσεις τὸν ἀόρατο λέοντα, τὸν ἀόρατο δράκοντα, τὸν διάβολο καὶ τὰ πάθη, θὰ πρέπει νὰ κυριαρχήσεις στὸν λάρυγγα καὶ στὴν κοιλία. Νὰ ἀγαπήσεις δηλαδὴ τὴν ἐγκράτεια στὰ φαγητὰ καὶ τὴν νηστεία. Ἄλλωστε καὶ ἡ πρώτη ἐντολὴ ποὺ ἔδωσε ὁ Θεὸς στοὺς ἀνθρώπους, ἦταν ἐντολὴ νηστείας.

178ο ἀπόφθεγμα: «Ἀδελφὸς ἠρώτησε τὸν Ἀββᾶ Ποιμένα, λέγων: τί ποιήσω, ὅτι ἔρχεταί μοι θλῖψις, καὶ κινοῦμαι;» · τί νὰ κάνω, τοῦ λέγει, γιατὶ μοῦ συμβαίνει μιὰ θλῖψις καὶ σαλεύομαι. «Καὶ εἶπεν ὁ γέρων, ὅτι ἡ βία ποιεῖ καὶ τοὺς μικροὺς καὶ τοὺς μεγάλους κινηθῆναι»· καὶ ἀπάντησε ὁ γέροντας ὅτι ἡ βία κάνει καὶ τοὺς μικροὺς καὶ τοὺς μεγάλους νὰ κινηθοῦν, νὰ σαλευθοῦν. Δηλαδή, κατὰ κάποιον τρόπο, τὰ βίαια γεγονότα εἶναι κατὰ κάποιον τρόπο φυσικὸ νὰ μᾶς ταράζουν. Ὅμως, ὁ ἄνθρωπος ἀσκῶντας τὴν κατὰ Θεὸν βία στὸν ἑαυτό του, ἔχοντας πίστη, ἐμπιστοσύνη στὸν Θεό, στὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ καὶ στὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, καὶ προσευχόμενος καὶ ταπεινούμενος, μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ ξεπερνάει κάθε βίαιο συμβάν, κάθε δυσκολία καὶ κάθε θλίψη ποὺ ἔρχεται ἀπ’ ἔξω. 

179ο ἀπόφθεγμα: ἔλεγαν γιὰ τὸν Ἀββᾶ Ποιμένα ὅτι καθόταν στὴν σκήτη μὲ δύο ἀδελφοὺς αὐτοῦ καὶ ὁ νεότερος, ὁ μικρότερος τοὺς ἔθλιβε, τοὺς δημιουργοῦσε δυσκολία. Καὶ λέγει στὸν ἄλλο ἀδελφό, αὐτὸς ὁ μικρὸς μᾶς χαλᾶ τὴν ζωή, σήκω νὰ φύγουμε ἀπὸ δῶ. Βγῆκαν λοιπὸν καὶ τὸν παράτησαν. Μόλις ἐκεῖνος εἶδε νὰ καθυστεροῦν, τοὺς ἀντιλήφθηκε νὰ εἶναι μακριὰ καὶ ἄρχισε νὰ τρέχει πίσω τους φωνάζοντας. Λέγει τότε ὁ Ἀββᾶς Ποιμήν, ἄς περιμένουμε λίγο τὸν ἀδελφό μας γιατὶ ἀγκομαχεῖ. Σὰν τοὺς πλησίασε λοιπόν, ἔβαλε μετάνοια λέγοντας, ποῦ πηγαίνετε καὶ μὲ ἀφήνετε μονάχο; Τοῦ λέγει ὁ γέρων, τὸ κάμαμε γιατὶ μᾶς θλίβεις. Τοὺς λέγει, ναί, ναί! Ὅπου θέλετε, ἄς πᾶμε μαζί! Καὶ βλέποντας ὁ γέρων τὴν ἀκακία του, λέει στὸν ἀδελφό, ἄς γυρίσουμε πίσω, ἀδελφέ, γιατὶ δὲν τὰ κάνει αὐτὰ μὲ τὸ θέλημά του, ἀλλὰ ὁ διάβολος τὸν φέρνει σ’ αὐτὴν τὴν κατάσταση· καὶ γύρισαν στὸν τόπο τους. 

Βλέπουμε ἔτσι τὴν ἀκακία τῶν πατέρων, τὴν ἀνεξικακία, τὴν συγχωρητικότητα ἀλλὰ καὶ τὴν ἁπλότητα ποὺ εἶχαν, καὶ τὴν ὑπομονὴ ποὺ ἔκαναν ὁ ἕνας στὶς ἀδυναμίες τοῦ ἄλλου. Καὶ αὐτὸ εἶναι ἕνα μεγάλο δίδαγμα γιὰ ὅλους μας. 

Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.