«Πρός Οἰκουμενικήν Σύνοδον1» μέρος β΄ τελευταῖο

Ἡ τελευταία Οἰκουμενική Σύνοδος, ἀγαπητοί μου, ἡ Ἑβδόμη (Ζ΄), συνῆλθε τό 787 μ. Χ.. Ἀπό τότε μέχρι σήμερα ἔχουν περάσει 12 αἰῶνες. Κάποιος, εἶπε, ὅτι αὐτοί ἦταν αἰῶνες συνοδικῆς ἀπραξίας. Ἀλλά κάνει λάθος.

Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἦταν καί εἶναι ἡ ἐμπροσθοφυλακή τῆς ἀγωνιζομένης χριστιανοσύνης. Ἄν ῥίξῃ κανείς ἕνα βλέμμα στήν ἐκκλησιαστική ἱστορία τῶν 12 αὐτῶν αἰώνων, θά δῇ ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία δέν ἔπαψε νά ὑπερασπίζεται τήν πίστι της ἀπέναντι σέ μικρά καί μεγάλα θηρία.

Πρῶτο ἀπ᾿ αὐτά εἶναι τό ἰσλάμ, πού πού ἀπ᾿ τήν Ἀραβία μέ φωτιά καί σίδερο ἐρείπωσε περιοχές τῆς Βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας.

Ἄλλο θηρίο εἶναι ὁ παπισμός, πού ἀπ᾿ τή Δύσι μέ προπέτασμα τίς σταυροφορίες ἐξασθένισε τήν αὐτοκρατορία, ὥστε αὐτή νά πέσῃ στό στόμα τοῦ πρώτου θηρίου· καί ἦταν τόση ἡ φρίκη τῶν ὀρθοδόξων ἀπό τούς σταυροφόρους τοῦ πάπα, ὥστε μεταξύ τῶν δύο κακῶν, ἰσλάμ καί παπισμοῦ, οἱ ὀρθόδοξοι νά προτιμοῦν τό πρῶτο, ὡς λιγώτερο ἐπικίνδυνο γιά τήν ὀρθόδοξο πίστι, πού τήν ἔθεταν πάνω ἀπ᾿ ὅλα.

Τέλος παρουσιάστηκε τρίτο μεγάλο θηρίο, κόκκινο, ὁ ἄθεος κομμουνισμός, πού κατεσπάραξε μυριάδες ἁγίων πίσω ἀπό τό σιδηροῦν παραπέτασμα.

Κατά τό μακρό αὐτό διάστημα στόν Ὀρθόδοξο χῶρο ἔγιναν πάνω ἀπό 30 Σύνοδοι, μικρές καί μεγάλες· τό Πνεῦμα τό Ἅγιο δέν ἔπαψε νά λαλῇ μέσα στήν Ἐκκλησία. Μερικές ἀπό αὐτές ἔχουν ὅλα τά χαρακτηριστικά Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἄκου το ἐσύ, πού λές ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία βρισκόταν σέ συνοδική ἀπραξία.

Οἰκουμενική π.χ. εἶναι ἡ Σύνοδος πού συνῆλθε τό 879-880 στήν Κωνσταντινούπολι ἐπι Μ. Φωτίου. Ἡ Σύνοδος αὐτή, στήν ὁποία μετεῖχαν 383 ἐπίσκοποι, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ἀντιπρόσωποι τῶν πατριαρχείων τῆς Ἀνατολῆς ἀλλά καί τοῦ πάπα, κατεδίκασε ὁμοφώνως τό Filioque, δηλαδή τό παπικό δόγμα, καί ἀποφάσισε ὅτι, ὅποιος ἀλλοιώσῃ τό Σύμβολο τῆς πίστεως, προσθέσῃ ἤ ἀφαιρέσῃ κάτι, ἄν εἶναι κληρικός νά καθαιρῆται καί ἄν εἶναι λαϊκός νά ἀναθεματίζεται. Αὐτή ἡ Σύνοδος στή συνείδησι τοῦ ὀρθοδόξου πληρώματος θεωρεῖται ὡς ἡ Η΄ Οἰκουμενική. Ἔτσι τή χαρακτηρίζουν διαπρεπεῖς κανονολόγοι καί ἱεράρχες, ὁ δέ ἱστορικός Στεφανίδης λέει ὅτι ἡ μέλλουσα νά συνέλθῃ Οἰκουμενική Σύνοδος πρέπει ν᾿ ἀσχοληθῇ μέ τό ζήτημα τῆς ἀναγνωρίσεώς της.

Καί μερικές ἄλλες ἐπίσης Σύνοδοι μποροῦν νά χαρακτηρισθοῦν Οἰκουμενικές. Τέτοιες εἶνει ἐκεῖνες πού συνῆλθαν στήν Κωνσταντινούπολι τά ἔτη 1341, 1347 καί 1351 ἐναντίον τῶν κακοδοξιῶν τῶν Βαρλαάμ καί Ἀκινδύνου καί τοῦ πατριάρχου Ἰωάννου Καλέκα. Καί οἱ τρεῖς αὐτές δικαίωσαν τόν πρόμαχο τῆς Ὀρθοδοξίας Ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ. Ἀλλά μήπως καί ἐκεῖνες πού συνῆλθαν τά ἔτη 1482, 1593 καί 1642 καί κατεδίκασαν κακοδοξίες παπικῶν καί διαμαρτυρομένων-προτεσταντῶν δέν μποροῦν νά χαρακτηρισθοῦν Οἰκουμενικές;

Μερικοί θά προβάλουν τήν ἔνστασι· Ἀφοῦ μετά τό σχίσμα ὁ χριστιανός διασπάσθηκε, οἱ Σύνοδοι αὐτές δέν μποροῦν νά χαρακτηρισθοῦν Οἰκουμενικές, ἐφ᾿ ὅσον σ᾿ αὐτές δέν μετεῖχαν οἱ παπικοί καί οἱ διαμαρτυρόμενοι· πανορθόδοξες ναί, οἰκουμενικές ὄχι. Ἀπαντώντας σ᾿ αὐτό λέμε ἐκεῖνο πού ἔλεγε ὁ κορυφαῖος θεολόγος Χρῆστος Ἀνδροῦτσος· Ἔμεῖς ὡς Ἐκκλησία ἀναγνωρίζουμε καί ὁμολογοῦμε μόνο τήν Ὀρθοδοξία· οἱ ἐκτός τῆς Ὀρθοδοξίας λεγόμενες Ἐκκλησίες δέν εἶναι παρά σχίσματα καί αἱρέσεις. Συνεπῶς μία Σύνοδος, στήν ὁποία ἀντιπροσωπεύεται ὅλη ἡ Ὀρθοδοξία, μπορεῖ νά χαρακτηρισθῇ Οἰκουμενική.

Μετά τήν ἱστορική αὐτή ἀναδρομή πρέπει νά δώσουμε ἀπάντησι σέ δύο ἐρωτήματα.

Πρῶτον. Ὑπάρχει σήμερα ἀνάγκη συγκλήσεως Οἰκουμενικῆς Συνόδου; Ἀπάντησις. Ἐάν ἡ κυρία αἰτία γιά τήν ὁποία συγκαλοῦνται οἱ Οἰκουμενικές Σύνοδοι εἶνε ἡ αἵρεσις, ὑπάρχει πράγματι λόγος σοβαρός γιά νά συγκληθῇ Οἰκουμενική Σύνοδος. Ἐκτός τῶν ἄλλων πλανῶν καί αἱρέσεων, πού πρέπει νά καταδικασθοῦν, εἶναι καί ἡ αἵρεσις τῶν αἱρέσεων πού λέγεται οἰκουμενισμός. Οἱ ὁπαδοί του φρονοῦν, ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία δέν μπορεῖ νά λέῃ ὅτι εἶνε ὁ «στῦλος καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας»². Οἰκουμενισταί στρέφονται πρός ἄλλες πηγές, «φρέατα» καί «λάκκους συντετριμμένους»³, ἱδρύουν νέα θρησκεία, ὑπερθησκεία, ἀνανεώνοντας τό παλαιό ῥεῦμα τοῦ συγκρητισμοῦ. Τό μίασμα ἔχει προσβάλει οὐκ ὀλίγους, ἡ ψώρα τοῦ οἰκουμενισμοῦ ἔφθασε μέχρι Ἁγίου Ὄρους· ὁ κίνδυνος εἶνε ἀφάνταστος. Ἐκτός τοῦ οἰκουμενισμοῦ ἄλλες πλάνες πού πρέπει νά καταδικασθοῦν εἶναι ὁ ἄθεος καί ὑλιστικός κομμουνισμός, ὁ ἀρνησίχριστος μασονισμός, ὁ βλάσφημος χιλιασμός, ὁ δαιμονικός πνευματισμός, ἡ παπική οὐνία.

Ἀλλά καί ἐπί ἠθικῶν ζητημάτων πρέπει νά ληφθοῦν ἀποφάσεις, ὅπως εἶναι ὁ ἀνανεούμενος νικολαϊτισμός μέ σημαία τή θεωρία τοῦ Φρόυντ, ἡ ἀποφυγή τῆς τεκνογονίας, διάφορα εἴδωλα τοῦ τεχνικοῦ πολιτισμοῦ γιά τά ὁποῖα ἀκούγεται ἡ θεόπνευστη προτροπή «Τεκνία, φυλάξατε ἑαυτούς ἀπό τῶν εἰδώλων»⁴.

Στήν ἀρχή τῆς μελλούσης νά συγκλῆ Συνόδου πρέπει ἀπαραιτήτως, ὅπως συνέβαινε πάντοτε, νά ἀναγνωσθοῦν οἱ Ὅροι τῶν προηγουμένων Οἰκουμενικῶν Συνόδων καί ὡς πρῶτο θέμα νά τεθῇ ἡ ἀναγνώρισις ὡς Οἰκουμενικῶν τῶν Συνόδων πού ἀναφέραμε καί ἰδίως τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει τοῦ 879-880.

Καί ἐρωτῶ· αὐτά εἶνε τά θέματα πού θ᾿ ἀπασχολήσουν τήν συγκαλουμένη Σύνοδο; Ὄχι δυστυχῶς. Καμία καταδίκη ἑτεροδιδασκαλιῶν δέν προβλέπεται. Συνεπῶς, δέν βλέπω ποιός ἀποχρῶν λόγος συντρέχει γιά νά συγκληθῇ ἡ Σύνοδος αὐτή. Ἀπό ὅσα ἔχουν γνωσθῆ, εὔκολα διαφαίνεται τί ἄνεμος πνέει· ἄνεμος ἐκσυγχρονισμοῦ, ἐκκοσμικεύσεως, οἰκουμενισμοῦ.

Καί τό δεύτερο ἐρώτημα. Ὑπάρχουν τώρα οἱ προϋποθέσεις γιά σύγκλησι καί ἐπιτυχία μιᾶς Οἰκουμενικῆς Συνόδου; Συμφωνῶ ἀπολύτως μέ τή γνώμη τοῦ Ἁγίου ἀσκητοῦ Ἰουστίνου Πόποβιτς καί ἀπαντῶ χωρίς περιστροφές. Ὄχι, δέν ὑπάρχουν σήμερα οἱ ἀπαιτούμενες προϋποθέσεις. Διότι πρῶτον, ποιός εἶναι αὐτός πού συγκαλεῖ τώρα τήν ἀναμενόμενη Σύνοδο; Κάποιος εὐσεβῆς αὐτοκράτωρ; Δέν ὑπάρχει.

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο; Ἀλλ᾿ αὐτό χειμάζεται δεινῶς. Τό δέ χειρότερο ἐξ ἐπόψεως ὀρθοδόξου, ὁ πατριάρχης καί ὁ ἀντιπρόσωπός του μητροπολίτης μέ τίς κατά καιρούς ἀντορθόδοξες δηλώσεις τους ἔχουν κλονίσει τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ εὐσεβοῦς πληρώματος.

Ὁ ἀνωτέρω διαπρεπής θεολόγος καί ( Ἅγιος πλέον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ) Ἰουστῖνος Πόποβιτς τολμᾷ καί ἀποκαλεῖ τόν πατριάρχη «πηγή ἀναρχισμοῦ καί μηδενισμοῦ στόν Ὀρθόδοξο κόσμο». «Οἱ Ἁγιορεῖτες», λέει, «δικαίως τόν ὀνομάζουν αἱρετικό καί ἀποστάτη... Αὐτός μέ τή νεοπαπιστική συμπεριφορά του στά λόγια καί στά ἔργα σκανδαλίζει ἐπί χρόνια τίς ὀρθόδοξες συνειδήσεις, ἀρνούμενος τή μοναδική καί πανσωστική ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί Πίστεως, ἀναγνωρίζοντας τίς ῥωμαϊκές καί ἄλλες αἱρέσεις ὡς ἰσότιμες μέ τήν Ἀλήθεια, ἀναγνωρίζοντας τόν ῥωμαῖο ἄκρο ποντίφικα μέ ὅλη τή δαιμονική ἀντιεκκλησιαστική ὑπερηφάνειά του».

Δέν εἶναι κατάλληλος ὁ καιρός γιά σύγκλησι Οἰκουμενικῆς Συνόδου, διότι ἐρωτῶ ἐπίσης· ποιοί θά λάβουν μέρος στήν Σύνοδο; Ἱεράρχες (ὅπως τῆς ῥωσικῆς Ἐκκλησίας) πού ἀποφάσισαν τή μετάδοσι τῶν ἀχράντων μυστηρίων στούς παπικούς καί κήρυξαν ἔτσι τήν ἕνωσι μέ τόν παπισμό; Ἀναγνώρισαν ἀκόμη τούς ρασκόλνικους, τούς παλαιόπιστους Ῥώσους. Γι᾿ αὐτούς ὁ ἀείμνηστος καθηγητής Γρηγόριος Παπαμιχαήλ, πού ἐγνώριζε καλά τά Ῥωσικά πράγματα, ἔγραφε, ὅτι συνεπείᾳ τῶν πλανῶν τῶν παλαιοπίστων νοθεύθηκε στή Ῥωσία ἡ ἀληθινή Ὀρθοδοξία. Ἐναντίον αὐτῶν ἀγωνίσθηκαν οἱ ἀείμνηστοι ἱεράρχες Εὐγένιος Βούλγαρις καί Νικηφόρος Θεοτόκης. Θά εἶναι λοιπόν δεκτοί στήν Σύνοδο ἱεράρχες πού ἦλθαν σέ μυστηριακή κοινωνία μέ αἱρετικούς; Καί ἀντιθέτως θ᾿ ἀπουσιάζουν ἐκεῖνοι πού θά ἔπρεπε νά μετέχουν στήν Σύνοδο καί πού ὁ λόγος τους θά ἔπρεπε νά βαρύνῃ περισσότερο· καί αὐτοί εἶναι οἱ νεώτεροι ὁμολογηταί τῆς πίστεως, ὅσοι ἐπέζησαν ἀπό τούς φοβερούς διωγμούς.

Ἀπό ποιούς, παρακαλῶ, θά συγκροτηθῇ ἡ Σύνοδος αὐτή; Ποῦ τά μεγάλα πνευματικά ἀναστήματα; ποῦ οἱ ἥρωες καί ὁμολογηταί, πού θ᾿ ἀποτελοῦν ἐγγύησι Ὀρθοδοξίας; Ἀλλοίμονο, τέτοια πρόσωπα θά λείπουν. Κυρίαρχη δέ θέσι θά κατέχουν στή Σύνοδο πρόσωπα ὑπόδικα ἐνώπιον τῆς Ὀρθοδόξου συνειδήσεως, ἐπίσκοποι καί μητροπολῖται ἄνευ ποιμνίων, μέ τίτλους κενούς, πού θά ἀγορεύουν ἐλαφρᾶ τῇ συνειδήσει, χωρίς αἴσθημα εὐθύνης.

Ὑπό τέτοιες συνθῆκες συγκαλουμένη ἡ Μεγάλη Σύνοδος θά ἀποτύχῃ οἰκτρά καί θά γίνῃ πηγή νέων πνευματικῶν συμφορῶν γιά τόν Ὀρθόδοξο κόσμο.

«... Καί ἕνας νά μείνῃ ἐδῶ στήν αἴθουσα, ἐγώ θά ἐξακολουθῶ νά κυρύττω τήν ἁγία μας Ὀρθοδοξία. Δέν μ᾿ ἐνδιαφέρει. Δέν ὑπολογίζω τά νούμερα. Ὑπολογίζω τήν ἀλήθεια. Καί ὅποιος ἔχει τήν ἀλήθεια, ἔχει τό Θεό μαζί του· καί ὅποιος ἔχει τό Θεό, εἶναι ἀκατάβλητος».

(+) Ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Τέλος καί τῇ Τρισηλίῳ Θεότητι

κράτος, αἶνος καί δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

[Περιλιπτική μεταγλώττισις ἄρθρου ἀπό τό περιοδικό «Χριστ. Σπίθα» (φ. 344/Ἰουλ. Σεπτ. 1971) καί τό βιβλίο Σφενδόνη Β΄ (Ἀθῆναι 1989, σσ. 133 κ.ἑ.)].

(Ἀνάτυπο ἀπό τήν ἔκδοση:

“Τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Αὐγουστίνου Φλωρίνης”)

Ἐκδόσεις: «Ὀρθόδοξος Κυψέλη»

1Ἰούλιος 1971.

2Α΄ Τιμ. Γ΄: 15.

3βλ. Ἰερ. Β΄: 13.

4Α΄ Ἰω. Ε΄: 21.