Αὐτοί πού ἐπρόκειτο νά γίνουν ἀρχιερεῖς ἐκλέγονταν ἀπό τούς μοναχούς καί ἐγίνοντο πρῶτα μοναχοί (Ἁγίου Νικοδήμου).

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ

Ἁγ. Νικοδήμου Ἁγιορείτου.

ΠΡΟΟΙΜΙΟ

Αὐτοί πού ἐπρόκειτο νά γίνουν ἀρχιερεῖς ἐκλέγονταν ἀπό τούς μοναχούς  καί ἐγίνοντο πρῶτα μοναχοί

Τό πρωτότυπο κείμενο βρίσκεται ΕΔΩ

Πόσο πραγματικά εὐτυχισμένοι καί χρυσοῖ αἰῶνες ὑπῆρξαν ἐκεῖνοι, κατά τούς ὁποίους κυβερνοῦσε τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ μία ἐξαιρετική καί πάρα πολύ καλή συνήθεια! Τό νά ἐκλέγονται δηλαδή ἀπό τό σεμνό τάγμα τῶν Μοναχῶν ὅλοι ἐκεῖνοι (ἐκτός ἀπό λίγους πού ἐξ’ αἰτίας τῆς ὑπερβολικῆς τους ἀρετῆς ἀπό λαϊκοί ἀμέσως ἀνέλαβαν τήν διακυβέρνησι τῶν πιστῶν) πού ἐπρόκειτο νά ἀνέβουν στούς ὑπέροχους θρόνους τῆς ἀρχιερωσύνης καί νά ἀναλάβουν τήν προστασία τῶν ψυχῶν, ὅπως μία τέτοια συνήθεια ἀναφέρουν καί τά πρακτικά τῆς συνόδου πού ἔγινε στήν ἁγία Σοφία, ὅπου ὁ Καισαρείας καί ὁ Χαλκηδόνος εἶπαν στόν τοποτηρητή τοῦ πάπα Ἰωάννου τά ἑξῆς: «Στήν ἀνατολή, ἄν κάποιος δέν ἔχει γίνει μοναχός, δέν γίνεται ἐπίσκοπος ἤ Πατριάρχης». Καί πάλι: «Τήν ἐποχή τῆς ἀρχιερωσύνης αὐτοῦ (δηλαδή τοῦ Μεγάλου Φωτίου) πολλοί ψηφίσθηκαν μαζί, καί κληρικοί καί μοναχοί». Τήν άναφέρει αὐτήν καί ὁ ἱστορικός Γεώργιος Κεδρηνός καί ἰδιαιτέρως ὁ ἄριστος ἑρμηνευτής τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας, ἐννοῶ ὁ ἱερός Συμεών ὁ Θεσσαλονίκης λέγοντας: «Ἡ Ἐκκλησία, τούς περισσότερους ἀπό αὐτούς πού ἐπρόκειτο νά γίνουν ἐπίσκοποι, πρῶτα τούς ἔκαμνε μοναχούς, καί ἔτσι κατόπιν τούς καθιστοῦσε ἐπισκόπους» (κεφ. σξστ΄).

Αὐτή βέβαια ἦταν συνήθεια, ἤ γιά νά τό πῶ καλύτερα, νόμος ἁγιώτατος, νόμος δικαιώτατος καί νόμος κοινωφελής. Ἁγιώτατος: Διότι ἐκεῖνοι μέ τούς ἀσκητικούς τους ἀγῶνες καί μέ τούς ἀγῶνες τῆς μοναχικῆς ζωῆς, πρῶτα καθαρίζονταν καί τότε ἄρχιζαν νά καθαρίζουν τούς ἄλλους. Πρῶτα φωτίζονταν καί κατόπιν φώτιζαν τούς ἄλλους. Πρῶτα τελειοποῦνταν καί κατόπιν ὡδηγοῦσαν στήν τελείωσι τούς ἄλλους. Καί γιά νά μιλήσω σύντομα∙ πρῶτα ἁγιάζονταν καί ὕστερα ἁγίαζαν. Δικαιώτατος νόμος∙ γιατί αὐτοί ἀφοῦ κρατοῦσαν στά χέρια τούς νικηφόρους φοίνικες ἐναντίον τῶν παθῶν διά μέσου τῶν ἀσκητικῶν ἀγώνων, τότε ὡς βραβεῖο τῆς νίκης ἐλάμβαναν τό μεγάλο ἀξίωμα τῆς ἀρχιερωσύνης, διότι ὑπέταξαν τό χειρότερο στό καλύτερο, δηλαδή τό σῶμα στό πνεῦμα∙ καί ἀφοῦ διοίκησαν τούς ἑαυτούς των μέ τήν ὑπέρτατη φιλοσοφία, κατόπιν μέ τόν νόμο τῆς δικαιοσύνης ὑπέτασσαν τούς ἄλλους καί γίνονταν ἄρχοντες τῶν λαῶν. Νόμος κοινωφελής∙ διότι αὐτοί, ὄντας γεμᾶτοι, κατά κάποιον τρόπο, ἀπό τόν πλοῦτο τῶν άρετῶν, ἀπό τά διαυγῆ μαργαριτάρια τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀπό τούς διαυγέστατους λίθους τῶν πολυφώτων ἐκλάμψεων τῆς θείας χάριτος, ἀφοῦ ἔγιναν ὅμοιοι μέ τόν Θεό καί Πατέρα, ὁ Ὁποῖος καλεῖται ἀπό τόν Ἰώβ ἐπίσκοπος: Θά δοθῆ σέ αὐτόν ἀπό Ἐκεῖνον πού ἐπισκοπεῖ καί παρακολουθεῖ τίς πράξεις τῶν άνθρώπων»(Ἰώβ 20,29)[1]. Καί ἀφοῦ ἔγιναν ὅμοιοι μέ τήν εἰκόνα τοῦ Υἱοῦ του, ὅπως εἶπε ὁ Παῦλος πού καί ὁ ἴδιος τόν ὀνομάζει Ἐπίσκοπο: «Ἀλλά τώρα ἐπιστρέψτε στόν Ποιμένα καί Ἐπίσκοπο τῶν ψυχῶν σας» (Α΄ Πέτρ. 2,25). Καί ἀφοῦ γέμισαν πρῶτα αὐτοί, ὅπως εἶπε ὁ Ἀρεοπαγίτης Διονύσιος, μέ τό δῶρο τῆς θεώσεως, ἤ καλύτερα ἀφοῦ προετοιμάσθηκαν κι’ ἔγιναν τέτοιοι, ὅπως γράφει ὁ Παῦλος ὅτι πρέπει νά εἶναι ὁ ἐπίσκοπος λέγοντας: «Ὁ ἐπίσκοπος πρέπει νά εἶναι ἄμεμπτος, σύζυγος  μιᾶς γυναίκας, προσεκτικός, κόσμιος, σώφρονας, φιλόξενος, διδακτικός, ὄχι μέθυσος, ὄχι βίαιος, ὄχι αἰσχροκερδής, ἀλλά ἐπιεικής, εἰρηνικός καί ὄχι φιλάργυρος» (Α΄ Τιμ. 3,2)∙ καί γιά νά μιλήσω μέ συντομία, ἀφοῦ πρῶτα οἱ ἴδιοι ἔγιναν θεοί κατά χάριν, καί ὡς ἀρχιερεῖς λειτούργησαν στό Θεο ἱεραρχικά καί τριαδικά στά ἅγια τῶν ἁγίων, κατά τόν Γρηγόριο τόν Σιναῒτη, μέσω τῆς μυστικῆς καί ὑπερφυσικῆς θεολογίας, τότε λοιπόν, τότε ἀφοῦ ἀποδέχονταν τήν προστασία τῶν πιστῶν, τούς μετέδιδαν ἀπό τόν πλοῦτο τῶν χαρισμάτων τους καί γίνονταν γι’ αὐτούς τά πάντα: ἰατροί∙ φωτοδότες∙ ὁδηγοί∙ σωτῆρες∙ θεράπευαν τούς ἀσθενεῖς στήν ψυχή∙ φώτιζαν ὅσους βρίσκονταν στό σκοτάδι∙ ὀδηγοῦσαν τούς πλανεμένους καί ἔσωζαν ἤ ὅλους ἤ τούς περσσότερους μέ τόν λόγο τῆς διδασκαλίας καί μέ τό παράδειγμα τῆς ἐνάρετης ζωῆς τους.

---

[1] Ἐρμηνεύοντας ὁ σοφός Ὀλυμιπόδωρος τό ρητό αὐτό λέγει: «Ἀκούγοντας οἱ ἐπίσκοποι ὅτι ὁ Θεός πῆρε αὐτή τήν ὀνομασία ἀπό τήν Γραφή, ἄς διατηροῦν τό ἀξίωμα αὐτῆς τῆς προσφωνήσεως, ἐπιτηρῶντας ἄγρυπνα τά θέματα τοῦ ποιμνίου καί γινόμενοι σεβαστοί μέ τόν ἄμεμπτο βίο καί τήν διδασκαλία καί ἄς μάθουν ποιός ὀνομάσθηκε ἐδῶ ἐπίσκοπος καί ἄς φροντίσουν νά ντυθοῦν μέ κάθε τρόπο τήν εἰκόνα ἐκείνου. Διότι ὅπως ἀκριβῶς τιμᾶται αὐτός πού μιμεῖται τήν βασιλική εἰκόνα, ἄν τήν μιμῆται καλά, τιμᾶται ἐπίσης κι ἄν τήν ἔχει διακοσμήσει καλά∙ ἔτσι μακάριος εἶναι καί ὁ Ἐπίσκοπος ἐκεῖνος πού ἀντιλαμβάνεται ποιός εἶναι ὁ ἀληθινός ἐπίσκοπος καί τόν μιμεῖται μέ ζῆλο καί γίνεται σάν θεός στούς ἀνθρώπους καί ἔχει ὡς Ἐπίσκοπο ἐκεῖνον πού τόν κάνει ἀληθινό ἐπίσκοπο ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ». Γι’ αὐτό γράφοντας καί ὁ θεῖος Ἰσίδωρος ὁ Πηλιουσιώτης στόν ἐπίσκοπο Ταβιβιανό, λέγει: «Ὁ Ἐπίσκοπος ἀπό τό ἴδιο τό ὄνομά του πρέπει νά γνωρίζη καλά τήν οἰκεία οἰκονομία, καί αὐτά νά πράττη» (Ἐπιστολή ρμθ΄).

Ἡ μετάφραση εἶναι τοῦ Πανοσιολογιωτάτου Ἱερομονάχου Βενεδίκτου Νεοσκητιώτου. 

Πηγή εἰκόνας ἁγ. Νικοδήμου:

http://anavaseis.blogspot.com/