«Καί οἱ ἄνεμοι καί ἡ θάλασσα ὑπακούουσιν αὐτῷ»[1]. Ὁ Κύριος εἶναι ὁ Δημιουργός καί Κυβερνήτης τοῦ παντός, ὁ πάνσοφος Κτίστης τῶν ἁπάντων. Ὁ Ἅγιος Πορφύριος μᾶς δίδασκε νά μελετοῦμε τά ἔργα τοῦ Θεοῦ, νά μελετοῦμε τίς Ἅγιες Γραφές καί τά ἔργα τῶν Ἁγίων Πατέρων. Ἔλεγε, «θέλω νά πάρω τρεῖς γραμματικές ἐγκυκλοπαίδειες, λεξικό ἰατρικῆς, γιά νά μελετοῦμε καί νά ἐμβαθύνουμε». Χρησιμοποιοῦσε τά βιβλία αὐτά ὡς ἐργαλεῖα γιά νά κατανοεῖ τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. «Πολλά θά κατορθώσετε», ἔλεγε, «ἐάν ἐργαστεῖτε ἔτσι μέ τήν κάθε λέξη καί καταλάβετε τήν σημασία της. Νά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα πού δείχνει πῶς ἐξηγῶ τίς λέξεις. Θυμᾶμαι τώρα ἕνα τροπάριο τοῦ Ἁγίου Σιλβέστρου ἀπό τήν ἕκτη ὠδή. «Ἀπρόϊτον καί φρουρᾷ αἰωνίᾳ, συγκλειόμενον εἰργάσω εὐχαῖς σου, τόν πονηρόν, λυμαινόμενον φθόνῳ, τούς προσιόντας μακάριε δράκοντα, ὡς θύρας τε, καί ὡς μοχλούς, τοῦ Σταυροῦ τήν σφραγῖδα ἐνθέμενος»[2]. Δηλαδή ἔκανες τόν φοβερό καί φθονερό δράκοντα, τόν διάβολο δηλαδή, ὁ ὁποῖος ἐλυμαίνετο, κατατυραννοῦσε αὐτούς οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἁμαρτήσει, τόν ἔκανες νά εἶναι φυλακισμένος μέ μία αἰώνια φρουρά φρουρούμενος, καί αὐτό τό κατάφερες μέ τίς εὐχές σου. Καί μάλιστα χρησιμοποίησες σάν πόρτες καί σάν μοχλούς, σάν κλειδαριές καί σάν μέσα τά ὁποῖα ἐξασφάλιζαν τήν σφράγιση τῶν θυρῶν, τήν σφραγῖδα τοῦ Σταυροῦ.
«Ἀπρόϊτον», λέει σχολιάζοντας ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «τί θά πεῖ «ἀπρόϊτον»; Πῶς θά τό βρῶ τώρα; Μοῦ ἔρχεται στόν νοῦ ἕνα ἄλλο: «Προΐεμαι ἐμήν φωνήν», πού ἀπό τό νόημα βγαίνει ὅτι «φωνάζω δυνατά», προΐεμαι. Ὁπότε τό «ἀπρόϊτον» θά εἶναι τό ἀντίθετο, δηλαδή εἶμαι κλεισμένος, περιορισμένος, δέν μπορῶ νά μιλήσω». Ἔτσι ὁ Ἅγιος ἑρμήνευε τίς Γραφές μέ τίς Γραφές, τούς Ἅγιους Πατέρες μέ τούς Ἅγιους Πατέρες καί τά ἱερά ὑμνογραφικά κείμενα μέ ἄλλα ὑμνογραφικά κείμενα. «Εἴδατε, ἔλεγε τί βάθος ἔχει ἡ γλῶσσα μας. Κρίμα! Τήν καταργήσανε καί ἔχει τόσο πλοῦτο». Πράγματι ἡ ἑλληνική γλῶσσα εἶναι ἡ πλουσιότερη γλῶσσα τοῦ κόσμου καί μπορεῖ νά ἀποδίδει λεπτότατα νοήματα καί λεπτότατες διαφορές πού ἔχουνε οἱ ἔννοιες στήν κάθε λέξη. Τήν καταργήσανε καί ἔχει τόσο πλοῦτο. Γιατί τήν καταργήσανε; Γιατί γνωρίζουν πολύ καλά ὅτι εἶναι τό θεμέλιο τοῦ ἔθνους, τό θεμέλιο τῆς Ἑλλάδος, μαζί μέ τήν πίστη εἰς τόν Θεόν. Χωρίς αὐτό τό βάθος τῆς γλώσσας, οἱ ἄνθρωποι γίνανε κουτοί καί δέν μπορεῖ νά λειτουργήσει τό μυαλό.
«Ἔχει σχέση μέ τή ζωή μας τήν πνευματική νά ξέρουμε τή λεπτολόγηση τῶν νοημάτων της Γραφῆς». Γιατί ὅταν κανείς γνωρίζει τό βαθύτερο νόημα τῆς κάθε λέξης, καθοδηγεῖται καλύτερα μέσα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή. «Ἀλλά χρειάζεται καί μελέτη. Ὄχι ἁπλῶς, ἀλλά νά τά ξαναμελετάμε. Δέν εἶναι ματαιοπονία. Ὅσο τά μελετᾶμε, τόσο τά καταλαβαίνουμε μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ,. Καί αὐτό γιά τήν σωτηρία μας. Γιά κανέναν ἄλλο σκοπό»[3]. Ὁ Ἅγιος δέν ἔλεγε ἁπλῶς νά διαβάζουμε τά διάφορα κείμενα τῶν Ἁγίων Γραφῶν καί τῶν Ἁγίων Πατέρων, ἀλλά νά ἐμβαθύνουμε, νά μελετοῦμε, νά ἐξιχνιάζουμε καί ἐξονυχιστικά νά ψάχνουμε τό νόημα τῆς κάθε λέξης καί τῆς κάθε φράσης καί αὐτό ὄχι γιά ἐπίδειξη ἀλλά γιἀ τήν σωτηρία μας, γιά κανένα ἄλλο σκοπό.
«Καταλάβατε», ἔλεγε, «γιατί σᾶς λέω νά βρίσκεται τήν ἑρμηνεία τῶν λέξεων; Ἔχουν πλοῦτο, βάθος, καί μέ αὐτές ἐμβαθύνουμε στό πάθος, στόν Χριστό. «Σὲ Νυμφίε μου ποθῶ καὶ σὲ ζητοῦσα ἀθλῶ». Πεῖτε τό τροπάριο: «Ἡ ἀμνάς σου Ἰησοῦ, κράζει μεγάλῃ τῇ φωνῇ· Σὲ Νυμφίε μου ποθῶ καὶ σὲ ζητοῦσα ἀθλῶ, καὶ συσταυροῦμαι καὶ συνθάπτομαι τῷ βαπτισμῷ σου, καὶ πάσχω διὰ σέ, ὡς βασιλεύσω σὺν σοί, καὶ θνῄσκω ὑπὲρ σοῦ, ἵνα καὶ ζήσω ἐν σοί, ἀλλ' ὡς θυσίαν ἄμωμον, προσδέχου τὴν μετὰ πόθου τυθεῖσάν σοι. Αὐτῆς πρεσβείαις ὡς ἐλεήμων, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν»[4]. Εἶναι τό γνωστό ἀπολυτίκιο, σέ γυναίκα μάρτυρα. Ἡ ἀμνάς Σοῦ Ἰησοῦ, δηλαδή αὐτή ἡ γυναίκα πού σάν ἀμνάδα θυσιάστηκε γιά Σένα, σοῦ φωνάζει μέ δυνατή φωνή, Ἐσένα νυμφίε μου ποθῶ καί Ἐσένα ζητοῦσα καί προχωρῶ στήν ἄθληση τήν μαρτυρική καί συσταυρώνομαι καί συνθάπτομαι μέ τόν βαπτισμό Σου. Μαζί μέ Σένα σταυρώνομαι καί θάβομαι καί πάσχω, «ὡς βασιλεύσω σὺν σοί» καί παθαίνω ὅλα αὐτά, γιατί πρόκειται νά βασιλεύσω μαζί μέ Σένα. Παθαίνω μέ Σένα γιά νά βασιλεύσω μαζί μέ σένα. Πεθαίνω γιά Σένα, γιά χάρη Σου, γιά νά ζήσω μέσα σέ Σένα. Ὡς θυσίαν ἄμωμον προσδέχου, πάρε τήν θυσία μου, λέγει ἡ ἀμνάδα τοῦ Χριστοῦ, ἡ Ἁγία Μάρτυς, δέξου τήν θυσία τήν ἄμωμο, τήν προσφορά μου αὐτή, ἐμένα τήν ἰδία πού μέ πόθο θυσιάζομαι γιά Σένα. Καί μέ τίς πρεσβεῖες αὐτῆς, ὡς ἐλεήμων, Κύριε καί Θεέ μας, σῶσε τίς ψυχές μας.
«Θά πρέπει», ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς καί ἐξ ὅλης τῆς καρδίας νά ἀγαπήσομε, νά ποθήσομε τόν Κύριο. Καί σέ αὐτό μᾶς βοηθοῦν πάρα πολύ τά ἱερά τροπάρια, οἱ ἱεροί κανόνες καί ὅλα τά κείμενα πού ἔχουμε στήν ὑμνολογία, στήν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας. Πολλοί διαβάζουν τόν κανόνα τοῦ Ἁγίου -ἔλεγε- καί δέν καταλαβαίνουν τίποτα. Ἐγώ, ἀντίθετα, μ' αὐτά εὐφραινόμουν ἀπό μικρός. Ὅταν τά διαβάζω αὐτά, τά αἰσθάνομαι καί κλαίω»[5]. Ὁ Ἅγιος ἀπό μικρός ἀνεβάθυνε στό νόημα καί ἔτσι εὐφραινόταν μέ τήν πραγματική εὐφροσύνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
«Πηγαίνω», ἔλεγε, «στό γεγονός, ζῶ τό γεγονός, τό αἰσθάνομαι καί ἐνθουσιάζομαι καί κλαίω. Ἔτσι χθές μέ μία ἡγουμένη κλάψαμε. Τήν ἔβαλα καί μοῦ διάβασε τροπάρια καί τῆς τά ἐξηγοῦσα καί συγκινηθήκαμε καί οἱ δύο. Ναί, ἀλλά αὐτό εἶναι Θεία Χάρις. Αὐτό εἶναι καί ἡ ἀγάπη πρός τόν Χριστό». Ὁ Ἅγιος δέν εἶχε δάκρυα συναισθηματικά, ἀλλά δάκρυα γλυκασμοῦ ἀπό τήν Θεία Χάρη. «Αὐτό εἶναι -ἔλεγε- καί ἡ ἀγάπη πρός τόν Χριστό. Αὐτά νά λέτε, μ' αὐτά νά τρέφεστε. Αὐτά ἀναπτερώνουν τόν νοῦ καί τήν καρδιά. Τά πνευματικά λόγια, τά τροπάρια καί οἱ ἱεροί κανόνες γεμίζουν τήν καρδιά μέ θεῖο ἔρωτα. Μ' αὐτά νά καταγίνεσθε, καί πολύ γρήγορα αὐτή ἡ πνευματική ἐργασία θά σᾶς ὁδηγήσει στό φῶς τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἐργασία εἶναι εὐλογία ἀλλά καί ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Ἄλλωστε ὁ Κύριος, μᾶς ἀποκαλύπτει ὅτι καί ὁ Πατέρας Του ὁ οὐράνιος ἐργάζεται: «ὁ πατήρ μου ἕως ἄρτι ἐργάζεται, κἀγὼ ἐργάζομαι»[6]. Καί ὁ Ἅγιος ἤθελε, οἱ μοναχοί καί ὅλοι οἱ χριστιανοί νά ἐργάζονται, καί χειρονακτικά ἀλλά κυρίως πνευματικά, καί μέσα στήν Λατρεία νά ἐμβαθύνουν στό νόημα τῶν λέξεων καί ἔτσι νά κατανύσσονται καί νά γεμίζουν μέ τό Πνεῦμα τό Ἅγιο καί μέ τήν ἀγάπη πρός τόν Χριστό.
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Ματθ. 8, 27.
[2] Λόγοι περί πνευματικῆς ζωῆς, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς, 2010 (στό ἑξῆς: Λόγοι περί πνευματικῆς ζωῆς, Ἁγίου Πορφυρίου).
[3] Λόγοι περί πνευματικῆς ζωῆς, Ἁγίου Πορφυρίου.
[4] Ὅ.π.
[5] Ὅ.π.
[6] Ὅ.π.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου