«Ὁ δρόμος γιά τή θεία γνώση εἶναι ἡ ἀπάθεια καί ἡ ταπείνωση. Χωρίς αὐτές, κανείς δέν θά δεῖ τόν Κύριο»

Ἅγιος Ἡσύχιος

«Συμβουλές γιά τό ἦθος τῶν ἀνθρώπων

καί τήν ἐνάρετη ζωή...»

Ἡ ταπείνωση, ἐπειδή ἐκ φύσεως ἀνυψώνει τόν ἄνθρωπο καί ἔχει τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἀφανίζει σχεδόν ὅλα τά κακά πού ὑπάρχουν μέσα μας τά ὁποῖα μισεῖ ὁ Θεός, εἶναι δυσκολοκατόρθωτη. Καί μπορεῖ νά βρεῖς σέ ἕναν ἄνθρωπο μερική ἐργασία πολλῶν ἀρετῶν, ἄν ὅμως ζητήσεις καί μυρωδιά μόνον ταπεινώσεως, μόλις πού θά τή βρεῖς. Γι᾿ αὐτό εἶναι ἀνάγκη νά ἔχομε μεγάλη ἐπιμέλεια, ὥστε νά ἀποκτήσομε τήν ἁγία ταπείνωση. Ἡ Γραφή, τόν διάβολο τόν ὀνομάζει ἀκάθαρτο, ἐπειδή ἐξαρχῆς ἀπώθησε τό ἀγαθό τῆς ταπεινοφροσύνης καί ἀγάπησε τήν ὑπερηφάνεια. Γι᾿ αὐτό καί πνεῦμα ἀκάθαρτο ὀνομάζεται σέ ὅλες τίς Γραφές¹.

Ποιά σωματική ἀκαθαρσία μπορεῖ νά κάνει ὁ ἀσώματος, ἄσαρκος καί ἀστάθμητος, γιά νά τόν λέει ἡ Γραφή ἀκάθαρτο; Φανερό εἶναι ὅτι γιά τήν ὑπερηφάνειά του ὀνομάστηκε ἀκάθαρτος καί ἀπό καθαρός καί φωτεινός ἄγγελος, ἔγινε βέβηλος. Ἐπειδή, γιά τό Θεό εἶναι ἀκάθαρτος κάθε ὑπερήφανος², καί πρώτη ἁμαρτία εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια³. Ἔτσι καί ὁ ὑπερήφανος Φαραώ ἔλεγε: «Δέ γνωρίζω τό Θεό σου καί δέ θά ἐλευθερώση τόν Ἰσραήλ»⁴.

Ὑπάρχουν πολλές πράξεις καί ἔργα τοῦ νοῦ πού μποροῦν νά μᾶς προμηθεύσουν τό ἀγαθό δῶρο τῆς ταπεινοφροσύνης, ἄν δέν εἴμαστε ἀμελεῖς γιά τή σωτηρία μας· δηλαδή ἡ μνήμη τῶν ἁμαρτιῶν μας, ὅσες κάναμε μέ λόγια, μέ ἔργα καί μέ τό νοῦ μας, καί ἄλλα πολλά πού βοηθοῦν νά ἀποκτήσομε τήν ταπεινοφροσύνη. Ταπείνωση ἀληθινή προξενεῖ καί τό νά θυμόμαστε πάντοτε τά κατορθώματα τῆς ἀρετῆς τῶν ἄλλων καί νά μεγαλαποιοῦμε τά ἄλλα φυσικά πλεονεκτήματά τους καί νά συγκρίνομε τά δικά μας ἔργα μέ τά δικά τους, γιά νά βλέπομε ὅτι εἴμαστε κατώτεροι ἀπό αὐτούς. Καί ἔτσι βλέποντας ὁ νοῦς τήν εὐτέλειά του καί πόσο ὑστερεῖ ἀπό τήν τελειότητα τῶν ἀδελφῶν, θεωρεῖ τόν ἑαυτό του χῶμα καί στάχτη καί ὄχι ἄνθρωπο, ἀλλά σκύλο, ἐπειδή σέ ὅλα εἶναι κατώτερος καί πολύ πίσω ἀπό ὅλους τούς λογικούς ἀνθρώπους.

Λέει τό στόμα τοῦ Χριστοῦ, ὁ στύλος τῆς Ἐκκλησίας, ὁ μέγας πατέρας μας Βασίλειος: «Μεγάλο καλό γιά νά μήν ἁμαρτάνομε, οὔτε τήν ἄλλη ἡμέρα νά πέφτομε στά ἴδια ἁμαρτήματα, εἶναι τό νά ἀνακρίνομε στό τέλος τῆς ἡμέρας τή συνείδησή μας σέ τί σφάλαμε καί τί καλό κάναμε. Αὐτό ἔκανε καί ὁ Ἰώβ γιά τόν ἑαυτό του καί τά παιδία του⁵. Γιατί οἱ ἀνακρίσεις τῶν πράξεών μας, ὅταν γίνονται κάθε μέρα, μᾶς φωτίζουν τί πρέπει νά κάνομε κάθε στιγμή».

Καί ἄλλος πάλι σοφός στά θεῖα εἶπε: «Ἀρχή τῆς καρποφορίας εἶναι τό ἄνθος καί ἀρχή τῆς πρακτικῆς ἀρετῆς εἶναι ἡ ἐγκράτεια». Λοιπόν ἄς ἐγκρατευτοῦμε· καί αὐτό μέ μέτρο καί ζύγι, ὅπως διδάσκουν οἱ Πατέρες. Καί ὅλη τήν ἡμέρα, τίς δώδεκα ὧρες, νά τίς περνοῦμε μέ νήψη καί φύλαξη τοῦ νοῦ. Ἄν κάνομε ἔτσι, θά μπορέσομε μέ κάποια βία νά σβήσομε καί νά λιγοστέψομε τήν κακία μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Ἐπειδή μέ τή βία κατορθώνεται ἡ ἐνάρετη ζωή, μέ τήν ὁποία μᾶς δίνεται ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν⁶.

Ὁ δρόμος γιά τή θεία γνώση εἶναι ἡ ἀπάθεια καί ἡ ταπείνωση. Χωρίς αὐτές, κανείς δέν θά δεῖ τόν Κύριο.

Ἐκεῖνος πού προσέχει διαρκῶς στό ἐσωτερικό του, εἶναι φρόνιμος καί ἐγκρατής· καί ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλά καί ἀσχολεῖται μέ πνευματικές θεωρίες καί θεολογεῖ καί προσεύχεται. Καί αὐτό εἶναι ἐκεῖνο πού λέει ὁ Ἀπόστολος:«Νά ὁδηγεῖστε ἀπό τό Πνεῦμα καί δέ θά ἐκτελέσετε ἐπιθυμία τῆς σάρκας»⁷.

συνεχίζεται.....

Τέλος καί τῇ Τρισηλίῳ Θεότητι

κράτος, αἶνος καί δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

"ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ" Τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν

Τόμος α΄ (σελ. 191-192)

Ἐκδόσεις: ”Τό Περιβόλι τῆς Παναγίας"

Εὐχαριστοῦμε θερμά τίς ἐκδόσεις  ”Τό Περιβόλι τῆς Παναγίας" γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδουν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης 

http://HristosPanagia3.blogspot.com

 

1Ματθ. Ι΄ : 1· ιβ΄: 43 κ.ἀ.

2Παροιμ. Ιστ΄ : 5.

3Σ. Σειρ. 10 : 13.

4Ἐξ. 5 : 2.

5Ἰώβ α΄ : 5.

6Ματθ. Ια΄ : 12.

7Γαλ. Ε΄ : 16.