«Ἡ χήρα αὕτη πλεῖον πάντων ἔβαλεν»[1], εἶπε ὁ Κύριος γιά αὐτήν τήν πενιχρά χήρα γυναίκα, ἡ ὁποία ἔδωσε ὅλη της τήν περιουσία ὡς ἐλεημοσύνη, ὡς ἀφιέρωμα εἰς τόν ναό τοῦ Θεοῦ. Καί ἀποδεικνύει μέ αὐτή της τήν στάση μία ἐλευθερία, μία ἀνεξαρτησία ἀπό τά χρήματα, ἀπό τήν φιλαργυρία καί τήν μαζί μέ αὐτήν, φιληδονία καί φιλοδοξία πού ὑπάρχει. Ἀντίθετα, οἱ Γραμματεῖς καί οἱ Φαρισαῖοι ἦταν δέσμιοι ὅλων αὐτῶν. Ἦταν αἰχμάλωτοι τῶν παθῶν αὐτῶν, πού ταλαιπωροῦν πλείστους ὅσους ἀνθρώπους.
«Ὅταν γίνει κανείς αἰχμάλωτος τοῦ καλοῦ, -τότε- παύει ἡ ἁμαρτία καί ζεῖ ὁ Χριστός», ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος. Διαφορετικά ὁ ἄνθρωπος εἶναι αἰχμάλωτος τοῦ κακοῦ. Ἤ θά εἶσαι δοῦλος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἤ θά εἶσαι δοῦλος τῶν δαιμόνων καί τῶν παθῶν πού αὐτά ὑποκινοῦν. «Μέσα μας ἔχουμε δύο κόσμους», ἔλεγε ὁ Ὅσιος Πορφύριος, «τόν καλό καί τόν κακό. Καί οἱ δύο αὐτοί ἀντλοῦν τήν δύναμη ἀπό μία πηγή. Ἡ δύναμη αὐτή εἶναι σάν τήν μπαταρία. Ἄν βάλει τήν πρίζα στήν μπαταρία ὁ κακός, μᾶς ὁδηγεῖ στήν καταστροφή». Δηλαδή, ἄν ὁ διάβολος πού εἶναι ὁ ἐφευρέτης τοῦ κακοῦ, μπορέσει νά κυριαρχήσει στόν ἄνθρωπο καί νά τοῦ δεσμεύσει, νά τοῦ ἀπομυζήσει τήν ἐνέργεια πού ἔχει, τότε τόν καταστρέφει. «Ἄν ὅμως τήν βάλει», λέει ὁ Ὅσιος, «ὁ καλός», δηλαδή τήν πρίζα στήν μπαταρία, ὁ καλός Θεός, καί ὁ καλός ἄνθρωπος, δηλαδή ἡ καλή πλευρά τοῦ ἑαυτοῦ μας, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀποκτήσει καλή προαίρεση καί κινηθεῖ πρός τόν Θεό, «τότε ὅλα εἶναι στήν ζωή μας ὡραῖα, γαλήνια, θεῖα»[2]. Ἀλλά ἡ ἴδια δύναμη τροφοδοτεῖ τόν καλό ἤ τόν ἀντίθετο ἑαυτό μας. Εἶναι πρός τά ποῦ θά κινηθεῖ ἡ προαίρεσή μας, ποῦ θά ρίξουμε τίς δυνάμεις μας. Πῶς θά κινηθεῖ τό αὐτεξούσιό μας, πρός τόν Θεό ἤ πρός τόν κακό, πρός τόν διάβολο[3].
«Κάθε φορά εἴμαστε αἰχμάλωτοι σέ ἕνα ἀπό τά δύο, ἤ στό καλό ἤ στό κακό. Νά ἐπιδιώκουμε ἀντι νά εἴμαστε στό κακό, νά εἴμαστε στό καλό. Σέ ὅλα τά μέρη τοῦ κόσμου», παρατηρεῖ ὁ Ὅσιος δίνοντας ἕνα παράδειγμα, «ὑπάρχουν τά ἐρτζιανά κύματα, ἀλλά δέν τά συλλαμβάνουμε. Μόλις ἀνοίξουμε τόν δέκτη μας, τότε τά συλλαμβάνουμε, τά αἰσθανόμαστε.
Τό ἴδιο γίνεται καί ὅταν μπαίνουμε στόν πνευματικό κόσμο. Ζοῦμε τόν Χριστό, πετᾶμε! Τότε νιώθουμε μεγάλες χαρές καί ἔχουμε ὡραῖα πνευματικά βιώματα. Τότε σιγά-σιγά γινόμαστε αἰχμάλωτοι τοῦ ἀγαθοῦ, αἰχμάλωτοι τοῦ Χριστοῦ. Καί ὅταν γίνει κανείς αἰχμάλωτος τοῦ καλοῦ, τότε δέν μπορεῖ νά κακολογήσει, δέν μπορεῖ νά μισήσει, δέν μπορεῖ νά πεῖ ψέματα. Δέν μπορεῖ καί νά θέλει ἀκόμα. Πῶς νά ἔλθει στήν ψυχή του ὁ πονηρός νά τοῦ φέρει τέτοια ἀπελπισία, ἀπογοήτευση, νωθρότητα καί τά τοιαῦτα;». Ὅταν ἡ ψυχή εἶναι γεμάτη ἀπό την Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀπό τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, δέν μπορεῖ ὁ πονηρός νά τήν πειράξει, νά τήν αἰχμαλωτίσει, νά τήν ὁδηγήσει ἐκεῖ πού αὐτός θέλει. «Ἡ Θεία Χάρις», λέει ὁ Ὅσιος, «τόν γεμίζει αὐτόν τόν ἄνθρωπο καί ἐκεῖνα τά κακά», ἡ νωθρότητα, ἡ ραθυμία, ἡ ἀπογοήτευση, ἡ ἀπελπισία, «δέν ἔχουν καμία δύναμη πλέον ἄν μποῦν μέσα» στήν ψυχή αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου. «Δέν μποροῦν νά μποῦνε, ὅταν τό δωμάτιό του εἶναι γεμάτο ἀπό φίλους του πνευματικούς, πού εἶναι μέσα στόν αἰθέρα, μέσα στό ἄπειρο, ἐννοῶ», λέει ὁ ὅσιος, «τούς ἀγγέλους, τούς Ἁγίους, τούς μάρτυρες καί κυρίως τόν Χριστό»[4]. Παρομοίαζε ὁ ὅσιος τόν ἄνθρωπο, καί μάλιστα τήν ψυχή του, σάν ἕνα δωμάτιο. Ἄν τό δωμάτιο γεμίσει μέ Χριστό, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τούς Ἁγίους Ἀγγέλους, τότε δέν χωράει καθόλου νά μπεῖ ὁ πονηρός, νά μπεῖ τό σκοτάδι.
«Τό ἀντίθετο συμβαίνει ὅταν γίνει κανείς αἰχμάλωτος τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου. Τότε κατέχεται ἀπό τό κακό πνεῦμα καί δέν μπορεῖ νά κάνει τό καλό. Γεμίζει κακίες, κατακρίσεις, θυμούς κ.λπ. Ὅταν σᾶς προσβάλλει τό κακό», συμβουλεύει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «νά ἔχετε εὐλυγισία καί νά στρέφεστε στό καλό. Τό κάθε κακό νά τό μεταστρέφετε, νά τό μετατρέπετε, νά τό μεταστοιχειώνετε, νά τό μεταβάλλετε σέ καλό. Ἡ μεταστοιχείωσις αὐτή γίνεται μόνο μέ τήν Χάρη»[5]. Μέ τήν Θεία Χάρη δηλαδή ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ, ἄν ἀξιοποιεῖ κάθε περίσταση τῆς ζωῆς του, ἀκόμα καί τίς προσβολές πού τοῦ κάνει ὁ πονηρός, νά ὁδηγεῖται στό καλό. Ἐφόσον καί αὐτές οἱ προσβολές τοῦ πονηροῦ πνεύματος γίνονται ἀφορμή γιά νά ἔλθει σέ μεγαλύτερη ἐγρήγορση, νά κινηθεῖ σέ ἐντονότερη προσευχή, ὁπότε ἐνῶ ὁ διάβολος πάει νά τόν πληγώσει, πληγώνεται ἀπό τόν ἀγωνιστή χριστιανό. Τό κάθε κακό νά τό μετατρέπετε καί ἡ μεταστοιχείωση - ἡ μετατροπή γίνεται μέ τήν Χάρη.
«Τό νερό, παραδείγματος χάριν», λέει ὁ Ὅσιος, «γίνεται κρασί στόν Γάμο τῆς Κανά. Νά ἡ μεταστοιχείωση. Εὐδοκεῖ ὁ ὑπερ φύσιν! Αὐτό εἶναι ὑπερφυσικό». Μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, μᾶς βοηθάει ὁ Θεός μέ τήν θεία του Χάρη, νά κάνουμε αὐτή τήν μετατροπή καί νά ὑπερβαίνουμε τίς παγίδες τοῦ πονηροῦ. «Μπορεῖ βέβαια νά γίνει κρασί ἤ βούτυρο καί μέ χημικά στοιχεῖα, καί νά γίνει ἀκριβῶς σάν τό γνήσιο, ἀλλά αὐτό δέν ἔχει μέσα του τήν γνησιότητα. Τήν ἀληθινή μεταβολή τήν κάνει ἡ Θεία Χάρις. Γιά νά γίνει αὐτό, ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά ἔχει δοθεῖ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς καί ἐξ ὅλης τῆς καρδίας στόν Χριστό»[6]. Ἡ Θεία Ἀγάπη, ὁ θεῖος ἔρωτας, εἶναι αὐτά πού κάνουν τόν ἄνθρωπο πραγματικά νά νικάει τό κακό καί νά γίνεται αἰχμάλωτος τοῦ καλοῦ. Θυμηθεῖτε τόν πρωτομάρτυρα Στέφανο. Κατείχετο ὑπό τοῦ Θεοῦ καί ἐνῶ ἐδιώκετο καί ἐλιθοβολεῖτο, ἔλεγε γιά τούς διῶκτες του: «Κύριε, μή στήσης αὐτοῖς τήν ἁμαρτίαν ταύτην»[7]. Γιατί φέρθηκε ἔτσι ὁ Ἅγιος Στέφανος; Ἁπλούστατα, γιατί δέν μποροῦσε νά κάνει ἀλλιῶς, ἦταν αἰχμάλωτος τοῦ καλοῦ. Εἶχε δηλαδή καθαριστεῖ ἀπό τήν φιλαυτία, ἀπό τό κορυφαῖο αὐτό πάθος καί δέν μποροῦσε παρά νά ἀγαπᾶ πάντα τόν Θεό, ἀλλά καί τά παιδιά τοῦ Θεοῦ. Ὅλους τους ἀνθρώπους, φίλους καί ἐχθρούς, διῶκτες καί βασανιστές. Νομίζετε εἶναι εὔκολο», λέει ὁ Ὅσιος, «νά ρίχνουν πάνω σας, σωρό τίς πέτρες; Γιά νά σοῦ ρίξουν καμία πέτρα; Καλός, καλός, ἀλλά ἅμα σοῦ ἔρθει ἡ πέτρα, ἄ.. θά ἀρχίζεις νά φωνάζεις παλιόπαιδο κ.λπ. Αὐτό δείχνει ὅτι παθαίνουμε κατάληψη ἀπό τό κακό πνεῦμα». Θυμώνουμε καί κυριαρχούμαστε ἀπό τό σκοτάδι «καί τότε ποῦ νά μπεῖ ὁ Χριστός, ποῦ νά σταθεῖ; Εἶναι ὅλα μέσα μας κατειλημμένα ἀπό τό σκοτάδι, ἀπό τόν πονηρό, ἀπό τό πάθος. Μόλις ὅμως μποῦμε στήν πνευματική ζωή, μόλις μποῦμε στόν Χριστό, ἀλλάζουν ὅλα. Καί κλέπτης νά ἦταν κανείς, παύει νά κλέβει. Καί φονιάς, παύει νά εἶναι φονιάς καί αἱμοβόρος καί κακός καί μνησίκακος»[8]. Γι' αὐτό λέγει καί ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, ὅτι αὐτό εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἀπόδειξη ὅτι ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος. Ποιό δηλαδή; Ὅτι ὁ κλέπτης πλέον δέν κλέβει, ὁ φονιᾶς πλέον δέν φονεύει, ὁ θυμώδης πλέον δέν θυμώνει. Ἦρθε ἡ Χάρις, ἐπέλαμψεν ἡ ἀλήθεια καί τό φῶς στίς ψυχές τῶν ταλαίπωρων ἀνθρώπων.
«Παύουν ὅλα. Παύει ἡ ἁμαρτία καί ζεῖ ὁ Χριστός», λέει ὁ Ὅσιος Πορφύριος. «Ἔτσι καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἔλεγε: «Ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός»[9]. Γίνεται δηλαδή μιά ἀντικατάσταση τῆς δικῆς μας ζωῆς, τῆς δικῆς μας ἐνέργειας, τοῦ δικοῦ μας νοός, τῶν δικῶν μας δυνάμεων, ἀπό τήν ζωή καί τήν ἐνέργεια καί τίς δυνάμεις τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἐλευθερία δέν κερδίζεται, ἄν δέν ἐλευθερώσουμε τό ἐσωτερικό μας ἀπό τά μπερδέματα καί τά πάθη». Ὁ ἄνθρωπος μακράν ἀπό τόν Θεό εἶναι ὁ χειρότερος σκλάβος, ὁ χειρότερος δοῦλος στά διάφορα πάθη, στούς δαίμονες τῆς σαρκός, τῶν διαφόρων ἄλλων ἡδονῶν, τοῦ χρήματος, τῆς μάταιης δόξας τοῦ κόσμου. Ἄν δέν φύγουν αὐτά, ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά εἶναι ἐλεύθερος. «Κι αὐτό βέβαια, μόνο σύν Χριστῷ γίνεται»[10], μόνο μέσα στήν Ἐκκλησία, στήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, μέ τά ἅγια μυστήρια καί τήν ἁγία ἀσκητική ζωή μπορεῖ ὁ χριστιανός νά ἐλευθερωθεῖ πραγματικά ἀπό τά πάθη του.
«Στόν Χριστό εἶναι ἡ χαρά. Ὁ Χριστός τό πάθος τό μεταβάλλει σέ χαρά». Καί ἐκεῖ πού ὁ ἄνθρωπος μέ τήν βούλησή του καί μέ τό ἐπιθυμητικό του κατευθυνότανε πρός τήν Κτίση, πρός τήν γῆ, πρός τή λάσπη, πρός τήν βρωμιά, τώρα πλεόν μέ τόν Χριστό κατευθύνεται πρός Αὐτόν, πρός τήν χαρά, πρός τό φῶς τό αἰώνιο καί ἀνέσπερο. «Αὐτή εἶναι ἡ Ἐκκλησία μας, αὐτή εἶναι ἡ χαρά μας, αὐτό εἶναι τό πᾶν γιά μᾶς. Καί ὁ ἄνθρωπος σήμερα, αὐτό ζητάει. Καί παίρνει τά δηλητήρια καί τά ναρκωτικά, γιά νά ἔρθει σέ κόσμους χαρᾶς, ἀλλά ψεύτικης χαρᾶς. Κάτι αἰσθάνεται ἐκείνη τήν στιγμή καί αὔριο εἶναι τσακισμένος. Τό ἕνα τόν τρίβει, τόν τρώει, τόν τσακίζει, τόν ψήνει. Ἐνῶ τό ἄλλο, δηλαδή τό δόσιμο στόν Χριστό, τόν ζωογονεῖ, τοῦ δίνει τήν χαρά, τόν κάνει νά χαίρεται τήν ζωή, νά νιώθει δύναμη, μεγαλεῖο. Αὐτή εἶναι ἡ θρησκεία μας», ἔλεγε ὁ Ὅσιος πανηγυρικά! «Ὕψος, μεγαλεῖο, Χάρις, χαρά, ἀγαλλίασης, πόσο τά ζοῦσε αὐτά ὁ Προφήτης Δαυίδ! Ἔλεγε: «ἐπιποθεῖ καί ἐκλείπει ἡ ψυχή μου εἰς τάς αὐλάς τοῦ Κυρίου»[11]»[12]. Δηλαδή εἶναι γεμάτη πόθο καί κατά κάποιο τρόπο διαλύεται, χάνεται, λιώνει ἡ ψυχή μου ἀπό αὐτή τήν ἀγάπη καί τόν Θεῖο ἔρωτα, καί ἀπό τό γεγονός ὅτι ἀξιώνομαι νά παραμένω στίς αὐλές τοῦ Κυρίου, μέσα στόν χῶρο ἐκεῖ ὅπου ὑπάρχει ὁ Θεός, πού εἶναι φανερή ἡ παρουσία Του, εἶναι αἰσθητή ἡ Χάρις Του.
Εἴθε κι ἐμεῖς, ἀγαπητοί ἀδελφοί, νά ζοῦμε αὐτή τήν κατάσταση τήν μακαρία, νά γίνουμε αἰχμάλωτοι τοῦ καλοῦ, ὁπότε δέν θά μποροῦμε νά κάνουμε τό κακό, ἀφοῦ θά ζεῖ μέσα μας ὁ Χριστός καί ἐμεῖς θά ζοῦμε γιά Αὐτόν.
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Λουκ. 12, 43.
[2] Βίος καί Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Β΄ ἔκδοση, Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς, (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου).
[3]Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[4] Ὅ.π.
[5] Ὅ.π.
[6] Ὅ.π.
[7] Πράξ. 7, 60.
[8] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[9] Γαλ. 2, 20.
[10] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[11] Ψαλμ. 83, 3.
[12] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου