«Γιά τόν πιστό εἶναι ἐπικίνδυνη ἡ παράβαση ἀκόμη καί μίας ἐντολῆς, ἐπειδή ἔχει λάβει δύναμη νά τίς τηρεῖ ὅλες καί θά τοῦ ζητηθοῦν ὅλες. Ἀκόμη καί ἕνα μικρό πάθος βλάπτει πάρα πολύ.» μέρος α΄

Ὑπόθεση ΙΑ΄(11)

«ΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ

ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ»

Τοῦ ἀββᾶ Ἠσαΐα

Ἀδελφοί, ὀφείλουμε ὅλοι νά ἀσκήσουμε ὅλες τίς ἀρετές, ἀνάλογα μέ τή δύναμή μας· ὁ μικρός ἀνάλογα μέ τή μικρή του δύναμη καί ὁ μεγάλος μέ τή μεγάλη. Γιατί καί ἐκεῖνοι πού ἔριχναν τίς εἰσφορές τους στό θησαυροφυλάκιο τοῦ ναοῦ ἦταν πλούσιοι, ἀλλά ὁ Κύριος τοῦ σύμπαντος χάρηκε περισσότερο μέ τή φτωχή χήρα πού ἔριξε τά δύο λεπτά¹· γιατί ὁ Θεός βλέπει τήν προαίρεσή μας, καί σύμφωνα μέ αὐτήν δέχεται καί αὐτά πού κάνουμε. Ἀλίμονο λοιπόν στήν ψυχή πού δέν θέλει νά φύγει ἀπό κάθε ἁμαρτία. Γιατί πολύ ταλαιπωρεῖται ἀπό τούς ἐχθρούς πού τή φθονοῦν καί τῆς ἐπιτίθεται.

Ὅταν ὁ ἰσραηλιτικός λαός ἦταν στήν Αἴγυπτο, ἔτρωγαν καί ἔπιναν μέ ἀφθονία, ἀλλά ἦταν δοῦλοι στόν Φαραώ· καί ὅταν τούς ἔστειλε ὁ Κύριος βοήθεια, δηλαδή τόν Μωυσῆ, γιά νά τούς λυτρώσει ἀπό τόν Φαραώ, τότε καταπονήθηκαν καί ταλαιπωρήθηκαν.

Σέ ὅλες ὡστόσο τίς πληγές πού ἔστειλε ὁ Κύριος στόν Φαραώ, δέν ξεθάρρεψε ὁ Μωυσῆς ἀπό τήν ἀπώλεια τῶν Αἰγυπτίων, μέχρι πού ἦρθε ὁ καιρός καί τοῦ εἶπε ὁ Θεός: «Ἀκόμη μία πληγή θά δώσω στόν Φαραώ· γι᾿ αὐτό νά τοῦ πεῖς· “Ἄφησε τόν λαό μου νά φύγει, γιατί θά θανατώσω τόν πρωτότοκο γιό σου”»². Τότε λοιπόν ξεθάρρεψε ὁ Μωυσῆς, καί τοῦ εἶπε ὁ Θεός: «Πές μυστικά στόν λαό μου νά ζητήσει καθένας ἀπό τόν γείτονά του καί κάθε γυναίκα ἀπό τή γειτόνισσά της σκεύη χρυσά καί ἀσημένια καί ροῦχα καί νά τά φορτώσετε στά παιδιά σας· αὐτά νά τά πάρετε ὡς λάφυρα ἀπό τούς Αἰγυπτίους»³. Ὁρισμένα μάλιστα ἀπό αὐτά πού πῆραν τά χρησιμοποίησαν γιά τήν ὁλοκλήρωση τῆς Σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου.

Οἱ γέροντες ἑρμηνεύουν ὅτι τά σκεύη καί τά ροῦχα σημαίνουν τίς αἰσθήσεις πού εἶναι ὑπόδουλες στόν ἐχθρό⁴. Ἄν λοιπόν ὁ ἄνθρωπος δέν τίς ἀπομακρύνει ἐντελῶς ἀπό τόν ἐχθρό, γιά νά καρποφορήσουν γιά τόν Θεό, ἡ σκέπη τῆς ἀνάπαυσης πού δίνει ὁ Θεός δέν ἔρχεται ἐπάνω του. Ἄλλωστε καί ἡ νεφέλη δέν σκέπασε μέ τή σκιά της τή Σκηνή, ὅσο ἡ Σκηνή ἦταν ἀκόμη ἐλλιπής· ὅταν ὅμως ὁλοκληρώθηκε, τότε τή σκέπασε⁵. Τό ἴδιο καί ὅταν χτιζόταν ὁ Ναός: ὅσο ἔλειπε κάτι, δέν τόν σκέπασε μέ τή σκιά της ἡ νεφέλη· ὅταν ὅμως ὁλοκληρώθηκε καί προσφέρθηκαν τά αἵματα καί τά λίπη τῶν ὁλοκαυτωμάτων καί ὀσφράνθηκε ὁ Θεός τήν εὐωδία, τότε σκέπασε τόν Ναό ἡ νεφέλη⁶. Αὐτά θέλουν νά ποῦν ὅτι, ἄν ὁ ἄνθρωπος δέν ἀγαπήσει τόν Θεό μέ ὅλη τή δύναμή του καί μέ ὅλο τόν νοῦ του καί ἄν δέν προσκολληθεῖ σέ αὐτόν μέ ὅλη τήν καρδιά του⁷, ἡ σκέπη τῆς ἀνάπαυσης πού δίνει ὁ Θεός δέν ἔρχεται ἐπάνω του.

Ὅπως ἕνα πλοῖο, πού τοῦ λείπει κάτι ἀπό τόν ἀπαραίτητο ἐξοπλισμό, δέν μπορεῖ νά ταξιδέψει, ἔτσι εἶναι ἀδύνατο νά περάσει ἡ ψυχή τά κύματα τῶν παθῶν, ἄν τῆς λείπει κάτι ἀπό τίς ἀρετές. Καί ὅπως ὁ στρατιώτης πού ξεκινᾶ γιά νά πολεμήσει τούς ἐχθρούς τοῦ βασιλιᾶ δέν μπορεῖ νά τούς ἀντιμετωπίσει, ἄν τοῦ λείπει κάτι ἀπό τόν ὁπλισμό του, ἔτσι εἶναι ἀδύνατο νά ἀντισταθεῖ στά πάθη ὁ μοναχός, ἄν τοῦ λείπει κάτι ἀπό τίς ἀρετές. Καί ὅπως μιά πόλη ὀχυρωμένη πού ἔχει γκρεμισμένο ἕνα μικρό μέρος τοῦ τεῖχου της εἶναι εὐάλωτη στούς ἐχθρούς, καί οἱ φύλακες, ἀκόμη καί ἄν εἶναι μπροστά στίς πύλες, δέν μποροῦν νά ἐμποδίσουν τούς ἐχθρούς ἀπό τό νά μποῦν στήν πόλη, ἐκτός ἄν οἰκοδομηθεῖ τό γκρεμισμένο μέρος, ἔτσι εἶναι ἀδύνατο νά ἀντισταθεῖ στούς ἐχθρούς ὁ ἀσκητής μοναχός, ἄν ἐξουσιάζεται ἀπό κάποιο πάθος.

Αὐτά δέν τά λέω ἐγώ ἀλλά ἡ Ἁγία Γραφή.

Στή Γένηση γράφει: «Εἶπε ὁ Θεός στόν Νῶε· “Μόνο ἐσένα βρῆκα δίκαιο καί τέλειο μέσα σέ αὐτή τή γενιά”⁸».

Ἐπίσης εἶπε στόν Ἀβραάμ: «Νά γίνεις ἄμεμπτος ἀπέναντί μου, καί θά συνάψω μαζί σου διαθήκη πού θά ἰσχύει αἰώνια»⁹.

Μαρτυρία ὅτι εἶναι ἄμεμπτος ἔδωσε καί γιά τόν Ἰώβ¹⁰.

Καί ὁ Ἰσαάκ, ὅταν εὐλογοῦσε τόν γιό του τόν Ἰακώβ, τοῦ εἶπε: «Ὁ Θεός μου νά σέ ἐνισχύσει, μέχρι νά μπορέσεις νά κάνεις πέρα γιά πέρα τό θέλημά του»¹¹. Ὁ Ἐκκλησιαστής, διδάσκοντάς μας ὅτι ἕνα μικρό πάθος καταστρέφει ὅλη τή δύναμη τῶν ἀρετῶν, λέει: «Μύγες πού ψoφοῦν μέσα σέ ἀρωματικό λάδι, τό κάνουν νά βρωμᾶ»¹².

Ἀλλά καί στό βιβλίο τοῦ Ἰεζεκιήλ γράφει: «Τήν ἡμέρα πού ὁ δίκαιος θά φύγει ἀπό τόν δρόμο τῆς δικαιοσύνης, δέν θά λογαριάσω τά δίκαια ἔργα του»¹³.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέει: «Λίγο προζύμι φουσκώνει ὅλο τό ζυμάρι»¹⁴,

ἐνῶ ὁ Ἰάκωβος γράφει ὅτι, ἄν κάποιος τηρήσει ὅλες τίς διατάξεις τοῦ νόμου ἀλλά παραβεῖ μία, θεωρεῖται παραβάτης ὅλων¹⁵.

Ἄν πάλι θέλουμε νά τό διδαχτοῦμε αὐτό καί ἀπό τά ἱστορικά βιβλία τῆς Γραφῆς, ἄς θυμηθοῦμε τόν Ἄχαρ. Αὐτός, μέ τό νά κλέψει ἀπό τά ἀφιερώματα στήν Ἰεριχώ, γύμνωσε ὅλο τόν λαό ἀπό τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, καί δέν μποροῦσαν πλέον οἱ Ἰσραηλίτες νά ἀντισταθοῦν στούς ἐχθρούς τους οὔτε νά βγοῦν γιά πόλεμο, ὡσότου ἐξόντωσαν τόν Ἄχαρ¹⁶. Βλέπουμε ἀκόμη ὅτι ὁ Σαούλ ἀπορρίφθηκε ἀπό τό βασιλικό ἀξίωμα, γιατί κράτησε λάφυρα ἀπό τούς Ἀμαληκίτες, τά ὁποῖα ἦταν ἀφιερωμένα στόν Κύριο¹⁷. Γιά τό σφάλμα πού ἔκανε ἀπό ἄγνοια ὁ Ἰωνάθαν, παραβαίνοντας τόν ὄρκο τοῦ πατέρα του, δέν εἰσάκουσε ὁ Θεός τούς Ἰσραηλίτες τήν ἡμέρα ἐκείνη¹⁸. Ὁ Ἀνανίας, τέλος, καί ἡ γυναίκα του Σαπφείρα, πού κράτησαν γιά τόν ἑαυτό τους ἕνα μέρος ἀπό τό ἀντίτιμο τοῦ κτήματός τους καί εἶπαν ψέματα, ἔπεσαν τήν ἴδια στιγμή στά πόδια τῶν Ἀποστόλων καί ξεψύχησαν¹⁹.

Γιά τό θέμα αὐτό μπορεῖ καί πολλά ἄλλα νά παρουσιάσει κανείς, καί ἀπό τήν Παλαιά καί ἀπό τήν Καινή Διαθήκη, ἀλλά γιά τόν καλοπροαίρετο ἀρκοῦν αὐτά.

Πρέπει²⁰ νά γνωρίζετε τό ἑξῆς: ὁ ἄνθρωπος πού κάνει κακές πράξεις εἶναι ἀδύνατο νά κάνει καλές, εἶναι ὅμως δυνατό νά κάνει ὁ ἄνθρωπος τό κακό ἐξ ἀφορμῆς τοῦ καλοῦ. Ἁμαρτάνει καί δέν μετανοεῖ· γιατί, ἄν μετανοοῦσε εἰλικρινά, δέν θά ἁμάρτανε. Αὐτός πού μετανόησε δέν ἔχει ὧρες τοῦ Θεοῦ, στίς ὁποῖες πρέπει νά κάνει τό καλό, καί ὧρες τοῦ διαβόλου, στίς ὁποῖες πρέπει νά ἀσωτεύει. Οὔτε ἔχει καιρό εὐσέβειας καί καιρό διαβόλου. Δέν εἶναι ἄλλοτε δοῦλος τοῦ Θεοῦ καί ἄλλοτε δοῦλος τοῦ διαβόλου, ἀλλά εἶναι πάντοτε ὁ ἴδιος. Ὅποιος ἁμαρτάνει, λέει ὁ Κύριος, εἶναι δοῦλος τῆς ἁμαρτίας²¹· καί ὁ δοῦλος τῆςς ἁμαρτίας δέν μπορεῖ νά εἶναι δοῦλος τοῦ Θεοῦ, ὅπως λέει πάλι ὁ ἀδιάψευστος Κύριος στό Εὐαγγέλιο: «Κανείς δέν μπορεῖ νά εἶναι δοῦλος σέ δύο κυρίους»²². «Ποιά σχέση μπορεῖ νά ἔχει ἡ δικαιοσύνη μέ τήν ἀνομία», ρωτᾶ ὁ Ἀπόστολος, ἤ «τί κοινό ὑπάρχει ἀνάμεσα στό φῶς καί στό σκοτάδι; Ποιά συμφωνία μπορεῖ νά γίνει ἀνάμεσα στόν Χριστό καί στόν διάβολο; Μπορεῖ νά εἶναι στόν ἴδιο τόπο ὁ ναός τοῦ Θεοῦ καί τά εἴδωλα;»²³ «Γι᾿ αὐτό ἄς καθαρίσουμε τούς ἑαυτούς μας», λέει, «ἀπό καθετί πού μολύνει τό σῶμα καί τήν ψυχή, καί τότε, μέ ἀγάπη Χριστοῦ, πραγματοποιοῦμε τήν ἁγιοσύνη»²⁴, δηλαδή κάθε καλό ἔργο. Γιατί ἐκεῖνος πού ἀπέφυγε τά περισσότερα ἁμαρτήματα, ἀλλά κυριεύεται ἀπό ἕνα ὁποιοδήποτε, δέν εἶναι ἐλεύθερος. Ἀπό ὅ,τι ἔχει νικηθεῖ ὁ καθένας, σέ αὐτό καί ὑποδουλώθηκε²⁵, καί ἐκεῖνος πού νικιέται εὔκολα ἀπό τά μικρά, εἶναι πιό ὑποδουλωμένος στά μεγάλα. Γιατί εἶναι ἀδύνατο νά κυριαρχήσει κανείς στά μεγάλα πάθη, ἄν δέν νικήσει πρῶτα τά μικρότερα.

Τέλος καί τῇ Τρισηλίῳ Θεότητι

κράτος, αἶνος καί δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

Εὐεργετινός τόμος γ΄

Ἐκδόσεις: « ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ » 

Εὐχαριστοῦμε θερμά τίς ἐκδόσεις « ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ » γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδουν.

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

http://hristospanagia3.blogspot.gr/ 

1Μαρκ. Ιβ΄: 41-44· Λουκ. Κα΄: 1-4.

2Ἐξ. ια΄: 1.

3Ἐξ. ια΄ : 2.

4Στό κείμενο: τῇ ἔχθρᾳ. Μερικές φορές μέ τή λέξη αὐτή ὁ ἀββάς Ἠσαΐας ἐννοεῖ τόν “ἐχθρό”, δηλαδή τόν διάβολο (βλ. καί Α΄τόμο τοῦ Εὐεργετινοῦ, σ. 40, σημ. 25).

5Ἐξ. 40 : 28.

6Γ΄ Βασ. 8 : 10-11.

7Πρβ. Ματθ. Κβ΄ : 37· Μάρκ. Ιβ΄ : 30· Λουκ. Ι΄ : 27.

8Γεν. Ζ΄ :1.

9Γεν. Ιζ΄ : 1 καί 7.

10Ἰωβ 1: 8.

11Πρβ. Γεν. 28 :3.

12Ἐκκλη. 10 : 1.

13Ἰεζ. 18 : 24.

14Α΄Κορ. Ε΄ : 6.

15Ἰακ. Β΄ : 10.

16Ἰ. Ναυῆ κεφ. 7.

17 Α΄ Βασ. Κεφ. 15. Ὁτιδήποτε ἦταν ἀφιερωμένο ὁλοκληρωτικά στόν Θεό, ἀπαγορευόταν νά χρησιμοποιηθεῖ· ἔπρεπε νά καταστραφεῖ (Λευϊτ. 27, 28-29). Ὁ Σαούλ παρέβη αὐτή τήν ἐντολή.

18Α΄ Βασ. 14 : 24-37.

19Πραξ. Ε΄ :1-10.

20Ἡ παράγραφος αὐτή δέν εἶναι τοῦ ἀββᾶ Ἠσαΐα. Πρόκειται γιά ἐλεύθερη σύνθεση φράσεων τοῦ Ἁγίου Ἐφραίμ καί παρένθετων σχολίων, προφανῶς τοῦ συντάκτη τοῦ Εὐεργετινοῦ.

21Ἰω. η΄ : 34.

22Ματθ. Στ΄ : 24.

23Β΄ Κορ. στ΄ : 14-16.

24Πρβ. Β΄ Κορ. ζ΄ : 1.

25Β΄ Πέτρ. Β΄ : 19.