KΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ[:Ματθ.25,31-46]
ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
Στο ευαγγέλιο της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού
και περί ευσπλαχνίας και περί ευποιίας
Την περασμένη Κυριακή η Εκκλησία μνημόνευε την απερίγραπτη φιλανθρωπία του Θεού προς εμάς που παρουσιάζεται με την παραβολή του σεσωσμένου Ασώτου. Την σημερινή Κυριακή διδάσκει περί της μελλούσης φρικωδεστάτης κρίσεως του Θεού, χρησιμοποιώντας μία καλή τάξη και ακολουθώντας τις προφητικές φωνές· διότι, λέγει ο Ψαλμωδός: «Ἔλεος καὶ κρίσιν ᾄσομαί σοι, Κύριε(:Την ευσπλαχνία Σου και την δικαιοκρισία Σου θα υμνολογήσω προς δόξαν Σου, Κύριε)»[Ψαλμ.100,1] και: «Ἃπαξ ἐλάλησεν ὁ Θεός, δύο ταῦτα ἤκουσα, ὅτι τὸ κράτος τοῦ Θεοῦ, καὶ σοῦ, Κύριε, τὸ ἔλεος, ὅτι σὺ ἀποδώσεις ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ(:Άπαξ δια παντός διακήρυξε και αποκάλυψε δια των προφητών Του την αλήθεια ο Θεός, και εγώ άκουσα τις δύο αυτές αλήθειες· ότι η ισχύς η κραταιά και ακατάβλητη είναι του Θεού του παντοδύναμου και ότι από Εσένα πηγάζει, Κύριε, το έλεος, καθώς είσαι πολυεύσπλαχνος· διότι Εσύ, Κύριε, θα αποδώσεις στον καθένα κατά τα έργα του: θα τιμωρήσεις για τις αδικίες του τον ένοχο και θα αμείψεις τον αγαθό για τα καλά του έργα)»[Ψαλμ.61,11].
Το έλεος, λοιπόν, και η μακροθυμία προηγείται της Θείας κρίσεως. Πραγματικά ο Θεός, έχοντας και περιέχοντας κατεξοχήν όλες τις αρετές, και όντας συγχρόνως δίκαιος και ελεήμων, επειδή το έλεος δεν συμβαδίζει με την κρίση, σύμφωνα με το γραμμένο, «να μη ευσπλαγχνισθής πτωχό κατά την κρίσι», εύλογα ο Θεός κατένειμε το καθένα στον καιρό του· τον παρόντα καιρό τον όρισε για την μακροθυμία, τον μέλλοντα για την ανταπόδοση. Γι’ αυτό τα τελούμενα στην Εκκλησία η Θεία Χάρις διέθεσε κατά τέτοιον τρόπο, ώστε εμείς αντιλαμβανόμενοι τούτο, ότι την συγνώμη για τα αμαρτήματα λαμβάνουμε από όσα συμβαίνουν εδώ, στην παρούσα ζωή, να σπεύσουμε, όσο ζούμε ακόμη στον παρόντα βίο, να επιτύχουμε το αιώνιο έλεος και να καταστήσουμε τους εαυτούς μας αξίους της Θείας φιλανθρωπίας· διότι εκείνη η κρίση, η τελευταία, είναι ανελέητη γι’ αυτόν που δεν έδειξε έλεος.
Περί της απερίγραπτης, λοιπόν, για μας, ευσπλαχνίας του Θεού ομιλήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα[:παραβολή του Ασώτου]. Σήμερα όμως θα μιλήσουμε περί της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού, καθώς και περί της φρικωδεστάτης κρίσεως και περί όσων θα συμβούν κατ’ αυτήν με τρόπο απόρρητο- πράγματα που «ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε»[Α΄Κορ.2,9] και που δεν ανέβηκαν στην σκέψη ανθρώπου, αν αυτή είναι αμέτοχη Θείου Πνεύματος, που υπερβαίνουν όχι μόνο την ανθρωπίνη αίσθηση, αλλά και τον ανθρώπινο νου και λόγο. Διότι, αν και Αυτός που μας διδάσκει για όλα αυτά είναι Εκείνος που γνωρίζει τα πάντα και πρόκειται να κρίνει όλη την γη, αλλά συγκαταβαίνει προς την δυναμικότητα των διδασκομένων, προσφέροντας τους λόγους συμμέτρους προς αυτήν. Γι’ αυτό εισάγονται αστραπή και νεφέλες, σάλπιγγα και θρόνος και τα όμοια με αυτά, αν και σύμφωνα με την επαγγελία Του περιμένουμε καινούς ουρανούς και καινή γη, αφού τα παρόντα θα παρέλθουν[ βλ. Β΄Πέτρ.3,13: «Καινοὺς δὲ οὐρανοὺς καὶ γῆν καινὴν κατὰ τὸ ἐπάγγελμα αὐτοῦ προσδοκῶμεν, ἐν οἷς δικαιοσύνη κατοικεῖ(:Εμείς όμως, σύμφωνα με την υπόσχεση του Θεού, περιμένουμε καινούριους ουρανούς και καινούρια γη, όπου θα κατοικεί η αρετή και η αγιότητα)»].
Αν δε αυτά και μόνο λεγόμενα, μάλιστα δε λεγόμενα με τρόπο συγκαταβατικό, γεμίζουν την ψυχή των συνετών ακροατών με φρίκη και δέος, ποιος θα βαστάσει τότε που θα τελούνται τα ίδια τα πράγματα; Πόσο άξιοι πρέπει να είμαστε στα άγια σπουδάσματα και στην ευσέβεια, όταν προσδοκούμε την παρουσία της ημέρας του Θεού, για την οποία, όπως λέγει ο θεόπνευστος Απόστολος Πέτρος, «οὐρανοὶ πυρούμενοι λυθήσονται καὶ στοιχεῖα καυσούμενα τήκεται (:οι ουρανοί θα κοκκινίσουν και θα διαλυθούν από την φωτιά και τα ουράνια σώματα θα κατακαούν και θα λιώσουν)»[Β΄Πέτρ. 3,12] ενώ «γῆ καὶ τὰ ἐν αὐτῇ ἔργα κατακαήσεται(:η γη και όλα τα έργα που έγιναν πάνω σ’ αυτήν θα κατακαούν)»[Β΄Πέτρ.3,10].
