Ἀρχιμανδρίτου Σάββα Ἁγιορείτου
Κήρυγμα 11/3/22
«Ὅπως ἀκριβῶς ἡ φυγὴ κατὰ τὸν καιρὸ τοῦ χειμῶνος ἤ κατὰ τὴν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου ἀποβαίνει ὀδύνη γιὰ τὸ σῶμα καὶ βεβήλωση γιὰ τὴν ψυχή, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ἀποβαίνει ὀδύνη γιὰ τὸ σῶμα καὶ βεβήλωση γιὰ τὴν ψυχὴ ἡ ἐπανάσταση τῶν παθῶν σὲ γεροντικὸ σῶμα καὶ ἀφιερωμένη ψυχὴ» λέει ὁ Ἀββᾶς Μάρκος ὁ Ἀσκητὴς στὸ σύγγραμμά του «Περὶ τῶν οἰομένων ἐξ ἔργων δικαιοῦσθαι» (Γιὰ αὐτοὺς ποὺ νομίζουν ὅτι θὰ δικαιωθοῦν ἀπὸ τὰ ἔργα τους) ποὺ βρίσκεται στὸν Α’ τόμο τῆς Φιλοκαλίας· «Ὥσπερ φυγὴ ἐν χειμῶνι ἤ ἐν σαββάτῳ, ὀδύνη γίνεται τῇ σαρκί, καὶ βεβήλωσις τῇ ψυχῇ· οὕτως ἐπανάστασις παθῶν ἐν γηραλέῳ σώματι καὶ ψυχῇ καθιερωμένῃ». Παίρνει τὸν Λόγο τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος προεῖπε τὴν καταστροφὴ τῶν Ἱεροσολύμων καὶ εἶπε ὅτι «νὰ εὔχεσθε νὰ μὴν γίνει ὁ διωγμός σας καὶ ἡ καταστροφὴ σὲ καιρὸ χειμῶνος ἤ τὴν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου ποὺ δὲν ἐπιτρέπεται νὰ περπατήσετε πάνω ἀπὸ ὁρισμένα βήματα. Ἔτσι,» λέγει, «ὀδύνη καὶ βεβήλωσις εἶναι γιὰ τὴν ψυχὴ καὶ γιὰ τὸ σῶμα ἡ ἐπανάσταση τῶν παθῶν σὲ ἕνα γεροντικὸ σῶμα, καὶ σὲ μιὰ ψυχὴ, ἡ ὁποία ἔχει ἀφιερωθεῖ στὸν Θεό». Καὶ βεβαίως, ὅλοι μας ἔχουμε ἀφιερωθεῖ στὸν Θεὸ μὲ τὸ Ἅγιο Βάπτισμά μας, καὶ ἔχουμε τὴν ὑποχρέωση νὰ κάνουμε τὸ σῶμα μας ναὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐνεργό, ὅπου κατοικεῖ μέσα μας τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Καὶ ἡ ὅλη ὕπαρξή μας νὰ γίνει μία ὕπαρξη ἡ ὁποία θὰ εἶναι θεωμένη, ἀφιερωμένη, δοσμένη στὸν Θεό.
Τὰ πάθη εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἐπανάσταση κατὰ τοῦ Θεοῦ. Ὅταν τὰ πάθη ὑπάρχουν στὸν ἄνθρωπο, ὁ ἄνθρωπος εἶναι βεβηλωμένος, καὶ εἶναι μέσα στὸν πόνο καὶ στὸν κόπο, γιατὶ ἀκριβῶς τὰ πάθη μᾶς βγάζουν ἀπὸ τὸ φυσιολογικό, μᾶς χωρίζουν ἀπὸ τὴν κατὰ φύσιν ζωὴ ἡ ὁποία εἶναι ἡ ζωὴ ἡ ἐν Χριστῷ· μᾶς χωρίζουν ἀπὸ τὴν ἀνάπαυση ποὺ εἶναι ὁ Χριστὸς καὶ τὴν χαρὰ ποὺ εἶναι ὁ Χριστός.
Ὁ ἄνθρωπος λοιπόν, ποὺ ἔχει προχωρήσει μάλιστα στὴν ἡλικία καὶ δὲν ἔχει χαλιναγωγήσει τὰ πάθη του καὶ τὰ πάθη τὸν κυβερνοῦν, ἐπαναστατοῦν σ’ αὐτόν, καὶ ταράσσουν τὸ γεροντικό του σῶμα, καὶ βεβηλώνουν τὴν ψυχή του μὲ λογισμοὺς ἀτόπους, αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀξιολύπητος. Εἶναι μέσα εἰς τὸν πόνο, καὶ στὸν κόπο, καὶ στὴν ντροπὴ καὶ στὴν προδοσία -θὰ λέγαμε-ἀπέναντι στὸν Θεὸ καὶ στὴν βεβήλωση. Ἡ ψυχή του εἶναι βεβηλωμένη ἀπὸ τοὺς δαίμονες καὶ τοὺς ἀκάθαρτους λογισμούς, καὶ τὸ σῶμα ἀπὸ τὰ ἄτοπα ἔργα, ἐφόσον κυριαρχοῦν μέσα του τὰ πάθη. Θὰ πρέπει ὁ ἄνθρωπος νὰ ἀγωνίζεται μὲ ὅλες του τὶς δυνάμεις νὰ νικήσει τὰ πάθη, νὰ τὰ χαλιναγωγήσει, ἔτσι ὥστε νὰ εὐαρεστεῖ στὸν Θεό.
Ποιά εἶναι ὅμως; Τί εἶναι τὰ πάθη; Τὰ πάθη εἶναι ἡ κακὴ χρήση τῶν δυνάμεων τῆς ψυχῆς μας. Ὁ Θεὸς μᾶς ἔχει δώσει τὸ λογιστικό, τὸ θυμικὸ καὶ τὸ ἐπιθυμητικό, τὶς τρεῖς αὐτὲς βασικὲς δυνάμεις τῆς ψυχῆς· καὶ ὁ ἄνθρωπος ἀντὶ νὰ τὶς χρησιμοποιεῖ γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ, τὶς χρησιμοποιεῖ γιὰ νὰ ὑπηρετήσει τὰ ἐγωϊστικά του θελήματα. Καὶ ἔτσι, ἀντὶ νὰ προσεύχεται συνεχῶς μὲ τὸ λογιστικό, κάνει ἄτοπους λογισμοὺς καὶ στρέφεται γύρω ἀπὸ τὸν ἑαυτό του καὶ πρὸς τὰ κτίσματα· καὶ ὁ νοῦς του ἀντὶ νὰ εἶναι στὸν Θεό, εἶναι στὰ κτίσματα καὶ στὸν ἑαυτό του. Ἔχει τὸ ἐπιθυμητικὸ γιὰ νὰ ἀγαπήσει τὸν Θεό, ἀλλὰ ἀντὶ αὐτοῦ ὁ ἄνθρωπος ἀγαπᾶ τὰ κτίσματα καὶ γίνεται εἰδωλολάτρης, ἀντὶ νὰ λατρεύει τὸν ἀληθινὸ Θεό. Ἔχει καὶ τὸ θυμικό γιὰ νὰ κινεῖται μὲ ὁρμὴ πρὸς τὸν Θεό, ἀλλὰ αὐτὸς χρησιμοποιεῖ τὸν θυμὸ γιὰ νὰ κινηθεῖ ἐναντίον τῶν ἀδελφῶν του, τῶν συνανθρώπων του. Καὶ ἔτσι, πέφτει στὴ δουλεία τοῦ πονηροῦ, καὶ μέσα στὸν κόπο καὶ στὸν πόνο ποὺ συνεπάγονται τὰ πάθη καὶ στὴν βεβἠλωση τῆς ψυχῆς.
Ἀπὸ αὐτά, τρία εἶναι τὰ πάθη ποὺ κατακυριεύουν τὴν ψυχή, θὰ μᾶς πεῖ πάλι ὁ Ἅγιος Μάρκος ὁ Ἀσκητής (διαβάζουμε στὴν Πατερικὴ συλλογὴ Φῶς στὰ φῶτα)· «αὐτοὶ οἱ τρεῖς δυνατοὶ γίγαντες πάνω στοὺς ὁποίους στηρίζεται ὅλη ἡ ἐχθρικὴ δύναμη τοῦ διαβόλου. Αὐτοὶ ὅταν πέσουν κάτω καὶ νεκρωθοῦν, εὔκολα θὰ ἐξασθενήσουν ὅλην τὴν δύναμη τῶν πονηρῶν πνευμάτων. Ποιοί εἶναι αὐτοὶ οἱ τρεῖς γίγαντες; Εἶναι πρῶτον, ἡ ἄγνοια, ἡ μητέρα ὅλων τῶν κακῶν. Δεύτερον, ἡ λήθη, τὸ νὰ ξεχνᾶμε τὸν Θεό, ἀδελφὴ καὶ συνεργάτης τῆς ἄγνοιας. Καὶ τρίτον, ἡ ραθυμία, ἡ πνευματικὴ τεμπελιὰ ἡ ὁποία ὑφαίνει τὸ σκοτεινὸ καὶ μαῦρο σύννεφο γιὰ ἔνδυμα καὶ σκέπασμα τῆς ψυχῆς, καὶ ἡ ὁποία στηρίζει καὶ δυναμώνει τὶς ἄλλες δύο (δηλαδή, τὴν ἄγνοια καὶ τὴν λήθη, τὴν λησμοσύνη τοῦ Θεοῦ). Ζῶντας μὲ ραθυμία, ὁ ἄνθρωπος πέφτει στὴν λήθη τοῦ Θεοῦ καὶ τέλος στὴν ἄγνοια. Δίνει ὕπαρξη σ’ αὐτὲς τὶς δύο ἡ ραθυμία, καὶ φυτεύει στὴν ἀμελέστατη ψυχὴ τὴν κακία καὶ τὴν στερεώνει. Θὰ πρέπει ὁ ἄνθρωπος νὰ πολεμήσει ἐναντίον αὐτῶν τῶν γιγάντων καὶ ὅλων τῶν ἐκγόνων αὐτῶν»· (ὅλων τῶν ὑπόλοιπων παθῶν ποὺ πηγάζουν ἀπὸ αὐτά).
« Ἄν θέλεις νὰ νικήσεις τὰ πάθη» λέει πάλι ὁ Ἀββᾶς Μάρκος, «ἀφοῦ συγκεντρωθεῖς στὸν ἑαυτό σου μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ καὶ βυθιστεῖς στὰ βάθη τῆς καρδιᾶς σου, ψάξε νὰ βρεῖς τοὺς τρεῖς αὐτοὺς δυνατοὺς γίγαντες. (Δηλαδή, τὴν λήθη, τὴν ραθυμία καὶ τὴν ἄγνοια ποὺ εἶναι στηρίγματα τῶν νοητῶν ἐχθρῶν, μέσῳ τῶν ὁποίων ἐπιστρέφουν καὶ τὰ ὑπόλοιπα πάθη τῆς κακίας, καὶ ἐνεργοῦν καὶ δροῦν καὶ δυναμώνουν μέσα στὶς ψυχὲς τῶν φιληδόνων). Καὶ ἀφοῦ μὲ μεγάλη προσοχή, καὶ ἐπιμέλεια τοῦ νοῦ, καὶ μὲ τὴν Θεία βοήθεια βρεῖς ἐκεῖνα ποὺ οἱ περισσότεροι τὰ ἀγνοοῦν, θὰ μπορέσεις μὲ πολλὴ προσοχὴ καὶ προσευχὴ νὰ σωθεῖς ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς τρεῖς γίγαντες. Γιατὶ ὅταν μὲ τὴν ἐνεργὸ Χάρη ἐπιδιωχθεῖ νὰ ἐγκατασταθεῖ στὴν καρδιὰ καὶ νὰ διαφυλαχθεῖ ἐπιμελῶς ἡ ἁρμονικὴ συνύπαρξη τῆς ἀληθινῆς γνώσεως, τῆς μνήμης τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ἀγαθῆς προθυμίας, ποὺ εἶναι δὲ τὰ ἀντίθετα τῶν τριῶν γιγάντων, τῆς ραθυμίας, τῆς λήθης καὶ τῆς ἄγνοιας, τότε ἐξαφανίζεται ἀπὸ αὐτὴν κάθε ἴχνος λησμοσύνης, καὶ ἄγνοιας καὶ ραθυμίας».
Καὶ μαζὶ μὲ αὐτοὺς τοὺς τρεῖς γίγαντες, ἔχουμε μετὰ καὶ τὰ τρία σπουδαιότερα πάθη τὰ ὁποῖα ἑδράζονται καὶ πηγάζουν κατὰ κάποιο τρόπο ἀπὸ αὐτούς. Καὶ αὐτὰ τὰ τρία πάθη εἶναι ἡ φιληδονία, ἡ φιλαργυρία καὶ ἡ φιλοδοξία. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἀγωνίζεται ἐναντίον ὅλων τῶν παθῶν, καὶ αὐτῶν τῶν γιγάντων, καὶ τῶν ἐκγόνων τους.
«Ὑπόθεσε» λέει ὁ Ἅγιος Μάρκος πὼς εἶναι δώδεκα ὅλα τὰ πάθη. Ἄν ἕνα ἀπὸ αὐτὰ ἀγαπήσεις μὲ τὸ θέλημά σου, αὐτὸ εἶναι ἱκανὸ νὰ ἀναπληρώσει καὶ τὰ ἄλλα ἕντεκα. Ὅταν βλέπουμε τὰ πάθη στὴν ψυχή μας νὰ ἐνεργοῦν καὶ ὅταν ἁμαρτάνουμε, θὰ πρέπει νὰ μετανοοῦμε· καὶ νὰ μετανοοῦμε ἀνάλογα μὲ τὸ σφάλμα μας. Ἄν ὁ ἄνθρωπος» λέει ὁ Ἀββᾶς Μάρκος, «δὲν στεναχωρηθεῖ κατ’ ἀναλογίαν τοῦ σφάλματός του, εὔκολα περιπίπτει στὸ ἴδιο σφάλμα. Χωρὶς τὴν συντριβὴ τῆς καρδιᾶς εἶναι ἀδύνατον νὰ ἀπαλλαγεῖ κανεὶς ἀπὸ τὴν κακία, ἀπὸ τὰ πάθη. Τὴν καρδιὰ τὴν συντρίβει ἡ τριμερὴς ἐγκράτεια τοῦ ὕπνου, τῆς τροφῆς καὶ τῆς σωματικῆς ἀνέσεως. Κατὰ τὸ μέτρο ποὺ μισοῦμε τὰ πάθη μας φωτιζόμαστε, καὶ κατὰ τὸ μέτρο ποὺ ἀγαπᾶμε τὰ πάθη μας σκοτιζόμαστε. Ἄν τὸ πάθος στὴν πράξη ἐπικρατήσει μὲ τὴν θέλησή μας, ὕστερα καὶ χωρὶς νὰ θέλει ὁ ἄνθρωπος, διὰ τῆς βίας τὸν κατακυριεύει. Αἰτία κάθε κακίας εἶναι ἡ κενοδοξία καὶ ἡ ἡδονή. Ἐκεῖνος ποὺ δὲν τὰ μίσησε αὐτά, δὲν νικᾶ κανένα πάθος. Ὅποιος θέλει νὰ νικήσει τὰ πάθη του, δὲν μπλέκεται μὲ τὰ κοσμικά. Ἀλλοιῶς, μοιάζει μὲ ἐκεῖνον ποὺ προσπαθεῖ νὰ σβήσει τὴν φωτιὰ μὲ τὰ ἄχυρα».
Πῶς μποροῦμε νὰ ξεπεράσουμε τὴν νοητὴ θάλασσα τῶν παθῶν; Θὰ μᾶς πεῖ ὁ Ἅγιος Μάρκος, «Ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ τὴν ξεπεράσει αὐτὴν τὴν νοητὴ θάλασσα τῶν παθῶν, κάνει τέσσερα πράγματα: μακροθυμεῖ, ταπεινοφρονεῖ, ἀγρυπνεῖ καὶ ἐγκρατεύεται. Ἄν προσπαθήσει νὰ περάσει χωρὶς αὐτὰ τὰ τέσσερα, ταράζει μόνο τὴν καρδιά. Νὰ τὴν περάσει ὅμως αὐτὴν τὴν νοητὴ θάλασσα τῶν παθῶν, δὲν μπορεῖ. Ἄν ζητᾶς νὰ θεραπευτεῖς ἀπὸ τὰ πάθη σου, φρόντισε τὴν συνείδησή σου. Κάνε ὅ,τι σοῦ ὑπαγορεύει καὶ τότε θὰ ὠφεληθεῖς πολύ».
«Τρεῖς εἶναι οἱ ἀρχηγοὶ ὅλων τῶν παθῶν: τὸ πάθος τῆς φιληδονίας, τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας καὶ τὸ πάθος τῆς φιλοδοξίας» μᾶς διδάσκει ὁ Ἅγιος Νικήτας ὁ Στηθάτος. «Ὁ ἀρχάριος νικάει τὸ πάθος τῆς φιληδονίας. Ὁ μέσος νικάει τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας καὶ ὁ τέλειος νικάει τὸ πάθος τῆς φιλοδοξίας. Σπουδαιότερο εἶναι νὰ ἀπαλλάξεις τὴν ψυχή σου ἀπὸ τὰ πάθη καὶ νὰ τὴν στρέψεις πρὸς τὸν Θεό, παρὰ νὰ ἀναστήσεις νεκρούς. Ἐκεῖνος ποὺ ἐπιζητεῖ τὴν δόξα τῶν ἀνθρώπων, νομίζοντάς την γιὰ κάτι ἐνῷ δὲν εἶναι τίποτε, καὶ ἀσπάζεται τὴν φιληδονία ἀπὸ ἀπληστία τῆς ψυχῆς του, καὶ ἐπιμένει στὴν φιλαργυρία ἀπὸ πλεονεξία, αὐτὸς γίνεται ἤ δαιμονιώδης (σὰν τοὺς δαίμονες δηλαδὴ) ἀπὸ τὴν οἴηση (ἀπὸ τὴν μεγάλη ἰδέα ποὺ ἔχει γιὰ τὸν ἑαυτό του) καὶ τὴν ὑπερηφάνεια ἤ γίνεται κτηνώδης ἀπὸ τὶς ἡδονὲς τῆς κοιλίας καὶ τῆς σάρκας ἤ γίνεται θηριώδης (σὰν ἄγριο θηρίο) ἀπέναντι τοῦ πλησίον μὲ τὴν ἀχόρταγη καὶ ἀπάνθρωπη φιλαργυρία, ξεπέφτοντας ἀπὸ τὴν πίστη στὸν Θεό, σύμφωνα μὲ τὴν Γραφή, ἐπειδὴ δοξάζεται ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Ἀκόμα, ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὴν σωφροσύνη καὶ τὴν καθαρότητα, ἐπειδὴ ὑποδαυλίζει μὲ τὴν ἀπληστία του τὰ ὑπογάστρια καὶ ἐνδίδει στὶς ἄλογες ὁρμές, καὶ ἐξορίζεται ἀπὸ τὴν ἀγάπη, ἐπειδὴ μόνο τὸν ἑαυτό του προσέχει καὶ δὲν δίνει στὸν πλησίον του ὅταν βρίκεται σὲ ἀνάγκη (καὶ δὲν δίνει στοὺς πλησίον του ὅταν βρίσκονται σὲ ἀνάγκη). Καὶ ἔτσι,» λέγει ὁ Ἅγιος Νικήτας ὁ Στηθάτος, «παρουσιάζεται σὰν πολύμορφο θηρίο, σύνδετος ἀπὸ πολλὲς ἀντικρουόμενες ἰδιότητες, ἀσυμφιλίωτος μὲ τὸν Θεό, μὲ τοὺς ἀνθρώπους καὶ μὲ τὰ κτήνη».
Σὲ ὅλη του τὴν ζωή ὁ ἄνθρωπος θὰ πρέπει νὰ ἀγωνίζεται κατὰ τῶν παθῶν. Καὶ εἶναι αὐτό, λέγει ὁ Ἅγιος Παῒσιος, «εἶναι ἕνα γλυκὸ μαρτύριο νὰ ἀγωνίζεται κανεὶς συνεχῶς· τὰ πάθη του νὰ τὰ ξεριζώνει. Ἄν δώσει ὁ ἄνθρωπος δικαιώματα στὸν πειρασμό, κυριεύεται ἀπὸ τὰ πάθη. Συνήθως, ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι μὲ τὶς ἀφορμὲς ποὺ δίνουμε εἴτε μὲ ὑπερήφανους λογισμούς, ἐπιτρέπουμε στὸν ἐχθρὸ νὰ μᾶς κάνει κακό. Ἀκόμα καὶ ἕνα λογισμὸ ἤ ἕνα λόγο, μπορεῖ νὰ τὸ ἐκμεταλλευτεῖ τὸ ταγκαλάκι. Καὶ τὰ δαιμόνια ἔχουν εἰδικότητες· χτυποῦν τὸν ἄνθρωπο τὰκ-τὰκ νὰ τοῦ βροῦν τὴν πάθηση, τὴν ἀδυναμία γιὰ νὰ τὸν πολεμήσουν. Θέλει προσοχή! Νὰ κλείνουμε τὶς πόρτες καὶ τὰ παράθυρα, τὶς αἰθήσεις. Νὰ μὴν ἀνοίγουμε χαραμάδες στὸν πειρασμὸ καὶ μπαίνει ἀπὸ ἐκεῖ ὁ ἐχθρός. Ἐκεῖ εἶναι τὰ ἀδύνατα σημεῖα· ἐὰν ἀφήσεις ἔστω καὶ μία σχισμὴ ἀνοιχτή, μπορεῖ νὰ μπεῖ καὶ νὰ κάνει ζημιά. Ὁ διάβολος μπαίνει στὸν ἄνθρωπο ὅταν ὑπάρχει λάσπη στὴν καρδιά. Ὁ διάβολος δὲν πλησιάζει στὸ καθαρὸ πλάσμα τοῦ Θεοῦ. Ἅμα ξελασπωθεῖ ἡ καρδιά, φεύγει ὁ ἐχθρὸς καὶ ἔρχεται πάλι ὁ Χριστός. Ὅπως τὸ γουρούνι ὅταν δὲν βρεῖ λάσπη, γουργουρίζει καὶ φεύγει, ἔτσι καὶ ὁ διάβολος δὲν πλησιάζει τὴν καρδιὰ ποὺ δὲν ἔχει βοῦρκο».
«Θὰ πρέπει ὅμως νὰ ἀγωνιζόμαστε σὲ ὅλη μας τὴν ζωή, γιατὶ ὅσο περνοῦν τὰ χρόνια» ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «ὁ ἄνθρωπος ἀγαπάει τὰ πάθη του καὶ μετὰ σὲ μεγάλη ἡλικία εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ τὰ κατανικήσει». Εἶναι ντροπὴ λοιπόν, εἶναι καὶ πόνος μεγάλος γιὰ ἕνα γέροντα νὰ ἔχει ἀκόμα τὰ πάθη ἐνεργὰ καὶ νὰ μολύνεται καὶ ἀπὸ τὸ σῶμα καὶ νὰ βεβηλώνει καὶ τὴν ψυχή του.
Ἄς ἀγωνιστοῦμε ὅσο ἔχουμε ἀκόμα καιρό, ἔτσι ὥστε νὰ μὴν ντροπιαστοῦμε στὰ γεράματά μας- ἄν μᾶς δώσει ὁ Θεὸς νὰ φτάσουμε ὡς ἐκεῖ- καὶ γιὰ νὰ ἀξιωθοῦμε καὶ τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
Τῷ δὲ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου