Β΄ Στήν ἐξομολόγηση-Τό ἀπόρρητο τῆς ἐξομολογήσεως γιά τόν Πνευματικό καί τόν ἐξομολογούμενο-Περιμένοντας ἔξω ἀπό τό ἐξομολογητήριο

 

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

Β΄ Στήν ἐξομολόγηση.

 3. Τό ἀπόρρητο τῆς ἐξομολογήσεως γιά τόν Πνευματικό καί τόν ἐξομολογούμενο.

Κάποιοι δυσκολεύονται νά προσέλθουν στό πανίερο Μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως μέ τήν σκέψη ὅτι ὑπάρχει πιθανότητα ὁ Πνευματικός νά κοινοποιήσει τήν ἐξομολόγησή τους. Αὐτό βεβαίως εἶναι ἕνα ἀκόμη δαιμονικό τέχνασμα πού σκοπό ἔχει νά τούς κρατήσει μακρυά ἀπό τό Μυστήριο καί τή λύτρωση πού παρέχει. «Τό Μυστήριο εἶναι «ἀπόρρητο». Δέν ἔχει δικαίωμα οὔτε ὁ Πνευματικός νά ἀνακοινώσει τίποτε ἀπ’ ὅσα ἄκουσε στήν Ἐξομολόγηση, οὔτε ἄλλος κανείς νά ζητήσῃ ἤ ν’ ἀπαιτήσῃ πληροφορίες»³³. Τό ἀπόρρητο τῆς Ἐξομολογήσεως, ἀναγνωρίζεται καί ἀπό τόν νόμο. «Σύμφωνα μέ τόν κώδικα τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου 983 παρ.1: «τό ἀπόρρητο τοῦ ἐξομολογητηρίου εἶναι ἀπαραβίαστο, ἑπομένως εἶναι ἀπόλυτα ἀπαγορευτικό γιά ἕναν Ἐξομολόγο νά παραδώσει μέ ὁποιονδήποτε τρόπο ἕνα μετανοήσαντα μέ λόγια ἤ ὁποιαδήποτε συμπεριφορά καί γιά κανένα λόγο». Οἱ ἱερεῖς ὀφείλουν νά μήν ἀποκαλύπτουν ὅ,τι ἔχουν μάθει κατά τή διάρκεια μίας Ἐξομολογήσεως σέ κανένα, ἀκόμα καί ἄν ἀπειλεῖται ἡ ἴδια τους ἡ ζωή ἤ ἡ ζωή ἄλλων (ἐδῶ ἔγκειται καί ἡ μοναδικότητα τοῦ ἀπορρήτου του Ἐξομολογητηρίου… Γιά ἕναν Πνευματικό, ἡ παραβίαση τοῦ ἀπορρήτου θά τόν ὁδηγοῦσε αὐτόματα σέ μοιραία καταδίκη καί ἀφορισμό, ἀποδοθέντα ἐκ τῆς Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς (κώδ. τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου, 1388 παρ.1)»³⁴.

Ὁ Πνευματικός μας εἶναι ἀνθρωπίνως ὁ ἰατρός-θεραπευτής τῆς ψυχῆς μας. Ἀπαιτεῖται λοιπόν νά τόν περιβάλλουμε μέ τήν ἀνάλογη ἐμπιστοσύνη. Τόν ἐπιλέγουμε προσεκτικά ἔπειτα ἀπό πολλή προσευχή, προσέχοντας ὥστε νά εἶναι πρόσωπο μέ πίστη, ἀσκητική ζωή καί ἀρετή καί νά ἔχει τήν καλή μαρτυρία τῶν πιστῶν. Ἀπό τήν στιγμή πού θά τόν βροῦμε θά πρέπει νά ἐξομολογούμαστε τακτικά καί νά μήν τόν ἐγκαταλείπουμε. Πολλές φορές ἐμεῖς οἱ ἴδιοι καί ὄχι ὁ Πνευματικός γινόμαστε αἰτία κοινοποίησης τῆς προσωπικῆς μας ζωῆς, ὅταν τήν ἐμπιστευόμαστε σέ ἀκατάλληλα πρόσωπα, τά ὁποῖα δέν ἔχουν κἄν τήν ἰδιότητα τοῦ πνευματικοῦ.

Ὅμως τό Μυστήριο καί ὅλα ὅσα λέγονται ὡς συμβουλές, κατευθύνσεις, ἐπιτίμια στή διάρκειά του εἶναι ἀπόρρητα ὄχι μόνο γιά τόν Πνευματικό ἀλλά καί γιά τόν ἐξομολογούμενο.

«Ὁ ἐξομολογούμενος» δέν «πρέπει ν’ ἀνακοινώνῃ ὅσα ἄκουσε, διότι αὐτά ἰσχύουν μόνο γιά τή δική του περίπτωση. Σ’ ἄλλον, ἄλλο φάρμακο, ἀνάλογα μέ τήν ἰδιοσυγκρασία του, καί τήν ἰδιαιτερότητά του θά δώσῃ ὁ Πνευματικός»³⁵.

Χαρακτηριστικό εἶναι τό παράδειγμα τοῦ Ἀββᾶ Ἰωσήφ ἀπό τό Γεροντικό ὅπου διαφαίνεται ἡ διαφορετική, ἀνάλογα μέ τό πρόσωπο τοῦ ἐξομολογουμένου, καθοδήγηση καί ἡ ἐξατομικευμένη ἀγωγή, ἡ ὁποία προσφέρεται στήν ἐξομολόγηση ἀπό τούς διακριτικούς Πνευματικούς πατέρες, ὅπως ὁ Γέρων Ἰωσήφ. Στό περιστατικό αὐτό παρουσιάζεται καί ὁ σκανδαλισμός πού μπορεῖ νά προκύψει ἀπό τήν κοινοποίησή σέ κάποιον ἄλλον τῆς συμβουλῆς-καθοδήγησης πού πῆρε αὐτός πού ἐξομολογήθηκε. Νά τί συνέβη ἀκριβῶς: Ἐνῶ οἱ δύο μοναχοί ἐρώτησαν τό ἴδιο πρᾶγμα τόν Ἀββᾶ Ἰωσήφ πῆραν διαφορετικές ἀπαντήσεις. Ἐπειδή ὁ ἕνας εἶπε στόν ἄλλο τήν ἀπάντηση προέκυψε σκανδαλισμός τόν ὁποῖο τακτοποίησε ὁ Γέροντας Ἰωσήφ.

Τό ἐρώτημα πού τοῦ ἔθεσαν χωριστά ὁ καθένας ἦταν ἄν ἔπρεπε νά ἀφήσουν τά πάθη νά εἰσέλθουν μέσα τους καί ἐκεῖ νά τά πολεμήσουν ἤ νά τά κόψουν εὐθύς ἐξ ἀρχῆς. Ὁ Γέροντας στόν μέν ἕνα συνέστησε: «ἄφες αὐτά εἰσελθεῖν καί πολέμησον μετ’ αὐτῶν», καί αὐτό γιά νά γίνῃ δοκιμότερος. Στόν ἄλλο ὅμως πού ἦταν πνευματικά πιό ἀδύνατος τοῦ εἶπε: «Μή ἀφήσῃς ὅλως εἰσελθεῖν τά πάθη, ἀλλ’ εὐθέως ἔκκοψον αὐτά»³⁶. Κατόπιν συζήτησαν μεταξύ τους ὅ,τι τούς εἶπε ὁ Γέροντας καί σκανδαλίσθηκαν γιά τήν διαφορετική ἀπάντηση στήν ἴδια ἐρώτηση. Ὁ Γέροντας τούς ἔλυσε τόν σκανδαλισμό λέγοντάς τους ὅτι στόν καθένα εἶπε αὐτό πού τοῦ ἦταν τό πλέον συμφέρον γιά τήν πνευματικό του ἀγῶνα καί τήν πνευματική του πρόοδο.

Πολλές φορές δημιουργοῦνται «μπερδέματα», σκανδαλισμοί καί παρερμηνεῖες ἀπό αὐτήν τήν δημοσιοποίηση πού κάνουν κάποιοι ἐξομολογούμενοι τῶν ὅσων εἰπώθηκαν στήν ἐξομολόγηση. Πρέπει νά τό καταλάβουμε. Τό ἀπόρρητο τῆς Ἐξομολόγησης δέν ἰσχύει μόνο γιά τόν Πνευματικό ἀλλά καί γιά τόν ἐξομολογούμενο. Τό φάρμακο τοῦ ἑνός μπορεῖ νά ἀποδειχθεῖ φαρμάκι γιά τόν ἄλλο. Ὁ πνευματικός θεραπευτής εἶναι ἐκεῖνος πού μᾶς καθορίζει τό εἶδος τοῦ ἀγῶνος καί τῆς πάλης πού ταιριάζει ἀποκλειστικά σ’ ἐμᾶς. Κανένας ἄνθρωπος δέν εἶναι ἀπόλυτα ὅμοιος μέ κάποιον ἄλλον. Καθένας εἶναι διαφορετικός καί μοναδικός ὄχι μόνο σέ σχέση μέ τούς ἄλλους, ἀλλά καί μέ τόν ἴδιο του τόν ἑαυτό ὅπως αὐτός παρουσιάζεται στίς διάφορες χρονικές στιγμές καί περιστάσεις³⁷. Γι’ αὐτό ἀπαιτεῖται ἡ προσωπική ἀναφορά τοῦ κάθε πιστοῦ σέ διακριτικό Πνευματικό, δηλαδή σέ Πνευματικό πού ἔχει τήν διάκριση τῶν πνευμάτων. Αὐτός ἐφαρμόζει τήν ἐξατομικευμένη ἀγωγή -πάντα ὅμως μέσα στό πνεῦμα τῶν Ἱερῶν Κανόνων τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας- καί αὐτός μόνο μπορεῖ νά θεραπεύσει τίς ψυχές τῶν προσερχομένων μέ τήν Θεία Χάρη. Τό ἀπόρρητο τῆς ἐξομολόγησης ἰσχύει καί γιά τόν Πνευματικό καί γιά ἐμᾶς. Ὅ,τι θά μᾶς πεῖ ὡς προσωπικό κανόνα ἤ ὡς καθοδήγηση στά διάφορα προσωπικά μας θέματα ἰσχύει μόνο γιά ἐμᾶς καί δέν εἶναι πρός κοινοποίηση. Εἴθε νά λειτουργοῦμε σωστά κάθε φορά πού ἐξομολογούμαστε, ὥστε νά καρπωνόμαστε τή μέγιστη ὠφέλεια ἀπό τό φιλανθρωπότατο τοῦτο μυστήριο.

4. Περιμένοντας ἔξω ἀπό τό ἐξομολογητήριο

Προσοχή! Ὄχι κατάκριση ἤ γογγυσμός ἐναντίον ἐκείνων πού χρονίζουν στήν ἐξομολόγηση.

Περιμένοντας γιά ἐξομολόγηση δέν θά πρέπει νά δυσανασχετοῦμε, ἤ νά πιέζουμε τόν Πνευματικό νά μᾶς δεχθεῖ γρήγορα, ἤ νά κατακρίνουμε αὐτόν πού θεωροῦμε ὅτι ἄργησε πολύ κατά τήν ἐξαγόρευσή του. Μπορεῖ νά τόν κράτησε ὁ Πνευματικός λίγο περισσότερο διότι ὑπάρχει πνευματικός λόγος. Ἄν κάποιος πράγματι βιάζεται καί πρέπει νά φύγει σύντομα θά πρέπει νά τοῦ δίνουμε τή σειρά μας. Ἄς ἔχουμε ἰδιαίτερα ἐκείνη τήν ἱερή ὥρα τῆς ἀναμονῆς γιά ἐξομολόγηση ἀγάπη πρός ὅλους, σεβασμό, σιωπή, συντριβή καί προσευχή.

 33 πρ. Γεωργ. Κουγιουμτζόγλου, ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ, Ἀπό τό βιβλίο: “Λατρευτικό Ἐγχειρίδιο” , http://www.pigizois.net/latreia/mistiria_ekklisias.htm

34 Καζάζη Γ. «Ὁ ἐγκληματοπροληπτικός ρόλος τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως», Διπλωματική ἐργασία, Ἀθήνα, 17-1-08, http://library.panteion.gr:8080/dspace/bitstream/123456789/732/1/kazazis.pdf . «Ὡστόσο, σέ μία περίπτωση ἐγκλήματος, ὁ ἱερέας ἴσως παροτρύνει τόν μετανοήσαντα νά παραδοθεῖ στίς Ἀρχές. Ὡστόσο, αὐτό εἶναι καί τό σημεῖο, μέχρι τό ὁποῖο μπορεῖ νά ἐξασκήσει ἐπίδραση στόν παραβατικό. Δέ μπορεῖ εὐθέως ἤ μέ πλάγιο τρόπο νά ἀποκαλύψῃ τό περιστατικό στίς Πολιτικές Ἀρχές ὁ ἴδιος.

Βέβαια, ὑπάρχουνπεριορισμένεςὑποθέσεις, ὅπουστοιχεῖαμιᾶςἐξομολόγησηςμποροῦννάἀποκαλυφθοῦνσέἄλλους, ἀλλάπάνταμέτήνἄδειατοῦπιστοῦκαίπάντοτεχωρίςνάἀποκαλυφθεῖστήνπραγματικότηταἡταυτότητατοῦπαραβατικοῦ. Γιά παράδειγμα, τέτοια εἶναι ἡ περίπτωση, ὅπου ἀσυνήθιστα σοβαρά ἀδικήματα, ὅπως κάποια ἀφοριστικά τέτοια, παραπέμπονται στόν Ἐπίσκοπο ἤ ἀκόμα καί στήν Ἱερά Σύνοδο καί ὅπου ἡ ἄδειά τους γιά τήν παραχώρηση ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν θά ‘πρεπε πρῶτα νά ἀποκτᾶται» (Ἀπόσπασμα ἀπό τήν προαναφερθεῖσα διπλωματική ἐργασία τοῦ Γ. Καζάζη).

Ὑπάρχουν καί σπάνιες περιπτώσεις ὅπου διακριτικά τό ἀπόρρητο ἐν μέρει παραβιάζεται ἀπό τούς Πνευματικούς «ὅταν γνωρίζουν ἀπό τήν ἐξομολόγηση ὅτι κάποιος ἄλλος ἀθῶος βρίσκεται ὑπό ἐγκλεισμό, ἀντί τοῦ πραγματικοῦ ἐνόχου. Ἐπικαλούμενοι, λοιπόν, τό ἀπόρρητο τῆς Ἐξομολογήσεως, καταθέτουν τήν ἀλήθεια πού ἔχουν μάθει στίς Ἀρχές, ὥστε νά ἐλευθερωθῇ ὁ ἀθῶος, δίχως πάντως νά προδώσουν τόν ἐξομολογούμενο, μέ τήν ὀνομαστική ἀνακοίνωση τοῦ πραγματικοῦ ἐνόχου. Ἐπιπροσθέτως, ἡ ἱερατική ἰδιότητα ἀπαλλάσσει ἕναν Πνευματικό ἀπό τό νά προσέρχεται ὡς μάρτυρας σέ κάποιο δικαστήριο, ἀφοῦ ἀκόμα καί ἐάν γνωρίζῃ κάτι γιά μία ὑπόθεση, τό ἀπόρρητο τόν δεσμεύει νά τηρήσῃ σιγή» (Ἀπόσπασμα ἀπό τήν προαναφερθεῖσα διπλωματική ἐργασία τοῦ Γ. Καζάζη).

35πρ. Γεωργ. Κουγιουμτζόγλου, ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ, Ἀπό τό βιβλίο: “Λατρευτικό Ἐγχειρίδιο” , http://www.pigizois.net/latreia/mistiria_ekklisias.htm

36Γεροντικόν, ἐκδ. Παπαδημητρίου, σελ. 53, γ’, στό: Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί ἁγ. ΒλασίουἸεροθέου,
Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία (πατερική θεραπευτική ἀγωγή) , Ἔκδοση Ζ’ Ἱερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας) http://www.scribd.com/api_user_11797_paraskevoudis/d/7011415

37Πρβλ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί ἁγ. ΒλασίουἸεροθέου, Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία (πατερική θεραπευτική ἀγωγή) , Ἔκδοση Ζ’ Ἱερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας)http://www.scribd.com/api_user_11797_paraskevoudis/d/7011415

συνεχίζεται...

 

 

Μπορεῖτε να δεῖτε τό πλῆρες κείμενο, ἐδῶ:

Τό μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτηςhttp://HristosPanagia3.blogspot.com