Ἐναλλακτικές «θεραπευτικές» μέθοδοι - Μιά Ὀρθόδοξη Χριστιανική θεώρηση (Θεοφιλ. 'Ἐπίσκοπος Καρπασίας Χριστόφορος)

 

Κριτική Χριστιανική θεώρηση

 α. Ο Θεός και η φύση

Οι εκφραστές των λεγομένων «εναλλακτικών θεραπειών» ή της Ολιστικής Ιατρικής παρουσιάζονται ως φυσιολάτρες και καλούν τους ανθρώπους, για να αποκτήσουν υγεία και μακροζωία, να επιστρέψουν πίσω στους «Φυσικούς Νόμους» και να εναρμονισθούν με αυτούς. Κάθε πα­ραβίαση των «Φυσικών Νόμων», όπως τους διδάσκει η νέα τάση, θεωρείται θανάσιμη αμαρτία. Σύνθημά τους είναι: «Θεός και Φύσις - Νόσων Λύσις». Μερικοί μάλιστα που ασχολούνται με αυτές τις μεθόδους προσπαθούν σ' αυτές τις θέσεις να δώ­σουν ένα ορθόδοξο χαρακτήρα και να τις συμβιβάσουν με την Ευαγγελική και Πατερική πίστη της Εκκλησίας μας. Γι' αυτό και κρίνουμε σκόπιμο να παραθέσουμε ολοκληρωμένη την ορθόδοξη διδασκαλία, για να μπο­ρεί ο Χριστιανός να έχει ένα σωστό και ακριβές κριτήριο.

Τα πάντα εδημιουργήθησαν από το μηδέν από τον Τριαδικό Θεό και υπάρχουν και συντηρούνται, όχι με βάση τους «Φυσικούς Νόμους», αλλά με βάση την ενέργεια τού Θεού. Γι' αυτό και η Αγία Γραφή στη διήγη­ση της δημιουργίας αναφέρει ότι μετά τη δημιουργία κάθε φάσης τού κό­σμου ο Θεός «ευλόγησεν αυτά», δη­λαδή τους μετέδωσε την άκτιστη ενέργειά Του, η οποία τα συγκρατεί σε αρμονία και τα συντηρεί. Οι φυσι­κοί νόμοι είναι και αυτοί δημιούρ­γημα τού Θεού και λειτουργούν με βάση την πρόνοιά Του και όχι αυτό­νομα.

Ο τρόπος με τον οποίο ο κόσμος ήλθε στην ύπαρξη και αυτή τούτη η ουσία τού κόσμου δεν είναι δυνατό να προσδιορισθεί από τον άνθρωπο^. δεν είναι αντικείμενο επιστημονικής έρευνας, γιατί ξεπερνάει τη γνωστική δυνατότητα τού ανθρώπου. Και αυτό γιατί ο ίδιος ο άνθρωπος είναι ένα μέρος αυτής της κτιστής πραγματι­κότητας και άρα από τη φύση του πεπερασμένος.

Έτσι, η Ορθοδοξία, έχοντας πλή­ρη επίγνωση των ορίων μεταξύ ακτίστου Θεού και κτιστής δημιουργίας, δεν θεοποιεί και δεν αυτονομεί τον κόσμο, τη φύση, πράγμα που κάνει η ειδωλολατρία, ο αποκρυφισμός, η ολιστική «ιατρική» και οι εναλλακτικές μέθοδοι «θεραπείας».

Ο Ορθόδοξος Χριστιανός κάνο­ντας σαφή διάκριση ανάμεσα στον Δημιουργό και στα δημιουργήματα δεν ειδωλοποιεί τη φύση, ούτε και τον εαυτό του. Δεν ελπίζει ότι με την «ταύτισή» του με την φύση θα εξε­λιχθεί ή θα αποκτήσει υγεία, δύνα­μη, σοφία, ευτυχία, μακροζωία. Δεν αναζητεί μέσα σ' αυτήν κάποιες απόκρυφες υπερβατικές δυνάμεις πιστεύ­οντας ότι με την «ενεργοποίησή» τους θα λύσει όλα του τα υπαρξιακά προβλήματα. Η ελπίδα τού Χριστιανού είναι στον Τριαδικό Θεό, ο οποίος μας εδημιούργησε από την αρχή «κατ' εικόνα» Του με σκοπό το «καθ' ομοίωσιν» (Γέν. α', 26) και όχι στα δη­μιουργήματα. Σκοπός τού πιστού δεν είναι να αναζητήσει μέσα από τους «Φυσικούς Νόμους» και τα κτιστά την υγεία και τη μακροζωία, αλλά την εν Χριστώ σωτηρία, ακόμα και μέσα από την ασθένεια τού σώματος, όπως και ο Απόστολος Παύλος, αλλά και τόσοι άλλοι άγιοι της Εκκλησίας μας.

Ο σκοπός δεν είναι ο άνθρωπος να στραφεί στη φύση και να «ταυ­τιστεί» με αυτήν, αλλά η φύση, η οποία μετά την πτώση και αυτή συστενάζει και οδυνάται, να ελευ­θερωθεί και να υποταχθεί «από της δουλείας της φθοράς εις την ελευθερίαν της δόξης των τέκνων τού Θεού» (Ρωμ. η', ι8 - 23).

Η Εκκλησία μιλά συνεχώς γι' αυτή την εν Χριστώ αλλαγή, που δια­φέρει σαφώς και ουσιαστικά από την αλλαγή που επαγγέλονται όλα τα νε­οφανή συστήματα σωτηρίας με αυτό­ματες και εύκολες διαδικασίες.

Η αλλαγή αυτή, σύμφωνα και με τον Ιερό Χρυσόστομο, συντελείται με την ενέργεια της Χάριτος τού Χριστού και όχι με την ενέργεια τού ανθρώπου μέσω κτιστών τεχνικών, όπως είναι αυτά που μας προτείνουν οι υγιεινιστές και οι οικολόγοι και φυσικοθεραπευτές. Ο αναλλοίωτος Θεός είναι που αλλοιώνει και τον άνθρωπο και τη φύση.

Η αλλαγή αυτή συνίσταται στην απαλλαγή, όχι από τις ασθένειες, τις θλίψεις και τους πόνους (Ιωάν. ιστ', 33), αλλά από τη φθορά και τη θνητότητα, από απόψεως πνευ­ματικής, και την απόκτηση της αθανασίας στον μέλλοντα αιώνα, όπου δεν θα υπάρχει «οδύνη, λύπη και στε­ναγμός» (πρβλ. Ρωμ. η', 23).

Η αλλαγή αυτή πηγάζει από την Ανάσταση τού Χριστού, και επειδή το Σώμα τού Αναστημένου Ιησού είναι η Εκκλησία, η αλλαγή και μεταμόρφωση των πάντων αρχίζει και συνεχίζεται και θα ολοκληρωθεί στη Δευτέρα Παρουσία δια των αγιαστικών Μυστηρίων της Εκκλησίας.

Αυτό βεβαιώνεται από το νέφος των Μαρτύρων και Αγίων της Εκ­κλησίας μας. Τα σώματά τους έμει­ναν άφθαρτα, τα λείψανα τους ευωδιάζουν, θαυματουργούν και μαρτυρούν τη δυνατότητα της εν Χριστώ σωτηρίας, όχι γιατί έκαναν υγιεινή διατροφή και ζούσαν σύμφωνα με τους «Φυσικούς Νόμους» ή γιατί ακολουθούσαν τις εναλλακτικές «θερα­πείες», αλλά γιατί μέσα από τις θλί­ψεις, τις ασθένειες, τους αγώνες τους ασκητικούς για πνευματική κάθαρ­ση, και όχι για σωματική αποτοξίνωση, έγιναν σκεύη εκλεκτά της Χάρι­τος τού Χριστού.

Η Εκκλησία δεν καταφεύγει στη φύση, για να θεραπεύσει τους ανθρώπους και να τους εναρμονίσει με τους λεγόμενους «Φυσικούς Νόμους» και τη φύση γενικά, αλλά χρησιμοποιώντας τα δημιουργήματα τού Θεού, χωρίς να τα απολυτοποιεί, τα εντάσ­σει μέσα στην πνευματική και λει­τουργική ζωή της, ώστε και δια των ορατών στοιχείων, αγιάζοντάς τα, να μεταδώσει στους πιστούς την αόρατη και άκτιστη ενέργεια τού Θεού. Έτσι, με τα άγια Μυστήρια ο άρτος γίνεται Σώμα Χριστού, ο οίνος Αίμα Χριστού, το λάδι Άγιο Έλαιο, τα μύρα Άγιο Χρίσμα, το νερό της κτιστής δη­μιουργίας γίνεται νερό αγιασμού, ο άνθρωπος μέλος τού Σώματος τού Χριστού. Ευλο­γεί το στα­φύλι, το τυ­ρί, τα αυγά, το κρέας. Η Εκκλησία αξιοποιεί θε­τικά ολόκληρη την υλική δημι­ουργία. Τα πάντα τα θε­ωρεί καρπό της αγάπης τού Θεού, τα οποία έχουν ως τελικό σκοπό την εξυπηρέτηση της σωτηρίας τού ανθρώπου και όχι την εν τω κόσμω απόλαυσή τους.

Ασθένεια και Υγεία  

Ένας από τους βασικούς στόχους που θέτουν οι «εναλλακτικές θερα­πείες» και οι λεγόμενοι φυσικοθεραπευτές είναι η απαλλαγή τού ανθρώπου από κάθε μορφής ασθένεια, πόνο, δυστυχία και θλίψη. Κάθε ασθένεια που έχει ο άνθρωπος αξιολογείται αρνητικά και ερμηνεύεται ως «αμαρτία», που φέρει μέσα του και από την οποία πρέπει να ελευ­θερωθεί.

Η κάθε αρρώστια που έχει ο άνθρωπος τού λογίζεται ως έλλειψη αγάπης και ως αρνητική σχέση με τον εαυτό του, το σύμπαν, τη φύ­ση και τους άλλους ανθρώπους.

Γενικά, στις μεθόδους αυτές η θλί­ψη, ο πόνος, η ασθένεια και κάθε δυ­στυχία στον άνθρωπο αξιολογείται αρνητικά και για να είναι ευτυχισμέ­νος πρέπει να ακολουθήσει τις μεθό­δους και τεχνικές των ομάδων αυτών για να αποκτήσει υγεία και μακρο­ζωία.

Επειδή ο άνθρωπος αναπόφευκτα βιώνει στη ζωή του τον πόνο, την ασθένεια, τη θλίψη και ζητά την απάμβλυνσή τους, εύκολα παγιδεύ­εται στις υποσχέσεις και εύκολες λύσεις που τού προτείνουν, διακιν­δυνεύοντας και την υγεία του, αλλά και την πνευματικότητά του, πιστεύ­οντας ότι η ζωή του εξαρτάται από την υγεία του και ότι το παν γι' αυτόν είναι να την έχει.

Είναι ανάγκη, λοιπόν, να δούμε και να αξιολογήσουμε το θέμα της υγείας και της ασθένειας μέσα από την Ορθόδοξη Πίστη μας, όπως αυτή μας παραδόθηκε από τους Αποστόλους και τους Πατέρες.

Μια διδασκαλία, για να είναι ορθόδοξη, πρέπει να αρχίζει από τη θε­ώρηση τού τι ήταν πριν από την πτώση ο άνθρωπος, τι έγινε μετά και πως επανήλθε μετά την ενανθρώ­πηση τού Χριστού.

Η φθορά και η θνητότητα, η ασθένεια, ο πόνος κ.τ.λ., ήρθαν μέσα στη ζωή τού ανθρώπου μετά την πτώση, είναι καρποί και αποτελέσματα της αμαρτίας τού Αδάμ. Αμέσως μετά την εκούσια παράβαση της εντολής τού Θεού, διότι αυτό είναι η πτώση, ο άνθρωπος απώλεσε τη θεία Χάρη και όλος ο οργανισμός του, όπως λένε οι Πατέρες, έγινε μία πλη­γή. Φόρεσε, σύμφωνα με την πατερική θεολογία, τους δερμάτινους χιτώνες. Έτσι, υπεισήλθε στη ζωή του ο θάνατος, ο πόνος, οι αρρώστιες κ.τ.λ. Όλα αυτά έγιναν γι' αυτόν μία φυσική πλέον κατάσταση. Γι' αυτό και ο Απόστολος Παύλος μιλά για το θέμα αυτό και μας λέγει ότι, «ώσπερ δι' ενός ανθρώπου η αμαρ­τία εις τον κόσμον εισήλθε και δια της αμαρτίας ο θάνατος και ούτως εις πάντας ανθρώπους ο θάνατος διήλθεν» (Ρωμ. ε', 12).

Πρέπει εδώ να τονίσουμε παρεν­θετικά ότι οι ασθένειες που έρχονται στο ανθρώπινο σώμα είναι αποτέλεσμα διαφόρων αιτιών, που έχουν όμως σχέση όλες με τη ζωή τού μεταπτωτικού ανθρώπου. Κατ' αυτόν τον τρόπο έχουμε ασθένειες, που είναι αποτέλεσμα μιας άσωτης ζωής, άλλες που οφείλονται σε δαιμονική ενέρ­γεια ή από μίσος των δαιμόνων, επειδή δεν μπορούν να ενεργήσουν μέσα από τις ηδονές, που νεκρώθη­καν με τη Χάρη τού Θεού, μετά από άσκηση και αγώνα ή για να μας οδηγήσουν στην απόγνωση και το γογγυσμό κατά τού Θεού. Άλλες ασθένειες συμβαίνουν ή επέρχονται κατά παραχώρηση τού Θεού ως ευλογία, για να βοηθήσουν τον άνθρωπο στην περαιτέρω κάθαρση και το φωτισμό του ή ακόμα, για να φανερωθεί ή αρετή και η αγιότητά του (π.χ. Ιώβ, Απόστολος Παύλος) και άλλοτε ως αποτέλεσμα της φυσικής φθοράς της ανθρώπινης φύσης. Μ' αυτόν τον τρόπο εξαγνίζουν και σώζουν τον άνθρωπο. Συνεπώς, η αρρώστια δεν έχει ως αιτία την απομάκρυνση τού ανθρώπου από τους «Φυσικούς Νό­μους» και τη φυσική υγιεινή διατρο­φή, αλλά την φθαρείσα από την πτώ­ση φύση που κουβαλά μέσα του.

Έτσι, εξηγείται και το γεγονός ότι όση υγιεινή διατροφή και αν κάνει κάποιος, σε όσες εναλλακτικές «θερα­πείες» και αν καταφύγει, την ασθένεια και τον θάνατο δεν μπορεί να τα αποφύγει. Είναι αυτό που είπε ο Χριστός ξεκάθαρα στον Διάβολο, όταν τον πείραξε στην έρημο: «Ουκ επ' άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος, άλλ' επί παντί ρήματι εκπορευομένω δια στόματος Θεού» (Ματθ. δ', 4). Σχολιάζει το χωρίο αυτό ο Ιερός Χρυ­σόστομος και λέγει ότι «δύναται ο Θεός και ρήματι θρέψαι τον πεινώντα». Το όλα νόημα των λόγων τού Θεού εν σχέσει και με το θέμα μας είναι: Η τροφή, είτε είναι υγιεινιστική είτε όχι δεν θα διατηρήσει τον άνθρωπο υγιή ή ζωντανό, εάν δεν πει ο Θεός να είναι υγιής ή ζωντανός: «Και γαρ παν ρήμα εκπορευόμενον δια στόματος Θεού επί τον πεινώντα, δίκην τροφής συνέχει την ζωήν αυτού και αρκεί αυτώ» (Ζιγαβηνός).

Ο Απόστολος Παύλος, στην Α' Κορινθίους ιε', μας λέγει ξεκάθαρα ότι η ελπίδα μας εν Χριστώ δεν είναι το πως θα ζήσουμε καλύτερα σ' αυτή τη ζωή, αλλά πως μέσα από αυτή τη ζωή θα ζωοποιηθούμε εν τω Χρι­στώ. Γι' αυτό και δεν καταργεί το θάνατο από τη ζωή μας, αφήνοντάς μας μέσα από αυτόν να προσδοκούμε την αιώνιο ζωή και να αγωνιζόμαστε γι' αυτή^. έτσι, ο θάνατος θα καταρ­γηθεί ως ο τελευταίος εχθρός με τη Δευτέρα Παρουσία τού Κυρίου (Α' Θεσ. δ', 13 - ι8).

Οι θλίψεις στη ζωή μας δεν είναι κάτι το κακό, ούτε αξιολογούνται αρνητικά, γιατί η Ανάσταση τού Χριστού είναι μία πραγματικότητα^. η τελική νίκη κατά των θλίψεων, ασθενειών και τού θανάτου είναι για τον Χριστιανό μία βεβαιότητα και πραγματικότητα. Οι Χριστιανοί δεν στηρίζονται και δεν αποβλέπουν σ' αυτήν τη ζωή, αλλά προσδοκούν  «ανάστασιν νεκρών και ζωήν τού μέλ­λοντος αιώνος».

Ο ίδιος ο Χριστός διαβεβαίωσε τους Μαθητές Του ότι μέσα στον κό­σμο αυτό θα έχουν θλίψεις. Δεν τους υποσχέθηκε ανέσεις, χαρές κοσμι­κές, υγεία και μακροζωία. Παράλ­ληλα όμως, τους ενέπνευσε και την βεβαία ελπίδα ότι Αυτός θα είναι ο τελικός νικητής των θλίψεων: «εν τω κόσμω θλίψιν έξετε αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» (Ιωάν, ιστ', 33).

Οι ασθένειες, οι θλίψεις και γενικά οι δοκιμασίες στη ζωή, λένε οι Πα­τέρες της Εκκλησίας, γίνονται το μέ­σον για να γνωρίσει ο άνθρωπος την αδυναμία του και να ταπεινω­θεί, προφυλάσσοντας τον εαυτό του από την υπερηφάνεια, που διώχνει τη Χάρη τού Θεού.

Ο Απόστολος Παύλος, ο οποίος έλαβε ιδιαίτερα πνευματικά χαρίσμα­τα και δέχθηκε ουράνιες και ανεκλάλητες αποκαλύψεις από τον Χρι­στό, ήταν βαριά άρρωστος και παρακαλούσε τον Θεό να τον θεραπεύ­σει, όχι για να ζει μία πιο άνετη ζωή και να αποκτήσει μακροζωία, αλλά για να μπορεί να κηρύττει το Ευαγ­γέλιο της σωτηρίας στους ανθρώπους και να διακονεί το σχέδιο της Θεί­ας Οικονομίας. Παρακάλεσε, λέγει, τρεις φορές τον Κύριο να τού ση­κώσει την ασθένεια αυτή και ο Κύ­ριος δεν τον θεράπευσε, αλλά τού έδωσε την απάντηση, που αποτελεί και το ορθόδοξο φρόνημα, για την αντιμετώπιση της ασθένειας: «Αρκεί σοί η χάρις μου^. η γαρ δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται».

Το πιο συ­γκλονιστικό όμως, που αποτελεί και ένα ράπισμα πνευματικό στο φρόνη­μα των εκφραστών της εναλλακτικής «θεραπείας», φυσικοθεραπείας και υγι­εινής διατροφής, είναι η στάση τού Αποστόλου Παύλου στην απάντηση αυτή τού Κυρίου: «Ήδιστα (ευχα­ρίστως) ούν μάλλον καυχήσομαι εν ταις ασθενείαις μου, ίνα επισκηνώση επ' εμέ η δύναμις τού Χριστού διο ευδοκώ (=ευφραίνομαι) εν ασθενείαις, εν ύβρεσιν, εν ανάγκαις, εν διωγμοίς, εν στεναχωρίαις υπέρ Χριστού^. όταν γαρ ασθενώ, τότε δυνατός ειμί» (Β' Κορ. ιβ', 9-1ο). Μάλιστα, μέσα από την αποδοχή της ασθένειας οδηγείται και στην πνευματική οικοδομή, αφού ο ίδιος ομολογεί ότι, «και τη υπερβολή των αποκαλύψεων ίνα μη υπεραίρωμαι (= υπερηφανεύο­μαι), εδόθη μοι σκόλοψ τη σαρκί» (Β' Κορ. ιβ', 7).

Έτσι σκέπτονται και έτσι αντιμετωπίζουν οι Χριστιανοί τις δοκιμα­σίες^. χαίρονται και ταπεινώνονται μέ­σα από τις θλίψεις, γιατί επισκηνώνει μέσα τους η Χάρις τού Θεού, ενώ αντίθετα οι άλλοι χαίρονται και υπε­ρηφανεύονται, γιατί με τα κτιστά φυσικά μέσα έχουν υγεία, ομορφιά και μακροζωία.

Στο σημείο αυτό τίθεται το ερώ­τημα κατά πόσο ο Χριστιανός πρέ­πει να ενδιαφέρεται για την υγεία τού σώματος του.

Το σώμα μας είναι «ναός τού Αγίου Πνεύματος» και μέσα σ' αυτό κατοικεί ο Θεός και κατά συνέπεια είναι μέλος τίμιο και άγιο του Σώ­ματος τού Χριστού (Ιωάν. στ', 53 56. Εφεσ. α', 2 2 - 23). Αυτό και μό­νο μας επιφορτίζει με την υποχρέ­ωση να προστατεύουμε το σώμα και να μην το φθείρουμε διότι «ει τις τον ναόν τού Θεού φθείρει, φθερεί τούτον ο Θεός^. ο γαρ ναός τού Θεού Άγιος εστίν, οίτινες έστε υμείς» (Α' Κορ. γ', 17). Γι' αυτό και η Εκ­κλησία δεν απορρίπτει την Ιατρική Επιστήμη, ούτε απεύχεται τη θε­ραπεία των πιστών. Αυτός ο ίδιος ο Κύριος και οι Απόστολοί Του εθεράπευαν τους ανθρώπους, όχι όμως για να έχουν απλώς υγεία και μα­κροζωία, αλλά μέσα από τη θεραπεία να οδηγηθούν στην πνευματική ζωή και την εν Χριστώ σωτηρία. Αυτό έκαναν και όλοι οι άγιοι και θαυ­ματουργοί της Εκκλησίας μας.

Για την Ορθοδοξία η σωματική υγεία δεν είναι αυτοσκοπός της ζωής μας. Λένε οι εκφραστές των πιο πά­νω μεθόδων: Πρώτα να έχουμε υγεία και μετά όλα θα πάνε καλά. Αυτό είναι αντίθετο με την ορθόδοξη πί­στη μας. Πρώτα να έχουμε τη Χά­ρη τού Θεού και όλα τα άλλα θα πάνε καλά. Ο Χριστιανός ζώντας μέ­σα σ' αυτό τον κόσμο, αγωνιζόμενος και ενδιαφερόμενος και για τη σωματική του υγεία, αυτό δεν το κά­νει για να αποφύγει τον θάνατο και να ζήσει περισσότερο, αλλά για να υπερβεί τον θάνατο και να γίνει μέτοχος της αιωνίου ζωής.

Αυτό επιτυγχάνεται, όχι με την απολυτοποίηση οποιωνδήποτε με­θόδων ξενόφερτων με έντονα ανατολίτικα και αποκρυφιστικά-μυστικιστικά στοιχεία, αλλά δια τού όλου έργου της Εκκλησίας.

Η Εκκλησία, χωρίς να απομονώνει τη ψυχή από το σώμα, ενδια­φέρεται γι' αυτό, αφού είναι στενά συνδεδεμένο με την ψυχή και μετέ­χει και αυτό τού αγιασμού και της σωτηρίας. Γι' αυτό και έχει το μυ­στήριο τού Ευχελαίου και διάφορες ευχές για τις ασθένειες. Ακόμα και μέσα στο κατ' εξοχήν μυστήριο της θείας Ευχαριστίας εύχεται «υπέρ των εν ασθένεια, νοσούντων, καμνόντων και της σωτηρίας αυτών». Ακόμη, θεωρεί και προτείνει ως τα κυριότε­ρα φάρμακα και για τη σωματική υγεία, την προσευχή, τη μετάνοια, την εξομολόγηση, τη θεία Κοινωνία, τα οποία παρέχουν την ζωοποιό Χάρη τού Θεού.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πιστοί δεν πρέπει να πηγαίνουν στους ιατρούς, για να λάβουν θεραπευτική βοήθεια. Ο ίδιος ο Θεός, μας λέγει η Αγία Γραφή, «έδωκεν ανθρώποις επιστήμην». Γιατί όμως; «Ενδοξάζεσθαι εν τοις θαυμασίοις αυτού» (Σο­φία Σειράχ λη', 6). Η επιστήμη, που μετατρέπεται σε δοξολογία Θεού και υπηρετεί τη σωτηρία τού κόσμου, αποτελεί, τόσο για τον άνθρωπο, όσο και για όλη τη δημιουργία, πηγή ευλογίας. Εάν, όμως, αποσκοπεί στις εγωιστικές επιδιώξεις τού ανθρώπου και την αυτονόμησή του από τον Θεό, τότε τα καταστροφικά αποτελέσματά της έχουν σχέση και με τον άνθρωπο, αλλά και με όλη τη δημιουργία.

Συνεπώς, εκτιμούμε και σεβόμα­στε το έργο των ιατρών, αλλά δεν παραθεωρούμε την ενέργεια και το θέλημα τού Θεού, που προσφέρεται δια της Εκκλησίας Του.

Αλλαγή φρονήματος - ορθόδοξο φρόνημα

Οι μέθοδοι της εναλλακτικής «θε­ραπείας» και της υγιεινής διατροφής, όπως σήμερα προβάλλονται μέσα από τις ποικιλώνυμες ομάδες, οργανώσεις και συστήματα, αλλάζουν, χωρίς να γίνεται αντιληπτό, το φρόνημα τού Χριστιανού και αυτό είναι το πιο επι­κίνδυνο. Στρέφουν τον νου και την προσοχή του στα υλικά τού κόσμου τούτου, ώστε ολόκληρη η ζωή του να περιστρέφεται γύρω από τα θέματα της υγείας και της διατροφής. Η μέριμνά τους είναι το πόσο υγιείς είναι και πόσες θερμίδες καταναλώνουν καθημερινά. Συχνά ακούμε ότι η ομοιοπαθητική με έσωσε, η φυσικο-παθητική έχει σωτήρια για τον άνθρωπο αποτελέσματα κτλ. Όλα αυτά δεν λέγονται, ούτε γράφονται απλώς για σκοπούς διαφήμισης ή εντυπωσιασμού. Είναι το νέο φρόνη­μα που καλλιεργείται σε όσους ακολουθήσουν τις μεθόδους αυτές. Ένα φρόνημα, που, όπως θα δούμε στη συνέχεια, είναι ασυμβίβαστο με το ορθόδοξο χριστιανικό φρόνημα. Πριν προχωρήσουμε στην έκθεση τού ορθο­δόξου φρονήματος κρίνουμε σκόπι­μο να παραθέσουμε κάποια στοι­χεία των τάσεων αυτών, που δείχνουν ξεκάθαρα το φρόνημά τους.

Ο Φυσικοπαθητικός Ανδρέας Νι­κολάου διακηρύττει:

«Η ΦΥΣΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΟΛΟΓΙΚΗ είναι φωνή βοώντος, δηλαδή φωνή δυνατή, που λέει: Μετανοείτε», Συναισθανθείτε το. Αντιληφθείτε τον κίνδυνο εις τον οποίον μας οδηγεί η Ζωή που σήμε­ρα ζούμε. Χρησιμοποιήστε τους υγιεινούς όρους για τη διατήρηση της υγείας, για την πρόληψη και θεραπεία της ασθένειας. Μόνο οι ανεξάντλητες δυνάμεις, η φυσική διατροφή, ο ήλιος, το φως, ο αέρας, η γυμναστική, θα σάς χα­ρίσουν τη σωματική αλκή και την τέλεια πνευματική διαύγεια, ώστε να γίνει η ζωή σας πραγματικά μακά­ρια. Η μακροβιότητα μπορεί να εξα­σφαλισθεί μόνο με την Υγιεινή Ζωή. Η Μαύρη Τέχνη - η Επιστημονική Μαγειρική έχει σκοτώσει πιο πολλούς από όσους έχουν σκοτώσει όλοι οι πόλεμοι της Ιστορίας. Η Πολυφαγία-υπερσιτισμός από ζωικές τροφές έχει σακατέψει εκατομμύρια ανθρώπους. Η Υγεία είναι η ομαλή λειτουρ­γία της Ζωής και η Ασθένεια η ανώμαλη λειτουργία της Ζωής. Την Υγεία μπορείς να την επα­νακτήσεις και τη διατηρήσεις μόνο με τις φυσικές συνθήκες της Ζωής».

Ο Γ. Σαββίδης, γνωστός στην Κύ­προ για τις Φυσιοθεραπευτικές του δραστηριότητες, εκφράζει ακόμα πιο προωθημένες απόψεις.

Χαρακτηρίζει τη Φυσιοθεραπεία ως τη «νέα θρησκεία» που με τα «κοσμοσωτήρια δόγματά της» θα σώσει τον κόσμο.

Όλα αυτά που αναφέραμε συνιστούν ή δεν συνιστούν αλλαγή τού φρονήματος τού ορθόδοξου Χριστιανού; Ας το δούμε μέσα από την πα­ράθεση τού ορθοδόξου φρονήματος σύμφωνα με την ορθόδοξη διδα­σκαλία.

Κατ' αρχάς, να πούμε ότι το φρόνημα των Πατέρων της Εκκλησίας μας, δηλαδή η ζωντανή Παράδοση και ζωή της Εκκλησίας, είναι ταυ­τισμένο με το φρόνημα τού Χριστού και των Αποστόλων, είναι η συνέ­χεια αυτού του φρονήματος. Δεν διστάζουν οι άγιοι να καυτηριά­σουν τις άσχημες καταστάσεις και εκδηλώσεις των ανθρώπων, και να ελέγξουν τις κακοδοξίες τους, που επηρεάζουν τη σωτηρία των ανθρώπων. Αυτό το επισημαίνουμε γιατί στην εποχή μας καταβάλλεται έντο­νη και έντεχνη προσπάθεια να αλλάξουμε και το φρόνημα και τον τρό­πο σκέψεως των Πατέρων, ακόμα και τους όρους που χρησιμοποίησαν, για να διατυπώσουν την αλήθεια με άλλους μοντέρνους, οι οποίοι θα ωραιοποιήσουν τα πράγματα και θα είναι αρεστοί στον πολύ κόσμο. Όμως, η αλλαγή αυτή αλλοιώνει αυτή τούτη τη σωτηρία τού ανθρώπου.

Επιδιώκουν ίσως να εντυπωσιά­σουν, να δημιουργήσουν σύγχυση, να καλύψουν το αληθινό νόημα των λό­γων των Πατέρων και τού Ευαγγελί­ου. Αυτό το πνεύμα είναι ξένο προς τους αγίους. Αυτοί είναι στα θέμα­τα που θίγουν λιτοί, εκφραστικοί, αληθινοί, μα προπάντων αγιοπνευματικοί, χωρίς να νοιάζονται τι θα πουν οι άλλοι γι' αυτά που γράφουν, επειδή έχουν τη συνείδηση ότι εκφρά­ζουν την αλήθεια τού Ευαγγελίου, που αποτελεί τη μόνη οδό σωτηρίας.

Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση τού ορθόδοξου φρονήματος, να δώσουμε ένα σύντομο ορισμό αυτού τού φρονήματος:

Όταν ο Κύριος μιλούσε και εξηγούσε στους μαθητές Του τα σχετικά με τα πάθη και τον σταυρικό θάνατό Του, ο Πέτρος, αφού πήρε τον Κύριο κατ' ιδίαν, άρχισε να Τον παρακαλεί και να Τον προτρέπει να αποφύγει το μαρτύριο. Τότε ο Χρι­στός στράφηκε και τού είπε αυστη­ρά τα σκληρά, αλλά θεραπευτικά αυτά λόγια: «Ύπαγε οπίσω μου σα­τανά: σκάνδαλόν μου ει ότι ου φρο­νείς τα τού Θεού, αλλά τα των ανθρώπων» (Ματθ. ιστ', 2 1 - 23).

Από τα λόγια αυτά καταλαβαί­νουμε ότι κοσμικό φρόνημα έχει κά­ποιος, όταν σκέφτεται για πνευμα­τικά θέματα, δηλαδή για τα θέματα της σωτηρίας της ψυχής του, με ανθρώπινα και λογικά κριτήρια ή με σκοπό την καλοπέραση, την άνεση, την αμαρτία και όχι όπως ο Θεός απαιτεί, δηλαδή με αγώνα σκληρό εναντίον τού αμαρτωλού εαυτού μας και ολοκληρωτικό δόσιμο στον Θεό. Αυτό γίνεται ξεκάθαρο από τα αμέσως επόμενα λόγια τού Χριστού προς τους Μαθητές. Αφού επετίμησε τον Πέτρο, στράφηκε προς όλους τους Μαθητές και τους είπε: «Ει τις θέ­λει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» (Ματθ. ιστ', 24).

Όσοι δεν θέλουν να σκέπτονται και συμπεριφέρονται όπως οι άνθρωποι τού κόσμου της αμαρτίας, και θέλουν να ακολουθήσουν τον Χρι­στό, πρέπει να γνωρίζουν ότι το φρό­νημα τού Θεού είναι άρνηση τού εαυτού και σταυρός, δηλαδή αγώνας συ­νεχής ενάντια στα αμαρτωλά πάθη και την οποιανδήποτε αμαρτία.

Θα πρέπει όμως να κάνουμε μία ευρύτερη ανάλυση των όρων, για να καταστούν περισσότερο κατα­νοητοί.

Εάν αναζητήσουμε την έννοια τού όρου «φρόνημα» σ' ένα λεξικό, θα δούμε ότι αυτό σημαίνει σκέψη, δια­νόηση, επιθυμία, γνώση, ιδεολογία κ.τ.λ.

Στην Ορθοδοξία όμως, η έννοια τού όρου, πέρα από αυτά, σημαίνει κάτι το βαθύτερο και ουσιαστικότε­ρο. Προσδιορίζει την όλη ύπαρξη και ζωή τού ανθρώπου, καταδεικνύοντας τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής και ακόμη περισσότερο τη στάση την οποία λαμβάνει απέναντι στα διάφορα θέ­ματα της ζωής γενικότερα.

Για να προσδιορίσουμε επακριβώς αυτό που αναφέραμε πιο πάνω, θα αναφέρουμε ένα χαρακτηριστικό χω­ρίο τού Αποστόλου Παύλου. Λέγει συγκεκριμένα προς τους Ρωμαίους: «Οι γαρ κατά σάρκα όντες τα της σαρκός φρονούσιν, οι δε κατά πνεύμα τα τού πνεύματος. το γαρ φρόνημα της σαρκός θάνατος, το δε φρόνη­μα τού πνεύματος ζωή και ειρήνη^. διότι το φρόνημα της σαρκός έχθρα εις Θεόν» (Ρωμ. η', 5 - 6).

Εδώ, πρέπει να παρατηρήσουμε ότι, όταν ο Απόστολος ομιλεί «για φρόνημα της σαρκός», δεν εννοεί μό­νο τα σαρκικά αμαρτήματα, αλλά τον κοσμικό τρόπο σκέψεως και ενεργειών τού ανθρώπου. Εννοεί εκείνον που απολυτοποιεί την κοσμική ζωή, που έχει ως συνέπεια την στέρηση της θεί­ας ζωής. Συνεπώς, το νόημα των λόγων τού Αποστόλου είναι ότι, πνευματικός άνθρωπος είναι εκείνος που αγωνίζεται να έχει το πνεύμα τού Θεού και όχι το πνεύμα τού κόσμου. Γι' αυτό παρακάτω θα τονί­σει με έμφαση, «ει δε τις Πνεύμα Χριστού ουκ έχει, ούτος ουκ έστιν αυτού... όσοι γαρ Πνεύματι Θεού άγο­νται, ούτοι εισίν υιοί Θεού» (Ρωμ. η', 9 ^{- 14).}

Η σαρκικότητα, κατά τη διδασκα­λία τού Αποστόλου Παύλου, δεν αναφέρεται, όπως είπαμε και πιο πά­νω, σε μια κατηγορία αμαρτημάτων, των λεγομένων σωματικών, αλλά στην όλη ζωή τού ανθρώπου, που δεν εμπνέεται από το Άγιον Πνεύμα και την εν Χριστώ ζωή. Ο Ιερός Χρυσόστομος αναφερόμενος στα λό­για τού Αποστόλου γράφει: «Φρόνη­μα γαρ σαρκός ενταύθα φημί τον γε­ώδη λογισμόν, τον παχύν, τον προς τα βιωτικά και ταις πονηραίς πράξεσιν επτοημένον». Συνεπώς, με βά­ση την Ευαγγελική και Πατερική διδασκαλία, η λέξη φρόνημα εκφρά­ζει την όλη νοοτροπία τού ανθρώπου, από τον τρόπο που ζει, που σκέ­πτεται μέχρι και τη σχέση που πραγ­ματικά έχει με τον Θεό.

Ο προσδιορισμός τού ορθοδόξου φρονήματος είναι η βίωση της ζωής τού Χριστού μέσα από την Παρά­δοση της Εκκλησίας Του. Με άλλα λόγια, ορθόδοξο φρόνημα είναι η αποδοχή όλων των εντολών τού Χριστού και η βίωσή τους, η άποδοχή των εμπειριών των αγίων και η βίω­ση της εκκλησιαστικής ζωής.

Ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολό­γος γράφει σχετικά: «Εκείνους ονο­μάζω αιρετικούς τους λέγοντας μη είναι τινά εν τοις καθ' ημάς χρόνοις και εν μέσω ημών τον δυνάμενον φυλάξαι τας ευαγγελικάς εντολάς και κατά τους αγίους γενέσθαι πατέρας». Δηλαδή, σύμφωνα με τον Άγιο, αιρετικοί είναι όλοι εκείνοι που ισχυρίζονται ότι στις ημέρες μας είναι αδύνατο να ζήσουν σύμφωνα με το Ευαγγέλιο και να γίνουν άγι­οι, όπως ήταν και οι Πατέρες μας. Ακόμη, λέγει, όσοι ισχυρίζονται ότι μας χρειάζεται και κάτι άλλο εκτός από αυτό που μας απεκάλυψε ο Χρι­στός, για να σωθούμε και να έχου­με την ευτυχία και μακαριότητα «ου μερικήν τίνα αίρεσιν κέκτηνται, αλλά πάσαν» και παράλληλα «ανατρέπουσιν πάσας τας θείας Γραφάς». Συ­νεπώς, αυτοί που αναζητούν την ολοκλήρωσή τους έξω από την εν Χρι­στώ σωτηρία, καταφεύγοντας σε αποκρυφιστικές, υγιεινιστικές, εναλλα­κτικές «θεραπείες» κ.λπ, αυτοί είναι αιρετικοί, διότι έχουν άλλο φρόνη­μα από το φρόνημα τού Ευαγγελί­ου και των Πατέρων.

Κατά συνέπεια, το φρόνημα τού Χριστιανού για να είναι Ορθόδοξο, πρέπει να είναι Ευαγγελικό και Εκ­κλησιαστικό. Δεν μπορούμε ούτε να αφαιρέσουμε, ούτε να προσθέσουμε τίποτα στη διδασκαλία και ζωή της Εκκλησίας. Δεν προσαρμόζουμε την εκκλησιαστική ζωή με τη δική μας κοσμική ζωή, αλλά τη δική μας κο­σμική ζωή την μεταμορφώνουμε και ταυτίζουμε με την εκκλησιαστική ζωή. Δεν μπορούμε να κάνουμε δια­χωρισμό διδασκαλίας, ήθους, ζωής και τάξεως της Εκκλησίας εν ονό­ματι οποιασδήποτε μεθόδου και τε­χνικής.

Σκοπός της εν Χριστώ ζωής είναι η θέωση τού ανθρώπου, γι' αυτό και είναι καθαρά Χριστοκεντρική. Δεν έχει να κάνει τίποτα με ανθρωποκεντρικές αντιλήψεις και ενδοκοσμικές κοινωνιολογικές, θεραπευτικές μεθόδους. Ο Απόστολος Παύλος κά­νει σαφές ότι σκοπός τού Χριστιανού είναι, «κραταιωθήναι δια τού Πνεύματος αυτού (του Θεού) εις τον έσω άνθρωπον, κατοικήσαι τον Χριστόν δια της πίστεως εν ταις καρδίαις υμών» (Εφεσ. γ', 14 - 21). Η αναζήτηση και τελείωση τού ανθρώπου δεν πραγματοποιείται μέσω αποκρυφιστικών ή υγιεινιστικών και άλλων μεθόδων, αλλά δια τού Θε­ανθρώπου Ιησού μέσα από την ασκητική και μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας.

Η μετάνοια (=αλλαγή φρονήμα­τος) που κηρύσσει η Εκκλησία μας δεν σημαίνει επιστροφή στην υγιεινή διατροφή και τις μεθόδους εναλλα­κτικής «θεραπείας», αλλά αυτό που ο Απόστολος Πέτρος κηρύττει: «Με­τανοήσατε ουν και επιστρέψατε εις το εξαλειφθήναι υμών τας αμαρτίας» (Πράξ. γ', 19).

Άρα, σκοπός τού Χριστιανού δεν είναι η σωματική υγεία, η μακροζω­ία, η κατά κόσμον άνεση και ευτυ­χία, αλλά η θέωσή του. Αυτό μας κη­ρύττει η Εκκλησία δια τού Απο­στόλου Παύλου: «Να πληρωθήτε εις παν το πλήρωμα τού Θεού». «Ίνα δώη ημίν κατά τον πλούτον της δόξης αυτού». «Μέχρι καταντήσωμεν οι πάντες... εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας τού πληρώματος τού Χριστού».

Το φρόνημά μας πρέπει να ταυ­τίζεται με το φρόνημα των αγίων, που έφθασαν στη θέωση, και όχι να στηρίζεται σε προσωπικούς ή κοσμικούς στοχασμούς και απόψεις. Γι' αυτό και η Αγία μας Εκκλησία μας υπενθυμίζει συνεχώς: «Οι Προφήται ως είδον, οι Απόστολοι ως εδογμάτισαν, η Οικουμένη ως συμπεφρόνηκεν... ούτω φρονούμεν, ούτω λαλούμεν, ούτω κηρύσσομεν Χριστόν τον αληθινόν Θεόν ημών... Αύτη η πίστις των Αποστόλων, αύτη η πίστις των Πατέρων, αύτη η πίστις των Ορθοδόξων, αύτη η πίστις την Οικουμένην εστήριξεν» (Συνοδικόν της Ορθοδοξίας).

Το δε φρόνημα αυτό διατυπώνεται με ακρίβεια στην εξής φράση τού Συμβόλου της Πίστεώς μας: «Προσδοκώ ανάστασιν νεκρών και ζωήν τού μέλλοντος αιώνος. Αμήν».

(Πηγή: Περιοδικό της Παγκύπριας Ένωσης Γονέων ΕΝΗΜΕΡΩΣΙΣ, Ηλεκτρονική επεξεργασία: egolpion.com, Σημείωση Αντιαιρετικού Εγκόλπιου: Στο άρθρο υπάρχει και εκτενής αναφορά για την Νηστειοθεραπεία την οποία όμως αφαιρέσαμε ώστε να την δημοσιεύσουμε σε ξεχωριστή ανάρτηση. Ολόκληρο το άρθρο μπορείτε να το διαβάσετε στο Περιοδικό της ΠΕΓ.)


Η ΑΛΛΗ ΟΨΙΣ θα ήθελε θερμά να ευχαριστήσει την Γραμματεία της Παγκύπριας Ένωσης Γονέων για την άδεια αναδημοσίευσης του άρθρου.

http://www.alopsis.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=2297