«Καί ἰάθη ὁ παῖς αὐτοῦ ἐν τῇ ὥρᾳ ἐκείνῃ»[1]. Ἀπό μακριά ὁ Κύριος μέ τήν θεία Του Χάρη ἐποίησε αὐτή τήν θεραπεία. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ θεία ἐνέργεια μέ τήν ὁποία κάνουμε ὅλα τά καλά ἔργα, πραγματοποιοῦμε τίς ἀρετές καί κάνουμε σωστή προσευχή. Γι' αὐτό ἔλεγε καί ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «ὅταν ἔλθει ἡ Χάρις, λέεις τό ὄνομα Χριστός καί γεμίζει ὁ νοῦς, γεμίζει καί ἡ καρδιά. Μόνο μέ τήν θεία Χάρη μπορεῖς νά προσευχηθεῖς. Καμία προσευχή δέν μπορεῖ νά γίνει χωρίς τήν θεία Χάρη»[2]. Ὅπως λέγει πάλι ὁ Κύριος, «κανένας δέν μπορεῖ νά πεῖ Ἰησοῦν», λέγει μέσα στήν Ἁγία Γραφή τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, «παρά ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ»[3]. Καμιά προσευχή δέν γίνεται χωρίς τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, αὐτό πού λέγεται θεία Χάρις, ἀλλά καί χωρίς τήν ἐνέργεια αὐτή.
«Θυμηθεῖτε», λέει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «τήν Σοφία Σειράχ, «ἐν γάρ σοφία ρηθήσεται αἶνος καί Κύριος εὐοδώσει αὐτήν»[4]. Δηλαδή μόνον αὐτός πού κατέχει τήν θεία σοφία μπορεῖ νά δοξολογήσει καθώς πρέπει τόν Θεό καί ἡ θεία σοφία εἶναι ἡ Θεία Χάρης, ἡ θεία ἐνέργεια, καί ὁ Κύριος μόνο δίδει Χάρη πρός τοῦτο». Ὁ Κύριος εἶναι ὁ χορηγός παντός ἀγαθοῦ. «Ὅταν ἔρθει ἡ Χάρις, ὅταν ἔρθει ἡ ἀγάπη, λέεις τό ὄνομα «Χριστός» καί γεμίζει ὁ νοῦς, γεμίζει καί ἡ καρδιά. Ἡ ἀγάπη αὐτή, ἡ λαχτάρα αὐτή ἔχει καί βαθμούς, ὅταν ζεῖς αὐτή τήν ἀγάπη ἐπιθυμεῖς νά ἀποκτήσεις τά πνευματικά ὅταν εἶσαι ξύπνιος, ἀλλά τά ἴδια βλέπεις καί στά ὄνειρα. Τά πάντα νά τά κάνεις μέσα στήν ἀγάπη. Νά κινεῖσαι μέσα στήν ἀγάπη. Ἀπό ἀγάπη στόν Θεό νά κάνεις τόν κόπο, τόν κάθε κόπο. Νά αἰσθάνεσαι ἀγάπη, εὐγνωμοσύνη πρός τόν Θεό, χωρίς νά ἔχεις στόν νοῦ σου νά πετύχεις κάτι. Ἀξία ἔχει νά λέγεις τήν εὐχή μέ τρυφερότητα ψυχῆς, μέ ἀγάπη, μέ λαχτάρα, καί τότε δέν θά σοῦ φαίνεται κουραστική. Ὅπως ὅταν λέεις «μητέρα μου... πατέρα μου» καί νιώθεις πλήρη ἀνάπαυση».
Ὄχι, λοιπόν, βία γιά ν' ἀποκτήσεις τήν εὐχή. Ὄχι «θά ἀγωνιστῶ, γιά νά ἀποκτήσω τήν εὐχή καί νά κερδίσω τόν παράδεισο». Νά μήν σκέφτεσαι ὅτι στόν οὐρανό θά λάβεις ἑκατονταπλασίονα. Νά λέεις τήν εὐχή χωρίς ὑπολογισμούς, χωρίς ὑστεροβουλίες, ὄχι γιά νά κερδίσεις κάτι»[5]. Μᾶς διδάσκει ἐδῶ ὁ Ἅγιος τήν ἀνιδιοτελή ἀγάπη πρός τόν Θεό, τήν τέλεια ἀγάπη πού ἔχει ὁ υἱός, τό παιδί πρός τόν πατέρα καί δέν κάνει κάτι γιατί φοβᾶται τόν πατέρα, ἤ διότι ζητάει ἤ ἐλπίζει σέ μιά ἀνταπόδοση. Ἀλλά ἀπό καθαρή ἀγάπη κάνει ὅτι κάνει.
«Κι ἄν κάνεις χίλιες μετάνοιες γιά νά μπεῖς στόν Παράδεισο, δέν ἔχει ἀξία», λέει ὁ Ἅγιος. «Νά τό κάνεις ἀπό ἀγάπη κι ἄν ὁ Θεός θέλει νά σέ βάλει στήν κόλαση, ὅ,τι θέλει ἄς κάνει. Αὐτό σημαίνει ἀνιδιοτέλεια. Δέν ἔχει ἀξία νά κάνεις ἑκατό μετάνοιες καί νά μήν νιώθεις τίποτα. Ἄς κάνεις εἴκοσι μόνο ἤ δεκαπέντε, ἀλλά νά γίνονται μέ συναίσθηση καί ἀγάπη στόν Κύριο καί μέ συμμόρφωση στίς θεῖες ἐντολές Του. Ἔτσι σιγά-σιγά φεύγουν τά πάθη, ὑποχωροῦν οἱ ἁμαρτίες καί ἁπαλά-ἁπαλά, χωρίς νά σφιγγόμαστε, μπαίνουμε στήν προσευχή. Ἅμα εἶσαι ἄδειος, πού σημαίνει ὅτι δέν ἔχεις ἀγάπη, καί μετάνοιες καί προσευχή νά κάνεις, τίποτε δέν κάνεις. Κι ὅταν γιά ὁποιονδήποτε λόγο ἔρχεσαι σέ κατάνυξη, νά μήν χάνεις τήν εὐκαιρία νά λέεις τήν εὐχή κι ἔτσι σιγά-σιγά σοῦ γίνεται βίωμα.
Ὅταν προχωρήσεις, δέν εἶναι ἡ σκέψη τῆς εὐχῆς, πού ἀκούγεται στόν νοῦ, ἀλλά εἶναι κάτι ἄλλο. Εἶναι κάτι πού τό αἰσθάνεσαι μέσα σου ἀλλά χωρίς ἐσύ νά κάνεις προσπάθεια. Αὐτό τό «κάτι» εἶναι ἡ θεία Χάρις πού σοῦ χαρίζει ὁ Χριστός. Ἡ κατάνυξη εἶναι πάθος ἱερό. Ὑποφέρεις χωρίς νά σφίγγεσαι. Ἐγώ ὅλα τά ἐξηγῶ μέ τήν Ἁγία Γραφή: «ἀλλ' εἷς τῶν στρατιωτῶν λόγχῃ αὐτοῦ τήν πλευράν ἔνυξε, καί εὐθέως ἐξῆλθεν αἷμα καί ὕδωρ»[6]. Κέντησε μέ τό βέλος, μέ τήν λόγχη καί ἔκανε πληγή. Αὐτή τή ρίζα ἔχει ἡ λέξη «κατάνυξη» ἀπό τό ρῆμα «νύττω, κατανύττω». Ἀκοῦστε με: «κατανύττω» μέ μαχαίρι σημαίνει «πληγώνω πολλές φορές». Κι ὅταν πρόκειται γιά τήν ψυχή, τό «κατανύττομαι» σημαίνει ὅτι καταπληγώνομαι ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. «Κατατριτρώσκω», τί πάει νά πεῖ; «Τέτρωμαι τῆς σῆς ἀγάπης ἐγώ».[7] «Ὥρκισα ὑμᾶς, θυγατέρες ἱερουσαλήμ, ἐν ταῖς δυνάμεσι καί ἐν ταῖς ἰσχύσεσι τοῦ ἀγροῦ· ἐάν εὕρητε τόν ἀδελφιδόν μου, τί ἀπαγγείλητε αὐτῷ; ὅτι τετρωμένη ἀγάπης ἐγώ εἰμι»[8]. Δηλαδή λέει ἡ νύμφη, πού ψάχνει νά βρεῖ τόν νυμφίο Χριστό, ἡ ψυχή δηλαδή τοῦ κάθε ἀνθρώπου πού εἶναι ἡ νύμφη τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ, τί λέει στόν Χριστό; «Εἶμαι καταπληγωμένη ἀπό τήν ἀγάπη μου γι' Αὐτόν. Πῶς νά Τόν ξεχάσω; Πῶς νά ζήσω δίχως Αὐτόν; Ὑποφέρω βαθιά, ὅταν Ἐκεῖνος εἶναι μακριά». Ἄρα κατάνυξη εἶναι ἕνας βαθύς πόνος. Πάθος ἱερό.
Ἄς πάρουμε μία εἰκόνα ἀπ' τά ἀνθρώπινα. Ὁ ἐρωμένος δέν μπορεῖ νά ζήσει μακριά ἀπ' τό ἀγαπώμενο πρόσωπο, οὔτε χρειάζεται νά φέρει τό πρόσωπο ἀπ' τόν νοῦ στήν καρδιά, ἀλλά μόλις δεῖ τήν ἐρωμένη, σκιρτάει ἡ καρδιά του. Ὅταν εἶναι μακριά καί τήν σκέπτεται, πάλι σκιρτάει ἡ καρδιά του. Δέν χρειάζεται νά κάνει καμιά προσπάθεια. Ἔτσι καί μέ τόν Χριστό. Ἀλλά, βέβαια, ἐκεῖ εἶναι ὅλα θεῖα. Θεῖος ἔρωτας, θεία ἀγάπη, ὄχι σαρκική. Εἶναι ἤρεμη, ἀλλά καί πιό ἔντονη, πιό βαθιά. Κι ὅπως στή φυσική ἀγάπη, ὅταν δέν βλέπεις τό ἀγαπώμενο πρόσωπο, ὑποφέρεις, ἔτσι ὑποφέρεις καί ἐδῶ. Ἀλλά κι ὅπως ὅταν εἶσαι κοντά στό ἀγαπώμενο πρόσωπο ὑποφέρεις ἀπό ἀγάπη καί δακρύζεις, ἔτσι κι ἐδῶ ὑποφέρεις ἀπό ἀγάπη καί χωρίς νά τό καταλάβεις ἀναλύεσαι σέ δάκρυα ἀγάπης, κατανύξεως, χαρᾶς. Αὐτό εἶναι κατάνυξη. Δέν εἶναι ὅμως πάντα τά δάκρυα ἡ ἔνδειξη. Αὐτά εἶναι συχνά γυναικεία ἀδυναμία»[9].
«Ὅταν ὁ ἄνθρωπος λέγει τήν νοερά προσευχή μέ ταπείνωση καί ἀγάπη στόν Χριστό, τότε κερδίζει τό πᾶν», ὅπως ἔλεγε ὁ Ἅγιος Γέροντας Ἀμφιλόχιος Μακρής. «Διά τῆς εὐχῆς «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με» θά κερδίσεις τό πᾶν. Διά τῆς εὐχῆς καθαρίζεται ὁ ἄνθρωπος, λαμπρύνεται, ἁγιάζεται. Ἡ εὐχή εἶναι τό σωσίβιο τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος, ἡ εὐχή εἶναι ἡ βάση τῆς τελειότητας. Θά λεπτυνθεῖτε καί θά πετᾶτε μέ τήν εὐχή. Δέν ὑπάρχει ἄλλος τρόπος σωτηρίας, καθαρισμοῦ καί ἁγιασμοῦ, ἀπό τήν νοερά προσευχή. Αὐτή γέμισε τόν παράδεισο ἀπό ἁγίους ἀνθρώπους»[10].
Ἄς ἀγωνιστοῦμε λοιπόν καί ἐμεῖς νά βρισκόμαστε μέσα στήν Θεῖα Χάρη, νά ἔχουμε τίς προϋποθέσεις, πού εἶναι ἡ ταπείνωση καί ἡ ἀγάπη, καί ἔτσι θά μποροῦμε νά κάνουμε καί σωστή νοερά προσευχή καί θά εὐαρεστοῦμε στόν Θεό, θά καθαριζόμαστε καί θά ἀξιωθοῦμε καί τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Ματθ. 8, 13.
[2] Βίος καί Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Β΄ ἔκδοση, Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου).
[3] Α΄ Κορ. 12, 3.
[4] Σοφ.Σειρ. 15, 10.
[5] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[6] Ἰωάν. 19, 34.
[7] Δοξαστικό αἴνων Ἁγίας Εὐφημίας.
[8] Ἆσμα 5, 8.
[9] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου